پەرتووکخانە پەرتووکخانە
گەڕان

کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!


بژاردەی گەڕان





گەڕانی ورد      کیبۆرد


گەڕان
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان تۆمارکردنی بابەت ئامرازەکان زمانەکان هەژماری من
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 دەربارە
 بابەت بەهەڵکەوت
 چالاکییەکانی ڕۆژی
 ڕێساکانی بەکارهێنان
 ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
 بیروڕاکانتان
 دڵخوازەکان
 کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
 چالاکییەکان - کوردیپێدیا
 یارمەتی
بابەتی نوێ
ژیاننامە
مەجيد سەعيد ئەحمەد دزکوژ
13-09-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ژیاننامە
سنەوبەر محەمەد نەجیب
13-09-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ژیاننامە
فاروق عەباس عەلی
13-09-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
پارت و ڕێکخراوەکان
دامەزراوەی سەرۆک جەلال تاڵەبانى
12-09-2024
زریان عەلی
ژیاننامە
زاهیر شکور
12-09-2024
زریان عەلی
ڤیدیۆ
لە پێشوازی سەرۆکی ئێران مەسعود پزیشکیان، شاری سلێمانی بە ئاڵای رژێمی پەت و سێدارە ڕازێنرایەوە!
12-09-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ڤیدیۆ
زەماوەندی ڕەسەنی کوردەواری زەماوەندی هۆزی گەڵباخی ساڵی 1965
12-09-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ڤیدیۆ
ئاهەنگێکی کوردی لە شاری کرماشان لە ساڵی 1979
12-09-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ڤیدیۆ
نەسرین فەخری زانای زمانەوانی
12-09-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ڤیدیۆ
کۆسرەت ڕەسوڵ، شەهید ڕێباز، حەسەن کوێستانی و فاروق جەبار ساڵی 1991
12-09-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ئامار
بابەت
  535,917
وێنە
  109,290
پەرتووک PDF
  20,189
فایلی پەیوەندیدار
  103,497
ڤیدیۆ
  1,526
زمان
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
306,123
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
89,680
هەورامی - Kurdish Hawrami 
65,964
عربي - Arabic 
30,101
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
17,810
فارسی - Farsi 
9,455
English - English 
7,523
Türkçe - Turkish 
3,667
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Deutsch - German 
1,638
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
347
Nederlands - Dutch 
130
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
70
Polski - Polish 
54
Español - Spanish 
53
Italiano - Italian 
51
Հայերեն - Armenian 
50
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
19
Norsk - Norwegian 
17
Ελληνική - Greek 
15
עברית - Hebrew 
15
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Тоҷикӣ - Tajik 
7
Esperanto - Esperanto 
5
Catalana - Catalana 
4
Čeština - Czech 
4
ქართველი - Georgian 
4
Srpski - Serbian 
3
Hrvatski - Croatian 
3
Kiswahili سَوَاحِلي -  
2
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Cebuano - Cebuano 
1
балгарская - Bulgarian 
1
हिन्दी - Hindi 
1
Lietuvių - Lithuanian 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
130,222
پەرتووکخانە 
25,545
ژیاننامە 
25,232
کورتەباس 
18,008
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
14,651
پەند و ئیدیۆم 
13,528
شوێنەکان 
11,996
شەهیدان 
11,575
کۆمەڵکوژی 
10,898
هۆنراوە 
10,260
بەڵگەنامەکان 
8,346
وێنە و پێناس 
7,345
ئامار و ڕاپرسی 
4,624
کلتوور - مەتەڵ 
3,149
ناوی کوردی 
2,258
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,458
ڤیدیۆ 
1,424
پۆلێننەکراو 
990
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
819
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
777
کارە هونەرییەکان 
762
شوێنەوار و کۆنینە 
637
فەرمانگەکان  
276
گیانلەبەرانی کوردستان 
250
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
188
نەخشەکان 
185
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
94
زانستە سروشتییەکان 
80
خواردنی کوردی 
80
دۆزی ژن 
55
مۆزەخانە 
50
یارییە کوردەوارییەکان 
39
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
21
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
323
PDF 
31,241
MP4 
2,511
IMG 
200,294
∑   تێکڕا 
234,369
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
ژیاننامە
ولیەم یوحەننا
ژیاننامە
عومەر محەمەد ساڵح - عومەر ش...
ژیاننامە
شێرکۆ فارس
ژیاننامە
چرۆ زەند
ژیاننامە
عەبدولقادر عەلی
THE HISTORICAL ROOTS OF THE KURDISH ISSUE
زانیارییەکان لە هەردوو باری بابەتی و زمانەوانیدا پوخت و پۆلێن دەکەین و بەشێوازێکی سەردەمییانە دەیانخەینە بەردەست!
پۆل: کورتەباس | زمانی بابەت: English - English
بەشکردن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
نرخاندنی بابەت
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî0
کرمانجی0
هەورامی0
لوڕی0
لەکی0
Zazakî0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Français0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Catalana0
Cebuano0
Čeština0
Esperanto0
Fins0
Hrvatski0
Kiswahili سَوَاحِلي0
Lietuvių0
Norsk0
Ozbek0
Polski0
Português0
Pусский0
Srpski0
балгарская0
Тоҷикӣ0
Հայերեն0
ترکمانی0
हिन्दी0
ქართველი0
中国的0
日本人0

Şahin KESKİN

Şahin KESKİN
Şahin KESKİN

The Kurdish Issue has been the one of the worst issues of Turkey since Turkey was formed in 1923. This issue might cause Turkey to become an authoritarian and closed state, or it might lead Turkey to open to the world and democratize. Turkey had very restrictive policy about Kurdish issue until at the beginning of 2000s and that is why there was censorship towards publications, which were out of the official ideology of Turkey. Turkish people learned how Kurdish people suffered and what Turkey did in Eastern Turkey after democratic reforms in recent years and that is why Turkey used to try to solve this problem without knowing what the problem is for many years- before reformulations in 2000s. This paper revealed the historical roots of Kurdish issue and misguided policies of Turkey, hence new solutions will be more functional and it will make the Kurdish issue easy to understand. This issue is divided into five eras, which are “tacit commitment” between 1918 and 1925, “denial and assimilation” between 1925-1950, “waiting” between 1950-1970, “awareness” between 1970-1980 and finally the “new era” after 1980. These eras revealed the causes of misguided policies and explained how this problem surfaced and raised. The title of Treaty of Lausanne showed how this problem began. Additionally, this paper is based on literature review.
Treaty of Lausanne

The treaty of Lausanne that is signed in Lausanne on 24 July 1923 was a peace agreement between Turkey and the Allies of World War I. (The Treaties of Peace, 1924) Because it is the founder agreement of Turkey in particular, it has many points that have huge effects on policies of Turkey and its environment-Balkans and the Middle East. This essay saw the Treaty of Lausanne as beginning or the major reason of the Kurdish issue given that at 2 points, the Treaty of Lausanne caused Kurdish issue. First, By the Treaty of Lausanne, Kurdish territory is divided into 3 parts- Turkey, Iraq and Iran. Secondly and more importantly, while Armenians, Greeks and Jews were accepted as minority and given the minority rights- even they can use their language as education language-, Kurdish people were not accepted as a minority within Turkey.

When considering Ottoman social structure, it can be seen easily that Ottoman Empire accepted two kinds of citizenship-Muslims and Non-Muslims. Officially and practically, this fact was accepted by the society at large. It didn’t matter whether you were Bosnian, Turkish or Arabic Muslim and vice versa. In other words, there were two ethnic groups in Ottoman Empire based on Religion. Furthermore, Turkish people barely realized their Turkishness at the beginning of 20th century because of the states, which gained their independence from Ottoman Empire, such as Greece, and nationalist ideas.

As it is seen above, the Treaty of Lausanne was signed under these conditions. For instance, Turkey and Greece had population exchange agreement in the treaty and according to this agreement; Turkish community is recognized as Muslims so that approximately, 400.000 Turkish Christians were sent to Greece and many Greek Muslim came to Turkey(Pavlowitch, 1999, p.36). Psychologically, Turkish side and Allies saw Muslims in Turkey as a union; therefore, Kurdish people were not accepted as a minority but Turkish side called them “founder element”, which did not give them any extra rights. Additionally, Turkish constitution admits that international agreements stay one step ahead of the constitution, which means when the constitution and an international agreement contradict; the state has to obey the rules of international agreement. Therefore, when Kurdish communities asked for becoming minority, Turkey used the Treaty of Lausanne as an excuse.
Tacit Agreement Between Turks and Kurds

While Anatolia were struggling for its life after the collapse of the Ottoman Empire between 1918 and 1923, Mustafa Kemal Atatürk who is the founder of Turkey gathered Turkish forces and got support from the Kurdish people. Thus Turkey succeed in its liberty war against occupant forces-Allies. There was only tacit agreement between Turkish and Kurdish people and this agreement helped people of Turkey to form Turkey, but things began to change after the liberty war. Kurdish people had some expectations from the Turkish government, such as autonomy – Kurdish people had already a kind of unofficial autonomy in Ottoman Era- or more attendance in governance. Leaders of Kurdish community thought at least they deserved something more than Ottoman era because they did very huge things together with Turkish army(Yayman, 2011). However, Turkish politicians decided to form a national and secular state and this new state was to exclude Kurdish people as well as other minorities in Anatolia. However, non-Muslim minorities were not affected from these new policies because their minority status was recognized by the Treat of Lausanne.

First, the caliphate-used to assemble Turkish and Kurdish people together and very huge effect to keep Muslims together- was repealed on 3 March 1924 so that it can be said at this point that spiritual union officially ruptured by the abolishment of the caliphate. Second, land reform was legislated so that Kurdish landed gentries reacted to the government. Therefore, rebellions started in the Eastern Turkey but the Turkish army repressed the uprising very strongly. Many people were executed by blaming from treason. The leaders of Turkey saw everything that criticized as the enemy of secularism and national state because it was very hard to change social structure and bring the secularism to the state which was the leader of Islam once upon a time. These movements made both Turkish governors and Kurdish community realize that there were really big problems between them. It made them very extremist and afraid of each other that many Kurdish innocent people died in military actions and Turkish governors saw Kurdish people were big problem for the future of newborn Turkey.
Sark Islahat Planı (The Plan of Restructuring East) and Assimilation

After military actions, Turkish government wanted to understand problems in the Eastern Turkey so that they charged reporters to see the East Turkey and write reports about this area. However, most of them were too nationalist and affected from Nazi ideology. Their reports caused wrong decisions that Turkish government made as you will see below. Şark Islahat Planı (The Plan of Restructuring East) was prepared in 1925 because of these reports and its effects haven’t removed from Kurdish peoples mind. Some articles of the plan are as follows.

• People who speak Kurdish in public or official places will be punished.

• Foreign people who would like to visit this area need permission from government.

• There will be only Turkish officers in this area.

• Magnificent government offices will be built in this area.

• Turkish people who came from Yugoslavia, Bulgaria, Caucasus and Azerbaijan will be settled in this area and Kurdish people will be forced to move West Turkey. (Ümit, 2008)

The outcomes of this plan surfaced soon enough. Kurdish community, which was remained under pressure, rebelled many times and many people died in these armed conflicts just in Dersim operation, 13000 Kurdish, 200 Turkish soldiers died. Turkish army which used warcrafts and more heavy weapons brought them under control and increased its control in the area, whereas Kurdish people relapsed into silence. As it is seen above, Turkey saw Kurdish people as a danger to secularism and national state because after Turkey accepted secularism and Turkishness as the major identity of this new state, Kurdish people reacted to changes. Moreover, Kurdish people are majority in Eastern Turkey- %20 of the all population- that is why they had to be assimilated to secure the future of Turkey. It can be seen easily by looking at the articles of The Plan of Restructuring East that Turkey wanted to assimilate them.
Waiting and Awareness

This essay called era between 1950 and 1970 as “waiting” because in this era, Kurdish community fell into silence, and the PKK surfaced at the end of this era. There are some political developments, which affected the balance of this issue in this era, such as government reshuffle in 1950 and military coup in 1960. First, the Democrat Party, which had liberal ideas about Kurdish issue, got the majority of parliament after the elections in 1950 then this new government began to repeal restrictions on Kurdish community and tried to gain Kurdish people’s trust. Even, there were many Kurdish parliamentarians and some ministers in this new government. After these positive developments had occurred, Kurdish issue entered to cooling period, which revealed that more democracy and more freedom weren’t against being national and secular state. However, when this issue was almost disappeared in 10 years, Turkey saw military coup in May 1960. The Prime minister of Turkey and some ministers was executed by hanging because of some made-up guilts. New military government suggesting that there were no Kurdish issue even no Kurdish people in Turkey, was much more restrictive to Kurdish issue than the previous governments- Republican People’s Party. Their regulations influenced not only Kurdish community but also whole communities in Turkey. For instance, the Labor Party, which consisted of Turkish and Kurdish people, declared “there are Kurdish people in Turkey and they have to be rehabilitated” in 1968 – even it was hard to say “Kurdish” after military coup and its propaganda and regulations. After these courageous moves, Labor Party was closed and the most of members were imprisoned. This move of government was very important at this point because there were some educated Kurdish people who used to believe that they could express themselves by politic acts through Labor party in Parliament but this move of the government showed them it would be impossible to act in this way so they created PKK caused more than 50.000 deaths in Turkey(İmset, 1993, p.3).
New Era

Turkey saw military coup again in September 1980. Their arguments were same as the previous military government. They put new regulations against the Kurdish society again and these actions made PKK start their first act in 1984. Many Turkish soldier, Turkish and Kurdish civilians began to die-even they killed many babies- in their attacks because Turkish army was not ready for this guerilla war. Armed struggle has remained until 1993 in which, civil government tried first time to deal with PKK. Although some betterments helped to stop the attacks of PKK for a while, agreement couldn’t be achieved because of discourses like “you are dealing with baby killers!” of National part of Turkish society – also caused government behave slowly in process of negotiations- and the extremist part of PKK, which broke cease fire by attacking discharged soldiers. These developments raised the doubts and fears from each other, so it caused conflicts remain until nowadays. Furthermore, Turkish army fought fire with fire, which means Turkish army acted like Terrorist groups. Illegally many suspicious Kurdish who might have helped PKK were killed, many Kurdish villages were set fire. Therefore, Kurdish issue was deepened and psychologically, radicalizations between communities were increased(İmset, 1993). Currently, the government of Turkey- Justice and Development Party- is in negotiations with PKK again and there haven’t been any firefight and death for almost a year because both of sides are very tired of the deaths of youngsters as well as democratization in last 10 years. Now, Kurds have many rights and they are equal with Turkish people comparing to past. Even, Kurdish language is being negotiated to be the language of education for Kurdish people.
Conclusion

Turkey had very hard course of being National state. First, secularism broke the sense of belonging of Kurdish society toward Turkey. Second, wrong attempts to be nation state caused assimilation. Therefore, PKK surfaced, and many people died in this process. It is certain that if Kurdish people were given their rights as other non-Muslim minorities, there would be no Kurdish problem. However, finally, people understood a fact that while misleading, wrong and restricting decisions caused worse problems, democratic and libertarian moves prevented conflicts. Furthermore, ethnic differences in a state are not against being a nation state. As we saw above, the assimilation of people to be a national state cause more conflicts and these conflicts threaten the friendship of societies so that actually, this kind of moves threaten the structure of nation state, which is tried to establish.[1]

کوردیپێدیا بەرپرس نییە لە ناوەڕۆکی ئەم تۆمارە و خاوەنەکەی لێی بەرپرسیارە. کوردیپێدیا بە مەبەستی ئەرشیڤکردن تۆماری کردووە.
ئەم بابەتە بەزمانی (English) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
This item has been written in (English) language, click on icon to open the item in the original language!
ئەم بابەتە 1,668 جار بینراوە
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
هاشتاگ
سەرچاوەکان
[1] ماڵپەڕ | English | sahipkiran.org 14-10-2015
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 21
1. ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 14-10-2015
3. پەرتووکخانە Zur Lösung der Kurdenfrage
3. کورتەباس Turkiye: Post Lausanne Treaty
13. کورتەباس Zur Kurdenfrage in der Türkei
زمانی بابەت: English
ڕۆژی دەرچوون: 14-10-2015 (9 ساڵ)
پۆلێنی ناوەڕۆک: دۆزی کورد
جۆری وەشان: دیجیتاڵ
زمان - شێوەزار: ئینگلیزی
وڵات - هەرێم: کوردستان
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
کوالیتیی بابەت: 97%
97%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( هەژار کامەلا )ەوە لە: 20-04-2023 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە لەلایەن: ( زریان سەرچناری )ەوە لە: 24-04-2023 پێداچوونەوەی بۆکراوە و ئازادکراوە
ئەم بابەتە بۆ دواجار لەلایەن: ( هەژار کامەلا )ەوە لە: 20-04-2023 باشترکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە بەپێی ستانداردەکانی کوردیپێدیا هێشتا ناتەواوە و پێویستیی بە داڕشتنەوەی بابەتی و زمانەوانیی زۆرتر هەیە!
ئەم بابەتە 1,668 جار بینراوە
فایلی پەیوەستکراو - ڤێرشن
جۆر ڤێرشن ناوی تۆمارکار
فایلی وێنە 1.0.113 KB 20-04-2023 هەژار کامەلاهـ.ک.
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
پەرتووکخانە
ژیاننامە و بیرەوەرییەکانی عەلی عیزەت بیگۆڤیچ
کورتەباس
دراوی حکومەت و میرنشینە کوردییەکان لە سەردەمانی ئیسلامدا
ژیاننامە
سنەوبەر محەمەد نەجیب
کورتەباس
کورد لە پڕۆژەی دەستپێشخەریی پشتێن و ڕێگای چین
پەرتووکخانە
دەستنوسی ڕازی تەنیایی ئەحمەد هەردی
پەرتووکخانە
دەروازەو زانیاریی مۆرفۆلۆژییانە لە زمانی کوردییدا
شوێنەوار و کۆنینە
کۆشکی حەوش کوروو
پەرتووکخانە
مەتەڵنامە (وەشانی 2، بەشی 1 لە 2 )
ژیاننامە
ئاڤان جەوهەر
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
ژیاننامە
فاروق عەباس عەلی
وێنە و پێناس
کارمەندانی ئاگرکوژێنەوەی پیرمام ساڵی 1984
وێنە و پێناس
پردی تازەی شاری مەهاباد ساڵی 1958
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 2
وێنە و پێناس
کۆمەڵێک مامۆستای شاری کەرکووک لەبەردەم قوتابخانەی ئیمام قاسم و ئەیوبیەی سەرەتایی ساڵی 1968
پەرتووکخانە
دیوانی وەفایی؛ دەستخەتی میرزا عیسای گەورک 1322ک-1904ز
ژیاننامە
چرۆ زەند
شوێنەوار و کۆنینە
زیندان سلێمان... شوێنی تەقوای زەردەشتییەکان
کورتەباس
مۆزەخانەیەکی شوێنەواری و کەلەپووری لە ئیدارەی سۆران دروست دەکرێت
ژیاننامە
سنەوبەر عومەر ئەحمەد
کورتەباس
محمد البدري: یەکەم ڕەخنەگری خۆیەتی و ڕەخنەی لایەنگر تاوانبار دەکات
شوێنەوار و کۆنینە
پردی دیجلە
ژیاننامە
مەجيد سەعيد ئەحمەد دزکوژ
ژیاننامە
شیلانە سۆفی
شوێنەوار و کۆنینە
گۆڕدخمە سان ڕۆستەم
وێنە و پێناس
دوو گەنجی شاری ئامەد ساڵی 1920
ژیاننامە
فەرهاد ئینجۆ
ژیاننامە
زاهیر شکور
وێنە و پێناس
ئاهەنگی جەژنی نەورۆزی ساڵی 1980 لە شارۆچکەی دوکان
ژیاننامە
عەبدولقادر عەلی
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
پەرتووکخانە
شوێنەوارنامە - وەشانی 3
کورتەباس
کۆنترین ساڵنامەی جیهان لە کوردستان دەدۆزرێتەوە
پەرتووکخانە
پۆپۆلیزم دیدگای و یەکێتیی نیشتیمانیی کوردستان
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای ئامەد

ڕۆژەڤ
ژیاننامە
ولیەم یوحەننا
18-11-2008
هاوڕێ باخەوان
ولیەم یوحەننا
ژیاننامە
عومەر محەمەد ساڵح - عومەر شەمەیی
26-11-2008
هاوڕێ باخەوان
عومەر محەمەد ساڵح - عومەر شەمەیی
ژیاننامە
شێرکۆ فارس
03-03-2022
سروشت بەکر
شێرکۆ فارس
ژیاننامە
چرۆ زەند
09-09-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
چرۆ زەند
ژیاننامە
عەبدولقادر عەلی
11-09-2024
زریان سەرچناری
عەبدولقادر عەلی
 چالاکییەکانی ڕۆژی
بابەتی نوێ
ژیاننامە
مەجيد سەعيد ئەحمەد دزکوژ
13-09-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ژیاننامە
سنەوبەر محەمەد نەجیب
13-09-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ژیاننامە
فاروق عەباس عەلی
13-09-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
پارت و ڕێکخراوەکان
دامەزراوەی سەرۆک جەلال تاڵەبانى
12-09-2024
زریان عەلی
ژیاننامە
زاهیر شکور
12-09-2024
زریان عەلی
ڤیدیۆ
لە پێشوازی سەرۆکی ئێران مەسعود پزیشکیان، شاری سلێمانی بە ئاڵای رژێمی پەت و سێدارە ڕازێنرایەوە!
12-09-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ڤیدیۆ
زەماوەندی ڕەسەنی کوردەواری زەماوەندی هۆزی گەڵباخی ساڵی 1965
12-09-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ڤیدیۆ
ئاهەنگێکی کوردی لە شاری کرماشان لە ساڵی 1979
12-09-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ڤیدیۆ
نەسرین فەخری زانای زمانەوانی
12-09-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ڤیدیۆ
کۆسرەت ڕەسوڵ، شەهید ڕێباز، حەسەن کوێستانی و فاروق جەبار ساڵی 1991
12-09-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ئامار
بابەت
  535,917
وێنە
  109,290
پەرتووک PDF
  20,189
فایلی پەیوەندیدار
  103,497
ڤیدیۆ
  1,526
زمان
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
306,123
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
89,680
هەورامی - Kurdish Hawrami 
65,964
عربي - Arabic 
30,101
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
17,810
فارسی - Farsi 
9,455
English - English 
7,523
Türkçe - Turkish 
3,667
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Deutsch - German 
1,638
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
347
Nederlands - Dutch 
130
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
70
Polski - Polish 
54
Español - Spanish 
53
Italiano - Italian 
51
Հայերեն - Armenian 
50
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
19
Norsk - Norwegian 
17
Ελληνική - Greek 
15
עברית - Hebrew 
15
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Тоҷикӣ - Tajik 
7
Esperanto - Esperanto 
5
Catalana - Catalana 
4
Čeština - Czech 
4
ქართველი - Georgian 
4
Srpski - Serbian 
3
Hrvatski - Croatian 
3
Kiswahili سَوَاحِلي -  
2
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Cebuano - Cebuano 
1
балгарская - Bulgarian 
1
हिन्दी - Hindi 
1
Lietuvių - Lithuanian 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
130,222
پەرتووکخانە 
25,545
ژیاننامە 
25,232
کورتەباس 
18,008
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
14,651
پەند و ئیدیۆم 
13,528
شوێنەکان 
11,996
شەهیدان 
11,575
کۆمەڵکوژی 
10,898
هۆنراوە 
10,260
بەڵگەنامەکان 
8,346
وێنە و پێناس 
7,345
ئامار و ڕاپرسی 
4,624
کلتوور - مەتەڵ 
3,149
ناوی کوردی 
2,258
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,458
ڤیدیۆ 
1,424
پۆلێننەکراو 
990
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
819
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
777
کارە هونەرییەکان 
762
شوێنەوار و کۆنینە 
637
فەرمانگەکان  
276
گیانلەبەرانی کوردستان 
250
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
188
نەخشەکان 
185
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
94
زانستە سروشتییەکان 
80
خواردنی کوردی 
80
دۆزی ژن 
55
مۆزەخانە 
50
یارییە کوردەوارییەکان 
39
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
21
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
323
PDF 
31,241
MP4 
2,511
IMG 
200,294
∑   تێکڕا 
234,369
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
پەرتووکخانە
ژیاننامە و بیرەوەرییەکانی عەلی عیزەت بیگۆڤیچ
کورتەباس
دراوی حکومەت و میرنشینە کوردییەکان لە سەردەمانی ئیسلامدا
ژیاننامە
سنەوبەر محەمەد نەجیب
کورتەباس
کورد لە پڕۆژەی دەستپێشخەریی پشتێن و ڕێگای چین
پەرتووکخانە
دەستنوسی ڕازی تەنیایی ئەحمەد هەردی
پەرتووکخانە
دەروازەو زانیاریی مۆرفۆلۆژییانە لە زمانی کوردییدا
شوێنەوار و کۆنینە
کۆشکی حەوش کوروو
پەرتووکخانە
مەتەڵنامە (وەشانی 2، بەشی 1 لە 2 )
ژیاننامە
ئاڤان جەوهەر
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
ژیاننامە
فاروق عەباس عەلی
وێنە و پێناس
کارمەندانی ئاگرکوژێنەوەی پیرمام ساڵی 1984
وێنە و پێناس
پردی تازەی شاری مەهاباد ساڵی 1958
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 2
وێنە و پێناس
کۆمەڵێک مامۆستای شاری کەرکووک لەبەردەم قوتابخانەی ئیمام قاسم و ئەیوبیەی سەرەتایی ساڵی 1968
پەرتووکخانە
دیوانی وەفایی؛ دەستخەتی میرزا عیسای گەورک 1322ک-1904ز
ژیاننامە
چرۆ زەند
شوێنەوار و کۆنینە
زیندان سلێمان... شوێنی تەقوای زەردەشتییەکان
کورتەباس
مۆزەخانەیەکی شوێنەواری و کەلەپووری لە ئیدارەی سۆران دروست دەکرێت
ژیاننامە
سنەوبەر عومەر ئەحمەد
کورتەباس
محمد البدري: یەکەم ڕەخنەگری خۆیەتی و ڕەخنەی لایەنگر تاوانبار دەکات
شوێنەوار و کۆنینە
پردی دیجلە
ژیاننامە
مەجيد سەعيد ئەحمەد دزکوژ
ژیاننامە
شیلانە سۆفی
شوێنەوار و کۆنینە
گۆڕدخمە سان ڕۆستەم
وێنە و پێناس
دوو گەنجی شاری ئامەد ساڵی 1920
ژیاننامە
فەرهاد ئینجۆ
ژیاننامە
زاهیر شکور
وێنە و پێناس
ئاهەنگی جەژنی نەورۆزی ساڵی 1980 لە شارۆچکەی دوکان
ژیاننامە
عەبدولقادر عەلی
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
پەرتووکخانە
شوێنەوارنامە - وەشانی 3
کورتەباس
کۆنترین ساڵنامەی جیهان لە کوردستان دەدۆزرێتەوە
پەرتووکخانە
پۆپۆلیزم دیدگای و یەکێتیی نیشتیمانیی کوردستان
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای ئامەد
فۆڵدەرەکان
پەرتووکخانە - پۆلێنی ناوەڕۆک - ئایین و ئاتەیزم پەرتووکخانە - پۆلێنی ناوەڕۆک - فەلسەفە / هزر پەرتووکخانە - جۆری دۆکومێنت - زمانی یەکەم پەرتووکخانە - زمان - شێوەزار - کرمانجیی ناوەڕاست پەرتووکخانە - شار و شارۆچکەکان - سلێمانی پەرتووکخانە - فایلی PDF - نەخێر وشە و دەستەواژە - جۆری دۆکومێنت - زمانی یەکەم وشە و دەستەواژە - زمان - شێوەزار - کرمانجیی ناوەڕاست وشە و دەستەواژە - وڵات - هەرێم - باشووری کوردستان وشە و دەستەواژە - وڵات - هەرێم - ڕۆژهەڵاتی کوردستان

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.83
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| کاتی ئافراندنی لاپەڕە: 0.516 چرکە!