ئانەی گەردوونیین و ئانەی نەتەوەیین
گردو ئانەی کە گەردوونیین بیەیش دلۍ جەهانو فیزیکینە نېیەن، وەختێ مەینە دلۍ جەهانی فێزیکیۆ، هەر مەشۊم بە تەرزێ دیاریکریا و ناوازەنە بەینە دلۍ ئی جەهانەیە، وەختێچ بە تەرزێ دیاریکریانە مەینە دلۍ ئی جەهانەیە، بېیەیە گەردوونییەکەش لۆکاڵی مەبۊوە. بییەی نەتەوەیی هەر نەتەوێوە وەختێ مەدرەوشیۊوە، ئانەی کە دلۍ جەهانی فیزیکینە بییەیش نېیەن و بە شېوازە نەتەوەییە دیاریکریاکەو وېش بارۊنەش دلۍ ئی جەهانیە. ئانەیچ هەکە چی جەهانە فیزیکییەنە نېیەن و بە فۆرم و شېوە دیاریکریاکا نەتەوێوە مەینە دلۍ ئی جەهانیوە، ئا کەسە ڕۊحانیۍ ئا نەتەوەییە مارانە دلۍ ئی جەهانېوە کە بە تەکو بییەیشاوە لوێنۍ و بېیەیشان باڵاتەرین بەهاش وەرگېرتېنە. ئا کەسۍ ئانېنۍ هەکە بەشەشان دلۍ ئەوەئاردەرەی گرد ئانەینە هەنە کە جە ڕاو ئا نەتەوێنە جە نابییەینە ئامانەنە بییەی.
دەقو عاریفە کوردەکان و دەقە فەلسەفییە کوردییەکان و گرد ئا میراتەی تەر کە میللەتو کوردی بە زوانی عەرەبی نویستەنش، جە ڕاسینە مەبۊن بگېڵناشاوە پەی دلۍ زوانی کوردی و لەیەکۆدایۆشان بەجەهانۋینیی کوردیۆ پەی بکریۊن، تاکو ببۊن پا جامە ڕۊحییەی کە کورد کوردبیەو وېش چەنە مەوینۊوە. کوردبییەی شېوازو پېڎابېیەی گرد ویرکەردەیێوە کوردین. هەر کوردێ بە قووڵی گېڵابۊوە پەی ڕۊحو وېش، سرووشتە کوردییەکەش فۆرمێش پەی ئا ئایدیایا پەنە بەخشان تاکو دلۍ جەهانو ڕۊحیۆ ئا ئایدیایا بارۊنە دلۍ ئی جەهانە فیزیکییە. کوردبییەی شێوازو بېیەی کوردین دلۍ جەهانینە. ئا شېوازەیچ شېوازە گونجیاکەن هەکە کورد مەتاوۊن ئەچا ڕاوە گوزارشت جە جەهانە ڕۊحییەکەو وېش بکەرۊن. جە ئیسەنە کورد بە هۊکارو ئانەی هەکە جە بیەو وېش غافڵ بییەن، بییەیش بەرگێش پۊشان هەکە پۊشاکو وېش نېیەن، پۆکەی بییەیچش جە گۊکەردەی جە وېش کۆتەن، پەی ئانەی سەرجەنۊ بییەی کوردی دلۍ ئەشناسنامەکەو وېشەنە وېش وەرجەسە بکەرۊوە، مەبۊن بە چەنەمەنەرەی ئەچا میراتە کەلتورییەی کە چا پیا ڕۊحانېیا کوردیۆ مەنەنۆ سەرجەنۊ شېوازو بییەو وېش ویربگنۊوە و جەهانەکەو وېش مەرزنۊراوە. ئاوارە ئانە نېیەن هەکە نیشتەنگاکەیش جیامازۊن، ئاوارە ئانەن هەکە بییەیش دلۍ بەرگەکەو وېشەنە نېیەن. بیەو مروڤی و نەتەوێوە تەنیا دلۍ زەمینەکەو وېشەنە و دلۍ ژیوگا ڕۊحییەکەو وېشەنە غەریب نمەبۊوە. خۊفناکتەرین غەریب بېیەیۆ، غەریبی مروڤین جە بییەو وېش و جە جەهانەکەو وېش.
نویستەی: د.عیرفان مستەفا
هۊرئەوەگېڵنای: ئەسعەد ڕشید.[1]