شەرحێوە کۊتا
ساڵێ کۆتایێ جەنگی جەهانی دووهەمیا. تورکەکێ کە ساڵەو (1941ز)یەنە ئانکارانە گرێبەستوو دۆسایەتیشا چنی نازیەکا مۊرە کەردێنە، جە شوباتوو (1945ز)یەنە بە پەلە جەنگ دژ بە ئاڵمانیا و یابانیش یاونا.
چێمنە ڕۊزگارێوەنە، وەختێو دەوڵەتوو تورکی وېش پەی دنیاو دماو جەنگی جەهانی ئاماڎە کەرۊ، تاریق ئاکانسوی کەمالیست مەی پەی ئامەدی.
ئاڎ ئینا خیاڵوو ئانەینە، پڕۆژە گەورەکەو ئاتاتورکی بېیاونۆ کۆتایی و دەوڵەتێو بە یەک ئاڵا، یەک زوان و یەک نەتەوەوە مەرزنۆرە. چا سەردەمەنە بزووتنەوەو چەکداری کوردی بڕېو گورزێ کوشەندێش واردێ بێنێ و بێ‌دەنگی و تەرسېوە قووڵە باڵێش وسېبېنۍ سەرو کوردەسانی.
ڕۊمانەو (ئەرەگېرتەی تاریکی) لەیەکەوەدایوی قووڵا سەرو ژیوایو بنەیانەو ئاکانسوی. بنەیانېوی گولالە هەکە چارەنویسشا بینیۆوە بە چارەنویسو پڕۆژە مەحاڵەکەو ئەتاتورکیەوە.
ڕۊمانەکێ هەرپاسە لەیەکەوەدای کاریگەری ویەرینی سەروو ژیوای و کاراکتەرو کەسایەتییەکان. سەفەرێوا پەی ویەرینی مودێرنوو تورکیەی.
 وردەوە بېیەیا سەرو سروشتوو فاشیزموو تورکیەی و ئا گردو کاراکتەرە جیاواز و دژ بە یەکا هەکە ئا تارێخیا وەشێ کەردێنێ. ئی ڕۊمانێ سەرەنجێوا سەرو جەهانۋینی کۆلۆنیالیستی تورکی و چا دیوارەنە هەکە کەسی کۆلۆنیالیست جە خەڵکی چېردەسەی جیا کەرۊوە[1].