Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
24-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
İbrahim Güçlü
23-04-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
FEQIYÊ TEYRAN 1
17-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
15-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 40
15-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di Welatê Zembeqê Gewir de
13-04-2024
Sara Kamela
Jiyaname
RONÎ WAR
13-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
KUBRA XUDO
13-04-2024
Burhan Sönmez
Jimare
Babet 517,358
Wêne 105,642
Pirtûk PDF 19,138
Faylên peywendîdar 96,355
Video 1,306
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
Weşanên
Rojnameya Serbestî
Kurtelêkolîn
Bi minasebeta roja rojnameg...
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
القضيتان الكردية والأرمنية في العصر الحديث: اتصال وانفصال
Zanyarîya me ji bo hemî dem û cihan e!
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

جنود عثمانيون خلال حملة اعتقال الأرمن بعد المذبحة الأولى عام 1896

جنود عثمانيون خلال حملة اعتقال الأرمن بعد المذبحة الأولى عام 1896
=KTML_Bold=القضيتان الكردية والأرمنية في العصر الحديث: اتصال وانفصال!=KTML_End=

تسكن وقائع وفرضيات تاريخ شرق تركيا لمئات السنين إمارة أو مملكة اسمها” كوردوين” التي تتوافق جزئياً مع حدود كردستان الحالية بطبعاتها المتعدّدة، والمتمدّدة حسب الباحث المعني في كلّ مرّة. كانت كوردوين تلك تمتدّ في المنطقة الجبلية التي تقع ديار بكر في غربها وموش شرقها وجنوب غرب بحيرة وان.
اندمجت كوردوين القديمة مرتين كمملكة تابعة في مملكة أرمينيا. كانت الفترة الأولى في القرن الأول، حيث تم دمج كوردوين بعد ذلك في الجمهورية الرومانية وظلت في أيدي الرومان لأكثر من أربعة قرون. في أواخر القرن الرابع الميلادي، أصبحت جزءاً من أرمينيا للمرة الثانية عام 384 وظلت كذلك حتى عام 428 م. وإلى جانب كوردوين، حكمت أرمينيا أيضاً موكسين- أو ميكس- حول ما هو معروف حالياً باسم” بخشه ساراي” التي يسكنها الكرد اليوم بكثافة.
أشار الأرمن إلى سكان كوردوين باسم كوردوك، والكاف الأخيرة علامة جمع بالأرمنية. وجد الاسم طريقه إلى الإغريقية، مع شكل هيليني” كاردوتشوي”، علماً أن النصف الأول بمعنى القلب، إشارةً إلى شجاعة ذلك الشعب؛ وهذا ليس مُتّفقاً عليه بالإجماع.
على العموم، هنالك رأي غالب بإعادة أصول الكرد إلى الميديين القدماء، وآراء أخرى عديدة، كما يحصل لمعظم شعوب هذه الأرض. هنا سيتمّ التركيز على المواضيع المتعلّقة بالقضية الأرمنية والإبادة الجماعية ضدّ الأرمن، بالتشابك مع الفاعلية الكردية، وانعكاسها ذلك على القضيّتين. تنعكس صوفية الكرد وفروسيّتهم وعشائريّتهم، ومسيحية الأرمن وتميّزهم القومي من جهة ثانية، ووقوع الطرفين تاريخياً بين مطاحن الأمبراطوريات الكبرى، على تلك العلاقة أيضاً؛ مع الإقرار بوطأة الذاكرة، وخصوصاً في الحالة الأرمنية.
في عهد الإمبراطورية العثمانية، ومنذ ما قبل القرن التاسع عشر، كانت هنالك غارات شنها كردٌ على الأرمن الأقرب إلى النمط الزراعي أو الريفي. كان ذلك الجوّ العدائي يحظى برعاية سلطانية إلى هذا الحدّ أو ذاك. وتتبّع دوافع الأحداث المتنوّعة صعب بسبب الطبائع والدوافع القبلية، علماً بأنه كلّما زادت قوة هذا العامل- ومعها العامل الصوفيّ أحياناً-، زاد معها ولاء العشائر للخلافة، وإمكانية استخدام الأخيرة لها وتوظيفها في الحدّ من طموحات الأرمن أو اضطهادهم، الذي كان ينفخ فيه الارتياب بعلاقتهم مع الدول الغربية المتحفّزة لاقتسام جلد الدبّ. بلغت تلك الظاهرة ذروتها في عهد السلطان عبد الحميد الثاني.
لم تحدّ تلك العلاقات من نزوع كردٍ كثر إلى التعبير القومي المستقلّ، كان أهمّ ما ظهر منه وأبكره مع تمرّد الشيخ عبيدالله 1877-1880، الذي كان من أهمّ عوامله الخوف الذي ابتدأ بالتعاظم من نوايا غربية لتأييد قيام دولة أرمنية مستقلة تبتلع الكرد. لافتٌ هنا أن الشيخ عبيد الله كان يدرك استخدام السلطنة لتمرّده، ويحاول تلافي آثاره الضارة، كما قال في إحدى خطبه.: “إذا كان الباب العالي حتى الآن قد دعم الكرد بكل الطرق، فقد تم ذلك بسبب الرغبة في مواجهة رعاياه المسيحيين في الأناضول”. لكنه على الرغم من ذلك، كان يحمل موقفاً متشدداً من الأرمن والآشوريين، ويعارض حقهم في تقرير المصير، ويعلن أنه سيذهب حتى “إلى تجنيد النساء لمحاربتهم”، حسب تعبيره. ولم يكن موقفه هذا ليخفي ما قاله في رسالة إلى شيخ آخر أنه “يحب الأرمن أكثر من الفرس والأتراك”. هذا يشرح جانباً من المعادلة المعقّدة آنذاك.
منحت تلك الانتفاضة الكردية السكان الأرمن مزيداً من الشعور القومي، مع إدراك لأهمية استيعاب العناصر الأخرى أيضاَ: “بدأ السكان الأرمن والآشوريون والكرد في أرمينيا إدراك أنهم جميعاً من سكان أرمينيا، ولديهم نفس المصالح ، وأن اضطهاد تركيا يزعجهم جميعاً بنفس القدر”. وافتتح الأرمن مدارس كردية في المدن المختلطة مثل موش وبدليس. كما كانت هناك محاولات لفتح مدارس أرمنية في المناطق المأهولة بالسكان الكرد، مع اعتقاد النخبة الأرمنية القويّة بضرورة محاولة كسب الكرد لمنعهم من الذوبان في الإمبراطورية العثمانية وسياساتها. دعا حزب الهنشاق -الاشتراكي الديمقراطي، والطاشناق -الاتحاد الثوري الأرمني كذلك إلى التعاون مع الكرد.
في عام 1891، وبتأثير الخوف من مداخلات الغرب ومن ازدياد قوة النخب الأرمنية وصوتها، تأسست وحدة الفرسان” الحميدية” على اسم السلطان؛ وهي ميليشيا غير نظامية، جيّدة التسليح والقدرات، ملائمة لطبيعة الكرد وعنفوانهم القتالي. زاد ذلك من أوار العداوات بين الطرفين، مدعوماً بنظام ضريبي يحابي طرفاً على طرف، ووقع الاشتباك مع ارتفاع الحرارة، وسقط أول القتلى الكرد. اعتبرت السلطنة ذلك” ثورة أرمنية” ودعموا هجمات انتقامية كردية.
هنا يشير إلى بعض الشبه ما بين توتّرات جبل لبنان ما بين الإقطاعيين الدروز والفلاحين الموارنة، وبين الإقطاعيين الكرد على طراز القِنانة المعروف والفلاحين الأرمن. رغم ذلك أيضاً، وربّما بسببه، لم يكن الكرد جميعهم منسجمين مع ذلك الخط والموقف، وكانت تلك الحالة سبباً لتشديد مراقبة الكرد من قبل السلطنة ومنعهم من الاتّحاد مع الأرمن في موقف واحد، كانت له شعبيته بين الطرفين، بل هاجمت عسكرياً العشائر أو التجمعات التي تهرّبت من القتال مع السلطنة ضدّ الأرمن، أو أثارت بينهم وأجّجت صراعاتهم ومنافساتهم.
قاوم الأرمن بقوة، لكن آلافاً منهم سقطوا على أيدي عسكر السلطان النظاميين و”الحميدية” في وقت واحد، في منطقة ساسون خصوصاً. وتعمّق الشرخ الذي كان تعميقه مطلوباً أكثر فأكثر. في ذلك الفصل- المجزرة سقط أكثر من ثمانية آلاف أرمني.
كانت أحداث ساسون شرارة لسلسلة من الهجمات والاشتباكات، سقط فيها كرد، وكثير من الأرمن، كما حصل عند الهجوم على وان صيف 1896، الذي دافع فيه الأرمن ونظّموا مقاومتهم من دون نتيجة تُذكر، إلّا في حقل ازدياد الشعور القومي.
هنالك الكثير من تفاصيل ما حدث بعد ذلك، لا يهمّنا هنا إلّا أن نلامس طبيعة الوحدة والتنوّع في تلك المناطق من الأناضول، ما بين الأرمن والكرد. كانت الحرب العالمية الأولى مرحلة هامة في الصراع، رأى فيها الأتراك في الأرمن أداة للغرب من ناحية، وللروس من ناحية أخرى. وكان لمعاهدة سيفر بعد هزيمة العثمانيين، ” الحرب الوطنية التركية” بقيادة مصطفى كمال، وصولاً إلى معاهدة لوزان، آثاراً كبرى على مصائر الأرمن والكرد معاً.
فقد ضمنت المعاهدة الأولى إقامة كيان للأرمن في” أرمينيا الغربية” من السلطنة السابقة، وآخر للكرد في كردستان يقلّ عن الأوّل مساحةً. ثمّ جاءت المعاهدة الثانية لتمحو الخريطة الأولى، ولا تتكلّم إلّا عن تركيا وحدودها الجديدة. بذلك خسر الأرمن والكرد معاً: خسر الطرف الأوّل أرضه وحلمه، وخسر الطرف الثاني حلمه على الأقلّ.
بعد هزيمة السلطنة في”سفر برلك”، اتّحد الترك والكرد في وجه الأرمن، انطلاقاً من روح دينية بشكلٍ رئيس، وروح قومية بشكلٍ ثانوي؛ ولكن العامل الحقيقي الأكثر تأثيراً كان الخوف من القومية الأرمنية التي كادت تكون أمة أو دولة، كما ظهر في بعض المؤشّرات.
لا بدّ أيضاً من الإشارة إلى أن علمانية الأتاتوركية قد كانت سبباً إضافياً بعد ذلك في خذلان الكرد، وخمود سبب وحدتهم مع الترك، بتراجع العامل الإسلامي والصوفي عن الواجهة… وربّما كان هذا سبباً في كون تمرّدات تلك الفترة تحمل هذين العاملين على أعلامها وخطابها.
ما أرت قوله هنا أيضاً للبحث والتاريخ، وعن مكر الأخير، إن خوف الكرد من آمال الأرمن القومية، كان سبباً مهماً من أسباب تضييع الحقوق، أو إضعاف عوامل ملاحقة الحلم الكرديّ- القوميّ الخاص، بالاستقلال وتقرير المصير، وبضعف الحركة وتجاذباتها في المستقبل، وهشاشتها النسبية أمام الخصم الأتاتوركي العنيف…الأمور التي انعكست بقوة على التاريخ اللاحق.
[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 306 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | عربي | https://nlka.net/ - 25-11-2023
Gotarên Girêdayî: 7
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 15-09-2023 (1 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Doza Kurd
Kategorîya Naverokê: Gotar & Hevpeyvîn
Welat- Herêm: Kurdistan
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Aras Hiso ) li: 19-11-2023 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 26-11-2023 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 25-11-2023 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 306 car hatiye dîtin
Pelên pêvekirî - Versiyon
Cûre Versiyon Navê afirîner
Dosya wêneyê 1.0.167 KB 25-11-2023 Aras HisoA.H.
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
Kurtelêkolîn
Rojnamegerî û Kovargerîya Kurdî di Navbera Salên 1918-1923an de
Jiyaname
KUBRA XUDO
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Kurtelêkolîn
Çanda xwarinê ya Kurdan
Wêne û şirove
Ev wêne di sala 1973 an de li Qelqeliyê ya ser bi Wanê ve kişandiye
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Wêne û şirove
Di sala 1980'î de çemê Banos li bajarê serêkaniyê
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Jiyaname
AYNUR ARAS
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Kurtelêkolîn
Cureyên helva Urmiyê yên herî baş û bi navûdeng
Cihên arkeolojîk
Temteman
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Jiyaname
RONÎ WAR
Jiyaname
Viyan hesen
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 39
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Pirtûkxane
FEQIYÊ TEYRAN 1
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 40
Kurtelêkolîn
Bi minasebeta roja rojnamegerîyê, kurteyek li ser rojnamegerî û kovargerîya Kurd di serdema Osmanî de
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Jiyaname
Necat Baysal
Jiyaname
Kerim Avşar
Pirtûkxane
Di Welatê Zembeqê Gewir de
Kurtelêkolîn
Destpêka Nivîsandina Kurdan
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius

Rast
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
15-04-2024
Sara Kamela
Di ziman de xêv û morfolojî
Weşanên
Rojnameya Serbestî
24-04-2024
Burhan Sönmez
Rojnameya Serbestî
Kurtelêkolîn
Bi minasebeta roja rojnamegerîyê, kurteyek li ser rojnamegerî û kovargerîya Kurd di serdema Osmanî de
24-04-2024
Burhan Sönmez
Bi minasebeta roja rojnamegerîyê, kurteyek li ser rojnamegerî û kovargerîya Kurd di serdema Osmanî de
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Şekroyê Xudo Mihoyî
Babetên nû
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
24-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
İbrahim Güçlü
23-04-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
FEQIYÊ TEYRAN 1
17-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
15-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 40
15-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di Welatê Zembeqê Gewir de
13-04-2024
Sara Kamela
Jiyaname
RONÎ WAR
13-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
KUBRA XUDO
13-04-2024
Burhan Sönmez
Jimare
Babet 517,358
Wêne 105,642
Pirtûk PDF 19,138
Faylên peywendîdar 96,355
Video 1,306
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
Kurtelêkolîn
Rojnamegerî û Kovargerîya Kurdî di Navbera Salên 1918-1923an de
Jiyaname
KUBRA XUDO
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Kurtelêkolîn
Çanda xwarinê ya Kurdan
Wêne û şirove
Ev wêne di sala 1973 an de li Qelqeliyê ya ser bi Wanê ve kişandiye
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Wêne û şirove
Di sala 1980'î de çemê Banos li bajarê serêkaniyê
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Jiyaname
AYNUR ARAS
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Kurtelêkolîn
Cureyên helva Urmiyê yên herî baş û bi navûdeng
Cihên arkeolojîk
Temteman
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Jiyaname
RONÎ WAR
Jiyaname
Viyan hesen
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 39
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Pirtûkxane
FEQIYÊ TEYRAN 1
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 40
Kurtelêkolîn
Bi minasebeta roja rojnamegerîyê, kurteyek li ser rojnamegerî û kovargerîya Kurd di serdema Osmanî de
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Jiyaname
Necat Baysal
Jiyaname
Kerim Avşar
Pirtûkxane
Di Welatê Zembeqê Gewir de
Kurtelêkolîn
Destpêka Nivîsandina Kurdan
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.42
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.532 çirke!