بییەی نەتەوەیی کورڎی میانو فەلسەفە و سۆسیۆپۆلەتیکینە
هورگېڵنای و ئاماڎەکەرڎەی: ئەسعەد ڕەشید
بەشەی سەڎ و چلهەمە
کریۊ سەرو نموونەکەو وەڵې مەبەسمان جە نائاگایی تاکەکانی بە مەرامە کۊییەکەی کە مەرامی کۊیی میللەتین پی تەحرە ڕۊشن بکەرمېوە: مەم دلې داستانو (مەمی ئالان)ینە تاکە کەسێن شۊنەو بەڎیئامای و دیڎەیۆ ئانەی مەگنۊن کە ئایدیاڵین و پېسە مەرامێ تاکەکەسی جە وېشەنە ڕاش وەنە بەردەن، دلې (مەم و زین)ەکەو ئەحمەڎی خانینە، مەم نموونەو تاکەکەسی میللەتێن کە بەڎیئاردەی ڕۊحی نەتەوەیی وېش کەردەن بە مەرام، خانی ئەچا مەرامەیە مەدوۊن کە ئەقڵ یام ڕۊحی جەهانی پېسە مەرامێوە کۊیی و پېسە ڕۊحی نەتەوەیی نەتەوێوە جە دلې تاکەکانو ئا میللەتەینە بە ڕەنگ و شېوەی جۊراو جۊر بەشەکی مەکەرۊوە و مەرامەکەو وېش چاڎیشا مەشارۊوە، ئاڎې بە خاترەو بەڎیئاردەی مەرامە باڵاکەو وېشەنە ڕوەو مەرامە بەشەکی و کەسییەکەو وېشان ئاراسە مەکەرۊن.
مەم پېسە تاکەکەسێ ئاگاییش بە مەرامە کۊییەکەی نییەن و دماو گرڎ ململانې و قۊمیاکا ڕا بە مەرامە کۊییەکەی مەبەرۊن و پەیش ئاشکەرا مەبۊن. ڕۊحی نەتەوەیی کوردی ئەقڵی پېسە مەرامێ وېش دلې تاکەکانو میللەتێنە بەشەکی مەکەرۊوە کە (مەم) نموونێوەن ئەچا تاکەکەسا. خانی جە ڕاو مەمیۆ ئا ڕازە کۊیې ئاشکەرا مەکەرۊن کە ڕازەو بەڎیئامای ڕۊحی نەتەوەیی میللەتێوە ئەچا نۊعەینە دلې دۆڵەتینە. ڕۊحی نەتەوەیی کوردی پەی بەڎیئامایش پەنەوازیش بە توخمی دوەمین کە کار و کەردەوې کۊمەڵە تاکێن کە ئایدیاڵێ ئەقڵی پېسە ئا ئایدیاڵەی کە مەم دلې داستانو (مەمی ئالانی) ڕاش پەنەبەرۊن، بەڎیباران و شېوەگیرش بکەران، ڕۊحو نەتەوەی جە ڕاو ئا ئەشقەیۆ وېش ئەچا کار و کەردانە شېوەگیر مەکەرۊن کە هینې ئا کەسەینې ئاشقو ئایدیاڵێ ئەچا نۊعەینە. ئایدیاڵ و ئەشق و ئیراڎەو دلې ئا تاکا میللەتی، مەڵامەتې بەڎیئامای شېوەگیربییەی ڕۊحی نەتەوەین دلې دۆڵەتینە (ئا کۊمەڵە بې شومارەو مەڵامەتەکانی و مەسڵەحەتو ژڵېوەکانی، ئا هۊکارې و وەسیلا پېکماران کە ڕۊحو جەهانی پەی یاوای بە مەرامەکەیش بەکارشان مارۊن، ئینې ڕۊحو جەهانی مەفاڕاوەو پاسەش پەنەکەران کەردەییانە بەڎی بێ، ئا مەرامەیچە هیچ نییەن بېجگە جە ڕانموونیکەردەی ڕۊحو جەهانی پەی خودی و گېڵنایۆش پەی وېش و فکریانەی جە وېش جە بییەیە عەینیەکەیشەنە). ئینەیچ ئانەی مەیاونۊن ئا ژڵېوە زیڼې کە دلې میللەتی و تاکەکەسەکاشەنە بەرکۆت مەکەران و ئاڎې ڕاو ئاڎیشاوە مەیاوان بە مەرامە تایبەتەکانو وېشان، عەینو وەختینە وەسیلە و هۊکارېنې پەی مەرامێ باڵاتەری و گۆرەتەری، کە ئاڎې هیچش جە بارۆ نمەزانان و بە تەرزێ نائاگایانە بەڎیش ماران، ئینەیچ سەلەمنای ئا ویروباوەڕەینە کە ئەقڵ حوکمو جەهانی مەکەرۊن و دماتەریچ حوکمو تاریخو جەهانیچ مەکەرۊن.
2/2-4-4) ڕۊحو نەتەوەی و دۆڵەت
دمای ئانەی جە ئایدیاڵو نەتەوەی و کاراو بەڎیئاوەرو ئایدیاڵو نەتەوەی دوایمې، ئانەمان ڕۊشنکەردۆ کە نەتەوە وەر جە گرڎ چېوێ ئایدیاڵێ ئەقڵین و ئا ئایدیاڵە توخمی یەکەمەن و پەنەوازیش بە توخمێوە تەرین تاکو دلې ئەقڵیۆ بفاڕیۊوە پەی واقېعی، ئانەیچمان ڕۊشنکەردۆ کە توخمی دوەم کاروکەردە خودیەکانو تاکەکەسەکانو دلې میللەتینې و ئانەیچ کاراو ئا فاڕایۆن ئیراڎەو تاکەکەسەکانەن کە ئەقڵ بەبې ئاگایی ئاڎیشا ئاراسەش پەنەمڎۊن پەی بەڎیئاردەی ئا ئایدیاڵەی دلې هیولایێنە. بەشێ جە کتېبو بییەی نەتەوەیی کورڎی میانو فەلسەفە و سۆسیۆپۆلەتیکینە، نویستەی عیرفان مستەفا، هۊرگېڵنای پەی سەرو زوانی هۆرامی: ئەسعەد ڕەشید. [1]