ناونیشانی بابەت: پەروەردە، ئەرکی لە گێڕانەوەی شکۆ بۆ مامۆستایان
ناوی نووسەر: #ڕەئوف ئالانی#

لەناو کۆمەڵدا هەموو پیشەکان خاوەن تایبەتمەندی و ڕێزی خۆیانن و هەر یەکێکیش لەوانە پێگەی گرنگی لەناو کۆمەڵدا هەیە، کەواتە هەموو پیشەو تاکێک پێویستە بەچاوی ڕێزگرتن و خۆشەویستی لێی بڕوانرێت.
ئەوەی مەبەستی منە ئەم جارە لێی بدوێم و هەڵوێستەی لەسەر بکەم، بێڕێزی کردن و ناشیرینکردنی پیشەی پیرۆزی مامۆستایەتییە، کە لێکەوتە و دیاردەی خراپی لێ دەبینرێت، تەنانەت وایلێهاتووە، ڕۆژانە هەواڵی سەیر و سەرسوڕهێنەر دەبیستین لەسەر بێڕێزیکردن بە مامۆستایان، ئەمانەش لەخۆیانەوە ڕونادەن، پێویستە بەچاوێکی ورد و ڕەخنەگرانە و ورد بینیانە، خوێندنەوەی بۆ بکرێت، تابزانرێت هۆکاری ڕودانیان بۆچی ئەگەڕێتەوە؟
هەرکاتێک فەلسەفەیەکی پەروەردیی نەگونجاو بەرکاربوو، لەناو کۆمەڵگەدا ئەو بەریەککەوتنانە دەبینین، چونکە شێوازی پەروەردەکەی وادەکات سنوورەکانی کەسێتی و بەشەکان دیاریکراو نەبن، کاتێ کەسێتی و شوێنەکان نادیاربوون، سنووریش جێگەی نیە، پرسی شکۆی مامۆستایان لەناو پڕۆسەی پەروەردەدا، بۆتە جێگەی مشتومڕ و باسی ناو میدیاکان، ئەم گرفتەش بۆ چەند لایەک ئەگەڕێتەوە، کە ئەمانەن:
1- وەزارەتی پەروەردە و بەشەکانی، زۆرجار بەبێ ئەوەی بیربکرێتەوە و ڕاوێژ بەکەسانی شارەزا بکرێت، فەرمان و ڕاسپاردەی وادەردەکرێت، کە زەرەروزیانی زۆرترە لە باشی و چاکەکانی.
2- مامۆستایان، کەسیتی مامۆستا یەکێکیترە لەو لایەنەی کە دەبێتە هۆکاری شکاندنی کەسیتی خۆی.
3- نەبوونی یاسایەکی بەرکار تا ببێتە لەمپەر و ڕێگر لە شکاندنی شکۆی مامۆستایان، لێرەدا مەبەستم لایەنی پەروەردەیە نەک قەزاو دادگا، چونکە دەکرێ لە بڕیار و ڕاسپاردە پەروەردییەکان، گرنگی بە کەسێتی و شکۆی مامۆستایان بدرێت، چونکە ئەو ڕاسپاردانە لەناو پڕۆسەی پەروەردەدا ڕەنگدەدەنەوە.
4- ئاستی گەشەکردنی کۆمەڵگە، تا کۆمەڵگە ئاستی گەشە سەندوتر بێت، شکۆی تاک لە ئاستێکی باڵادا دەبێت
هەرلایەک لەو لایەنانەی سەرەوە، بەرپرسیارێتی گرنگی لەئەستۆیە بەرانبەر ڕێزگرتن و گێڕانەوای شکۆ بۆ مامۆستایان، کاتێ سنووری ڕێز هەبێ، شکۆش دەگەڕێتەوە، دیارە ئەم سنووری ڕێزگرتنەش وابەستەیە لەگەڵ دادوەری و کارگێڕی و کۆمەڵیەتی.
کار و پیشەی مامۆستایەتی گرنگ و جێی بایەخە، چونکە مامەڵەی ئەولەگەڵ مرۆڤدایە، لەم بارەوە (بیل گەیتس) دەوڵەمەندترین پیاو و بازرگان دەڵێت (تەکنەلۆژیا تەنیا ئامڕازێکە، لە ڕووی پاڵنانی منداڵان و هاندانیان بۆ هاوکاریکردنی یەکتر، بەڵام مامۆستایان گرنگترینن) .
لەم سەردەمی شارستانی و پڕتەکنالۆژیەدا، چەند گرنگی بەهۆکارەکانی گەیاندن ئەدرێت، کە مرۆڤ لەڕێگەیەوە دەتوانێت بە هەموو زانستەکان بگات، بەڵام هەرناگات بە مامۆستا و کاریگەرییەکانی لەمنداڵان و سەر ژیان و کۆمەڵگە.
لەڕێگەی پەروەردەوە، مەعریفە دەگاتە مەنزڵی ژیان، کە ڕێگەیەکی جوانی پڕ لە هونەر و ژیانە، بۆ ئامانجە بەرزەکەی مرۆڤایەتی. سیاسەتمەدار و فەیلەسوف و دەوڵەتمەدار (شیشرۆن) دەڵێت (مەعریفە هونەرێکە، بەڵام پەروەردە لەسەر خودی خۆی هونەرێکی ترە) .
ئەوەی شکۆی مامۆستایانی هێناوەتە خوارەوە و دایبەزاندووە، دەسەڵات خۆیەتی، چونکە بیانووی داوەتە دەست مامۆستایان و کۆمەڵگە، کە شکۆی نەگاتە ئاستی خۆی، بەو بێبایەخکردنەی بەرانبەر توێژی مامۆستایان ئانجامیداوە، لە دابین نەکردنی ژیانێکی شایستە بە مامۆستایان و وەرنەگرتنی خواست و داواکانیان، وەڵامدانەوەیان بە خراپی و ناشیرینی، نموونە بۆ ئەم باسە زۆرە، ناڕەزایەتییەکانی مامۆستایان و شەقەکەی لە مامۆستاکە درا، وێنەیەکی دیار و تابلۆیەکی هەڵواسراوە و لەیاد ناچێت، لیرەوە کۆمەڵگە ببینیت شەق لە مامۆستا ئەدرێ، چۆن قوتابی و خوێندکارەکانی ڕێزی ئەگرن؟
لەپەروەردەی هاوچەرخ و مۆدێرندا، مامۆستایان، دەبنە فاکتەری جوانکردن و باشکردنی داهاتووی ژیان، (سی. س.لویس) دەڵێت: (ئەرکی پەروەردەکاری مۆدێرن پاککردنەوەی جەنگەڵەکان و قیرتاوکردنیان نییە، بەڵکوو ئاوەدانکردنەوەی بیابانە وشکەکان و ئاودانیانە) .
لەسەرمامۆستایانیش ئەرک و پێویستە، پێشەکەی خۆیان خۆشبوێت و گرنگی بە لایەنەکانی (ڕوکەش و ناوەرۆک) بدەن، مەبەست لە ڕوکەش، جلوبەرگ و کەسێتی دەرەوەیە، کە ئەبێت پۆشتە و ڕێکپۆش بێت، چونکە مناڵ سەرنجی دەدات، ناوەرۆکیش، بایەخدانە بە خۆ پڕچەککردن بە زانیاری و خوێندنەوە.
لەوکاتەدا مامۆستا، دەبێتە دەروێشێکی دڵسۆزی پەروەردە، بەدڵنیایی پەیامەکەی بەباشی دەگاتە کۆمەڵگە، وەک (ئەحمەد ئەمین) دەڵێت: (مامۆستا دەروێشێکە، کە بۆ خزمەتکردنی زانست دانراوە، وەک چۆن دەروێش بۆخزمەتکردنی ئایین خۆی تەرخان دەکات) .
خاڵێکی تر کەهەمیشە دەبێت جەختی لەسەر بکرێتەوە، وازهێنانی حیزبەکانە، لە دەست وەردانیان لە کاروبارەکانی پەروەردە، چونکە هۆکارێکی ترە کە مامۆستایان وابەستە نەکرێن بەئایدۆلۆژیای دوور لە پیشەکەی خۆیان، هەرچەندە هەندێ لەمامۆستایان، خۆیان دەستی حیزبەکان دەگرن بۆ ناو پڕۆسەی پەروەردە، تەنیا بۆ ئەوەی پۆستێکیان بدرێتێ یان پشتگیریان بکرێت، کە بمێننەوە لەسەر کورسی بەڕێوەبەرییان چاوپۆشی کردنیان لە کەموکووڕی و کەمتەرخەمییەکانیان، (نەجیب مەحفوز 1911-2006) نووسەر و هونەرمەند، دەڵێت: (مامۆستایی گەورەترین پیشەیە، کە هەموو پیشەکانی تر لەسەر دەستی ئەو دەردەچن) .
ئەوەی باسمانکرد و لێی دواین، بەشێک لە گرفتەکانی نەهێشتنی شکۆی مامۆستایە، بەو هیوایەین، جارێکی تر ئەوەی پێویستە بۆیان بگڕێتەوە و ڕێز و شکۆ و ماف و پێزانین لەخزمەتە گەورەکانی مامۆستایان بگیرێت. [1]