ئاوزێڵی ڕوباری تەوێڵە (لێکۆڵینەوەیەکی مۆرفۆمەتریانە)
لێکۆڵەر: هێمن کەمال حەمە ئەمین
لە گۆڤاری #زانکۆی هەڵەبجە#
بەرگی 3
ژمارە 1 (2018). [1]
=KTML_Link_External_Begin=https://www.kurdipedia.org/docviewer.aspx?id=550578&document=0001.PDF=KTML_Link_External_Between=کلیک بکە بۆ خوێندنەوەی ئاوزێڵی ڕوباری تەوێڵە (لێکۆڵینەوەیەکی مۆرفۆمەتریانە)=KTML_Link_External_End=

ئەم بنەکەیە سەر بە وەزارەتی ناوخۆی حکومەتی هەرێمی کوردستانە.کەی‌ تەوێڵە سەربە بەڕێوەبەرایەتی‌ نشینگەی‌ پارێزگای‌ سلێمانییه،‌ لەدوای‌ ساڵی‌ 2003 وە لەناوچەی‌ هەورامان/تەوێڵە بەمەبەستی‌ کار ئاسانی‌ کردن بۆ هاتووچۆی‌ هاوڵاتیانی‌ ئێران ‌و بیانی‌ دامەزراوە‌.
هەمانکات بنکەی‌ نشینگەی‌ تەوێڵە دەکەوێتە باکوری‌ ڕۆژهەڵاتی‌ شاری‌ سلێمانیەوە لەناوچەی‌ تەوێڵەی‌ سەر بە شارەدێی‌ بیارەی‌ سەربە پارێزگای هەڵبجە نزیکەی (100) کیلۆمەتر لە شاری سلێمانیەوە دوورە، هەروەها خالێکی سنوری‌ نێوان عێراق‌ و ئێران کە ڕاستەوخۆ بەسراوە بەشارۆچکەی پاوەی‌ سەربە پارێزگای‌ کرمانشانی‌ وڵاتی‌ ناوبراو پێکدەهێنێت، کە بە خاڵی‌ سنوری‌(تەوێڵە_شوشمێ‌) ناسراوە.
زیاتر کارو چالاکیەکانی‌ بنکەی‌ نشینگەی‌ تەوێڵە لە دوو ڕووەوە خۆی‌ دەبینێتەوە،یەکەمیان کارئاسانی‌ کردنە بۆ هاتووچۆ کردنی‌ هاوڵاتیانی‌ کوردی‌ خاکی‌ ئێران کەبۆ مەبەستی‌ سەردان یان کارکردن دەیانەوێ‌ بێنە خاکی‌ هەرێمی‌ کوردستانەوە،ئەمەش لەرێگەی
بارمتەی‌ کەسێکی عێراقی‌ (پسوڵەی‌ گوزەر) یان بۆدەکرێت‌و دەتوانن بۆ ماوەی‌ 15 ڕۆژ لەخاکی‌ هەرێمدا بمێننەوە،لایەنی‌ دووەم ڕێکخستنی‌ هاتووچۆی‌ ئۆتۆمبێلی‌ بارهەڵگرە ‌و ئەوبازرگانانەی‌بازرگانی‌ دەکەن لە خاڵی‌ (تەوێڵە_شوشمێ‌) دا.
مەرجی‌ هاتووچۆ کردن لەخاڵی‌ سنوری‌ (تەوێڵە_شوشمێ‌)لە دوو خاڵی‌ سەرەکی‌ پێکدەهێنێت.
یەکەم/ تایبەت بەو هاوزمانیانەی‌ ئێران کە دێنە خاکی‌ کوردستان،کە پێویستە ئەم مەرجانە ڕەچاوبکرێت.
ا_ پێویستە ئەو ئێرانیەی دەیەوێت بێتە خاکی‌ هەرێمەوە لە نەتەوەی‌ کورد بێت.
ب_ پێویستە ئەو هاوڵاتیە یەکێک لە بەڵگەنامانەی‌ پێبێت (کارتی‌ میللی‌_شوناسنامە_پاسپۆرت) دەبێت هەریەک لەمانە وێنەی‌ ڕەسەن بێت.
ج_ هاوڵاتیەکی‌ عێراقی‌ وەک (کفیل شخێی‌) بارمتەی‌ کەسی‌ لەگەڵ خۆیدا بهێنێت‌و بەتەواوی‌ یەکتر بناسن.
د_ کەفیل پێویستە پێناسێکی‌ عێراقی‌ وەک (پێناسی‌ باری‌ کەسێتی‌_ڕەگەزنامە_پاسپۆرت) لەگەڵ خۆیدا بهێنێت.
هـ_ پسوڵەی‌ گوزەر کە بۆ کەسە ئێرانیەکە دەکرێت،تەنها بۆ ماوەی‌ 15 ڕۆژ کاری‌ پێدەکرێت.
‌و_ بۆ نوێ‌ کردنەوەی‌ پسوڵەی‌ گوزەر دوای‌ مانەوەی‌ 15 ڕۆژەکە دەبێت سەردانی‌ بەڕێوەبەرایەتی‌ نشینگەی‌ پارێزگای‌ سلێمانی‌ بکرێت.
ی_ئەو ئێرانیەی‌ کە بۆ کارکردن دێتە خاکی‌ هەرێم پێویستە لە ڕێی کۆمپانیا ناوخۆییەکانی‌ هەرێم مامەڵی‌ هاتنەناوەوەیان لە ڕێی‌ بەڕێوەبەرایەتی‌ نشینگەی‌ پارێزگای سلێمانی‌ بۆبکرێت،پاشان پسوڵەی‌ گوزەریان لەڕێی‌ بنکە سنوریەکانەوە بۆ دەکرێت.
ز_پێویستە هاوزمانی‌ ئێرانی‌ لەکاتی‌ گەرانەوەی‌ بۆ خاکی‌ ئێران پسوڵەی‌ گوزەرەکەی‌ لە بنکەی‌ نشینکەی‌ تەوێڵە ڕادەستبکاتەوە،پاشان خاکی‌ هەرێمی‌ کوردستان بەجێبهێڵێت.
ر_ئەو هاوزمانە ئێرانیانەی‌ کە کارتی‌ 24 کاتژمێر (ڕۆشتن_گەڕانەوە) یان لە بەڕێوەبەرایەتی‌ نشینگەی‌ پارێزگای‌ سلێمانی‌ بۆ دەکرێت پێویستە لەکاتی‌ گەڕاندنەوە لە بنکەی‌ نشینگەی‌ تەوێڵە ڕادەست بکرێتەوە..
دووەم/ تایبەت بەشۆفێری ئۆتۆمبێلی‌ بارهەڵگر.
ا_ پێویستە شۆفێر پێناسی‌ ڕێگەپێدان لە بنکەی‌ نشینگەی‌ تەوێڵە وەربگرێت.
ب_پێویستە شۆفێر پشتگیری‌ ئەنجومەنی‌ سەندیکای‌ شۆفێرانی‌ ئۆتۆمبێلی‌ بارهەڵگری‌ لە سنورەکەدا پێبێت.

شارۆچکەی تەوێڵە ناوچەیەکی #هەورامان#ی لهۆنە و کەوتوەتە کوردستانی باشوورەوە لەسەر سنوری کوردستانی ڕۆژهەڵات لە ڕۆژهەڵاتی باکووری کوردستانی عێراقە ئەم ناوچەیە لە ڕووی ئیداریەوە سەر بە شارەدێی (#بیارە#)یە سەر بە شارۆچکەی (#هەڵەبجە#)یە سەر بە پارێزگای #سلێمانی#. مەودای دووری ئەم ناوچەیە بۆ پارێزگای سلێمانی (105)کم مێژووی دروست بوونی ئەم ناوچەیە نەزانراوە بە هۆی دێرینی ناوچەکەوە جوانی سروشتەکەی زۆری باخ و باخات وە کانیاوی شێوەیەکی جوانی دڵڕفێنی بەخشیوەتە ناوچەکە. کاریگەری زۆری هەبووە لەسەر نووسەر و شاعیر و ئەدیب و مێژوونووس و پیاوانی ئایینی بۆیە زۆربەیان لە تێکست وە نوسینەکانیاندا ئاماژە یان پێداوە، وەک مامۆستا (عەبدولڕەقیب یوسف، معبدولغەفور، شاکرخەێبان، مامۆستا عەبدولڕەزاق، شاکر فەتاح، مامۆستا گۆران) زۆری تریش لە مێژووی ڕێبازی تەسەوفدا ئەم ناوچەیە پێگەیەکی دیاری هەبووە بە ئەزهەری کوردستان ناوی براوە. دانیشتوانی ئەم ناوچەیە بە زۆری میوان دۆستن بەڵگەش بۆ ئەمە نەبوونی هیچ ئوتێل و میوانخانەیەکە لە ناوچەکەدا وە خاوەن نەریتی جۆر بە جۆرن لەوانە نەبوونی هیچ دوژمنایەتیەک لە ناوچەکەدا بۆ ماوەی زیاتر لە (50ساڵ) دانیشتوانی ئەم ناوچەیە بە دوورن لە گەلێک نەریتی دوا کەوتوانەی وەک (ژنبەژن گەورە بە بچووک کچدان لە بری خوێن شیربای و زۆر شتی تر) پەیوەندیە کۆمەڵایەتیەکان زۆر بە هێزن لەم ناوچەیەدا هەموو تاکێکی تەوێڵە دەبێت پیشەیەکی دەستی بزانێت بۆ ئەوەی پشت بەخۆی ببەستێت لە ژیانیدا لە ڕووی دینداریەوە گەورەترین خانەقای ئەو ناوچەیە لە تەوێڵە دایە بۆتە مەملەکەتی عیشقی سەدان عەلامەی دینی وەک (مەولەوی و شێخ سیراجەددین شێخ بەهادین و شێخ عوسمان) ئەم کەسایەتیانەش ڕۆژانێک ئەستێرەی گەشی دین بوون لە سەرانسەری کوردستاندا مورید و تەکیە و خانەقایان هەبووە ڕێنوێنی خەڵکیان کردووە بۆ دینداری خانەقای تەوێڵەش ئێستا خاوەنی موویەکی پێغەمبەری ئیسلام (موحەممەد) (د.خ) کە دیاری دەوڵەتی عوسمانی بووە بۆ ئەو ناوچەیەوە تەوێڵەیەکانیش زۆر ڕێزی ئەو مووە دەگرن دەیپارێزن چونکە بە موڵکی خۆیانی دەزانن لە خانەقای تەوێڵە دا شتێکی ئەنتیکەی تری لێیە کە بە کەشکۆڵ ناودەبرێت لە شێوەی فانۆسێکی سیحری دایە ڕەنگی قاوەیەکی تێرە لە ناو ڕۆنی ورچدا کوڵێنراوە تا ئێستا ماوە.ئەم شارە دێیە ئەگەر بە وردی تێیدا بگەڕێیت بە سەدان شوێنەوارت بەرچاو دەکەوێت کە هەر یەکێکیان پێناسەی سەردەمەکەی خۆیەتی و ڕازێکی لە پشتەوەیە هەموویان پێکەوە دەلالەت لە دێرینی ئەم ناوچەیە دەکەن لە ڕووی مێژوویەوە لە ساڵی (1928)ز قوتابخانە براوەتە ئەم ناوچە یە لە (26-09-1956) وەلی عەبدوڵڵا و چەند یاوەرێک سەردانی ئەم ناوچەیەی کردوە لەلایەن خەڵکی تەوێڵەوە و لە ماڵی لێپرسراوی ئەو کاتە (رەئیس محمد سان ئەحمەد) پێشوازی کراوە هەموو دێیەکەش بە فەرش و موج ڕازێنراوەتەوە بۆیە دوای ئەو سەردانە کارەبا و ئاوی بۆ هاتووە.[1]

اسطبل: ئاژەڵدان، بنی، پاکە، پاگە، پاگەک، پانگە، پچە، پشتێر، پشتیر، پێگە، تاوڵە، توێڵە، تەول، تەوڵە، تەوولە تەویلە، تەوێڵە، تێوڵ، تێوڵە، سوو-طویلەی گاوان: گاوسوو، ستەول، سه‏بل، کوول، کەڵەلان، گوهەر، گەوڕ، گەوەڕ، گەوهەر، یەختەخانە، یەختەرخانە، آگنیده[1]

شوێن: #تەوێڵە#
رۆژ یان ساڵی گیرانی وێنەکە: شەستەکانی سەدەی بیست.[1]