Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
24-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
İbrahim Güçlü
23-04-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
FEQIYÊ TEYRAN 1
17-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
15-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 40
15-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di Welatê Zembeqê Gewir de
13-04-2024
Sara Kamela
Jiyaname
RONÎ WAR
13-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
KUBRA XUDO
13-04-2024
Burhan Sönmez
Jimare
Babet 517,421
Wêne 105,714
Pirtûk PDF 19,160
Faylên peywendîdar 96,493
Video 1,307
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
Weşanên
Rojnameya Serbestî
Kurtelêkolîn
Bi minasebeta roja rojnameg...
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
مكانة المرأة اليارسانية (3)
Kurdîpêdiya projeya herî mezin a arşîvkirina zanîna (agahiyên) me ye..
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

مكانة المرأة في الدين اليارساني

مكانة المرأة في الدين اليارساني
مكانة المرأة اليارسانية (3)
مهدي كاكه يي
الحوار المتمدن-العدد: 6897 - 2021-05-13 - 01:33
المحور: دراسات وابحاث في التاريخ والتراث واللغات
مكانة المرأة في الأديان الكوردية (16)
الشاعرات القدّيسات اليارسانيات
نواصل في هذه الحلقة تعريف القارئات والقُرّاء بِلمحة عن شاعرات يارسانيات ونماذج من أشعارهن وترجمتها العربية.
2. (جەلالە خانمی لوڕستانی Celale Xanimî Luѓistanî)
هذه الشاعرة مولودة في لورستان. كانت (جەلالە) إبنة (ميرزا آمان) حاكِم لورستان وهي والِدة المُجدد الثالث للدين اليارساني (مبارك شا) المُلقّب ب(شا خۆشین Şa Xoşîn) (سنة 977 – 1015 ميلادية) الذي ولّدته أمه وهي عذراء. كانت حياة هذه الشاعرة القدّيسة مليئة بالأساطير والأحداث المثيرة للإهتمام. بالإضافة الى كتابة الشِعْر، كانت تعزف هذه الشاعِرة الموسيقى بِآلة الطنبور أيضاً [1]. أدناه نختار بعض الأبيات الثنائية لهذه الشاعرة القديرة وترجمتها العربية:
نە بەرەی شاهی، نە بەرەی شاهی
ئارۆ نیشتەبێم نەبەرەی شاهی
مێردان و ژەنان مەشین وەشاهی
پەرێ شاخۆشێن مەدان گەواهی
المعنى
اليوم كنتُ جالِسةً أمام بوّابة بيت الملِك*
من كل قلبي كنتُ أنظر الى النساء والرجال
الذين كانوا على شكل مجموعات
يذهبون الى حيث إبني (شاخۆشێن)**
وكانوا يثقون به
ويشهدون على مصداقيته
ويقوم هو بِتعميدهم
* تقصد الشاعرة إبنها (شاخۆشێن).
** (شاخۆشين) هو المُجدد الثالث للدين اليارساني.
3. (ڕەيحان خانمی لوڕستانی Řêḧan Xanmî Luѓistanî): هذه الشاعِرة مولودة في منطقة لورّستان في بداية القرن الخامس الهجري (بداية القرن الحادي عشر الميلادي). كانت هذه الشاعرة نجمة لامعة في ظل حُكم اليارسانيين العياريين (العنازيين) (سنة 990 – 1054 ميلادية) الذين كانوا يحكمون مناطق (شارەزور) و (دينەوەر) و (كرماشان) و(لورستان). خلال حُكمهم، إهتمّ العياريون بالأدب والشِعر والفن الكوردي والثقافة الكوردية. الى جانب الشِعْر، كانت هذه الشاعِرة عازفة قديرة على آلة الطنبور، حيث كانت تقرأ أشعارها مع أنغام الموسيقى خلال المناسبات الدينية اليارسانية (2). نختار هنا بعض الأبيات الشعرية ل(ڕەيحان خانمی لوڕستانی):
ئەو ڕۆی ماتیان، ئەو ڕۆی ماتیان
بارگەی شام وستەن ئەو ڕۆی ماتیان
ئارۆ نیشتەبێم نە كۆشك كیان
دیم ئاوی ئەوڕۆ گەوارا وە گیان
المعنى
مقر ملِك* و رئيسي العظيم في (ماتيان)
وفاض نهر (ماتيان)
في ذلك اليوم كنتُ جالِسةً على قلعة الروح
وبدأ خرير النهر والإيمان بِ(شاخۆشين).
4. (فاتمە لوڕەی گۆران Fatme Luѓey Goran): مولودة في مدينة همدان في القرن الخامس الهجري (القرن الحادي عشر الميلادي)، وعاشت في عهد (تۆغرول بگ سلجوقي‌). هذه الشاعِرة عاصرت الشاعر بابا طاهر همداني [3] حيث أنها كانت منذ شبابها تذهب عند الشاعِر (بابا طاهر همداني) لتتعلم المعرفة والوصول الى الحقيقة، فوقعتْ في غرام (بابا طاهر) وقررتْ أن لا تتركه لحظة، إلا أنها لم تبُح بِحُبها لِ(بابا طاهر) الى أنْ سافر مُجدّد الدين اليارساني (شاخۆشين) في إحدى المرّات الى مدينة همدان وهناك زار (جَمخانة)* (بابا طاهر) وإلتقى بالشاعِرة (فاتمه) وأحسّ بما تشعر به (فاتمه) تجاه (بابا طاهر)، فأخبرهما (شاخۆشين) بأنّهما سيكونان معاً طيلة دورات تناسخهما.
تركتْ (فاتمە لوڕەی گۆران) مجموعة من الشِعر الرقيق وراءها، نقتبس منها هذه الأبيات مع كتابة ترجمتها:
گیان پەرێ چێشەن، گیان پەرێ چێشەن
هەركەس تۆ دارۆ گیان پەرێ چێشەن
وەنامت سەوگەند دەروون پڕ ئێشەن
بێ تۆ گیان و زێڵ هەمیشە رێشەن
المعنى
ماذا أعمل بِروحي؟ ماذا أعمل بِروحي؟
أي شخصٍ يمتلككَ، لا يحتاج الروح
أقسم بإسمك المقدّس أنّ روحي ممتلئة بالآلام
بدونك روحي وإحساس قلبي دائماً مليئان بالآلام
تلك الأبيات تُعبّر عن شعور فتاة عاشِقة، تخبر عشيقها بأنها لا تريد الحياة، ما قيمة الحياة؟ أنه صحيح أنها حيّة، إلا أن نار العشقِ قد أحرقتها. لو أنّ زعيمها يساعدها في الوصول الى حبيبها، سوف ترجع روحها الى جسدها من جديد وأنها ستحيا من جديد.
* (جَمخانة) هي إسم المعابد اليارسانية
5. (ليزا خانمى جاف Lîza Xanimî Caf) (نسا خانم): هذه الشاعرة مولودة في شارەزوور في القرن الخامس الهجري (القرن الحادي عشر الميلادي) وكانت من أتباع مُجدّد الدين اليارساني (شاخۆشين). لقد إنتقلتْ (ليزا خانمى جاف) الى لورّستان وإستقرّت هناك. ما يُميّز هذه الشاعِرة اليارسانية عن الشاعِرات الأخريات، إنّها قد تكون أولى شاعِرة يارسانية قد كتبتْ أشعاراً عن الطبيعة، الى جانب الأشعار الدينية [4].
وەروان بی وە ئاو، وەهار چون ئاما
وەروان بی وە ئاو، گوڵ و وەنەوشە هۆرێزان نە خاو
پەرێ ئارایش دەشت و كوف و كاو
المعنى
مع عودة الربيع
تحوّلتْ الثلوج الى مياه
وإستيقظت الورود والبنفسج من نومها
لِتُزيّن الطبيعة والجبالَ
6. (مەی زەرد Mey Zerd): هذه الشاعرة اليارسانية مولودة في لورستان في القرن الخامس الهجري وكانت أيضاً من أتباع مُجدّد الدين اليارساني (شاخۆشين). نختار هذه الأبيات الشعرية التي كتبتها هذه الشاعِرة ونكتب ترجمتها العربية:
شه‌هریار سه‌رمه‌س ﮪه‌زار سوار ئاما
یوێشا سه‌رمه‌س دیار بژه‌ندێ‌
وه‌ هه‌ی ده‌س هه‌یده‌س
خواجام نی هوژمه‌ت وه‌نه‌ش نه‌یۆ گه‌س
المعنى
هذه الأبيات هي جزء من قصيدة تتحدث الشاعرة فيها عن هجوم الرومان على لورّستان عندما كان مجدد الدين اليارساني (شاخۆشين) طفلاً صغيراً، فتأخذه والدته الى مكان بعيد آمن.
[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 28 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | عربي | https://www.ahewar.org/ - 11-03-2024
Gotarên Girêdayî: 24
Dîrok & bûyer
Jiyaname
Kurtelêkolîn
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 13-05-2021 (3 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Ol û Ateyzim
Kategorîya Naverokê: Gotar & Hevpeyvîn
Kategorîya Naverokê: Jinan
Welat- Herêm: Kurdistan
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Aras Hiso ) li: 11-03-2024 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 11-03-2024 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( Aras Hiso ) ve li ser 11-03-2024 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 28 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Kurtelêkolîn
Cureyên helva Urmiyê yên herî baş û bi navûdeng
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Kurtelêkolîn
Çanda xwarinê ya Kurdan
Jiyaname
AYNUR ARAS
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 40
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
Wêne û şirove
Di sala 1980'î de çemê Banos li bajarê serêkaniyê
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Jiyaname
Kerim Avşar
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 39
Jiyaname
Viyan hesen
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Wêne û şirove
Ev wêne di sala 1973 an de li Qelqeliyê ya ser bi Wanê ve kişandiye
Jiyaname
KUBRA XUDO
Kurtelêkolîn
Destpêka Nivîsandina Kurdan
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Pirtûkxane
Di Welatê Zembeqê Gewir de
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Jiyaname
Necat Baysal
Pirtûkxane
FEQIYÊ TEYRAN 1
Kurtelêkolîn
Rojnamegerî û Kovargerîya Kurdî di Navbera Salên 1918-1923an de
Kurtelêkolîn
Bi minasebeta roja rojnamegerîyê, kurteyek li ser rojnamegerî û kovargerîya Kurd di serdema Osmanî de
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
RONÎ WAR

Rast
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
15-04-2024
Sara Kamela
Di ziman de xêv û morfolojî
Weşanên
Rojnameya Serbestî
24-04-2024
Burhan Sönmez
Rojnameya Serbestî
Kurtelêkolîn
Bi minasebeta roja rojnamegerîyê, kurteyek li ser rojnamegerî û kovargerîya Kurd di serdema Osmanî de
24-04-2024
Burhan Sönmez
Bi minasebeta roja rojnamegerîyê, kurteyek li ser rojnamegerî û kovargerîya Kurd di serdema Osmanî de
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Şekroyê Xudo Mihoyî
Babetên nû
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
24-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
İbrahim Güçlü
23-04-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
FEQIYÊ TEYRAN 1
17-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
15-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 40
15-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di Welatê Zembeqê Gewir de
13-04-2024
Sara Kamela
Jiyaname
RONÎ WAR
13-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
KUBRA XUDO
13-04-2024
Burhan Sönmez
Jimare
Babet 517,421
Wêne 105,714
Pirtûk PDF 19,160
Faylên peywendîdar 96,493
Video 1,307
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Kurtelêkolîn
Cureyên helva Urmiyê yên herî baş û bi navûdeng
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Kurtelêkolîn
Çanda xwarinê ya Kurdan
Jiyaname
AYNUR ARAS
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 40
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
Wêne û şirove
Di sala 1980'î de çemê Banos li bajarê serêkaniyê
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Jiyaname
Kerim Avşar
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 39
Jiyaname
Viyan hesen
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Wêne û şirove
Ev wêne di sala 1973 an de li Qelqeliyê ya ser bi Wanê ve kişandiye
Jiyaname
KUBRA XUDO
Kurtelêkolîn
Destpêka Nivîsandina Kurdan
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Pirtûkxane
Di Welatê Zembeqê Gewir de
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Jiyaname
Necat Baysal
Pirtûkxane
FEQIYÊ TEYRAN 1
Kurtelêkolîn
Rojnamegerî û Kovargerîya Kurdî di Navbera Salên 1918-1923an de
Kurtelêkolîn
Bi minasebeta roja rojnamegerîyê, kurteyek li ser rojnamegerî û kovargerîya Kurd di serdema Osmanî de
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
RONÎ WAR

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.42
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.609 çirke!