نوسینگەی هاریکاری ئەمنیی نێوان ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا و عیراق ئاشکرایکرد، 14 ملیۆن چەکی جۆری موشەک و 7 هەزار پارچە چەک ڕادەستی عیراق کراوە،ئەوەشی خستەڕوو کە ڕێکەوتنەکەی لەبارەی کۆپتەری ئەپاچیی نێوان عیراق و ئەمریکا بەهۆی ڕێوشوێنەکانەوە دواکەوتووە.
مایکڵ بدناریک، بەرپرسێکی ئەمریکاو سەرۆکی نوسینگەی هاریکاری ئەمنیی ئەمریکاو عیراق بەرادیۆ سەوای ڕاگەیاند،" ئەمریکا لەپێش وادەی خۆی چەکەکانی ڕادەستی عیراق کردووە، بەڵام هەندێک چەک بەپێی بەرنامەیەکی درێژخایەن ڕێکەوتنی لەسەرکراوە، لەوانە فرۆکەی ئەپاچی، بەوپێیەی کە بەدڕترین فڕۆکەی هێرشبەر هەژمار دەکرێت".
بەوتەی بدناریک،" ئەگەری ئەوە لەئارادایە بەپێی ڕێکەوتنەکانی پێشوو، فرۆکەی جۆری F16 لەمانگی نۆی داهاتوو بگاتە عیراق، هەروەک بەهۆی ڕێوشوێنە ئەمنی و سەربازیی و داراییەکانەوە، وادەی گەیشتنی فڕۆکەکانی جۆری ئەپاچی نۆ مانگی دیکە دوا دەکەوێت".
بەرپرسە ئەمریکیەکە، ڕەتیکردەوە، فڕۆکەوانی ئەمریکا ئەرکی لێخوڕینی ئه و فڕۆکانە لەعیراق بگرنە ئەستۆ، وتیشی:
بەرنامەیەک دانراوە بۆ ڕاهێنان و مەشقپێکردنی فڕۆکەوانان و ستافی چاودێریی ئه و فڕۆکانە لە خەڵکی عیراق.
پێش ساڵ و نیوێک، عیراق گرێبەستی لەگەڵ ئەمریکا لەبارەی کڕینی 24 فڕۆکە ئیمزاکردووه و پێش گەیشتنی ئه و فڕۆکانە پێویستە وەزارەتی داراریی عیراق پارەی فڕۆکەکان ڕەوانەی بانکی فیدراڵی ئەمریکا بکات.
- 23-04-2014

دوای ئەوەی وەزارەتی پلاندانانی عێراقی ئاماری کەمئەندامانی ئاشکراکرد کە لە 5%ی دانیشتوانی عێراق پێکدەهێنن، وەزارەتی کاروکاروباری کۆمەڵایەتی #هەرێم#یش، ئاماژەبەوەدەکات ڕێژەی کەمئەندامان لە 2%ی دانیشتوانی هەرێم پێکدێنن.
بە پێی ڕاپۆڕتێکی وەزارەتی پلاندانانی عیراق کە بڵاوکراوەتەوە، ژمارەی کەمئەندامان لە عیراقدا گەیشتۆتە زیاتر لە یەک ملیۆن و 357 هەزار کەس لە 13 پارێزگادا جگە لە #هەرێمی کوردستان# و هەردوو پارێزگای نەینەوا و ئەنبار کە دەکاتە 5%ی دانیشتووانی عیراق.
لە ڕاپۆرتەکەی وەزارەتی پلاندانانی عێراقدا، ڕێژەی کەمئەندامان لە بەغدای پایتەخت بەرزترین ئاستی تۆمارکردووە، پاشان پارێزگای بەسرە، دواتر پارێزگاکانی واست، نەجەف، میسان و موسەننا.
هەر بەپێی ڕاپۆرتەکە، ژمارەی کەمئەندامان لە ڕەگەزی نێر دەگاتە 770 هەزار کەس بە ڕێژەی 57%، ڕەگەزی مێ 580 هەزار کەس بە ڕێژەی 43% لە کۆی گشتی، هەروەها ڕێژەی 75% لە شارەکان و 25% یش لە گوندەکان تۆمارکراون.
بەپێی ئامارەکانی وەزارەتی کارو کاروباری کۆمەڵایەتی #حکومەتی هەرێم#یش، ژمارەی کەمئەندامان، لە 2%ی دانیشتوانی هەرێمی کوردستان پێکدەهێنن و ڕێژەکەشی لەسەرووی 100 هەزار کەس دەبێت.
محەمەد هاودیانی، وەزیری کاروکاروباری کۆمەڵایەتی لەوبارەیەوە بە دواڕۆژی ڕاگەیاند ساڵانە دەبێت وەزارەتی کار پشکنین ئەنجامبدات و لە هەموو وڵاتانی دونیا وایە، بۆ ئەوەی وەزارەت ئاگاداری تەواوی کەمئەندامان بێت و بزانین کێن و چین‌ و ئاستی کەمئەندامییەکەیان چەندە و لەبەر چی و چۆن کەمئەندام بوون.
وەزیری کار، وتیشی پێشتر 111 هەزار کەس بووە و لای ئێمە ماوەتەوە 92 هەزار کەس، ئەوانەی هەندێکی تر دووبارە نێردراونەتەوە بۆ پشکنین تائێستا کارەکانی لیژنەی پشکینی کەمئەندامان لە چەند شوێنێک تەواونەبووە، بەڵام بەتەواوبوونی کاری لیژنەکان چاوەڕواندەکرێت ژمارەی زیاتر لە 21 هەزار کەمئەندام بە یەکجاری موچەکانیان ببڕدرێت.[1]
ماڵپەڕی دواڕۆژ: 16-08-2017

بەهۆی شەڕەکانی نێوان هێزەکانی پێشمەرگەی کوردستان و داعشەوە سەدان خێزان لەجەلەولا ئاوارە دەبن.
زریان محەمەد، سلێمانی: بەریوەبەری کۆچبەرانی سلێمانی، عوسمان مستەفا، ڕایدەگەیەنێت، لەسەرەتای ئەمسالەوە 5هەزاو 654 خیزانی شارەکانی عیراق ئاوارەی سلێمانی بون.
لەبارەی ژمارەی ئەو هاوڵاتیانەی لەچەند ڕۆژی ڕابردوودا بەهۆی شەڕی نێوان داعش و هۆزێکی عەرەب لەدژی هێزەکانی پێشمەرگەی کوردستان ئاوارەبون ناوبراو وتی"لەئیستادا 300 بۆ 400 خێزانی ئاوارە لەسەر سنورەکانی گەرمیانن و لەماوەی ئەم جەند ڕوژەی شەری پیکدادان داعش لە خواروی عیراق 20 خیزان هاتونەتە سلێمانی بەمەش ڕیژەی ئاوارەکانی شارەکانی عیراق گەشتوتە 5654 خیزان"
دوێنێ لەناحیەی جەلەولا لەخواری شاری کەرکووک شەڕو پێکدادان لەنێوان هێزەکانی پێشمەرگەی کوردستان و عەشیرەتێکی عەرەب کەژمارەیەک چەکداری داعشیان لەگەڵدایە ڕویداو.
- 14-06-2014

نێردەی‌ نەتەوەیەکگرتووەکان لە عیراق ڕایگەیاند، لەماوەی‌ 22 مانگی‌ ڕابردوودا نزیکەی‌ 19 هەزار هاوڵاتی‌ مەدەنی‌ عیراقی‌ کوژراون، بەهۆی‌ پەرەسەندنی‌ تووندوتیژییەکان و شەڕی‌ نێوان هێزە حکومییەکان و ڕێکخراوە چەکدارەکانەوە، زیاتر لە سێ‌ ملیۆن کەسیش لەهەمان ماوەدا ئاوارەبوون.
لە ڕاپۆرتێکیدا، کە نێردەی‌ نەتەوەیەکگرتووەکان بەبەشداری‌ نووسینگەی‌ ڕێکخراوی‌ مافی‌ مرۆڤ لەژنێف ئامادەی‌ کردووە، ڕایگەیاندووە: " پەرەسەندنی‌ شەڕی‌ نێوان داعش و هێزەکانی‌ حکومەتی‌ عیراق و میلیشیا چەکدارەکان، لەسەرەتای‌ 2014ەوە تا کۆتایی‌ 2015، بووەتەهۆی‌ کوژرانی‌ نزیکەی‌ 18،802 هاوڵاتی‌ مەدەنی‌ عیراقی‌، دوو هێندەی‌ ئه و ژمارەیەش هاوڵاتی‌ مەدەنی‌ برینداربوون".
راپۆرتەکە، ئاماژەی‌ بەوەشکردووە کەنزیکەی‌ 3500 کەس کە زۆربەیان لەژن و منداڵی‌ ئێزدی‌ پێکهاتوون، لەلایەن تیرۆریستانی‌ داعشەوە دەستگیرکراون و هەندێک لەژنەکانیشیان وەکو کۆیلە فرۆشراون.
هەروەها ڕاپۆرتەکە باس لە ڕەفتارە دڕندانەکانی‌ تیرۆریستانی‌ داعش و دەڵێت دەچنە "خانەی‌ تاوانی‌ جەنگ و تاوانی‌ دژ بە مرۆڤایەتی‌ و جینۆسایدەوە".
- 19-01-2016

ئازادی ڕادەربڕین لە هەرێمی کوردستانی ئێراق.
نێردەی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ هاوکاریکردنی ئێراق.
ئۆفیسی کۆمیسیۆنی باڵای مافەکانی مرۆڤ لە نەتەوە یەکگرتووەکان.
01-05-2021، بەغدا، ئێراق. [1]
=KTML_Link_External_Begin=https://www.kurdipedia.org/docviewer.aspx?id=474390&document=0001.PDF=KTML_Link_External_Between=کلیک بکە بۆ خوێندنەوەی ئازادی رادەربڕین لە هەرێمی کوردستانی عیراق=KTML_Link_External_End=

شارپرێس: ئەردەلان عەبدوڵا

ئاگاتا کریستی یەکێکە لە ڕۆماننووسە ناودارەکانی بەریتانیا و جیهان، لە ساڵی 1890 لە باشووری بەریتانیا لەدایک بووەو لەساڵی 1976 کۆچی دواییکردووە. ئەو بە دایکی ڕۆمانی پۆلیسی دادەنرێت و خاوەنی 66 ڕۆمانی پۆلیسییە و 14 کۆمەڵە چیرۆکی بڵاوکردۆتەوە، بۆ زۆربەی زمانەکانی جیهانی کارەکانی وەرگێڕاوەو لە تەواوی جیهاندا کتێبەکانی ژمارەی پێوانەییان تێپەڕاندووە سەرو 2 ملیارد نوسخە لە کتێبەکانی چاپ و بڵاکراونەتەوە، بەمشێوەیەش دەبێتە یەکەمین نووسەری جیهان لەرووی چاپ و بڵاوکردنەوەی کتێبەکان.
ئاگاتا کریستیی و عیراق
ئەوەی مایەی سەرنجە ئەم ژنە ڕۆمانووسە بەریتانییە پەیوەندییەکی ئێجگار تایبەتی هەبووە لەگەڵ خۆرهەڵاتی ناوەڕاست بە گشتیی و عیراق بەتایبەتی. لێرە دووەم مێردی دەناسێت و لێرەشەوە یەکێک لە چیرۆکە خۆشەویستییەکانی دەستپێدەکات. ئاگاتا کریستی لە ژیانیدا دوو ڕۆمانی لەبارەی عیراقەوە نووسیوە، یەکەمیان بەناونیشانی تاوانێک لە میزۆپۆتامیا Murder in Mesopotamia کە لە ساڵی 1936 دا بڵاویکردۆتەوە، یەکێکە لە ڕۆمانە ناسراوەکانی لە جیهاندا و کراویشە بە فیلم. زۆرجاریش ئەم ڕۆمانە بە ناونیشانی تاوانێک لە عیراق وەرگێڕاوە بۆ زمانی عەرەبی. دووەمین ڕۆمانیشی بەناونیشانی دیدارێک لە بەغداد They Came to Baghdad کە لە ساڵی 1951 دا بڵاویکردۆتەوە، ئەمیش یەکێکە لە ڕۆمانە جوانەکانیی.
پەیوەندی شەخسی

ئاگاتا کریستیی پەیوەندییەکی تایبەتی بە عیراقەوە هەبووە. ساڵی 1928 لەمێردی یەکەمی جیا دەبێتەوە، پاشان ساڵی 1929 سەردانی عیراق دەکات و دەچێتە ناوچەی ئوری مێژوویی، کەلەو کاتەدا لەلایەن شوێنەوارناسی بەریتانیا لیۆنارد ویلی سەرپەرشتی دەکرێت. لەو ماوەیە لەوێ دەبێت، لیۆنارد ویلی داوا لە ماکس مالوان شوێنەوارناس دەکات، کە هاورێیەتی ئاگاتا کریستی بکات و شوێنە گرنگەکانی عیراقی پێ بناسێت، لێرەشەوە چیرۆکێکی خۆشەویستی لە نێوان کریستیی ئەم شوێنەوارناسەدا پەیدا دەبێت. پاشان ساڵی 1930 ماکس مالوان دەچێتە لەندەن و ئاگا کریستی دەخوازێت. پاشان لەگەڵ مێردە نوێکەیەدا دەگەڕێتەوە بۆ عیراق و زۆر شوێنی ئەم وڵاتە دەبینێت و هەر لە باشوورەوە بۆ باکوور، ماوەیەکی زۆریش لە دەورووبەری شاری موسڵ دەمێنێتەوە.

پاشان ساڵی 1931 و 1932 دەستدەکرێت بە پشکنین بەدوای شوێنەواری عیراق لە شاری موسڵ، لەوکاتەدا ئاگاتا کریستی لەگەل مێردەکەی دەبێت و هاوکاری دەکات و زۆرجار پارچە شوێنەوارەکان پاک دەکاتەوە یان فۆتۆیان دەگرێت. پاشان دووبارە ساڵی 1933 و 1934 دێتەوە عیراق، ماوەیەکی زۆریش لەگەل مێردەکەی دەبێت لەناوچەی تل عربجیة. پاشان ساڵی 1947 ماکس مالوانی مێردی دەبێتە بەرێوەبەری قوتابخانەی بەریتانی بۆ شوێنەوار لە عیراق، کە سەرپەرشتی هەموو تیمەکانی گەڕان و پشکنین بەدوای شوێنەواری عیراق دەکات، بەتایبەتی هەڵمەتی پشکنین بەدوای شوێنەواری ناوچەی نەمورد کە لە ساڵی 1948 ەوە تاوەکو 1958 ی خایاند.
ئەم پەیوەندییە ڕۆحییە، کاری کردۆتە سەر ئەم ژنە، دەتوانم بڵێم کاریگەریییەکی باشی هەبووە، بۆیە توانیویەتی دوو ڕۆمانی جوان بەناوی عیراقەوە بنووسێت.
رۆمانی تاوانێک لە عیراق
لەماوەی پێشوودا چاوم کەوت بە ڕۆمانی تاوانێک لە عیراق کە بەزمانی عەرەبی خوێندمەوە، لێرەدا پێمخۆشە کورتەیەک لەبارەی ئەم ڕۆمانەوە بنووسم، هەرچەندە تەواوی کەسایەتی ناو ڕۆمانەکە ئەوروپیی و ئەمریکین بەڵام لە هەندێک شوێندا تێڕوانینی خۆی لەبارەی گەل و وڵاتی عیراقەوە دەڕبڕیوە.
کورتەی ڕۆمانەکە
ئامی لیتەران سیستەرێکی بەریتانییە کە لە بەغدا کار دەکات، پاشان لەسەر داوای دکتۆر ئیریک لایدنەر کە شوێنەوارناسێکی سویدیە، لە ناوچەی موسڵ کار دەکات و بەدوای شوێنەوارەکانی عیراقدا دەگەڕێت. ژنەکەی لویز بەدەست کۆمەڵێک کێشەی دەروونییەوە دەناڵێنێت، بۆیەدا داوا لە ئامی دەکات کە بێت ئاگاداری لویزی ژنی بێت. لویز پێش 15 ساڵ شووی بە پیاوێکی ئەڵمانی کردووە بەناوی فریدریک بۆسنەر، ئەم پیاوە لە کاتی جەنگی یەکەمی جیهانیدا لە ئەمریکا ژیاوەو لە وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا کاریکردووە، بەڵام پاشان ئاشکرا دەبێت کە سیخوری بۆ دەزگای هەواڵگری ئەڵمانیا دەکات، بۆیە دەستگیر دەکرێت و سزای لەسێدارەدانی بۆ دەردەچێت و وەکو خائین حسابی بۆ دەکرێت. بەڵام بۆسنەر لە زیندان ڕادەکات و پاشان لە ڕوودای نێوان دوو شەمەندەفەردا، لاشەیەک دەدۆزنەوەو کە ناسانەمەکی ئەوی لەسەرە.
لویز لەماوەی ئەو چەند ساڵەی پێشوودا هەمیشە نامەی هەڕەشە ئامێزی لەلایەن کەسێکی نەناسراوەوە پێدەگات، ئەو کەسە هەڕەشەی ئەوەی لێدەکات، ئەگەر شوو بکات، ئەوا دەیکوژێت. ئەمەش لویز تووشی حاڵەتێکی دەروونی خراپ دەکات. بەڵام پێش دوو ساڵ شوو دەکات بەم شوێنەوارناسە سویدییە، لەوکاتەوە ئیتر نامە هەڕەشە ئامێزەکان نەماون، بەڵام ماوەیەکە دووبارە ئەو نامانەی بەدەست دەگاتەوە.
پاش هاتنی ئامی بە هەفتەیەک لویز دەکوژرێت، ئەمەش بەهۆی بەکارهێنانی پارچەیەک بەردی گەورەی مێژووییەوە، ئەم کوشتنەش دەبێتە لوغز و نهێنییەکی گەورەو تەواوی ئەو کەسانەی دەورووبەری لویز هەن تاوانبار دەکرێن یان گوومانیان دەخرێتە سەر.
بەڵام پاشان لەلایەن پزیشکی توێکارییەوە دکتۆر ڕایلی کاتەکەی کوشتنەکە دیاری دەکرێت، لەهەمووشی گرنگتر لەوکاتەدا کۆمیساری ناوداری بەلجیکی هیرکیول بوارو لە عیراق دەبێت، کە هاوڕێی دکتۆر ڕایلی یە. جێگەی ئاماژەیە ئەم کۆمیسارە لە زۆربەی ڕۆمانەکانی ئاگاتا کریستیدا بوونی هەیە. بوارو دەستدەکات بە پشکنین و لێکۆڵینەوەو دواتریش دەتوانێت تاوانبارەکە بدۆزێتەوە.
سەرەتای گومانەکان بەو شێوەیە دەستپێدەکات، کاتێک مەدام جۆنسۆن کە هاوکاری دکتۆر لایندەرە، دەڵێت ئەو شەوەی کە تاوانەکەی تێدا ئەنجام درا، من گوێم لە دەنگی هاوارێک بوو لە ژوورەکەی لویز، ئەمەش دەبێتە سەرەداوێکی گرنگ بۆ دۆزینەوەی تاوانبارەکە. بەڵام لەپاش ئەوەی مەراسیمی بەخاک سپاردنی لویز تەواو دەکرێت، بۆ شەوەکەی جۆنسۆنیش دەکوژرێت. ئەمەش لەرێگەی ژەهراویکردنییەوە لەرێگەی گۆزەی ئاوەکەیەوە. بەڵام ئەو شەوە ئامی گوێی لە دەنگی جۆنسۆن دەبێت، کە هاوارا دەکات: پەنچەرەکە پەنچەرەکە.واتە کەسێک لە پەنچەرەکەوە هاتۆتە ژوورەوە ئەمی ژەهراویخوارد کردووە.
لێرەوە ئامی زۆر دەترسێت بەڵام کۆمیسار بوارو ئارامی دەکاتەوەو دەستدەکات بە پشکنین و دواجار تاوانباری سەرەکی دەەدۆزێتەوە کەئەویش مێردەکەی لویزە. بۆسنەری مێردی پێشووی، لەکاتی ڕووداوەکانی شەمەندەفەرەکە لەناو ڤارگۆنەکەدا ناسنامەی شوێنەوارنسێکی سویدی بەناوی دکتۆر لایندەر دەدزێت و ناسنامەکەی خۆی دەخاتە سەر لاشەکەی ئەو. پاشان لەرێگەی نامەوە هەڕەشە لە لویزی ژنی دەکات و دواتر پاش چەندین ساڵ لەرێگەی گۆڕینی ناسنامەکە و شێوازی دەمووچاوی، دووبارە لویز دەهێنێتەوە و کەسیش نازانێت کە ئەوە بۆسنەرە. بەڵام پاشان کاتێک بۆسنەر دێتە عیراقەوە، هەست دەکات کە ژنەکەی مەیلی بۆ لای شوێنەوارناسێکی هاوکاری ئەمریکی بەناوی ' ڕیشارد کاری هەیە. بۆیە ئێرەیی زۆر دەبێت و دووبارە دەستدەکاتەوە بەنووسینی نامەی هەڕەشە ئامێز و دواجاریش هەر خۆی دەیکوژێت و هەر ئەویش جۆنسۆن دەکوژێت کە پێشتر هاوکاری بووە، چونکە ترسی ئەوەی هەیە کە جۆنسۆن ئاشکرای کردبێت.
شێوازی نووسین
ئەم ڕۆمانە زیاتر لە بیۆگرافییەوە نزیکە، ڕۆمانەکە لەلایەن ئامی لایتەرانەوە دەنووسرێت و ئەو دەبێتە گێڕەوەڕ. وەکو خۆشی لە پێشەکی ڕۆمانەکەدا دەڵێت، کە ئەو لە ڕووی شێوازی نووسینەوە کێشەی هەبووەو بەلاشیەوە نووسین کارێکی زەحمەت بووە.
ئاگاتا کریستی هەوڵیداوە وەکو هەموو ڕۆمانەکانی تری بە زمانێکی ئاسان قسە لەگەڵ خوێنەر بکات، ئەمەش بە پشت بەستن بە ڕەگەزە گرنگەکانی ڕۆمانی پۆلیسی، لەوانە: کتوپڕ، دروستکردنی ڕووداو، کەسایەتی، کات و شوێن، دیالۆگ، مۆنۆلۆگ، گرێی ئەدەبی لەهەمووشی گرنگتر دووبارە لەم ڕۆمانەشدا پشکنەری ناسراو هیرکیول بوارو تێدایە، کە لە بەشێکی زۆری ڕۆمانەکانیدا ئەم کۆمیسارە بوونی هەیە و بۆتە یەکێک لە هێماکانی ڕۆمانەکانی کریستی. هەروەها ئەوەی مایەی سەرنجە کە لە کۆتایی ڕۆمانەکەدا بەشێوەیەکی کتوپڕ تاوانبارەکە دەدۆزێتەوە کە دەبێتە مایەی سەرنجی خوێنەران.
عیراق
وەکو پێشتریش وتم کە لەم ڕۆمانەدا تەواوی کەسایەتیی ناو ڕۆمانەکە ئەوروپیی و ئەمریکین، کەسایەتی عیراقی کەمی تێدایە و ڕۆڵی لاوەکیان هەیە، بەڵام وەکو شوێن، عیراق دەبێتە مەیدانی سەرەکی ڕۆمانەکە. بەتایبەتی شارەکانی بەغدا و موسڵ و کەرکووک. لە کاتی باسکردنی شاری بەغدا و حوسینییەوە، تێڕوانینیکی باشی نییە لەبارەی عیراقەوە.
لەکاتی باسکردنی بەغدادا بەمشێوەیە دەنووسێت:
بەغدا ئەو شارە خەیاڵییەی کە ئێمە لە ڕێگەی چیرۆکەکانی هەزارو یەک شەوە لە ئەندێشەی خۆماندا دروستمانکردووە، بەڵام وێنە هەقیقەیەکەی تەواو دوورە لە ڕاستییەوە. ڕاستە ئەم شارە لەسەر ئاوی دیجلەیە و جوانییەکی پی بەخشیووە، بەڵام کاتێک میجەر کلس بردمی بۆ ناو بازاڕەکە، زۆر ناخۆشبوو، دوکانەکانی هیچ جوانییەکیان پێوە دیار نییە. دوکانی مسگرەکان ژاوەژاوێکی زۆریان دروستکردووەو من تەواو بێزار بووم لەو دەنگە ناخۆشانە.
پاشانیش کاتێک باسی شاری حوسینییە دەکات دەڵێت:
لە دوورەوە شارەکە جوان دیار بوو، بەڵام کاتێک چووینە ناوەوە زۆر ناخۆش و پیس و پۆخڵ بوو.
دوا قسە:
راستە ئاگا کریستی بۆچوونێکی باشی نەبووە بەرامبەر شارو شارۆچکە و تەنانەت خەڵکی عیراقیش، ئەویش وەکو زۆربەی بەریتانییەکان بیری کردۆتەوە، کە وەکو د، عەلی وەردی دەڵێت: لەسەرەتاکانی سەدەی بیستەمدا، بەغدا بەلای ئینگلیزەکانەوە گوزارشتی لە گوندێکی گەورە دەکرد لە چاو لەندەندا. بەڵام ئەوەی گرنگە کە ئەم وڵاتە بۆتە ئیلهمابەخش بۆیی و دوو ڕۆمانی جوانی بەناوی ئەم وڵاتەوە نووسیوە.
لەهەمووی گرنگتر عیراق سەردەمانێک بەتایبەتی لەسەردەمی بەریتانیدا کۆمەڵێک نووسەر و بیرمەندی جیهان سەردانیان کردووەو مایەی گرنگی پێدانیان بووە، بەڵام بەداخەوە ئێستا ئەو گرنگی پێدانەی جارانی نەماوە، لەمەشدا ڕەوشە سیاسییەکە هۆکاری سەرەکییە.
سەرچاوە:
اجاثا کریستي. الجریمة في العراق. مرکز العربي للنشر بالاسکندریة. مصر.
محسن حسين.أجاثا کريستي وعلاقتها بالعراق. www.azzaman.com.[1]

بە سوپاسەوە بۆ هێزە سیاسییەکانی کوردستان بەسووربوون لەسەر دابینکردنی پۆستی سەرۆک کۆماری عیراق ئەمجارەش سەرۆک کۆمار بۆ کورد دەستەبەر کرا، لە ناو کوردیشدا بەرەزامەندی هەموولایەک سەرۆک کۆماری بە شایستەی هەڵبژاردن بەر (ی.ن.ک) کەوتەوە،
بەم ڕوونکردنەوەیە هەموولایەک ئاگادار دەکەینەوە بەتایبەتی سەرۆکایەتی پەرلەمانی عیراق کە لەسێ ڕۆژی ئایندەدا مەکتەبی سیاسی یەکێتی دوا بڕیار لەسەر کاندیدی سەرۆک کۆماری عیراق پەسەند دەکات و بەڕێز سەرۆکی هەرێمی کوردستان لەو بڕیارە ئاگادار دەکاتەوە تەنیا مەکتەبی سیاسیی دەسەڵاتی تەواوی هەیە کاندیدی یەکێتی بۆ سەرۆک کۆمار دیاری بکات و بەس، هەر هەنگاوێک پێچەوانەی بڕیاری شەرعی مەکتەبی سیاسی بۆ سەرۆک کۆماری بنرێت هەرگیز قبوڵناکرێت.

رەهێل سەمەد
بەهۆی‌ خراپی‌ بارودۆخی‌ ئەمنی‌ عیراقەوە، زۆرینەی‌ پێکهاتە جیاوازەکان ئاوارە بوون و ژمارەیەکی‌ زۆریشیان لێکوژراوە.
لەمیانەی کۆنفرانسی پاکتاوی ڕەگەزی لە عیراق کە ئەمڕۆ 8ی شوباتی 2015 لەشاری هەولێر بەڕێوەچوو ڕاپۆرتێک لەبارەی قوربانییەکانی‌ پێکهاتە ئایینیەکانی عیراق خرایەڕوو.
لە ڕاپۆرتەکەدا ئاماژە بەوەدراوە کە "لەماوەی ساڵی 2003 تاوەکو ئێستا نزیکەی نیوەی مەسیحییەکان عیراقیان جێهێشتووە و لەکۆی 800 هەزار کەس تەنها 400 هەزاریان لە عیراق ماون".
لە ڕاپۆرتەکەدا دەربارەی‌ سائیبەکان هاتووە کە "لە کۆی‌ 70 هەزارکەس، تەنها 7 هەزار کەسیان لە عیراق ماون، هەرچی ئێزدییەکانیشن زیاتر لە نیوەیان بوونەتە قوربانی بەتایبەتی له و ناحیانەی کە سەربە پارێزگای نەینەوا بوون."
ئەوەش خراوەتەڕوو کە " 512 هەزار مەسیحی‌ ئاوارەیە، کە 350 خێزانیان لە سلێمانین و شەش هەزار خێزانیان لە پارێزگای دهۆکن و 13 هەزار خێزانیان لە پارێزگای هەولێرن و 1109 هاوڵاتی مەسیحیش کوژراون و 115 هێرشیش کراوەتە سەر کەنیسه و مەزارە دینییەکان".
لە ڕاپۆرتەکەدا هاتووە کە 430 هەزار ئێزدی ئاوارەبوون و 2300 کەسیشیان لێ کوژراوە و 4217 کەسیشیان ڕفێنراوە و 17 شوێنی ئاینیش تەقێنراونەتەوە 65 هەزار کەسی ئێزدیش عیراقیان جێهێشتووە".
شەبەک-یش کە پێکهاتەیەکی‌ عیراقین، 200 هەزار ئاوارەیان هەیە و 300 کەسیان کوژراوە و 150 کەسیان ڕفێندراوە و سەرجەم گوند و مزگەوت و حسێنییەکانیان وێرانکراون، تورکمانەکانیش 35 هەزار خێزانیان ئاوارەیە.
لە کۆتایی ڕاپۆرتەکەدا ڕاگەیەندراوە کە سەرجەمی ئاوارەکانی ناو هەرێمی کوردستان یەک ملیۆن و 250 هەزار کەسن و دەیان کەمپیان بۆ کراوەتەوە.
- 08-02-2015

نەتەوە یەکگرتوەکان ئاماری قوربانییانی مانگی ڕابردووی عیراقی بڵاوکردەوە، بەپێی ئامارەکە 1922 کەس کوژراون، بەمەش مانگی حوزەیران بە خوێناویترین مانگ هەژمار دەکرێت لە دوای مانگی ئایاری 2007 کە 2124 کەس تێیدا کوژران بەهۆی توندوتیژییەکانەوە.
ئاماری هەریەکە لە وەازرەتەکانی تەندروستی و ناوخۆو بەرگریی عیراق کە وێنەیەکی دەست ئاژانسی فرانس پرێس کەوتووە، 1393 هاوڵاتی مەدەنی لەمانگی پێشوو (حوزەیران) کوژراون لە عیراق، هەروەک 380 سەرباز و 149 پۆلیس بەهۆی پەلامارەکانەوە کوژراون.
- 01-07-2014

بەپێی ئامارێک کەسایتی مەدا پرێس بڵاویکردۆتەوە، لەساڵی 2013 بەهۆی تەقینەوە و کردە توندوتیژییەکانەوە 12 هەزار و 162 کەس لەعیراق کوژراوو بریندار بوون، مانگی سێی ساڵی 2013 دادەنرێت بەئارامترین مانگ لەعیراق دا.
لەمانگی کانونی دووەمی ساڵی 2013 بەهۆی تەقینەوەی ئۆتۆمبێلی بۆمبڕێژکراوو کردە خۆکوژییەکان، 112 کەس کوژراون لەریزی هێزە ئەمنیەکان و هاوڵاتیانی مەدەنی، هەروەک 363 کەسی تریش بریندار بوون، ئەمە لەکاتێکدا کە لەمانگی شوبات دا 188 کەس کوژراون، هەروەک 454 کەسی تریش برینداربوون.
مانگی ئازاری ساڵی 2013 دادەنرێت بەئارامترین مانگی ئه و ساڵه و کەمترین کوژراوو برینداری تێدا تۆمار کراوە، لەمانگی ئازاری ساڵی 2013 ژمارەی کوژراوان لەناوعیراق گەیشتۆتە 176 کەس، بریندارەکانیش 70 کەسن.
لەمانگی نیسانی هەمان ساڵدا 307 کەس کوژراون، 390 کەس بریندار بوون.
لەمانگی ئایاری ساڵی 2013، بەهۆی تەقینەوەکان، 293 کەس کوژراون و 100 کەسی تر برینداربوون، هەروەک لەمانگی حوزەیران، 274 کەس کوژراون و 340 کەسی تر برینداربوون.
لەمانگی تەمموزی ساڵی 2013، تەقینەوەکانی ناوخۆی عیراق بوونەتە کوژرانی 255 کەس و برینداربوونی 283 کەسی تر، هەروەک لەمانگی ئابدا 415 کەس کوژراون 584 کەسی تر برینداربوون، لەمانگی ئەیلولی ساڵی 2013 شدا،203 کەس کوژراون و 200 کەسی تر بریندار بوون.
هەر بەپێی ئامارەکە، لەمانگی تشرینی یەکەمی ساڵی 2013 تەقینەوەکان، کوژرانی 392 کەس و برینداربوونی 279 کەسی تری لێکەوتۆتەوە، ئەمە لەکاتێکدا کە لەمانگی تشرینی دووەم دا 226 کەس کوژراون و 320 تر بریندار بوون.
لەمانگی کانوونی یەکەمی ساڵی 2013 تەقینەوەکان بۆتەهۆی کوژرانی 344 کەس و برینداربوونی 124 کەسی تر.
ئاماری کوژراوانی ناوخۆی عیراق لەساڵی 2013 ڕووداوەکانی ئەم دواییەی پارێزگای ئەنباری تێدا تۆمار نەکراوە کە، بەپێی چەند ئامارێک، بەهۆی شەڕو پێکدادانی هێزە ئەمنیەکان و چەکدارانی هۆزەکانی ئەنبار 13 کەس کوژراون.
هاوکات ئه و ئامارەی مەدا پرێس بڵاویکردۆتەوە جیاوازیی هەیە لەگەڵ ئاماری نەتەوە یەکگرتووەکان، ئەوەی تێبینی دەکرێت نەتەوە یەکگرتووەکان ژمارەی کوژراوان و بریندارانی بەهۆی تەقینەوه و کردە توندوتیژییەکان بەزیاتر هەژمار کردووە.
- 01-01-2014