Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
24-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
İbrahim Güçlü
23-04-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
FEQIYÊ TEYRAN 1
17-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
15-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 40
15-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di Welatê Zembeqê Gewir de
13-04-2024
Sara Kamela
Jiyaname
RONÎ WAR
13-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
KUBRA XUDO
13-04-2024
Burhan Sönmez
Jimare
Babet 517,478
Wêne 106,123
Pirtûk PDF 19,170
Faylên peywendîdar 96,504
Video 1,308
Kurtelêkolîn
Cihên geştiyarî yên parêzge...
Weşanên
Rojnameya Serbestî
Kurtelêkolîn
Bi minasebeta roja rojnameg...
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
العلاقات الآشورية - الميتانية (3)
Hevalên Kurdîpêdiya arşîvên me yên neteweyî û welatî bi awayekî objektîv, bêalîbûn, berpirsiyarî û profesyonelî tomar dikin.
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

مهدي كاكه

مهدي كاكه
العلاقات الآشورية - الميتانية (3)
مهدي كاكه يي
الحوار المتمدن-العدد: 6064 - 2018-11-25 - 18:24
المحور: دراسات وابحاث في التاريخ والتراث واللغات

في عهد الملِك الميتاني (شوتارا Suttara)، قام الملك الآشوري (ادد نيراري) بِمُهاجمة بلاد خانيگلبات، وإستطاع إلحاق الهزيمة بالملِك الميتاني وأسرِهِ هو وأفراد عائلته والمجيء به إلى بلاد آشور، حيث أعلن فيها الولاء لِبلاد آشور وأقسم على دفع الجزية(18).
رغم إحتلال الآشوريين لأراضٍ ميتانية، فأن المملكة الميتانية إحتفظت بوجودها، حيث إحتفظ الملك الميتاني (شوتارنا Shuttarna) بعلاقات جيدة مع الآشوريين وأعاد إليهم أبواب القصر الملكي الآشوري التي سبق للملك الميتاني (شاوشتاتار Shaushtatar) أن أخذها الى مملكة ميتاني.
لم تستمر العلاقات الآشورية الميتانية الودّية لِفترة طويلة، حيث ثارت مملكة (خانيگلبات) على بلاد آشور في عصر الملك الميتاني (واشاتا Wasatta)، فقاد الملك الآشوري (ادد نيراري) حملة عسكرية ثانية ضد المملكة، حيث إستطاع إلقاء القبض على الملك (واشاتا Wasatta ) وأسره وأسر أفراد عائلته والعديد من الميتانيين. بعد إحتلال الآشوريين لمملكة ميتاني، قام الآشوريون بترحيل قسم من سُكّانها الى بلاد آشور، وكان معظمهم من الخوريين، حيث تمّ إستخدامهم كأيدي عاملة رخيصة في بلاد آشور.
في عهد الملك الآشوري (شلمنسر الأول Shalmaneser I) (1270 - 1240 قبل الميلاد)، أعلنت مملكة (خانيگلبات) إستقلالها عن النفوذ الآشوري، حيث ثار الملك الميتاني (شاتوارا Shattuara) الذي كان إبن أو إبن أخ الملك الميتاني (واساهاتا Wasahatta)، ضد الإحتلال الآشوري بمساعدة الهيتيين و البدو الآراميين (Ahlamu) وكان ذلك في حوالي عام 1250 وكان جيشه مُجهّزاً بشكل جيد و إستطاع تحرير جميع الممرات الجبلية والبحيرات بحيث أن الجيش الآشوري عانى من العطش أثناء تقدمهم، إلا أنه مع ذلك إنتصر الملك الآشوري (شلمنسر الأول) إنتصاراً ساحقاً على الهيتيين والميتانيين(19).
يدّعي الملك الآشوري (شلمنسر الأول) بأنه في تلك الحرب، قام بِقتل 14 400 رجُلاّ وأمّا الباقون فقد تم إعماؤهم ورميهم بعيداً. نقوشاته تذكر بأنه قام بإحتلال تسعة معابد محصّنة وحوّلَ 180 مدينة خورية الى أكوام من الأنقاض وأنه قام بِذبح جيوش الهيتيين و حلفائهم البدو الآراميين كالخِراف. كما تُشير نقوشاته الى أنه قام بالإستيلاء على المدن التي تبدأ من (تايدو Taidu) الى مدينة (إريدو Irridu) وكذلك جبل (كاشيار Kashiar) واصلاً الى نهر الفرات وكل من قلعة (سودو Sudu) و (هرّانو Harranu) الى (كَركَميش Carchemish) الواقعة على نهر الفرات. نقشٌ آخر يُشير الى بناء معبد للإله الآشوري (أداد) في مدينة (كاهات Kahat) الميتانية والتي تم إحتلالها أيضاً من قِبل الآشوريين.
عند تولّي الملك الآشوري (توكلتي تنورتا الأول) (1244 – 1204 ق.م.)، تجدّد الصراع من جديد بين الآشوريين والميتانيين، حيث قام الآشوريون بِمهاجمة مملكة ميتاني وألحقوا الهزيمة بجيشها، وبهذه الهزيمة سقطت وإنهارت مملكة ميتاني وإختفت من الوجود.
أحد نقوش الملِك الآشوري (أدد نيراري الأول) الذي مكتوب في مطلع سنة 1300 قبل الميلاد، يذكر إسم ملك خانيگلبات الهوري (شاتوارا الأول) وكذلك إسم مدينة (واشوكاني) بصيغة (آشوكاني). في هذا النقش، يزعم هذا الملِك الآشوري بأنه دمّر مدينة (واشوكاني) عدة مرات، بالإضافة إلى إسم مدينة (تئيد) القريبة من (واشوكاني) والتي أصبحت مركزاً لحليفهم الملِك الميتاني (شوتارنا الثالث) الذي كان خِصماً للملِك الميتاني الآخر (ماتي وازا). رداً على تهديدات الآشوريين المستمرة للملِك الميتاني (وازاشتا)، إضطر هذا الملِك إلى الاستنجاد بالهيتيين الذين لم يلبّوا طلبه للنجدة بسبب إنشغالهم مع المصريين في معركة (قادش) التي جرت في سنة 1275 قبل الميلاد.
كما عبّر الملِك الآشوري (آدد نيراري الأول) بصورة مُبالغة عن إنتصاراته على الميتانيين في سردٍ ورد في نقش له عن بناء قصر له بمدينة (تئيد)، حيث يقول فيه: قبضتُ على (آشتورا) ملِك (خانيگلبات) وأحضرتُه إلى مدينة (آشور) وأقسم بين يديّ على أن يرسل لي الهدايا، ثم تركتُه أن يذهب، وكذلك هرب مني (وازاشتا) إلى الملِك الهيتي، طالباً منه المساعدة، ولكنه لم يُلبِّ له، وقد إنتصرتُ عليه بِفضل الأسلحة الجبّارة للإله آشور وبِحماية الآلهة (آن) و(أنليل) و(إيا) و(سين) و(شمش) و(آدد) و(عشتار) و(نرجال)، وإحتلتُ (تئيد) و(أمسكو) و(كخت) و(شورو) و(نبلو) و(خرو) و(شدخو) و(آشوكاني) حتى مقاطعة (آريد) ومقاطعة (كشياري) (طور عابدين الحالية ) و(شود) و(حرّان)، وأخرجتُ نساء (وازاشتا) وأبناءه وبناته وقواته من مدينة (آريد) وأحضرتُهم أسرى مُقيّدين إلى مدينة آشور وأحرقتُ وخرّبتُ (آريدو) وقراها.
هكذا كان يتباهى الملِك الآشوري بالقتل والحرق برعاية الآلهة، علماً بأنّ تقريره مشكوك به، وخاصةً أن المصادرالتاريخية تؤكد أنّ (وازاشتا) لم يقع أسيراً بيدِه وظل محتفظاً بسيادته وأنّ معاهدة السلام الهيتية المصرية جعلتهما تقفان في وجه الحملات الآشورية، وأنّ (شتوارا الثاني) خليفة (وازاشتا) أثبت وجوده في وجه الملِك الآشوري (شلمانسر الأول) (1263 - 1234 ق.م.) وذلك بِفضل دعم الهيتيين وقبائل (أخلامو) الآرامية له .
لِطبيعة ملوك الآشوريين المولِعة بالقتال والحروب، لا تخلو نقوشُهم من الحديث عن تمجيد شخصيتهم والتباهي بما يُشبه النصر على الخصوم، لذلك يروي لنا (توكولتي نينورتا) (1233 - 1197 ق. م.)، وهو إبن (شلمانسر الأول) وخليفته، كيف أنّ أباه كان قد إنتقم من السوباريين الهوريين الذين لم يدفعوا الجزية له، فقام بِحملة على التحالف الهوري في بلاد آلز (آلش) وبلاد (آمدنو) وبلاد (برلمزي) وغيرها.
منذ أواخر القرن الثالث عشر، تُركّز النصوص على أنّ ملِكاً ميتانياً كان ملِكاً على (خانيگلبات) وعلى الأسماء الخورية، بدون ذكر إسم الدولة الميتانية بسبب دخول كوردستان في صراع ضد الآشوريين، حيث أنّ الكالتيين الكورد، الذين ينحدرون من الهوريين، كانوا يدافعون عن هذه المملكة في وجه الآشوريين.
في عام 1200 قبل الميلاد، تغيّرت أوضاع منطقة جنوب غرب آسيا بسبب قدوم الشعوب الإيجية الهندو - أوروپية من تراقيا، التي كان الفريجيون في مقدمتها، والذين إحتلّوا وسط الأناضول وقضوا على المملكة الهيتية ودمّروا العاصمة (خاتوشا).
المصادر
18. عامر سليمان. العراق في التأريخ القديم. الجزء الثاني، الموصل، 1993، صفحة 65.
19. الدكتور منير يوسف طه. علاقات الآشوريين بالأقاليم المجاورة. موسوعة الموصل الحضارية، المجلد الأول، الموصل سنة 1993، صفحة 112.
[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 7 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | عربي | https://www.ahewar.org/ - 13-04-2024
Gotarên Girêdayî: 5
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 25-11-2018 (6 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Ol û Ateyzim
Kategorîya Naverokê: Gotar & Hevpeyvîn
Kategorîya Naverokê: Dîrok
Welat- Herêm: Kurdistan
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Aras Hiso ) li: 12-04-2024 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 14-04-2024 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 13-04-2024 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 7 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Kurtelêkolîn
Cureyên helva Urmiyê yên herî baş û bi navûdeng
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 39
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Kurtelêkolîn
Çanda xwarinê ya Kurdan
Jiyaname
RONÎ WAR
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Wêne û şirove
Di sala 1980'î de çemê Banos li bajarê serêkaniyê
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 40
Kurtelêkolîn
Bi minasebeta roja rojnamegerîyê, kurteyek li ser rojnamegerî û kovargerîya Kurd di serdema Osmanî de
Jiyaname
KUBRA XUDO
Kurtelêkolîn
Rojnamegerî û Kovargerîya Kurdî di Navbera Salên 1918-1923an de
Kurtelêkolîn
Destpêka Nivîsandina Kurdan
Jiyaname
Necat Baysal
Pirtûkxane
Di Welatê Zembeqê Gewir de
Pirtûkxane
FEQIYÊ TEYRAN 1
Wêne û şirove
Ev wêne di sala 1973 an de li Qelqeliyê ya ser bi Wanê ve kişandiye
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Jiyaname
Viyan hesen
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
AYNUR ARAS
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Cihên arkeolojîk
Temteman
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
Kerim Avşar

Rast
Kurtelêkolîn
Cihên geştiyarî yên parêzgeha Îlamê – Beşa 1em
07-04-2024
Aras Hiso
Cihên geştiyarî yên parêzgeha Îlamê – Beşa 1em
Weşanên
Rojnameya Serbestî
24-04-2024
Burhan Sönmez
Rojnameya Serbestî
Kurtelêkolîn
Bi minasebeta roja rojnamegerîyê, kurteyek li ser rojnamegerî û kovargerîya Kurd di serdema Osmanî de
24-04-2024
Burhan Sönmez
Bi minasebeta roja rojnamegerîyê, kurteyek li ser rojnamegerî û kovargerîya Kurd di serdema Osmanî de
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Şekroyê Xudo Mihoyî
Babetên nû
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
24-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
İbrahim Güçlü
23-04-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
FEQIYÊ TEYRAN 1
17-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
15-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 40
15-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di Welatê Zembeqê Gewir de
13-04-2024
Sara Kamela
Jiyaname
RONÎ WAR
13-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
KUBRA XUDO
13-04-2024
Burhan Sönmez
Jimare
Babet 517,478
Wêne 106,123
Pirtûk PDF 19,170
Faylên peywendîdar 96,504
Video 1,308
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Kurtelêkolîn
Cureyên helva Urmiyê yên herî baş û bi navûdeng
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 39
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Kurtelêkolîn
Çanda xwarinê ya Kurdan
Jiyaname
RONÎ WAR
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Wêne û şirove
Di sala 1980'î de çemê Banos li bajarê serêkaniyê
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 40
Kurtelêkolîn
Bi minasebeta roja rojnamegerîyê, kurteyek li ser rojnamegerî û kovargerîya Kurd di serdema Osmanî de
Jiyaname
KUBRA XUDO
Kurtelêkolîn
Rojnamegerî û Kovargerîya Kurdî di Navbera Salên 1918-1923an de
Kurtelêkolîn
Destpêka Nivîsandina Kurdan
Jiyaname
Necat Baysal
Pirtûkxane
Di Welatê Zembeqê Gewir de
Pirtûkxane
FEQIYÊ TEYRAN 1
Wêne û şirove
Ev wêne di sala 1973 an de li Qelqeliyê ya ser bi Wanê ve kişandiye
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Jiyaname
Viyan hesen
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
AYNUR ARAS
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Cihên arkeolojîk
Temteman
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
Kerim Avşar

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.42
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.266 çirke!