مەزروٙحانی
نویستەی: #ناجح گوڵپی#
گەمیوی فرە وەشو ھەرزەکارانو دەگایانو هەورامانی بیٛ. پایزو زمسانیٛنە کریان. چنڎ نامیٛوە تەریٛش ھەنیٛ (خلوٙرتانیٛ، خلەرانی، خوٙلیٛرانی) مەزروٙح جە دارو (کەکەویٛ-کەکەوی) تاشیان، ھەڵبەت دارو کەکەویٛ پتەوەن و نمەترەکوٙ. گرکەسیچ نمەزانوٙ مەزروٙح بتاشوٙ، ئەگەر کەکەوی دەس نەکەوتیٛ جە دارو بلچیٛ یام نەرەی تاشیان، وەلیٛ نەرە مەترەکوٙ. دماو ئانەی ئوٙساو مەزروٙحێوی زەریف تاشیٛ ئینجا (چزیٛ) ئاسنینەش پەی وەشە کەریٛنمیٛ و کویٛنمیٛش پوٙرە. چزیٛ چوٙکڵەینە دەردە نمەوەروٙ چون وەختیٛو مدەیشەرە تنڎ ماڵوٙ زەمینەرە پەیش ھەن بمەڕیوٙ. چزیٛ ئاسنینە جە (کوٙلکە)و ناڵی وەش کریێنە پەیش. ھەرکەس بیێ ساحیبو مەزروٙحێ خاسی یەکسەر (قوٙڕقوٙڕە) ش پەی وەش کەریٛ، قوٙڕقوٙڕە بە (مەتیٛ) وڵێوی گولانیٛ ئندەو دنڎە نوەییٛ، ئیجا دلیٛوە کەشیٛش پەنە مڎەیٛوە هورش مکڵاشی، پەی ئینەی وەختو دایرەینە فیکە بکەروٙ (قوٙڕنێ). گەمەو مەزروٙحانی دویٛ جوٙریٛن، یوٙشان ئانە بیٛ چنڎ کەسیٛ مەزروٙح دینیٛرە ھەر مەزروٙحێو خاس فیکەشکەردیٛ و دیٛر کەوتیٛ جە خولیایەو (فرەتەر خولییٛوە و ڕسیٛ) ئانە بەریٛشۆ. جوٙریٛ تەرو مەزروٙحانیٛ ئانە بیٛ وەختو دایرەینە مەزروٙحەکا شانیٛنیٛ پەی یوٙترینی پەی ئانەی بپیٛکوٙش و لتش بکەروٙن، بمەڕیوٙ. فرە و جاران مەزروٙحەکە ماڵیٛ ئەوی تەریرەو ماڕیٛش، فرەو جاران تنڎ دیٛنیٛشەرەو واچیٛنیٛ (یا کەروش خانو خانان، یام کەروش بوڵەو بانان)، یام واچیٛنیٛلتیٛش پەی سوٙبەکەو یانەی و لتیٛش پەی سوٙبەکەو مزگی. جا مەزروٙحەکە مەشوٙ بە بەنێوی خاس پیٛچیو بەسیش دەستۆ و ئیجا بدەیشەرە، بەنەکە مشوٙ ھیٛقم بوٙ و زوو نەپڕچیوٙ. شەویٛنە مەزروٙحەکەی نییٛنمیٛ دلیٛو پەژمی پەی ئانەی نەترەکوٙ. گجار ڕوەنی قرچیاوە کەریٛنیٛ دلیٛو قوٙڕقوٙڕەکەیش پەی ئانەی نەرم ببوٙوە و فرەتەر بە مەتەکیٛ هورکڵاشیوٙ. چی دمایوٙ جوٙرێو مەزروٙح جە شارەکانە پەیدا بی، ئیٛمە پەنەش واچیٛنمی مەزروٙحی خرتی، چون خڕ و گولانەبیٛ، وەلێ ھنەکەو ھەورامانی دریٛژکوٙڵە بیٛ. مەتیٛ ئا دەسینە بیٛ پەی هورکڵاشتەی قوٙڕقوٙڕەو مەزروٙحی وەشە کرییٛ، نوکێو تیژش بیٛ پیٛسەو درەوشیٛ، چەنی دەسێوی دارینی. هەڵبەت ئی گەمە فرەتەر پەی کات ویارای بیٛ، خەڵک زمسانیٛنە بەتاڵ و بیٛهەرمان بیٛ. جوٙرەها گەمیٛ کەریٛ پەی سەرقاڵ بیەیو ویٛش. دارو کەکەویٛ فرەکەم بیٛ کەشەکاوە، هیٛزمئاوەریٛ ئاریٛنیٛش. جا من ئاوەختە زاڕوٙ بیٛنیٛ و خاس نەتاویٛنیٛ مەزروٙحانی بکەرو. گجار لاڵیٛنیٛوە لالوٙکەریمیم تا مەزروٙحێم پەی بتاشوٙ، فرەو جاری جە دارو نەرەی بیٛ و دمایچ ترەکیٛ. دەسەواتێو باوەبیٛ کاتو مەزروٙهانیٛنە، واچیٛنیٛ مەزروحەکەت پڕتەن (مەزروحی پرتە) یانی نەتاویٛ جوان بخولیوٙوە و بڕسوٙ، پڕتەپڕتکەریٛ. ئیسە هەرکەس کاتو هەرمانکەردەینە دەسوپلش خاس نەبوٙ ماچا ئەجوٙ مەزروحی پرتەنی، یانی کاتو هەرمانیٛنە پەلەپەل و ناڕیٛکوپیٛکەن.
د. ناجح گوڵپی... جە کتیٛبو باسێوی فەرهەنگی دەگاو گوڵپی 24/8/2024 ویٛنەو مەزروحکەی (خرتی) جە ئنترنێتنە بەرمئاوردەن، ویٛمانە نیەن.[1]