پەرتووکخانە پەرتووکخانە
گەڕان

کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!


بژاردەی گەڕان





گەڕانی ورد      کیبۆرد


گەڕان
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان تۆمارکردنی بابەت ئامرازەکان زمانەکان هەژماری من
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 دەربارە
 بابەت بەهەڵکەوت
 چالاکییەکانی ڕۆژی
 ڕێساکانی بەکارهێنان
 ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
 بیروڕاکانتان
 دڵخوازەکان
 کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
 چالاکییەکان - کوردیپێدیا
 یارمەتی
بابەتی نوێ
پەرتووکخانە
دیوانی ڕەواس
13-06-2024
زریان عەلی
ژیاننامە
ڕەحیم ئیبراهیمی
13-06-2024
شادی ئاکۆیی
ژیاننامە
هەژیر مەحمود پوور
13-06-2024
شادی ئاکۆیی
پەرتووکخانە
دۆزی ناسیۆنالی کورد، ئۆتۆنۆمی یا کوردستانێکی سەربەخۆ یا بڕیاری چارەنووس لە ئازادیدا و بۆ ئازادی
12-06-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
وێنە و پێناس
وێنەی ئەو خاتوونەی یەکەم پێناسەی وەرگرتووە کە دراوە بە کۆمەڵانی خەڵکی ئێراق
11-06-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
جەعفەر گەردی
11-06-2024
شادی ئاکۆیی
ژیاننامە
محەمەد عەلی شێرۆ
11-06-2024
شادی ئاکۆیی
ژیاننامە
یونس نەبیزادە
11-06-2024
شادی ئاکۆیی
ژیاننامە
مەحمود ئەفەنی
11-06-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
فەرهاد بەیگی گەڕووسی
11-06-2024
شادی ئاکۆیی
ئامار
بابەت 518,440
وێنە 105,316
پەرتووک PDF 19,454
فایلی پەیوەندیدار 97,497
ڤیدیۆ 1,395
ژیاننامە
عەبدولخالق قوتب
ژیاننامە
شێخ موختار عەلایی
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا)
09-06-1985
شەهیدان
ژینا ئەمینی
ژیاننامە
میلاد مەجید ئیسماعیل
عشيرة (كاكەيي‌) و دين (يارسان)
ئامانجمان ئەوەیە وەک هەر نەتەوەیەکی تر خاوەنی داتابەیسێکی نەتەوەییی خۆمان بین..
پۆل: کورتەباس | زمانی بابەت: عربي
بەشکردن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
نرخاندنی بابەت
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

مهدي كاكه يي

مهدي كاكه يي
عشيرة (كاكەيي‌) و دين (يارسان)
#مهدي كاكه يي#
الحوار المتمدن-العدد: 5549 - 2017-06-12 - 22:58
المحور: دراسات وابحاث في التاريخ والتراث واللغات

من المرجح أن إسم (كاكەيي ‌Kakeyî) متأتي من كلمة (كێو Kêw) التي تعني بالكوردية (الجبل)، حيث أنّ الموطن الأصلي لأسلاف الكورد هو سلسلة جبال زاگروس. وكلمة (كێوى Kêwî) تعني (جبلي) والتي تكون هذه الكلمة قد تغيّر معناه بمرور الزمن الى (شجاع أو عظيم)، حيث أنّ الإنسان الجبلي يكون عادةً قوياً وشجاعاً وأن الكلمة نفسها تكون قد تغيّرت الى (كاك) في زمن أسلاف الكورد الكاشيين و(كاكا أو كيكا) وثمّ الى (كاهكاهي) وأخيراً تثبّت الإسم الحالي (كاكەيي).
تمتد جذور كلمة (كاكە‌) الى أعماق سحيقة من التأريخ، حيث أنّ عدداً من حُكّام كوردستان القدماء تلقبوا بِكُنية كاكه أو كيكا. أحد ملوك أسلاف الكورد الكاشيين والذين حكموا منطقة لورستان الحالية، كان إسمه (أكوم كاك ريمي) الذي إستطاع لأول مرة أن يحكم بابل، حيث أنه إنتهز فرصة الغزو الحثي، فأثبت حكمه هناك في حوالي سنة 1590 قبل الميلاد. كما أنّ أحد حُكّام مقاطعة (خوبوشكيا) كان إسمه (كاكي) الذي حكم خلال مطلع الألف الأول قبل الميلاد. كان الحكام الميديون (700 – 550 قبل الميلاد)، تسبق أسماءهم كلمة (كەی KEY) و التي تعني عظيم أو نبيل، مثل (كَي خسرَو KEYXESREW) وكَي كاوس KEYKAWIS) و غيرهما.
في سنة (934) ميلادية، أشار (المسعودي) في الجزء الرابع من كتابه (مروج الذهب)، الى الأقوام الكوردية التي كانت تقطن الجبال بإسم (كاهكاهي).
(يارسان) كلمة كوردية مركبة من (يار) و (سان). كلمة ( يار) تعني (العاشق أو الخليل أو الصديق أو الأليف). أما كلمة (سان)، تعني (الشاه أو الملِك أو السلطان) في اللغة الپهلوية القديمة واللهجة الگورانية الكوردية، وبهذه الصورة تعني كلمة (يارسان) (عاشق الشاه أو عاشق الملِك أو عاشق السلطان) وهذا يعني (مُحب يزدان، أي مُحِبّ الله). تفسير آخر لمعنى كلمة (سان) هو أن هذه الكلمة هي لاحقة مكانية مخففة من كلمة (ستان) التي تعني (مكان) أو (موطن)، وعلى ضوء هذا التفسير، تعني كلمة (يارسان) (موطن العشاق أي موطن مُحبي يزدان). هناك تفسير آخر لمعنى كلمة (يارسان) وهو أنه في بعض الحالات يتحول في اللغة الكوردية حرف ال(س) الى حرف ال(ك)، كما في تحول كلمة (كات) الى (سات). بناءاً على هذه الفرضية فأن كلمة (يارسان) كانت في الأصل (ياركان)، وذلك بِحلول حرف السين محل حرف الكاف. تعني كلمة (يارَكان) (العشاق أو المُحبّون)، حيث أن كلمة (يار) تعني (عاشق) واللاحقة (ان) هي أداة جمع في اللغة الكوردية. لهذا السبب، نرى أن (يارسان) مُستعمَلة بِصيغة الجمع.
هكذا نرى بأن الإسم (كاكەيي ‌Kakeyî) عبر التأريخ الكوردي، كان عبارة عن إسم شخص أو لقب ملِك الذي يُقابل لقب (صاحب الجلالة) أو (صاحب الفخامة) المُستعملَين في الوقت الحاضر كلقب للملِك و لقب رئيس الدولة على التوالي. في نهاية القرن العاشر الميلادي أصبح هذا الإسم إسماً للقبائل الكوردية الجبلية، كما يشير إليه المسعودي. من جهة أخرى، نرى أن إسم (يارسان) بكل تفسيراته مرتبط بِعشق يزدان (الله) وحُبّه.
لذلك فأن (كاكەيي) هو إسم عشيرة تعيش في إقليم جنوب كوردستان، يعتنق أفرادها الدين اليارساني، بينما (يارسان) هي إسم دينٍ كوردي قديم، تعتنقه عشائر كثيرة، وأكثرية معتنقي هذا الدين يعيشون في شرقي وجنوبي كوردستان ويُقدّر عددهم بِحوالي 5 – 6 ملايين نسمة. من الجدير بالذكر أن الدين اليارسي هو أحد فروع الدين اليزداني، الى جانب الإيزدية والهلاوية.
إن تحديد إسم هذا الدين الكوردي العريق مهم جداً لتحديد هويته، حيث إستخدام إسم واحد له وهو (يارسان)، يُعطي هذا الدين هوية واضحة له، به يُعرّف معتنقيه أنفسهم ودينهم للأديان الأخرى وشعوب العالم.[1]
ئەم بابەتە بەزمانی (عربي) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
ئەم بابەتە 38 جار بینراوە
هاشتاگ
سەرچاوەکان
[1] ماڵپەڕ | عربي | https://www.ahewar.org/ - 17-04-2024
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 2
ژیاننامە
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا)
زمانی بابەت: عربي
ڕۆژی دەرچوون: 12-06-2017 (7 ساڵ)
پۆلێنی ناوەڕۆک: کۆمەڵایەتی
پۆلێنی ناوەڕۆک: ئایین و ئاتەیزم
پۆلێنی ناوەڕۆک: وتار و دیمانە
جۆری دۆکومێنت: زمانی یەکەم
جۆری وەشان: دیجیتاڵ
زمان - شێوەزار: عەرەبی
وڵات - هەرێم: کوردستان
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
کوالیتیی بابەت: 99%
99%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( ئاراس حسۆ )ەوە لە: 17-04-2024 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە لەلایەن: ( زریان سەرچناری )ەوە لە: 23-04-2024 پێداچوونەوەی بۆکراوە و ئازادکراوە
ئەم بابەتە بۆ دواجار لەلایەن: ( زریان سەرچناری )ەوە لە: 22-04-2024 باشترکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە بەپێی ستانداردەکانی کوردیپێدیا هێشتا ناتەواوە و پێویستیی بە داڕشتنەوەی بابەتی و زمانەوانیی زۆرتر هەیە!
ئەم بابەتە 38 جار بینراوە
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
پەرتووکخانە
سایکس-پیکۆنامە - وەشانی 1
شوێنەوار و کۆنینە
قشڵەی قوشتەپە
شوێنەوار و کۆنینە
کاروانسەرای قەسری شیرین
پەرتووکخانە
تیری رۆژگار
وێنە و پێناس
مامۆستایانی پەیمانگای ناوەندی مامۆستایانی هەولێر ساڵی 1983-1984
ژیاننامە
هولیا ئەڤشار
وێنە و پێناس
ئامەی جۆڵا لە ساڵی 1964
ژیاننامە
سروە ساڵەیی
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 1
پەرتووکخانە
خەونەکانی مەتڕان
ژیاننامە
نیشتمان عەبدولقادر ئەحمەد
کورتەباس
ئاوازی سەرکەوتن لە چیرۆکی (شەن)دا
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
کورتەباس
تێکستە فەلسەفی یەکەی میلیسوس سامۆسی
وێنە و پێناس
تەڵاخان خێزانی شێخ لەتیفی حەفید، ساڵی 1967
ژیاننامە
جەعفەر گەردی
کورتەباس
پێداچوونەوە
شوێنەوار و کۆنینە
سیاهگل.. پەرستگەی سەردەمی ساسانییەکان
پەرتووکخانە
دۆزی ناسیۆنالی کورد، ئۆتۆنۆمی یا کوردستانێکی سەربەخۆ یا بڕیاری چارەنووس لە ئازادیدا و بۆ ئازادی
ژیاننامە
محەمەد عەلی شێرۆ
وێنە و پێناس
تۆفیق تەیارە و تۆفیقی دەڵاڵ ساڵی 1955 لە سلێمانی
پەرتووکخانە
لۆزاننامە - وەشانی 2
ژیاننامە
یونس نەبیزادە
پەرتووکخانە
کەشکۆڵی ئاغا؛ بەرگی 07
کورتەباس
فاتمە محی الدین پەری ی پێشرەوو سەربازی نەناسراو
وێنە و پێناس
شەهید دڵشاد مەریوانی لە ساڵی 1965
ژیاننامە
ڕەحیم ئیبراهیمی
ژیاننامە
مژدە عەبدولحەمید
پەرتووکخانە
دیوانی ڕەواس
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای نارین
شوێنەوار و کۆنینە
ئەشکەوتی کاڵدار
ژیاننامە
هەژیر مەحمود پوور
کورتەباس
ئەو جۆرەی بتەوێ
ژیاننامە
سابات محەمەد ساڵح

ڕۆژەڤ
ژیاننامە
عەبدولخالق قوتب
07-11-2008
هاوڕێ باخەوان
عەبدولخالق قوتب
ژیاننامە
شێخ موختار عەلایی
15-06-2010
هاوڕێ باخەوان
شێخ موختار عەلایی
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا)
09-06-1985
18-03-2021
هاوڕێ باخەوان
09-06-1985
شەهیدان
ژینا ئەمینی
17-09-2022
شەنە بەکر
ژینا ئەمینی
ژیاننامە
میلاد مەجید ئیسماعیل
08-06-2024
ئەمیر سیراجەدین
میلاد مەجید ئیسماعیل
 چالاکییەکانی ڕۆژی
بابەتی نوێ
پەرتووکخانە
دیوانی ڕەواس
13-06-2024
زریان عەلی
ژیاننامە
ڕەحیم ئیبراهیمی
13-06-2024
شادی ئاکۆیی
ژیاننامە
هەژیر مەحمود پوور
13-06-2024
شادی ئاکۆیی
پەرتووکخانە
دۆزی ناسیۆنالی کورد، ئۆتۆنۆمی یا کوردستانێکی سەربەخۆ یا بڕیاری چارەنووس لە ئازادیدا و بۆ ئازادی
12-06-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
وێنە و پێناس
وێنەی ئەو خاتوونەی یەکەم پێناسەی وەرگرتووە کە دراوە بە کۆمەڵانی خەڵکی ئێراق
11-06-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
جەعفەر گەردی
11-06-2024
شادی ئاکۆیی
ژیاننامە
محەمەد عەلی شێرۆ
11-06-2024
شادی ئاکۆیی
ژیاننامە
یونس نەبیزادە
11-06-2024
شادی ئاکۆیی
ژیاننامە
مەحمود ئەفەنی
11-06-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
فەرهاد بەیگی گەڕووسی
11-06-2024
شادی ئاکۆیی
ئامار
بابەت 518,440
وێنە 105,316
پەرتووک PDF 19,454
فایلی پەیوەندیدار 97,497
ڤیدیۆ 1,395
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
پەرتووکخانە
سایکس-پیکۆنامە - وەشانی 1
شوێنەوار و کۆنینە
قشڵەی قوشتەپە
شوێنەوار و کۆنینە
کاروانسەرای قەسری شیرین
پەرتووکخانە
تیری رۆژگار
وێنە و پێناس
مامۆستایانی پەیمانگای ناوەندی مامۆستایانی هەولێر ساڵی 1983-1984
ژیاننامە
هولیا ئەڤشار
وێنە و پێناس
ئامەی جۆڵا لە ساڵی 1964
ژیاننامە
سروە ساڵەیی
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 1
پەرتووکخانە
خەونەکانی مەتڕان
ژیاننامە
نیشتمان عەبدولقادر ئەحمەد
کورتەباس
ئاوازی سەرکەوتن لە چیرۆکی (شەن)دا
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
کورتەباس
تێکستە فەلسەفی یەکەی میلیسوس سامۆسی
وێنە و پێناس
تەڵاخان خێزانی شێخ لەتیفی حەفید، ساڵی 1967
ژیاننامە
جەعفەر گەردی
کورتەباس
پێداچوونەوە
شوێنەوار و کۆنینە
سیاهگل.. پەرستگەی سەردەمی ساسانییەکان
پەرتووکخانە
دۆزی ناسیۆنالی کورد، ئۆتۆنۆمی یا کوردستانێکی سەربەخۆ یا بڕیاری چارەنووس لە ئازادیدا و بۆ ئازادی
ژیاننامە
محەمەد عەلی شێرۆ
وێنە و پێناس
تۆفیق تەیارە و تۆفیقی دەڵاڵ ساڵی 1955 لە سلێمانی
پەرتووکخانە
لۆزاننامە - وەشانی 2
ژیاننامە
یونس نەبیزادە
پەرتووکخانە
کەشکۆڵی ئاغا؛ بەرگی 07
کورتەباس
فاتمە محی الدین پەری ی پێشرەوو سەربازی نەناسراو
وێنە و پێناس
شەهید دڵشاد مەریوانی لە ساڵی 1965
ژیاننامە
ڕەحیم ئیبراهیمی
ژیاننامە
مژدە عەبدولحەمید
پەرتووکخانە
دیوانی ڕەواس
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای نارین
شوێنەوار و کۆنینە
ئەشکەوتی کاڵدار
ژیاننامە
هەژیر مەحمود پوور
کورتەباس
ئەو جۆرەی بتەوێ
ژیاننامە
سابات محەمەد ساڵح
فۆڵدەرەکان
کلتوور - مەتەڵ - بەشە شێوەزارەکانی کوردیی ناوەند - بەشە شێوەزاری ئەردەڵانی کلتوور - مەتەڵ - شار و شارۆچکەکان - سنە کلتوور - مەتەڵ - شار و شارۆچکەکان - مەهاباد کلتوور - مەتەڵ - وڵات - هەرێم - ڕۆژهەڵاتی کوردستان ژیاننامە - جۆری کەس - ئەکتەر ژیاننامە - ڕەگەزی کەس - مێ ژیاننامە - نەتەوە - کورد ژیاننامە - وڵات - هەرێم (لەدایکبوون) - باشووری کوردستان ژیاننامە - لەژیاندا ماوە؟ - بەڵێ (تا ڕۆژی تۆمار/چاککردنی ئەم بابەتە، ئەم کەسایەتییە لە ژیاندا ماوە) شوێنەکان - جۆری شوێن / شوێنەوار - گوند

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.58
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| کاتی ئافراندنی لاپەڕە: 1.422 چرکە!