Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 41
07-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
ZÎMANÊ DUYEM
01-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
6 STÛNÊN ZIMAN Û ZIMANNASIYA KURDÎ
01-05-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Felsefekirin û zarok
29-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û hevoksazî
28-04-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
24-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
İbrahim Güçlü
23-04-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Felsefekirin
23-04-2024
Sara Kamela
Jimare
Babet 518,517
Wêne 106,356
Pirtûk PDF 19,230
Faylên peywendîdar 96,821
Video 1,368
Kurtelêkolîn
Cihên geştiyarî yên parêzge...
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
Weşanên
Rojnameya Serbestî
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
د. محمود عباس: هل كان للكرد أدباء وفلاسفة قبل الإسلام - الجزء الثاني
Her wêne ji sed peyvan bêtir dibêje! Ji kerema xwe re wêneyên me yên dîrokî biparêzin.
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

هل كان للكرد أدباء وفلاسفة قبل الإسلام

هل كان للكرد أدباء وفلاسفة قبل الإسلام
=KTML_Bold=د. محمود عباس: هل كان للكرد أدباء وفلاسفة قبل الإسلام - الجزء الثاني=KTML_End=

يقول ول ديورانت، في كتابه قصة الحضارة المجلد الأول الجزء الثالث عشر، في بداية القرن السادس قبل الميلاد ” أخذ الفرس عن الميديين لغتهم الآرية، وحروفهم الهجائية التي تبلغ عدتها ستة وثلاثين، وهم الذين جعلوا الفرس يستبدلون في الكتابة الرق والأقلام بألواح الطين… أما أدبهم وفنهم فلم يبق منهما لا حرف ولا حجر”كما ويذكر أن كتاب زرادشت (أفيستا) كان مكتوبا على الرّق. تبين لنا هذا أن أسلاف الكرد(كما يقول باسيل نيكتين في كتابه الأكراد) ومنذ بدايات الحضارة الميدية اكتشفوا واخترعوا إحدى أهم المقومات التي ساعدت على انتشار الثقافة بشكل واسع وسريع في حضارتهم والحضارات اللاحقة، ولا شك تطوير هذه الأدوات كانت تفرضها الحاجة والتطور الثقافي، حتى ولو كانت في أروقة القصور الملكية ودواوينها، أو في المكاتب الخاصة بين شريحة معينة من المجتمع، إن كانوا من الكهنة أو رجال البلاط، وهذه على الأغلب خّرجت مجموعات من الفلاسفة والشعراء والأدباء، وسهلت لهم نسخ ونشر نتاجاتهم، وهو ما لا نجد له ولهم من أثر، إلا ما تم ذكره شفهيا، كالتي يقال عن كتاب الزردشتية آفيستا على سبيل المثال أو ما تم ذكره بين سطور بعض الكتب التي حفظت من الضياع والتلف بطريقة ما، كالكتب التي تم فيها تخليد مآثر ملوك الساسانيين أو الأخمينيين، إلى جانب الاستقراء وقراءة غير مباشرة لأثار اركيولوجية ضمن أنقاض مدن الحضارات التي قامت على جغرافية كردستان الحالية، كالميدية التي دمرتها الأخمينيون الفرس، والتي تحتاج إلى التنقيب، وأخرها الساسانية، التي قضت عليها القبائل العربية الإسلامية.
لا خلاف على ما ذكره أحد الكتاب العرب “أن الشعر عند بادية العرب هو المظهر الحضاري البارز عند البدو” بل وأن المقولة تزيد من التأكيد على أن كل بنية حضارية لا بد من وجود شريحة من الشعراء والأدباء والفلاسفة، وعليه فقد كان هناك شعراء كرد أو من الشعوب الأخرى كانت تعيش الحضارة الساسانية، قبل الاجتياح العربي الإسلامي. ولا بد من وجود أسباب على عدم ذكرهم في التاريخ الذي تم تدوينه بأمر من السلطات الجديدة. ونحن هنا لسنا بصدد تدوين الأسباب فقط، بل العمل على التنقيب عن فتات ربما بقيت تحت ركام التدمير المقصود أو العشوائي.
ولا يهمنا نوعية الشعر أو الأدب أو الفلسفة، بقدر ما يهمنا وجوده من عدمه، ونوعيته هي إشكالية أخرى، في حال إيجاده، رغم أن العديد من الكتاب العرب، يفتخرون أن الشعراء العرب تناولوا معظم جوانب الحياة، في الوقت الذي كان فيه الشعراء المصريون أو اليونانيون القدامى على سبيل المثال لا يتطرقون سوى إلى تمجيد الألهة، ورغم الخطأ الكبير والتحيز الفاضح في هذه المقارنة، يتناسون التطرق إلى شعراء الشعوب الأخرى، كالكرد والفرس والأمازيغ، ولربما يفعلونها لأنهم يدركون ما فعلته الاجتياحات الإسلامية العربية بمناطق هؤلاء الشعوب، وإن وجدت فهي على الأغلب كانت على مراحل أعلى بكثير فكريا وثقافيا، لأنها كانت تتشرب من البيئة الحضارية.
ولا شك أن القضية تتجاوز الشعر، من حيث التنقيب عن الثقافة السائدة بين الكرد (في قضيتنا المطروحة كمثال عن الشعوب الأخرى المجاورة) وهي تمثل الأدب السردي والملاحم، والفلسفة، والموسيقى، والفن وغيرها من المجالات الثقافية الحضارية، ونادراً ما يتطرق إليها المؤرخون العرب المسلمون، لضحالتها عند العرب الجاهلية، إن لم يكن عدمها، وهذا ليس انتقاصا للشعب العربي وتراثه، بقدر ما هو تبيان للحقيقة الغائبة، وتضييعهم لمآثر الشعوب الأخرى، والتي كانت على مستويات حضارية لا تقل عن اليونانيين والمصريين إن لم تكن أعلى في بعض المجالات، كشعوب الحضارة الساسانية الكرد والفرس والسريان النسطوريين خاصة وشعوب أخرى في المنطقة.
وإذا تتبعنا تاريخ مدينتي نصيبين والرها على سبيل المثال، نجدهما أكبر مركزين ازدهرت فيهما المذهب النسطوري في الديانة المسيحية، بدأت بعد المجمع المسكوني الثالث، والمنعقد في مدينة أفسوس عام 431م وحتى نهاية القرن السابع، وقد جعل آخر خلفاء الأمويين محمد بن مروان، (والمسمى بالحمار، أبن الأميرة الكردية من ويران شهر) نصيبين عاصمة له في فترة حروبه الأولى ضد جيوش أبو مسلم الخرساني، ، وهي دلالة على أن هاتين المدينتين كانتا تحتضنان مراكز ثقافية فكرية مهمة، ولا بد وأنه كان فيهما شريحة من الأدباء والشعراء والفلاسفة إلى جانب المجمع الكهنوتي النسطوري، والمدينتان في قلب جغرافية كردستان الحالية. والسؤال هنا: أين هي آثار هذه المراكز الدينية الثقافية العائدة لتلك الحقبة، كيف ومتى زالت؟ علما أنهما كانتا حاضرتين مهمتين حتى عند غزوات عياض بن غنم للمنطقة، وبنود صلحه التي فرضها على عليهم مشابهة للبنود التي وضعها عمر بن الخطاب لمسيحيي القدس، وعلى أساسها دخل الجيش الإسلامي العربي لمجمع نصيبين.
وتأكيدا على ما كانت عليه المدن الكردية من الرقي الثقافي والتطور الحضاري، نورد ما ذكره شوقي ضيف في كتابه (تاريخ الأدب العربي) الصفحة(94) ” كانت تقوم …قبل الإسلام مدارس مختلفة في الإسكندرية وقيسارية وأنطاكية والرها ونصيبين وحران وجنديسابور، فاتصلت العربية بكل هذا التراث وأخذت تعمل على المزج بينه وبين معارف العرب وآدابهم” وخير مثال كتاب (هزار أفسان) أي ألف خرافة، وهي القصص التي ترجمت وحورت إلى ألف ليلة وليلة، وكتاب هزار دستان وغيرهما العديد من الكتب التي ترجمت إلى العربية وضاعت الأصل. والسؤال هنا ثانية: أين هي ذاك التراث وتلك الآثار الأدبية والعلمية والفنية التي أخذت منها العرب ومزجتها في أدبها؟
ولتبيان جانب من احتمالية أن يكون هناك مخطط مدروس وراء عدم معرفتنا للماضي الأدبي الكردي، سنطلع على ماضي الشعوب التي لم تكن لها بنية حضارية وكانت غارقة في الضحالة الثقافية، لكنها تمكنت وبمساندة سلطاتها خلق ثقافة متينة من التراث الشعبي الشفهي الماضي، وتاريخ الأدب عند الشعب التركي خير مثال، فبناءً على نقوش (أورخان) لم يكن الترك يعرفون الكتابة حتى نهاية القرن السابع الميلادي، وبدأ نتاجهم الأدبي الكتابي المطبوع من بدايات القرن التاسع الميلادي، في الوقت الذي كانت فيها منطقة كردستان بشعوبها ومنهم الكرد على سوية عالية من الازدهار الثقافي، شعرا وأدبا وفلسفة، كتابة ونسخاً وترجمة، وجذورها الحضارية تعود إلى ما قبل الميلاد بقرون…
يتبع…
د. محمود عباس
الولايات المتحدة الأمريكية
[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 460 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | عربي | https://kurd-online.com/ - 13-08-2023
Gotarên Girêdayî: 25
Kurtelêkolîn
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 12-02-2017 (7 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Edebî
Kategorîya Naverokê: Felsefe
Kategorîya Naverokê: Gotar & Hevpeyvîn
Welat- Herêm: Kurdistan
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Aras Hiso ) li: 13-08-2023 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 14-08-2023 hate nirxandin û weşandin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 460 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Jiyaname
Viyan hesen
Wêne û şirove
Ev wêne di sala 1973 an de li Qelqeliyê ya ser bi Wanê ve kişandiye
Kurtelêkolîn
Ji bîreweriya Kurdan stranên gelêrî
Jiyaname
RONÎ WAR
Kurtelêkolîn
Kulav û Peyk: Têkçûna fikriyata azad li hemberî civakeke famkor
Jiyaname
AYNUR ARAS
Kurtelêkolîn
Çêkirina Kilê Sibhanî li cem jinên Kurdan
Pirtûkxane
6 STÛNÊN ZIMAN Û ZIMANNASIYA KURDÎ
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Kurtelêkolîn
Şanonameya Mişko
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 41
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Cihên arkeolojîk
Temteman
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û hevoksazî
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
KUBRA XUDO
Jiyaname
Necat Baysal
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Kurtelêkolîn
Bend di wêjeya devkî de
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Pirtûkxane
Felsefekirin û zarok
Jiyaname
Kerim Avşar
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Wêne û şirove
Di sala 1980'î de çemê Banos li bajarê serêkaniyê
Pirtûkxane
ZÎMANÊ DUYEM

Rast
Kurtelêkolîn
Cihên geştiyarî yên parêzgeha Îlamê – Beşa 1em
07-04-2024
Aras Hiso
Cihên geştiyarî yên parêzgeha Îlamê – Beşa 1em
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
15-04-2024
Sara Kamela
Di ziman de xêv û morfolojî
Weşanên
Rojnameya Serbestî
24-04-2024
Burhan Sönmez
Rojnameya Serbestî
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Şekroyê Xudo Mihoyî
Babetên nû
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 41
07-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
ZÎMANÊ DUYEM
01-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
6 STÛNÊN ZIMAN Û ZIMANNASIYA KURDÎ
01-05-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Felsefekirin û zarok
29-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û hevoksazî
28-04-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
24-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
İbrahim Güçlü
23-04-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Felsefekirin
23-04-2024
Sara Kamela
Jimare
Babet 518,517
Wêne 106,356
Pirtûk PDF 19,230
Faylên peywendîdar 96,821
Video 1,368
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Jiyaname
Viyan hesen
Wêne û şirove
Ev wêne di sala 1973 an de li Qelqeliyê ya ser bi Wanê ve kişandiye
Kurtelêkolîn
Ji bîreweriya Kurdan stranên gelêrî
Jiyaname
RONÎ WAR
Kurtelêkolîn
Kulav û Peyk: Têkçûna fikriyata azad li hemberî civakeke famkor
Jiyaname
AYNUR ARAS
Kurtelêkolîn
Çêkirina Kilê Sibhanî li cem jinên Kurdan
Pirtûkxane
6 STÛNÊN ZIMAN Û ZIMANNASIYA KURDÎ
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Kurtelêkolîn
Şanonameya Mişko
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 41
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Cihên arkeolojîk
Temteman
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û hevoksazî
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
KUBRA XUDO
Jiyaname
Necat Baysal
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Kurtelêkolîn
Bend di wêjeya devkî de
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Pirtûkxane
Felsefekirin û zarok
Jiyaname
Kerim Avşar
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Wêne û şirove
Di sala 1980'î de çemê Banos li bajarê serêkaniyê
Pirtûkxane
ZÎMANÊ DUYEM

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.5
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.594 çirke!