یکی از مکانهای قدیمی و طبیعی در قلیم کردستان کە جاذبەی گردشگری تاریخی و طبیعی دارد، غار بستون یا غار دیان و بستون است. این غار در کوه برادوست در 50 کیلومتری شمال غربی شهر #سوران# در استان #اربیل# واقع شدەاست.
این غار بزرگترین غار تمام اقلیم کردستان و عراق محسوب می شود.
$بازدید اولیەی غار بستون$
هنری فیلد برای اولین بار در سال 1934 از آن بازدید کرد، اما با وجود سعی بسیار و انجام دادن کاوش های اولیە و سطحی، هیچ مدرکی تاریخی یا اثار باستانی ای در غار پیدا نکرد کە بتواند قدمت غار را مشخص کند، اما این دانشمند نا امید نشد و در سال 1950 برای بار دوم، همراه با فواد صفر (از اساتید داخلی عراق)، بار دیگر از این غار بازدید کردند و شروع بە حفاری ان کردند و در نتیجە توانستند چندین اثر باستانی پیدا کنند که قدمت آنها به عصر نوسنگی بازمی‌گردد.
در اعماق غار بستون چندین حوض آب با چندین چشمه کلسیم وجود دارد که به طرز چشمگیری بە سمت پایین کشیدە شده است. این غار به غار بی انتها معروف است که برخی از زمین شناسان چند ساعتی است که به اعماق غار رفته و به انتهای آن نرسیده اند و این نشانەی بزرگی و طولانی بودن غار میباشد.
چندین فضای وسیع در داخل غار وجود دارد که می تواند ده ها نفر را در خود جای دهد و این میتواند دلیلی باشد برای این فرضیە کە این غار در تاریخ باستان و کهن مکانی برای زندگی انسانهای غار نشین بودەاست.
هرچند این غار مورد مطالعه علمی قرار نگرفته است، اما بنابر مساحت و اندازەاش، بزرگترین غار منطقه اقلیم کردستان و عراق محسوب می شود.[1]