د.یاسر حەسەن
ژبلی ڤێ ئێکێ، خۆبازدانەکا دوور ژ ئەتیکێتێن ئەکادیمی ب بەرچاڤ دکەڤیت، دەمێ بەحسی وان کارێن ل دۆر مەم و زینێ بەلاڤ بووین دکەت، و سێ کارێن هەرە بنگەهین یێن هەرسێ نڤیسەرێن رۆژهەلات، رۆژئاڤا، و باشۆرێ کوردستانێ ژ بیرا خۆ دبەت، ئه و ژی یێن پەرویزێ جیهانی (1988، 2007)، جان دۆست (1995، 2006)، و تەحسین ئیبراهیم دۆسکی (2005، 2008). ل ڤێرێ ژی ب تایبەت گرنگ بوو ئاماژە دابا هێژا تەحسین ئیبراهیم دۆسکی، کو وی ژبلی چاپا 2005ێ یا مەم و زینێ، چاپەکا دی یا جودا ل 2008ێ بەلاڤ کریە، کو هەتا نۆکە رەنگە ئه و چاپ ب باوەرترین چاپ بهێتە هژمارتن. ئەڤە ژی چونکی ل سەر بنیاتێ کەڤنترین و نێزیکترین دەستنڤیسە بۆ خانی، هەم ژ لایێ سەردەمی ڤە (46 سالان پشتی مرنا خانی)، هەم ژی ژ لایێ جهی ڤە (کو خودانێ دەستنڤیسێ هەر یێ باژێرێ خانییە). ناڤەکێ مەزنێ وەکی مامۆستا تەحسین دۆسکی، نەدبوو بهێتە پەردەپۆشکرن، کو هەکەر فەریادی زانی بیت و وە کربیت بیت کارەساتە، و هەکەر نەزانی بیت، کارەسات مەزنترە!
ژ رەخەکێ دیڤە، دەمێ بەحسی وەرگێرانێن ئینگلیزی یێن مەم و زینێ دکەت، یێن کو بەری وی هاتینە چاپ و بەلاڤکرن، ئه و وەسا ددانیت کو مامۆستا سەلاح سەعدوللای پشتی د. عەزیزی گەردی ب سێ سالان ژ نوو مەم و زین کریە ئینگلیزی، لێ یا راست سەلاح سەعدوللا یەکەمین کەس بوو مەم و زین ب تمامی کریە ئینگلیزی، و ل هەردو وەشانخانەیێن سپیرێز و ئاڤێستایێ ل سالا 2008 بەلاڤ بووینە. پشتی هینگێ، د. عەزیز گەردی (2009) وەرگێرانا خۆ یا ئینگلیزی بۆ مەم و زینێ بەلاڤ کریە . ئەڤجا چ ئەڤ خەلەتیە ب مەرەم بیت یان بێ مەرەم، د جیهانا ئەکادیمی دا ب شاشیەکا مەزن دهێتە هژمارتن، چونکی ژبلی مەسەلەیا ئەمانەتا زانستی، مەسەلەیا کورونولۆجی یا بەلاڤبوونا بەرهەمێن ئەدەبی گرنگی و دەلالەتا خۆ یا تایبەت هەیە، نەخاسمە د وارێ سوسیولۆجیا ئەدەبی دا.
گومانا خواندەڤانێ بیانی:
جهێ دەستخۆشی و سەربلندیەکا مەزنە مەم و زین ب زمانێ ئەلمانی و ئینگلیزی چاپ و چاپ ببیتەڤە، لێ پرسیارا گرنگ ل ڤێرێ ئەوە: ئەرێ وەرگێر شیایە یان شیاینە وەشانخانەیەکا ئەلمانی یان ئەوروپی (گەر ناڤەکێ بچوویک ژی هەبیت) قایل بکەن کو بۆ وان مەم و زینێ ب زمانێ وان بەلاڤ بکەن؟ یان ژی، هەما هەر فەریادی ب خۆ ل دەڤ خۆ بەلاڤ کریە؟ ئەز ڤێ پرسیارێ دکەم، چونکی گەلەک یا ب ساناهییە خودان ب خۆ بەرهەمێ خۆ بەلاڤ بکەت، کو ئینگلیز دبێژنێ self-publishing، لێ گەلەک و گەلەک ب زەحمەتە وەشانخانەیەکا بیانی قەناعەتێ بینیت وی بەرهەمی بەلاڤ بکەت. بەلکی هەکەر بزانن ئەڤی بەرهەمی خواندەڤانێ خۆ نابیت یان ناهێتە فرۆتن، خۆ ب حوکمێ پارەیان ژی بەلاڤ ناکەن. ب گۆتنەکا دی، من دڤێت بێژم، ئه و هەرایا مامۆستا فەریاد ل سمینار و دیدارێن خۆ یێن تەلەفزیۆنی دبێژیت، کو وی ب ڤی کارێ وەرگێرانێ مەم زین گەهاندیە یان دێ گەهینیتە خانەیا ئەدەبێ جیهانی وەهمەکا مەزنە. ئەڤە ژی نەکو ئەم حەز ناکەین، لێ تاکو ئەدەبەکێ بلندێ مینا مەم و زینێ ببیتە “ئەدەبەکێ جیهانی”، ژبلی شەرتێ وەرگێرانێ بۆ ئینگلیزیێ، دڤێت ئەڤ بەرهەمە گەلەک بەربەلاڤ – circulate ببیت. ئانکو هەکەر وەشانخانەیەکا جیهانی خۆ لێ نەکەتە خودان، مەم و زین ژبەر دەرازینکا خودانێ خۆ گەلەک وێڤەتر ناچیت. دیارە ژی، هەڤکارێ فەریادێ فازل یێ وەرگێرانا ئینگلیزی، مستر میچ کۆهن Mitch Cohen، باش د ڤێ سحبەتێ دگەهیت، لەوا ل پلاتفۆرمەکا ئەلکترونی گازیەک بەلاڤ کربوو و داخازا هاریکاریێ دکر بۆ ڤەدیتنا وەشانخانەیەکێ بۆ بەلاڤکرنا مەم و زینێ ب زمانێ ئینگلیزی. لێ مخابن، دیارە کەس ل هەوارا وان نەچوویە و ئه و ژی نەشیاینە قەناعەتێ بۆ چ وەشانخانەیان چێکەن، لەوا ل دوماهیێ مامۆستا فەریادی هەر دوهنێ خۆ د سەرێ خۆ دایە و ل پەیمانگەها خۆ ب خۆ چاپ کریە. بۆ ڤێ ئێکێ ژی، مخابن بەربەلاڤبوونا ڤێ پەرتووکا هێژا و گەلەک زەحمەت پێڤە هاتیە دیتن دێ یا سنۆردار بیت و ل ناڤ خواندەڤانێ بیانی بەلاڤ نابیت وەکی دهێتە گۆتن!
گومانا وەرگێرانا ئینگلیزی:
دەما مرۆڤ پێشەکیا کتێبا فەریادێ فازل دخوینیت و دهێتە سەر هوورکاریێن پرۆسەیا وەرگێرانا مەم و زینێ بۆ زمانێ ئینگلیزی، ئه و گەلەک ب بستەیی دبێژیت کو وەرگێرانا وان یا ئینگلیزی کارەکێ سەربەخۆیە و نە ل بەر وەرگێرانا ئەلمانی هاتیەکرن، بەلکی ب تەمامی کارەکێ نوویە و مامەلەیەکا نوو ژی ل گەل تێکستی هاتیەکرن. ئەڤە ب خۆ گۆتنەکا جوانە و چ تێبینی ل سەر نینن، لێ دەمێ مرۆڤ ل ئەنترنێتێ دووڤچۆنەکێ بۆ گۆتنێن هەڤکارێ وی یێ وەرگێرانێ مستر میچ کۆهنی دکەت، میچ ل وێبسایتێن جوداجودا دبێژیت “من” مەم و زینا ئینگلیزی ژ “مەم و زینا ئەلمانی” وەرگێرایە، ئانکو وەرگێرانا وەرگێرانێیە! ل ڤێرێ جارەکا دی، گومانەک ل دەف مرۆڤی پەیدا دبیت، ئەرێ ئەم باوەر ژ کیژ وان بکەین: مامۆستا فەریادی یان مستر میچی؟ و بۆچی میچ کۆهن ئاماژە نادەتە ناڤێ فەریادی و دبێژیت “من” و بۆچی دبێژیت “ژ ئەلمانی”؟ ئەڤە هەمی ب راستی کۆمەکا گومانان د سەرێ مرۆڤی دا چێدکەن، کو مرۆڤ ل دوماهیێ بێ دودلی بێژیت: موویەکێ د ڤی ماستی دا هەی![1]