گوفتمانی کوردی و ئەوەژیونای زوانی هۆرامی
بەشۍ: یەکەمە
با بەڵگەکێ قسێ کەرا
جە ڕوانی وېیەردەنە باسێوما کاناڵەو تارېخو هۆرامانېیەنە جە بارەو کاریگەری گوفتمانی کوردی جە بە وجوڏ ئامای و پەرە ئەسای ئارمانوو ئەوەژیونای زوانی هۆرامیەنە دەست پنە کەرد. ئەڵبەتە هەرپاسە واتما مەبەستما فرەتەر ئەوەوانای ئی بابەتیە حەوزەی کەلان و گوفتمانېیەنە بۍ و گەرەکما نەبۍ بە شێوازی مەوردێدی و مێسداقی باسش سەر کەرمۍ، بەڵام خۊ باسکەردەو مێسداقەکایچ متاڤۆ یارمەتیێوی فرەما دۊ پەی ڕۊشن بیەو بابەتەکەی. پەی ئینەیە ئېمە ئەوەوانایێوما جە کتېبوو (تاریخ نثر هورامی) ئیبراهیم شەمسی کەردەو. ئی کتېبە ساڵەو (1397) یەنە چاپ بېیەن و چاگە جگەم باس کەردەی جە ڕۊتوو دەس پنە کەردەی نویستەی نەسر بە زوانی هۆرامی، ئامارېو چا کتېب و مەتڵەبا کە تاکو وەڵێو چاپوو کتېبەکەی وەڵای کریەینێوە ، دریان دەسۆ. جە وارەنە بەپاو زانیارەیەکاو کتېبوو تارېخو نەسری هۆرامی هەوڵما دان، وێنێو جە ڕۊڵوو موستەقیموو گوفتمانی کوردی بە دەس بارمێ. دیارا کە ئېمە ئەژناسیای کامڵما جە فرەو ئا شەخسا کە پېسەو پېشگاموو نەسری هۆرامی باسشا چۆوە کریان ، نەبېیەن .هەرپاسە کاریگەری گېرتەی جە گوفتمانێوی تایبەتیچ سێلسلە مەراتبېش هەنێ کە دیاری کەردەیش سەخت و ڕەنگا پەی ئېمە غەیرە مومکین بۊ. فرەو ئا شەخسایچە کە نامېشا بریەینە ڕەنگا بە وېیەردەو زەمانی ویر و ڕاشا فاڕیەیبۆ ، یا بنەڕەتەنە وېشا موافقێ نەبا کە نامېشا چی کاتۆگۆری تایبەتەنە بە عێنوانوو کەسېوی کە سۆڼەتوو کوردایەتیەنە پنە یاوەینێ ، بارمێ. بەڵام هەوڵما دان نامۍو ئا کەسا کە مژناسمێشا و شناختێوی نیسبیما جە مەنزوومەی فیکریشا هەن بەرمێ. هەرپاسە فرە مومکینا دلێ ئا کەسانە کە ئېمە شناختما چنەشا نەبېیەن ، برێوشا جە سۆڼەتوو کوردایەتیەنە پنە یاوەیبا. پەوکی حەتمەن شمارەو ئا نویسەرا کە چیروو کاریگەری گوفتمانی کوردیەنە دەسشا دان هۆرامی نویستەی فرەتەر چانەیەنە ئېمە ئېشارەما پنە کەردێنێ. هەرپاسە وەڵتەریچ واتما باوەڕما ئانەنە کە ئانێچە تەنانەت بە شێوەی ئیجابی کاریگەریشا جە گوفتمانی کوردی نەگېرتەن ، بە شێوازی سەلبی و واکنۊشیچ بیەبۆ ، هەر چیروو کاریگەری گوفتمانی کوردیەنە بېیېنۍ.
مودەڕڕیس سەعیدی[1].