پەرتووکخانە پەرتووکخانە
گەڕان

کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!


بژاردەی گەڕان





گەڕانی ورد      کیبۆرد


گەڕان
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان تۆمارکردنی بابەت ئامرازەکان زمانەکان هەژماری من
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 دەربارە
 بابەت بەهەڵکەوت
 چالاکییەکانی ڕۆژی
 ڕێساکانی بەکارهێنان
 ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
 بیروڕاکانتان
 دڵخوازەکان
 کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
 چالاکییەکان - کوردیپێدیا
 یارمەتی
بابەتی نوێ
ژیاننامە
میتان باخەوان
07-11-2024
هاوڕێ باخەوان
ژیاننامە
ڕەسوکە
07-11-2024
زریان سەرچناری
وێنە و پێناس
بنەماڵەیەکی ئامەدی لە مێردین ساڵی 1910 میسیۆنەرە ئەمریکییەکان گرتوویانە
07-11-2024
کشمیر کەریم
وێنە و پێناس
هەولێر ساڵی 1968
05-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
سەبور یوسف عوسمان
05-11-2024
کشمیر کەریم
ڤیدیۆ
حەوتەمین ڤیستیڤاڵی ساڵانەی زانکۆی سلێمانی، ساڵی 1999
05-11-2024
شادی ئاکۆیی
ڤیدیۆ
ژەنەراڵی پاییز، ئەو شاعیرەی هۆنراوەکانی لە بیری خەڵکیدان
05-11-2024
شادی ئاکۆیی
ڤیدیۆ
هێمن موکریانی، شاعیری گەل
05-11-2024
شادی ئاکۆیی
ڤیدیۆ
ناوی دارەسووتاوەکەی سلێمانی لە چییەوە هاتووە؟
05-11-2024
شادی ئاکۆیی
ڤیدیۆ
ڕۆستەمی زاڵ، پاڵەوانی مێژوویی کورد
05-11-2024
شادی ئاکۆیی
ئامار
بابەت
  524,440
وێنە
  111,225
پەرتووک PDF
  20,384
فایلی پەیوەندیدار
  105,934
ڤیدیۆ
  1,579
زمان
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
289,144
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,669
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,172
عربي - Arabic 
31,389
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
19,284
فارسی - Farsi 
10,610
English - English 
7,700
Türkçe - Turkish 
3,676
Deutsch - German 
1,801
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
349
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Polski - Polish 
56
Español - Spanish 
55
Italiano - Italian 
52
Հայերեն - Armenian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
7
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
109,163
ژیاننامە 
26,485
پەرتووکخانە 
25,857
کورتەباس 
18,748
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
14,928
پەند 
13,755
شوێنەکان 
12,022
شەهیدان 
11,924
کۆمەڵکوژی 
10,921
هۆنراوە 
10,466
بەڵگەنامەکان 
8,357
وێنە و پێناس 
7,395
ئامار و ڕاپرسی 
4,627
کلتوور - مەتەڵ 
3,149
ناوی کوردی 
2,487
ڤیدیۆ 
1,479
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,462
پۆلێننەکراو 
989
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
823
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
777
کارە هونەرییەکان 
767
شوێنەوار و کۆنینە 
636
فەرمانگەکان  
538
گیانلەبەرانی کوردستان 
289
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
188
نەخشەکان 
185
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
94
زانستە سروشتییەکان 
80
خواردنی کوردی 
80
دۆزی ژن 
55
مۆزەخانە 
50
یارییە کوردەوارییەکان 
39
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
28
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
326
PDF 
31,800
MP4 
2,613
IMG 
204,220
∑   تێکڕا 
238,959
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
ژیاننامە
سەردار حەمە ڕەزا - سەردار ح...
ژیاننامە
بەشار فایەق
ژیاننامە
دەریا جاف
ژیاننامە
سەڵاح ئێسفەندوەند
پەرتووکخانە
مێژووی وەرزش لە ڕواندز
Натаван и Мастура – параллели судеб
کوردیپێدیا، زانیارییەکانی هێندە ئاسان کردووە! بەهۆی مۆبایڵەکانتانەوە زۆرتر لە نیو ملیۆن تۆمار لە گیرفانتاندایە!
پۆل: کورتەباس | زمانی بابەت: Pусский - Russian
بەشکردن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
نرخاندنی بابەت
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish0
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin)0
English - English0
عربي - Arabic0
فارسی - Farsi0
Türkçe - Turkish0
עברית - Hebrew0
Deutsch - German0
Español - Spanish0
Français - French0
Italiano - Italian0
Nederlands - Dutch0
Svenska - Swedish0
Ελληνική - Greek0
Azərbaycanca - Azerbaijani0
Catalana - Catalana0
Čeština - Czech0
Esperanto - Esperanto0
Fins - Finnish0
Hrvatski - Croatian0
Lietuvių - Lithuanian0
Norsk - Norwegian0
Ozbek - Uzbek0
Polski - Polish0
Português - Portuguese0
Srpski - Serbian0
балгарская - Bulgarian0
қазақ - Kazakh0
Тоҷикӣ - Tajik0
Հայերեն - Armenian0
हिन्दी - Hindi0
ქართველი - Georgian0
中国的 - Chinese0
日本人 - Japanese0

Натаван и Мастура – параллели судеб

Натаван и Мастура – параллели судеб
Натаван и Мастура – параллели судеб
Зумруд Рагимова, кандидат филологических наук, старший научный сотрудник

Женский почерк в поэзии встречается также редко, также как и во многих областях творчества. Не исключение также литература народов, имеющие поэтические традиции, и подарившие сокровищнице мировой литературы великих поэтов. Но вопреки всему ,в истории литературы каждого народа были талантливые поэтессы, сверкающие как звезды, и прославляющие свой народ.
Одной из блистающих звезд, в истории литературы Азербайджана является Хуршидбану Натаван (1837-1897), а в курдской литературе единственная поэтесса Мах Шараф ханум Мастура (1805-1847). Они деятели одной эпохи — ХIX столетия.
Рассматривая сегодня через призму, новые ценности в литературе Азербайджана, нарушая хронологическую последовательность, этот рассказ мы начали с Хуршидбану Натаван. Когда Натаван появилась на свет, Мастуре было 27 лет. А когда Натаван исполнилось 15 лет, Мастура в 42 года скончалась.
Судьбы и творчества этих женщин, которые никогда не встречались и не знали друг друга, так схожи, что даже наблюдается странная параллель. Они оба появились на свет в сказочной природе. Натаван родилась в Шуше, являющейся зеницей Карабаха, а Мастура в городе Санандач, находящейся на подножие горы Загрос, столицы губернии Ардалан. Оба поэтессы вдохновлялись красотой и свежестью природы.[2]
Родились они в аристократической семье, объединявшей в себе знатную родословную и генетические особенности. Отец Натаван Мехтигулу хан был правителем Карабаха, мать Бадирджахан Бейим внучкой правителя Гянджинского ханства Джавад хана. Родословная часть отца Мастуры во дворце Ардалана Гадири занимали достойные посты, а со стороны матери большой род были визирями во дворце Атабабана.
Оба были любимицами своих отцов. В семье Натаван называли Дурри йекта. Гасым бей Закир в поэме Хуршидбану ханум Натаван написал как отец днем и ночью ревновал её к утреннему ветру -бади-себа .
Bu nə keyfiyyətdir, bu nə məcara,
Rəyincə dolanmaz təqdiri-qəza.
Rədəri-mərhumun həs sübhü məsa,
Günülərdi badi-səbadan səni.
Что за свойство, что за случай?
Судьба не вершится по нашей воле
Гром как утреннее прикосновение
Ты как утренний ветер
(подстрочные переводы автора)
Отец Мастуры Абулгасан бей, хорошо знавший науку, литературу, поэзию, и как просвещенный человек с открытым взглядом, чтобы дать образование своим детям, в особенности Мах Шараф ханум, противостоял трудностям, и бедности того времени.
В книге История Ардалана Мастура писала — «Подкрепленная милостью Всевышнего в утробе матери, потом с воспитанием отца, что свидетельствует о том, что ее отец на воспитанию детей подходил с большой любовью. На образование и на воспитание отец Мастуры уделял особое внимание. С детства у Мастуры был интерес и стремление к чтению, и она была Первой розой Гюлистана, первым порослей на лугу — первым ребенком Абулгасан бея. Звезда вершин просвещения, свет божественной рассудительности» — с любовью, вспоминала она отца, благодаря нему, «рука познакомилась с пером и глаза просветлились чтением.
Из детей только Мастура осуществила мечты отца и с помощью его внимания и заботы, появился большой талант будущей поэтессы. Она также блистала как поэтесса, как каллиграф и как историк.
Обе поэтессы, обладали высоким интеллектом и острой памятью, получили отличное образование, освоили религию, мировые науки, арабо-персидские языки и классическое наследие.
Натаван училась у известных ученых того времени, её воспитала, вырастила и научила любить музыку, стихи и живопись тетя Говхар. А Мастура росла, воспитывалась и обучалась отцом и матерью.
Обе были очень красивы, и Бог даровал им огромный талант, и обе очень красиво рисовали. Составленный Натаваном в 1886 году известный альбом под названием Тетрадь цветов входила в сокровищницу литературы Азербайджана, которая состояла из 227 страниц, собрав в себе 30 картин, 13 своих газелей и отрывки современных поэтов. Нежные ручные, художественные работы, являются примером еще одного направления её таланта. Поэты М.Р.Фена, М.Мемаи, Г.Юзбашиев посветили вышивкам и картинам альбома очерки и оценивали творчество Хуршидбану с известными художниками и живописцам Востока.
Мастура была опытным каллиграфом. Красиво писала в стиле нестелиг и шикесте. В составленном Ронагом Санандеджином мемуаре Хадигайи-Амануллахи ,она сравнивалась с такими великими каллиграфами Востока, как Мин Ишад Газвини (убит в 1024 году), Мурад Ягуб (скончался в Багдаде в 667 году) и Абдулмаджид Талагани (ХII столетие).
У обеих в роду росли талантливые поэты, и был интерес к поэзии. Натаван была из рода выдающегося классика литературы Азербайджана XIX столетия Гасым бейя Закир Джаваншира. Прадедушка Гусейнали ага был родным братом Пенах хана, основателя Шушинской крепости.
Он с ханом Мехдигулу и Натаваном был в близких отношениях, даже посвятил Натаван некоторые свои стихи . Тетя Натаван Агабеим тоже была поэтессой. Старший сын Натаван Мехдигулу хан писал красивые стихи на азербайджанском и персидском языке под псевдонимом Вефа. Дочь Ханбике и сын Мир Гасан тоже писали стихи, но их стихи не пользовались успехом у окружающих.
Дядя Мастуры Ронаг Сананджи обладал научно-литературным интеллектом. Сыновья тети поэтессы Хосров хан, Гусейнгулу хан и сын Хосров хана, давший название мемуару Гадигейи-Амануллахи Амануллах хан тоже были поэтами. Наместник Ардалана, муж Мастуры, который написал стих под псевдонимом Накам, жители стихов и литературы Хосров хан был очень гармоничной натурой. Писавший под псевдонимом Хави Гусейнгулу хан ,по мнению хана Рзагулу Хидайети, в стихах, в прозах был сильным и красивым оратором.
В сердцах этих доброжелательных и благородных женщин было желание улучшить образ жизни своего народа и служить ему. В 1873 году, Натаван потратив сто тысяч манатов, с обрывистых скат скалы с расстояние 7 километров протянула питьевую воду в Шушу, построила бани, водные амбары, морозилки, для проведения дорог, прокладывания парков, мостов и на строительство школ отделила специальный фонд от ежегодных доходов. Азербайджанские студенты, живущие в далеких странах, бедные ученые и ремесленники получали помощь от Хуршидбану. Провести канаву с равнин Мила в Агджабеди была инициативой Натаван. Карабахские кони, лошади, разведенные в ее хозяйстве, были удостоены наград и медалей на международных выставках.
Мастура не имевшая, как Натаван воли и возможности, послужила своему народу, написав историю Ардалана. Чтобы написать эту книгу, она провела глубокие исследования и написала историю Ардалана с восьмого хиджра до своего периода. В произведении ,начинающийся с молитвой Во имя Милостивого Всемилостивого Аллаха она объясняет свое желание так- До приобретения крупных сочинений древних поэтов и летописцев, читая книги, я осуществляла свою мечту и удовлетворяла свой интерес. Об истории курдов и об этой стране я приобрела точную информацию. Читая и делая примечания, я убедилась, что в этих произведениях описывается положение правительства губернии Курдестана (здесь Ардалан-З.Р.) Но как бы подробно все это не описывалось, от них остались маленькие примечания… Своим страстным характером и жаждущая истины, я поняла необходимость докончить произведения прошлых историков. В этой книге я прочитала летопись о добрых деяниях династии Бани Ардалана; написала об услышанном от старейшин и об увиденном своими глазами. Выйдя замуж, за наместника Ардалана, Хосров хана, после того как она соединилась с известной семьей из высшей династии мнение Мастуры укрепилось. По мнению специалистов ,её историческая книга во многом превосходит другие произведения написанные по этой теме.
Каждая из них являлась восходящей звездой в поэзии. Основываясь на национальные традиции ,они писали свои произведения на родном и персидском языке и создали свой поэтичный метод. В творчестве обеих свойственна свежесть, лаконичность, красота содержания и формы, и в литературе на традиционные любовные темы создали новое созвучие и стиль. Мастура из классических жанров очень любила газели и писала свои произведения, основываясь на этот жанр. Она даже называла себя знаменитой поэтессой поэзии того времени.
Mən in zamane nurdide çu Məsture
Behiç moik nadidəm ğəzəl sərayt ra.
Я в этой эпохе ни в одной стране
Не видел пишущей газели как Мастура

В 1872 году инициативой и материальной помощью, Натаван было организовано литературное собрание Маджлиси-унс, в котором собралось около 30 поэтов. Маджлиси-унс действовал до двадцатых годов XX столетия. Фирудин бей Кочерли сравнивал поэтов, собравшихся на этом собрание с гигантскими орлами, обосновавшихся на вершине горы поэзии Шуши, которые подносили поэзии свои дары.
Из исследователей Натаван Бейляр Махмудов, считал её самой …талантливой представителем среди поэтесс прошлого столетия Азербайджана.
В 1967 году (1346 х.) исходя от произведений, написанных на персидском языке журнал Сенид о сиях (Черный и белый) в статье Мастура Кордестани оценивал Мастуру как одну из самых знаменитых и чувствительных поэтесс Персидской литературы.
Сын дяди Мастуры Мирза Али Акбар Садиг аль-Мулк, в книге Хадигей Насерийе писал, что ею были написаны 20 тысяч литературных двустиший, которые были уничтожены в последствии веков. В 1925 году (1304 х.) в Тегеране были изданы персидские сочинения Мастуры, состоящие из двух тысяч двустиший. Большинство произведений Мастура писала на диалекте горани курдского языка. Этот диалект в Сулеймани и в Санандедже был нежным способом для самоутверждения. Даже во дворце Ардалана диалект горани считался языком этикета.
В то время в их обществе не любили недоброжелателей. Замужество Натаван на Гасан хана Усмиева не было по её воли, все было подстроено царем России. Натаван не любила Гасан хана, от него кроме невнимательности и грубости она ничего не видела. Гасан хан покончил собой в результате спора с князем Лорис-Меликовым, что предоставило Натаван законное право на развод. На её доброжелательные поступки с завистью смотрели недоброжелатели, её талант поэтессы, любовь к живописи и к музыке раздражало лиц духовенства. Из-за того, что она была вдовой, злые люди пускали о ней неприличные сплетни, и чтобы прекратить эти сплетни она вышла замуж за шушинца Саида Гусейна. Но после этого отношения больше обострились. Натаван нарушив традиции того времени, выйдя замуж за простого шушинца, злила карабахскую знать. И до конца своей жизни она подвергалась нападкам с их стороны.
Мах Шараф ханум в двадцать лет вышла замуж за Хосров хана. Имеющий гарем и женатый на дочери Фатали шаха Гачара, Хуснуджахан ханум Валии, Хосров хан был влюблен в молодую и красивую Мастуру. Однако их семейная жизнь продолжалась девять лет. Ее любимый Хосров хан скончался от болезни печени. Во время болезни, Мастура все дни и ночи ухаживала за ним. Детей у Мастуры не было, но у Велии от Хосрова было шесть детей. Когда скончался Хосров хан, старшему сыну Рзагулу хану было одиннадцать лет. Валия вязала бразды правления в свои руки, а когда исполнилось 18 лет сыну, между сыном и матерью началась борьба за власть. Смерть Хосров хана стала тяжелым поворотом в жизни Мастуры. Во время правления матери и сына, она подвергалась тяжелым трудностям, как будто мать с сыном мстили ей за счастливые дни,прожитые с Хосров ханом.
В произведении История Ардалана Мастура описала все события того периода, кроме своей жизни . В стихах как Почетная эпоха, голова достойная короны под чадрой, Изменчивая судьба она жаловалась на унижение.
Be zire meqneye mara serist layiğe əfsər
Vəli çe sud ke douran nəmude xar çeninəm
Ze tac o təxte Cəm o Key mərast ar o leykən
Be asetane velayət kəmine xak neşinem
Под чадрой носим голову достойную короны
Но, к сожалению, время меня так унизило
Я имею отношение к трону Джамшид и Кейхосров (иранские шахи)
А я униженная сижу на земле этих краев
Современник Мастуры, проживавший в Сулеймание великий курдский поэт Хызы Налинин, в сочинении Мастура написал оду из пятидесяти двустиший. Оформитель этой оды, литератор и писатель Гив Мукриани подчеркнул, что Мастура не достойна этой оды- Мастуру я считаю одной из великих и красивых поэтесс Санандаджа, автором похвальных стихов и крупных сочинений и я огорчился, что Налин посвятил ей такой стих.
В жизни этих женщин, которые обладали нежной поэтической натурой ,горестей было больше чем счастья. Натаван, мать семерых детей, не пережив горя смерти сына, потеряла зрение. По этой причине Натаван написала ряд стихов полные тоски, разлуки и вопли, и создала образ печальной матери, который не существовал до этого времени в истории Азербайджанской литературы. Этот образ своей любовью, тоскою и печалью, был похож на классический образ влюбленного. Обладающая поэтическим талантом Натаван свою боль идентифицировала с трагедией человечества.
После безвременной смерти мужа Хосров хана, матери и единственного брата подростка, стихи Мастуры тоже впитали в себе грусть и печаль . Стихи Замещенная печалью земля, Не освобожденная на миг из рабства печали были написаны эпитетами угнетения, несчастья, сострадания, печали.
Həme afaq zir o zebər mi sazi,
Be Xoda hiç siyəh ruztər əz mən nə bovəd
Если перевернется весь мир
Клянусь Xude, не будет хуже, чем моя жизнь
Мастура иногда обидчивая, укоризненная в любви к Хосров хану, после его смерти посвятила ему стихи полные разлуки и тоски. Эта тема заслуживает отдельного изучения.
В каждом полустишии Мастуры, посвященной матери она словами сгоревшая от грусти сердце, уничтоженная ветром гнета рассказывает о тоске матери. Тоска по матери останется в сердце, пока душа не покинет тело. Куда б я не смотрела, такой красивой и обаятельной женщины как ты я не встретила, так она воспевала красоту матери. Мастура любила свою мать как жизнь, и свет, но после её смерти мир без неё стал ей казаться печальным.
Kökəbe taleye mən ru be məharəst modam,
Kəşke madəre əyyam nemizad məra.
Звезда моей судьбы всегда лицом к лицу с махаг
Хоть не родилась бы я на свет
В этом двустишие, который мало встречался в классической поэзии, но рассказывающий об их душевном состоянии со словом махаг они использовали интересную метафору. Махаг такое состояние темноты, когда старый месяц в закате, а молодой месяц ещё не взошел. Теряя близких людей, Мастура сравнивала свою судьбу всегда с темнотой махаг.
После потери сына Натаван с помощью метафоры махаг рассказывала, как тьма поглотила её светлый мир.
Gözümdə tadır dövran, mehü xurşidi – nurəfşan,
Məhaq içrə olub pünhan, sanasan çərx tağında.
В глазах моих тяготы времени дуновение, свет
Спрятались в махаг как в колесе фортуны
Как Мастура, Натаван не только луну, но и солнца свет видела в состоянии махаг. Но на самом деле солнце не бывает в таком состоянии. Пережившие душевные тяжести, стрессы эти две поэтессы жаловались на рок и на жестокие силы небес. Натаван раскладывая слова как жемчуг, в одном двустишие описала о муках того времени.
Dövrü dönmüş dövr dövran etmədi kamimcə ah!
Düşmənimdir, bilməzəm kim, netmişəm dövranə mən?
Исчерпавший свой срок, время не пожалело никого
Не ведаю, кто мой враг, что я сделала этой поре
В элегии, посвященной смерти матери, Мастура в пережитых страданиях винит силы называемые даста-доуран, ин дахг, гардаша-афлак, ситамхайе-фалаг, софле синехг, даста геза, яарха фосунгар.
İn çe bəxtist ke, yek dəm del por gosseye-zar,
Reste əz hileye in dəhr por əz fən nəbovəd.
Dustan gərdeşe əflak həmidin negərid,
Kez nou şərabi əz badeye gəm dad məra.
Что за судьба? Сердце, переполненное грустью ни на один миг
Не избавилась от мира переполненного хитростью
Друзья, взгляните на деяния судьбы,
которая еще раз преподнесла мне полный бокал с горем
Стихи Натаван посвященные ее сыну по своей душевностью и стилю очень близки со скорбью Мастуры по брату умершему в молодом возрасте. Натаван свое горе влила в стихотворение Афсус (Сожаление), а Мастура Дариг (Сожаление). Натаван в этом стихе просит землю уберечь сына:
Sən Allah, ey qara torpaq, onu əziz saxla !
Odur mənim gözümün nuru, ey məzar, əfsus !
О Аллах, ей земля берегите его как дорогого
Жаль, о могила, он свет моих очей
Мастура молит Бога:
Yarəb, an məsumra ba hur o qelman kon qerim,
Yarəb, an nakam ra dər qərsə minu kon məkin.
О Господи, моего непорочного сделай спутником Гурии и Гылман (райские ангелы)
О Господи, упокой несчастного в раю
Натаван такими метафорами как serf qedd, Shunufe qonçesi, nobshukufte bir gol, shahzade simber, serv qamet, nehali qamet… восхволяла сына, а Мастура своего брата с любовью называла nehele noures, serve azad, nexle amal, nounihal, gouhere yekdane, taze shemshed.
Смерть младшего сына и несчастья безвременно состарило Натаван и последние пять лет для неё проходили очень тяжело. Из-за болезни Натаван не могла управлять хозяйством, влезла в долги, имущество и драгоценности были выставлены на аукцион. В 1897 году Натаван скончалась в тяжелых муках. С любовью называющие её Хан гызы (дочь хана) люди Шуши, несли её на своих плечах от Шуши до Агдама и похоронили на семейном кладбище Имарсен.
До конца ее жизни судьба Мастуры была полна новых поворотов и неожиданностей. По приказу шаха больше тысяч жителей губернии Ардалан были изгнаны в губернию Бабан Османской империи. Среди них была и Мастура. Разлученная от родных мест, пережившая горести беженки, Мастура дала кров и уют беженцам, переселенным в Бабан еще задолго до этих событий. Сильно расстроенный из-за этих событий внезапно скончался Гусейнгулу хан. В последствии Мастура, которая соотечественниками бала названа Дивой,тоже покинет свой мир полного страданий. Мастура была похоронена вдали от друзей, от родных мест на холме Сайвана, где спят курдские поэты XIX столетия.
Общественно-исторические условия у них тоже были одинаковы. Можно найти определенные параллели в положении политики Карабахского ханства (родного края Натавана) и губернии Ардалан (родины Мастуры). Как умные и мудрые интеллигенты, они понимали традиции своего народа, оказывали ему всяческую помощь, но потом сами же были уничтожены в круговороте несчастий. Но они продолжают жить в истории. Сколько времени бы не прошло, их стихи целомудренные как родники, и бессмертные их деяния будут жить, и изумлять людей.

Источники:
1.Хуршидбану Натаван. Баку, 1984 год.
2.Произведения Гасым бейя Закира. Баку, 1953 год.
3.Сенид о сиях, 1346 х.
4.АСЕ, VII. Баку, 1983 год.
5.Мах Шараф ханум Курдистани «Хроника дома Ардалан» (Тарихи Ардалан), перевод с персидского, введение и примечания Е.И.Васильевой.М., 1990. 6. В.А.Мамедов. Жизнь и творчество Хуршидбану Натаван автореферат. Баку, 1968.[1]

کوردیپێدیا بەرپرس نییە لە ناوەڕۆکی ئەم تۆمارە و خاوەنەکەی لێی بەرپرسیارە. کوردیپێدیا بە مەبەستی ئەرشیڤکردن تۆماری کردووە.
ئەم بابەتە بەزمانی (Pусский) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
Этот пункт был написан в (Pусский) языке, нажмите на значок , чтобы открыть элемент на языке оригинала!
ئەم بابەتە 1,565 جار بینراوە
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
هاشتاگ
سەرچاوەکان
[1] ماڵپەڕ | Pусский | ethnologlobus.com
[2] ماڵپەڕ | Pусский | kurdist.ru
فایلی پەیوەندیدار: 2
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 7
2. ژیاننامە Mestûra Erdelanî
4. ژیاننامە Mastoureh Ardalan
5. ژیاننامە Mastoureh Ardalan
6. ژیاننامە Mastura Ardalan
7. ژیاننامە 马斯图拉·阿达兰
زمانی بابەت: Pусский
ڕۆژی دەرچوون: 07-11-2010 (14 ساڵ)
پۆلێنی ناوەڕۆک: ئەدەبی / ڕەخنەی ئەدەبی
جۆری دۆکومێنت: زمانی یەکەم
زمان - شێوەزار: ڕووسی
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
کوالیتیی بابەت: 99%
99%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( ڕاپەر عوسمان عوزێری )ەوە لە: 21-01-2022 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە لەلایەن: ( زریان سەرچناری )ەوە لە: 21-01-2022 پێداچوونەوەی بۆکراوە و ئازادکراوە
ئەم بابەتە بۆ دواجار لەلایەن: ( زریان سەرچناری )ەوە لە: 21-01-2022 باشترکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە بەپێی ستانداردەکانی کوردیپێدیا هێشتا ناتەواوە و پێویستیی بە داڕشتنەوەی بابەتی و زمانەوانیی زۆرتر هەیە!
ئەم بابەتە 1,565 جار بینراوە
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 2
شوێنەوار و کۆنینە
پردی قەڵاتاسیان
ژیاننامە
سۆما حەمە عەلی یار ئەحمەد
شوێنەوار و کۆنینە
زیندان سلێمان... شوێنی تەقوای زەردەشتییەکان
ژیاننامە
سەبور یوسف عوسمان
ژیاننامە
ڕەسوکە
پەرتووکخانە
شوێنەوارنامە - وەشانی 3
ژیاننامە
بەفرین ئەحمەد عەبدوڵڵا
وێنە و پێناس
دیوارەکانی شاری ئامەد ساڵی 1876
پەرتووکخانە
شیکردنەوەی وتار
پەرتووکخانە
شیرین و خوسرەو؛ بە ڕێنووسی نوێ
پەرتووکخانە
مەتەڵنامە (وەشانی 2، بەشی 1 لە 2 )
شوێنەوار و کۆنینە
گۆڕدخمە سان ڕۆستەم
کورتەباس
ئاوەڵناوی کوردیی لەنێوان تیۆری و تایبەتمەندییەکانیدا
شوێنەوار و کۆنینە
کۆشکی حەوش کوروو
ژیاننامە
سیدرا فازیل محەمەد
وێنە و پێناس
بنەماڵەیەکی ئامەدی لە مێردین ساڵی 1910 میسیۆنەرە ئەمریکییەکان گرتوویانە
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 2
وێنە و پێناس
هەولێر ساڵی 1968
کورتەباس
ئاواز و پراگماتیک لەئاخاوتنی ناڕاستەوخۆدا (لەدیالێکتی کرمانجیی خواروودا)
وێنە و پێناس
شاری ئامەد ساڵی 1847
پەرتووکخانە
زمانی ستانداردی کوردی
ژیاننامە
خەدیجە زەکەریا عومەر
ژیاننامە
بەسنە ئیدریس تەها
پەرتووکخانە
زمانی کورد، بگونجێنە بۆ 0 و 1
ژیاننامە
میتان باخەوان
کورتەباس
ئەرکی سێگمێنتی (ێ) لە پێکهاتەی مۆرفۆلۆژی و سینتاکسدا
ژیاننامە
فەرەیدون قەفتان
کورتەباس
ئاوازمەندیی گەنجی وشە (لێکۆڵینەوەیەکی بەراوردکارییانەیە، لە نێوان زمانی کوردی و فارسیدا)
ژیاننامە
قەرەنی ئاغای مامش
پەرتووکخانە
مێژووی وەرزش لە ڕواندز
وێنە و پێناس
سەردانی گەشتیارێکی بەریتانی بۆ شاری بەدلیس ساڵی 1899
پەرتووکخانە
دەروازیەک بۆ خوێندنی یاسا
کورتەباس
ئاوەڵکردار، ئاوەڵکرداریی و ناوی کات
شوێنەوار و کۆنینە
پردی دیجلە

ڕۆژەڤ
ژیاننامە
سەردار حەمە ڕەزا - سەردار حەمەوبەگ
15-08-2022
سارا سەردار
سەردار حەمە ڕەزا - سەردار حەمەوبەگ
ژیاننامە
بەشار فایەق
08-11-2022
زریان عەلی
بەشار فایەق
ژیاننامە
دەریا جاف
10-11-2022
ڕۆژگار کەرکووکی
دەریا جاف
ژیاننامە
سەڵاح ئێسفەندوەند
11-12-2023
شادی ئاکۆیی
سەڵاح ئێسفەندوەند
پەرتووکخانە
مێژووی وەرزش لە ڕواندز
29-10-2024
هەژار کامەلا
مێژووی وەرزش لە ڕواندز
 چالاکییەکانی ڕۆژی
بابەتی نوێ
ژیاننامە
میتان باخەوان
07-11-2024
هاوڕێ باخەوان
ژیاننامە
ڕەسوکە
07-11-2024
زریان سەرچناری
وێنە و پێناس
بنەماڵەیەکی ئامەدی لە مێردین ساڵی 1910 میسیۆنەرە ئەمریکییەکان گرتوویانە
07-11-2024
کشمیر کەریم
وێنە و پێناس
هەولێر ساڵی 1968
05-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
سەبور یوسف عوسمان
05-11-2024
کشمیر کەریم
ڤیدیۆ
حەوتەمین ڤیستیڤاڵی ساڵانەی زانکۆی سلێمانی، ساڵی 1999
05-11-2024
شادی ئاکۆیی
ڤیدیۆ
ژەنەراڵی پاییز، ئەو شاعیرەی هۆنراوەکانی لە بیری خەڵکیدان
05-11-2024
شادی ئاکۆیی
ڤیدیۆ
هێمن موکریانی، شاعیری گەل
05-11-2024
شادی ئاکۆیی
ڤیدیۆ
ناوی دارەسووتاوەکەی سلێمانی لە چییەوە هاتووە؟
05-11-2024
شادی ئاکۆیی
ڤیدیۆ
ڕۆستەمی زاڵ، پاڵەوانی مێژوویی کورد
05-11-2024
شادی ئاکۆیی
ئامار
بابەت
  524,440
وێنە
  111,225
پەرتووک PDF
  20,384
فایلی پەیوەندیدار
  105,934
ڤیدیۆ
  1,579
زمان
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
289,144
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,669
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,172
عربي - Arabic 
31,389
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
19,284
فارسی - Farsi 
10,610
English - English 
7,700
Türkçe - Turkish 
3,676
Deutsch - German 
1,801
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
349
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Polski - Polish 
56
Español - Spanish 
55
Italiano - Italian 
52
Հայերեն - Armenian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
7
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
109,163
ژیاننامە 
26,485
پەرتووکخانە 
25,857
کورتەباس 
18,748
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
14,928
پەند 
13,755
شوێنەکان 
12,022
شەهیدان 
11,924
کۆمەڵکوژی 
10,921
هۆنراوە 
10,466
بەڵگەنامەکان 
8,357
وێنە و پێناس 
7,395
ئامار و ڕاپرسی 
4,627
کلتوور - مەتەڵ 
3,149
ناوی کوردی 
2,487
ڤیدیۆ 
1,479
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,462
پۆلێننەکراو 
989
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
823
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
777
کارە هونەرییەکان 
767
شوێنەوار و کۆنینە 
636
فەرمانگەکان  
538
گیانلەبەرانی کوردستان 
289
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
188
نەخشەکان 
185
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
94
زانستە سروشتییەکان 
80
خواردنی کوردی 
80
دۆزی ژن 
55
مۆزەخانە 
50
یارییە کوردەوارییەکان 
39
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
28
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
326
PDF 
31,800
MP4 
2,613
IMG 
204,220
∑   تێکڕا 
238,959
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 2
شوێنەوار و کۆنینە
پردی قەڵاتاسیان
ژیاننامە
سۆما حەمە عەلی یار ئەحمەد
شوێنەوار و کۆنینە
زیندان سلێمان... شوێنی تەقوای زەردەشتییەکان
ژیاننامە
سەبور یوسف عوسمان
ژیاننامە
ڕەسوکە
پەرتووکخانە
شوێنەوارنامە - وەشانی 3
ژیاننامە
بەفرین ئەحمەد عەبدوڵڵا
وێنە و پێناس
دیوارەکانی شاری ئامەد ساڵی 1876
پەرتووکخانە
شیکردنەوەی وتار
پەرتووکخانە
شیرین و خوسرەو؛ بە ڕێنووسی نوێ
پەرتووکخانە
مەتەڵنامە (وەشانی 2، بەشی 1 لە 2 )
شوێنەوار و کۆنینە
گۆڕدخمە سان ڕۆستەم
کورتەباس
ئاوەڵناوی کوردیی لەنێوان تیۆری و تایبەتمەندییەکانیدا
شوێنەوار و کۆنینە
کۆشکی حەوش کوروو
ژیاننامە
سیدرا فازیل محەمەد
وێنە و پێناس
بنەماڵەیەکی ئامەدی لە مێردین ساڵی 1910 میسیۆنەرە ئەمریکییەکان گرتوویانە
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 2
وێنە و پێناس
هەولێر ساڵی 1968
کورتەباس
ئاواز و پراگماتیک لەئاخاوتنی ناڕاستەوخۆدا (لەدیالێکتی کرمانجیی خواروودا)
وێنە و پێناس
شاری ئامەد ساڵی 1847
پەرتووکخانە
زمانی ستانداردی کوردی
ژیاننامە
خەدیجە زەکەریا عومەر
ژیاننامە
بەسنە ئیدریس تەها
پەرتووکخانە
زمانی کورد، بگونجێنە بۆ 0 و 1
ژیاننامە
میتان باخەوان
کورتەباس
ئەرکی سێگمێنتی (ێ) لە پێکهاتەی مۆرفۆلۆژی و سینتاکسدا
ژیاننامە
فەرەیدون قەفتان
کورتەباس
ئاوازمەندیی گەنجی وشە (لێکۆڵینەوەیەکی بەراوردکارییانەیە، لە نێوان زمانی کوردی و فارسیدا)
ژیاننامە
قەرەنی ئاغای مامش
پەرتووکخانە
مێژووی وەرزش لە ڕواندز
وێنە و پێناس
سەردانی گەشتیارێکی بەریتانی بۆ شاری بەدلیس ساڵی 1899
پەرتووکخانە
دەروازیەک بۆ خوێندنی یاسا
کورتەباس
ئاوەڵکردار، ئاوەڵکرداریی و ناوی کات
شوێنەوار و کۆنینە
پردی دیجلە

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 16
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| کاتی ئافراندنی لاپەڕە: 0.391 چرکە!