=KTML_Bold=Pînekirina Ziman=KTML_End=
#Hogir Berbir#
Çîroka me heman çîrok e, mîna denbêjê ji ser bûyera vebêja xwe ku tim û tim dihere kîjan civatê dubare dike, carinan gotinan kêm dike, carinan zêde dike, lê qalib, hêman, naverok, lihevanîn, bûyer tev yek e. Çîroka zimanê me li me geriya ye, em vedikin, dişewite, em venakin, dişemite; taliya talî têkçûn e û bi zimanê serdestan behs û qala serbestiya zimanê xwe dikin. Ji bo pêşiya vê bêgirtin alav û amûr di dest me de pir in, ji dêvla ku van alav û amûran bikar bînin, mixabin bi pîneyan em ê zimanê xwe şolî bikin û têbikoşin.
Dema ez zarok bûm, ji ber bêhawebûyîna min ku tim cil û bergên li ser xwe di nava sergo û kuçeyên welatê xwe de gemar û qirêj dikir û bi ser de diqetand, ji ber şert û merc û daneyên aborî, malbat ji bo têkçûneke nejî, tim û tim li ber dilê min dida û ji dêvla ku cilekî nû bikire, li ser cihê qetiyayî, bi paçên heman rengî pîne li ser dixist û didirût, dayika min. Piraniya pîneyan li ser enîşkê bû an jî li ser kûlîmetê bû. Heyra, zarokatiya min bi van pîneyên noqî ber çavan dibû, derbas bû û ji van pîneyên xwe fedî nekir û nakim jî.
=KTML_Bold=PÎNEKIRINÊN QURETIYÊ=KTML_End=
Şert û mercên îro ku em ketinê, pêdiviya nûjeniyê dibîne, ji dêvla cil û bergên neqetiyayî, rast e rast yên qetiyayî li xwe dikin û di nava civaka sosret de, xwe bi qalibekî sosret, serbilindahî ji bo kes an civaka heyî-miqabil nîşan bidin, tevdigerin û cilên xwe pîne dikin. Ev pînekirin ne ji feqîrî û xizaniyê tê, ji gewîtî û quretiyê ye ku bûye amûrek û ketiye destê tebeqeya serdest û bi hin hincetan dide tebeqeya navîn ku di warê aborî de bikar bîne û bi ser bikeve.
Em baş bala xwe didinê ku pîne heman pîne ye, di nava civaka me de cih guheriye, tebeqeya jêr an kêmketî nema cil û bergên pînekirî li xwe dike û tebeqeya navîn jî nema ji xwe dike. Derd û kûlên tebeqeya serdest jî ji xwe ev e ku li gor teknolojî, pêşdebirin û nûjeniya civakê, herdu tebeqeyên biniya xwe li hember hev rake û têkçûnekê bi civakê bide jiyandin. Tebeqe bi tebeqeya din re wiha qayişê dikişine û şer û pevçûna wan bi destê çîna desthilatdar didome.
=KTML_Bold=KONEVANIYA TEBEQEYA NAVÎN=KTML_End=
Tebeqeya kêmketî an jî jêrîn nikare xwe ji bin vî barê giran derxîne û li ber man û nemana xwe, berxwe dide. Tebeqeya navîn jî ji bo bigihê tebeqeya herî jor, çi amûr û alav hene tevan bikar tîne û bi vê konevaniyê, ji bo di nava civakê de têkeve çav, tev digere û bi milekî ve bi ser dikeve.
Çîroka me ya pîneyê wiha dest pê dike û îroj herkes mîna çekekê pir xweş bi kar tîne.
Ji derveyî herdu tebeqeyan, tebeqeya jêrîn an kêmketî ku ji dil û can êşiya ye, bi pîneyên li ser qûna xwe, xwe li ser lingan hiştiye û bi her awayê xwe, bi fedekariyeke mezin li ber xwe daye, dixwaze ji bo pêşeroja xwe, mala xwe, bajarê xwe, welatê xwe û neteweya xwe tev bigere; ya girtî ye, ya winda ye, ya bi çiyan ketiye, ya birçî ye û ji bo bikaranîna zimanê xwe, têkoşîna hebûna xwe, bi zimanê xwe dimeşîne. Herder, her qad, her dever, ku der dibe bila bibe; li saziyên fermî, li sikakan, li mal, bi dan û stendinê, pêdiviya pînebûn û reklaman nabîne û bi rastiya xwezaya wî çi be, wê nîşan dide.
=KTML_Bold=LI SER LEWHEYAN KURDÎ, LI MAL TIRKÎ=KTML_End=
Tebeqeya navîn jî, konevan e, ji vê sûdê werdigire, rojê pîneyekî bi xwe dixe û dirûvekî diguhere. Navê wan an erebî ye, an farisî ye, an tîrkî ye, lê mixabin navê cih û mekanên wan bi kurdî ye, çiya ye, gelî û newal e, Egît û Arîn e û bi herfên mezin, li ser lewhayên girs noqî nav çavan dikin. Li malên xwe bi tirkî diaxivin, çena gotina kurdî bi bêvila wan nakeve û dema ku qal tê ser qalê, ji mirovên welatparêz û zimanhez, zimanhestir û welatparêztir in.
Ev hewldan ji bo tebeqeya kêmketî an jêrîn dibe hinceta ku ziman şolî bibe û kesên navê wan bi rastî jî Egîd in, Arîn in, ne bi kurdiyeke resen, gotinên tirkî dixin nava zimanê kurdî û mîna zimanekî din biafirînin, tevbigerin. Devokên wiha bi dana civakê de bûye amûra laqirdiyê û bi awayekî xwezayî bi hev didin qebûl kirin, dema ku yek dibêje “qêpî bigire”, an “bi kurdî baş nikarim qonişmîş bikim!..”
Siyasetmedar in, bi şev û roj bi zimanê dagirkeran radibin û rûdinên, heta di xewnên xwe de bi zimanê dagirkerên xwe tev digerin û dibînin, qal û bahs tê ser zimanê zikmakî, ew ê qûna xwe dînin erdê û mîna pîneyekî li ser deynin, daw û doza zimanê zikmakî bikin. Û ji wan ve xuya ye ku şoreşa ziman ew dimeşînin û serkêşiyê dikin. Bi ser de navê sikakê, an jî dereke bi kurdî deynin, pirtûkekê an jî berhemekê çap bikin û xwe xwediyê vî zimanî pênese bikin.
Gotinek pêşiyan heye û dibêje; “em dizanin çend mû bi qûna kê ve ye!”, ez jî dibêjim, heyran em dizanin çend pîne bi ser qûna kê ve ye û kes nikare vê rastiya me berovajî bike.
=KTML_Bold=HEWCE NEDIKIR BERÊ HER KESÎ BIDE XWE=KTML_End=
Çîroka me ya pîneyê, dixwazim bînim ser nîqaşên ev çend roj in ku ketiye nava medyaya çivakî û bûye benîştê devê her kesî ku herkes bi hêla xwe radikişîne. Xwediyê Qafeya Pîneyê, yek ji kesayetekî tebeqeya kêmketî an jêrîn e, bi dilekî saf û paqij, bi pîneyê li ser xwe, xwest balê bikişîne ser nîqaş, arîşe û pisaftina zimanî. Lê mixabin, ji bo çi hewcedarî bi vî tiştî dît, ji hêla nîqaşê ve vekirî ye û bi ya min hewce nedikir berê herkesî bide ser xwe…
Ya ji me tê xwestin çi ye, em karibin sazî û dezgehên ku ji bîna tir û fisên tirkî mirov nikarin derbasî hundir bibin, paqij bikin û paşê berê xwe bidin nava tebeqeya navîn ku rê û rêbazê bikaranîna zimanî mîna amûreke desthilatdariyê bikar tîn in, rawest in. Ne wiha be û em berê çeka zimanê xwe nedin siyasetmedar, şaredarî, komele, rêxistin, çapemenî, tv û alav û amûrên xwe bi zimanê kurdî kedî dikin û li ser lingan dimînin ku dibe çekek pisaftinê û li hember me derdikeve, bi van rê û rêbazan, bisernekevin.
Ji ber vê, ji dêvla ku her roj bi danezan û daxuyanî û kampanyayan, her çiqas em bidin destpêkirin û bixwazin bi rê û rêbazên cihê li ziman xwedî derkevin, heta ku em li hember tebeqeya jorîn û navîn şer nekin, li rû wan nesekinin û bi wan nedin fahmkirin û li tebeqeya kêmketî an jêrîn li hev neyên, nepêkan e ku em bi serkevin.
Dem ev dem e ku pêdivî bi dirûş im û gotinên nav qalibekî ku tê bikaranîn nîn e. Pêdivî bi kiryaran heye ku xwe bera nava gel din, bi gel re li hember tebeqeya jorîn û navîn, her malê, li her kolanî, li derve, li kar, bikin qadên perwerdehiyê û bi kurdî bifikirin, binivîsin, bixwînin û fêr bikin…
rojisor@hotmail.com
[1]