پەرتووکخانە پەرتووکخانە
گەڕان

کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!


بژاردەی گەڕان





گەڕانی ورد      کیبۆرد


گەڕان
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان تۆمارکردنی بابەت ئامرازەکان زمانەکان هەژماری من
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 دەربارە
 بابەت بەهەڵکەوت
 چالاکییەکانی ڕۆژی
 ڕێساکانی بەکارهێنان
 ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
 بیروڕاکانتان
 دڵخوازەکان
 کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
 چالاکییەکان - کوردیپێدیا
 یارمەتی
بابەتی نوێ
ژیاننامە
مەجيد سەعيد ئەحمەد دزکوژ
13-09-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ژیاننامە
سنەوبەر محەمەد نەجیب
13-09-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ژیاننامە
فاروق عەباس عەلی
13-09-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
پارت و ڕێکخراوەکان
دامەزراوەی سەرۆک جەلال تاڵەبانى
12-09-2024
زریان عەلی
ژیاننامە
زاهیر شکور
12-09-2024
زریان عەلی
ڤیدیۆ
لە پێشوازی سەرۆکی ئێران مەسعود پزیشکیان، شاری سلێمانی بە ئاڵای رژێمی پەت و سێدارە ڕازێنرایەوە!
12-09-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ڤیدیۆ
زەماوەندی ڕەسەنی کوردەواری زەماوەندی هۆزی گەڵباخی ساڵی 1965
12-09-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ڤیدیۆ
ئاهەنگێکی کوردی لە شاری کرماشان لە ساڵی 1979
12-09-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ڤیدیۆ
نەسرین فەخری زانای زمانەوانی
12-09-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ڤیدیۆ
کۆسرەت ڕەسوڵ، شەهید ڕێباز، حەسەن کوێستانی و فاروق جەبار ساڵی 1991
12-09-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ئامار
بابەت
  535,710
وێنە
  109,265
پەرتووک PDF
  20,189
فایلی پەیوەندیدار
  103,478
ڤیدیۆ
  1,526
زمان
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
306,064
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
89,671
هەورامی - Kurdish Hawrami 
65,954
عربي - Arabic 
30,100
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
17,781
فارسی - Farsi 
9,422
English - English 
7,523
Türkçe - Turkish 
3,667
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Deutsch - German 
1,635
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
347
Nederlands - Dutch 
130
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
70
Polski - Polish 
54
Español - Spanish 
53
Italiano - Italian 
51
Հայերեն - Armenian 
50
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
19
Norsk - Norwegian 
17
Ελληνική - Greek 
15
עברית - Hebrew 
15
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Тоҷикӣ - Tajik 
7
Esperanto - Esperanto 
5
Catalana - Catalana 
4
Čeština - Czech 
4
ქართველი - Georgian 
4
Srpski - Serbian 
3
Hrvatski - Croatian 
3
Kiswahili سَوَاحِلي -  
2
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Cebuano - Cebuano 
1
балгарская - Bulgarian 
1
हिन्दी - Hindi 
1
Lietuvių - Lithuanian 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
130,222
پەرتووکخانە 
25,530
ژیاننامە 
25,223
کورتەباس 
17,979
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
14,650
پەند و ئیدیۆم 
13,524
شوێنەکان 
11,996
شەهیدان 
11,575
کۆمەڵکوژی 
10,898
هۆنراوە 
10,258
بەڵگەنامەکان 
8,346
وێنە و پێناس 
7,345
ئامار و ڕاپرسی 
4,624
کلتوور - مەتەڵ 
3,149
ناوی کوردی 
2,258
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,458
ڤیدیۆ 
1,424
پۆلێننەکراو 
990
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
819
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
777
کارە هونەرییەکان 
762
شوێنەوار و کۆنینە 
637
فەرمانگەکان  
277
گیانلەبەرانی کوردستان 
250
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
188
نەخشەکان 
185
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
94
زانستە سروشتییەکان 
80
خواردنی کوردی 
80
دۆزی ژن 
55
مۆزەخانە 
50
یارییە کوردەوارییەکان 
39
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
21
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
323
PDF 
31,240
MP4 
2,510
IMG 
200,225
∑   تێکڕا 
234,298
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
ژیاننامە
محەمەدی دانیش
ژیاننامە
عوسمان ئەبوبەکر
شەهیدان
ژینا ئەمینی
ژیاننامە
چرۆ زەند
ژیاننامە
عەبدولقادر عەلی
فیلمی 1988 بە چاوێکی ڕەخنەگرانە: کارەکتەر، ئەکتەری ناشاز، جلوبەرگ و مۆسیقا
کوردیپێدیا، دادگا نییە، داتاکان ئامادەدەکات بۆ توێژینەوە و دەرکەوتنی ڕاستییەکان.
پۆل: کورتەباس | زمانی بابەت: کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish
بەشکردن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
نرخاندنی بابەت
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
Kurmancî0
English0
کرمانجی0
هەورامی0
لوڕی0
لەکی0
Zazakî0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Français0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Catalana0
Cebuano0
Čeština0
Esperanto0
Fins0
Hrvatski0
Kiswahili سَوَاحِلي0
Lietuvių0
Norsk0
Ozbek0
Polski0
Português0
Pусский0
Srpski0
балгарская0
Тоҷикӣ0
Հայերեն0
ترکمانی0
हिन्दी0
ქართველი0
中国的0
日本人0

فیلمی 1988 بە چاوێکی ڕەخنەگرانە: کارەکتەر، ئەکتەری ناشاز، جلوبەرگ و مۆسیقا

فیلمی 1988 بە چاوێکی ڕەخنەگرانە: کارەکتەر، ئەکتەری ناشاز، جلوبەرگ و مۆسیقا
=KTML_Bold=فیلمی 1988 بە چاوێکی ڕەخنەگرانە: کارەکتەر، ئەکتەری ناشاز، جلوبەرگ و مۆسیقا=KTML_End=
ناوی نووسەر: #عومەر محەمەد قادر#
بەشی دووەم

کارەکتەر و ئەکتەری ناشاز
هەڵبەت خولقاندنی کارەکتەر یەکێکە لە ئاڵۆزترین پرۆسەی نووسینی سیناریۆ چونکە بۆ خولقاندنی کارەکتەری سینەمایی تەنها بنەمایەک نییە، بەلای کەمەوە هەشت بنەمای سەرەکی هەیە. عەزیز دارۆ ئەمانە لەخۆدەگرێت: “پێناسەی کارەکتەر، پاشخان باکگراوەند، کەسایەتی، پەیوەندییەکانی، کردەوەکانی، هاندەر-پاڵنەر، ڕووبەڕووبوونەوە، گۆرانکاری”. یەکێک لەو خاڵانەی دەرهێنەری سەرکەوتووی پێ دەناسرێتەوە هەڵبژاردنی ئەکتەرە، ئەرکی نووسەری دەقی سینەماییە کە کارەکتەرەکانی واقیعی بن، دەبێت کتومت وەک ئەو خەڵکە بن کە تۆ فیلمت لەبارەیانەوە دروست کردووە، ڕوخسار و لەش ولاریان، دەموچاو و قەپۆزی کارەکتەرەکان گرنگن، ناکرێت ئەکتەرێکی ژاپۆنی چاو بچکۆلە، ڕۆڵ بۆ پیاوێکی چاو و برۆ قەوی ناوچەی هەورامان ببینێت. ناشێت ژنێک بە هەمان ستایل و جلوبەرگ وماکیاجی ئەمڕۆوە ڕۆڵی کچێکی سەردەمی ڕووداوی #هەڵەبجە# ببینێت. دەبوو نووسەر زۆر وریا بێت لە هەڵبژاردنی کارەکتەردا. بەتایبەتی هەردووک ئەکتەر (تۆڵە و شیلان) هەردووکیان ئەکتەری باشن بەڵام بۆ چیرۆکەکە گونجاو نەبوون. هیچ گومانی ناوێت کە هەر لە ناو هەڵەبجەدا لە توانادا بوو ئەکتەری باش بۆ نواندنی ئەو کارەکتەرانە بدۆزرێتەوە. بە هەمان شێوە قادر جەلال لەگەڵ ئەوەی ئەکتەرێکی زۆر باشە بەڵام بۆ کەسایەتی عومەری خاوەر گونجاو نەبوو.
بایۆگرافی و چیرۆکی پشت کارەکتەر، دوو لە گرنگترین ڕەگەزەکانی نووسەری سیناریۆن. سیناریۆی فیلمی 1988 زۆر گرنگی بەم دوو توخمە نەداوە. بۆ نموونە، کارەکتەری عومەری خاوەر، گرنگی چیرۆکی پشت کارەکتەرەکەی نەدراوە، گرێیەکی زۆر گرنگ لە ژیانی عومەری خاوەردا هەیە، ئەم پیاوە لەدوای حەوت کچ کوڕێکیان دەبێت ناوی دەنێ “حەمە شوان” بەڵام هەر سێ ساڵێک دەژی، ئەمەش ژانێکی نەبڕاوە دەخاتە دڵی عومەر-ەوە. ساڵێک دوای مردنی حەمە شوان، بەخت یاوەریان دەبێت، سامیە-ی هاوژینی بە سکێک دوو کوڕی دەبێت. عومەری خاوەر بەبێ دوودڵی یەکسەر ناوی “ئەحمەد” و “محەمەد”یان لێ دەنێت. ئەم ناونانە هەتا ئێستاش بۆ خەڵکی هەڵەبجە ڕوون نییە بۆ چی پیاوێک کە هێندە هۆگری ناوی کوردی بوو کەچی ناوی کوڕەکانی عەرەبین؟ ئەمەش لە کاتێکدا جێگەی تێڕامان و سەرسووڕمانە کە هەموو کچەکانی ناوی کوردی لێناون. گرێیەکی دیکە کە بۆ فیلمەکە کاریگەر بوو، هەتا ئێستا ڕوون نییە ئەو منداڵەی لە باوەشیدایە و خۆی بەسەریدا داوە ئەحمەد-ە یان محەمەد؟
جیاوازی ڕەگەزی نێر و مێ بەشێکە لە ناسنامەی کلتووری کوردی، نکۆڵی لەوە ناکرێت کە پیاو باڵادەست و ژن بەکەمتر تەماشاکراوە بەڵام ژنی کورد لەچاو ژنانی عەرەب ئازادتر و کراوە تر و تەنانەت لە دەسەڵاتیشدا بوون، ئەمە باکگراوندی مێژوویی هەیە، هەر لە هەڵەبجە عادیلە خانم بەڵگەی ئەم ڕایەمە. بزووتنەوەی هەقە لە کوردستان نەک هەر ژنیان بە کەم نەگرتووە بەڵکوو وەک پیاوان لە دەسەڵات دا بوون. ژنان لە بڕیار و کاروباری کۆمەڵایەتی و کارگێڕی بزووتنەوەی حەقەدا بەشدار بوون. کەچی کارەکتەری عومەری خاوەر وا نیشان درا کە گرنگی زیاتر بە کۆرپەلە کۆڕەکانی دەدات. من تێدەگەم کە پاساوی نووسەر و دەرهێنەر چیرۆکی پشت ئەم کارەکتەرەیە کە لەدوای حەفت کچ ئینجا ئەم دوو کوڕەیان بووە. بەڵام نەدەبوو ئەوە لە بیر بکەن کە ئێستا عومەری خاوەر بووەتە ڕەمز و سیمبولی نەتەوەیەک بەلای کەمەوە ڕەمزی شارێکن کە تاوانی نێودەوڵەتی لەدژیان ئەنجامدراوە. بێگومان نووسەری دەقی سینەمایی دوای تەواوکردنی ڕەشنووسی یەکەم پێویستی بە پێداچوونەوە هەیە، ئەوەش دەزانێت، کاتێک دەست بە نووسین دەکات، دەبێت لە ژانری فیلمەکەی و ئامانجەکەی دڵنیا بێت و بزانێت کە دەیەوێت چ بنووسێت. نووسەر ئەرکێتی ورد و خاوەن پلان بێت، وەک ئەوەیە خۆی بنووسێتەوە، واتا دەبێت خۆی بچێتە بەرگی کارەکتەرەکانییەوە و خۆی بخاتە شوێنی ئەوان و بزانێت لە دۆخی جیاوازدا چۆنن و کاردانەوەیان بەرانبەر بەیەکتری و بەرانبەر ڕووداوەکان چۆن دەبێت. سەرەتاییترین ئەرکی نووسەری سینەمایی ئەوەیە چیرۆکێکی هەبێت شایان بەوێنەگرتن بێت و دڵنیا بێت لەوەی کە بینەر بە چیرۆکەکەوە دەبەستێتەوە و زیاد لە پاڵنەرێکی هەبێت بۆ سەیرکردنی چیرۆکەکەی دوای ئەوەی دەکرێت بە فیلم.
نووسەری سینەمایی، تەنها چیرۆکێک نانووسێت، بەڵکوو وێنەش دەکێشێت و کارەکتەری سەرنجڕاکێش دەخولقێنێت، واتا چیرۆک بۆ فیلم و سینەما دەنووسێت، بۆیە دەبێت یاسا بنەڕەتییەکانی سیناریۆنووسیش بپارێزێت.
چیرۆک لەدوای کیمیابارانەکەوە، ئیدی هەڵەبجە تەنها شارێکی هەرێمی کوردستان نییە، بەڵکوو مێژوو و ناسنامەی نەتەوەیەکیشە، هەر بە تەنیا ناسنامەی مەزڵوومیەتی کورد نییە لە عێراق دا، بەڵکوو ناسنامەی فاشیزمی عەرەبی و توند ڕەفتاری دەوڵەتی عێراق و شکستی دەوڵەتیشە. بۆیە دەستبردن بۆ کارێکی هونەری لەمەڕ عێراق و ئەم مێژووەی هەڵەبجە، هونەرمەند دەخاتە بەردەم بەرپرسیارێتییەکی گەورەوە، چونکە لە وەها حاڵێکدا هونەرمەند هەم پابەندی ئەخلاقی و هەم پابەندی هونەری دەکەوێتە ئەستۆ. لەوکاتەدا هەر نووسەر و دەرهێنەر نییە، بەڵکوو مێژوونووس و فەیلەسووفیشە. هەم مێژوو دەگێڕیتەوە و هەم ئارگۆمێنتی بەهێز بە هونەرەکەی دەخاتە ڕوو.
چیرۆکی فیلمەکە لە چالاکی پێشمەرگەوە (ئەویش بە کوشتن) و هاتنی پاسداری ئێرانی دەست پێ دەکات، ئەمە خستنە ڕووی کێشەکەیە، بەڵام کە بە کیمیابارانی هەڵەبجە کۆتایی دێت، کێشەکە گەشە ناکات! بەڵکوو یەکسەر خاڵی وەرچەرخان دروست دەکات! باشتر دەبوو ئەگەر چەقی ڕووداو کیمیاباران بوایە و چالاکی پێشمەرگە و هاتنی پاسدار لاوەکی بوونایە، بەداخەوە کارەکە پەلەی زۆری تێدا کراوە، کنە و پشکنین و گەڕانی باشی بۆ نەکراوە.
نووسەر و دەرهێنەر ئەرکیان بوو بزانن، ئەوەی لە هەڵەبجە ڕوویدا بە هەموو پێوەرێک تاوانی نێودەوڵەتییە، چونکە چەکی قەدەغەکراوی نێودەوڵەتی تێدا بەکارهێنراوە و تاوانی جەنگ و تاوانی دژە مرۆڤایەتی لێ کەوتووەتەوە، بۆیە بە هیچ پاساوێک بەکارهێنانی گاز ڕێگەپێدراو نییە. ئەگەر پەیامی فیلمەکە ئەوە بێت پێشمەرگە و پاسدار هۆکاری کیمیابارانن، دەبنە پارێزەری دەوڵەتی عێراق و فاشیزمی #بەعس#! چونکە هیچ بەکارهێنانی گاز بە ماددەی یاسایی قەدەغەکراوە و ڕێگەپێدراو نییە لە جەنگیشدا بە کار بهێنرێت چ جای خەڵکی مەدەنی!
فیلمێک دەربارەی هەڵەبجە شایان بەو چیرۆکە لاوازە نییە چونکە چیرۆکی زۆر بەهێزی تێدایە، کە هەندێکیان نەک شایان بە دیمەنێکن، بەڵکوو بەتەنیا شایان بە فیلمێکی درێژن. هونەرمەند دەبێت وریا بێت و بزانێت تاوانی نێودەوڵەتی و جەنگی ناوخۆیی و کێشەی لۆکاڵی تێکەڵ بە یەک نەکات. ئەمە جگە لەوەی هونەرمەندان ئەرکیانە هەندێک ڕووداوی مێژوویی یان هەر ڕووداوێکی تراجیدی ، کە تاوانی دژە مرۆڤایەتی تێدا ئەنجامدراوە، پابەندییەکی ئەخلاقی بە مافی ئەوانی دیکەوە هەبێت و نابێت بەهیچ پاساوێک فرمێسک وخوێن و ڕەنج و قوربانیدانی خەڵک بۆ خۆی بکاتە بیزنس و سەرچاوەی بەدەستهێنانی سامان، ئەمە نەک هەر بۆ هونەرمەندان بۆ هەر تاکێکی کۆمەڵگا هەروایە هەر لە سیاسییەکانەوە هەتا بە دووکاندارێک دەگات. بەکورتی ئەگەر لە هەڵەبجەدا بگەڕێیت چیرۆکی زۆر گرنگ و کاریگەر هەن.
کەش و میزجی فیلمەکە، لە دیمەنی چایخانەکەوە، ئەو هەستەت لا دروست دەکەن، کە لە دۆخی جەنگدایت، بەڵام کەشێکی گشتی ناو شار نابینین هەتا کلتووری ئەو خەڵکەی دەکەونە بەر پەلاماری چەکی قەدەغەکراو نیشانبدات، کە کێن ؟ چۆن دەژین؟ دووکان و بازاڕیان چۆنە ؟ داب و نەریتیان؟ ئەگەرچی لە سێ دیمەنی جیاوازدا لەماڵەکانی عەبدوڵا و عومەری خاوەر و ساڵح دا دەبینین ژن و مێردەکان تەبا و یەکتریان خۆش دەوێت.
لەم فیلمەدا دیمەنی ڕۆمانسی بە لاوازی ئامادەیە و نەبووەتە ڕەگەزێک، کە هاوسەنگی ڕابگرێت. دیمەنەکان بە شێوەیەک ڕێکخراون وەک بڵێیت بە زۆر بەسەر چیرۆکەکەدا سەپێنراوە، ئەم پەیوەندییە چۆن بەم خێرایییە دروست بوو؟ یەکتر بینینی “تۆڵە” و “شیلان” لە سەر جادە و ڕۆیشتن بە هەوای شان جگە لەوەی دڕندایەتی و ستەمکاری دەوڵەتی عێراق و بەعس ڕەت دەکاتەوە، لەباری کلتووریشەوە لەو کاتەدا لە شارێکی وەک هەڵەبجە دا ڕێگەپێدراو نەبووە!
کەلوپەلی بەکارهاتوو، جووڵەی ئەکتەر و جلوبەرگ دیسانەوە هی سەردەم و ڕۆژگاری ئەمڕۆن و یارمەتیدەر نین بۆ ئەوەی کەشێکی گونجاو بۆ بینەر بخوڵقێنن هەتا هەست بکەن لەناو ڕووداوێکی مێژووییدان. چاوی فیلمساز لە تەکنیککارەوە هەتا دەرهێنەر، کە ڕابەر و ڕێنوێنی کارەکەیە، هەقە ورد و جیاواز بێت، هێندەی لە توانادایە کەلێنێک بۆ بینەر نەهێڵێتەوە هەست بکات لە دنیای ڕووداوی چیرۆکەکەدا نییە. فیلمساز ناتوانێت دەستبەرداری بینەر بێت و منەتی پێی نەبێت، دواجار بڕیاری سەرکەوتن و شکست لەلای ئەوە، ڕاستییەکەی هەر ئەویشە بڕیار دەدات کات و پارە دەبەخشێت بە کارە هونەرییەکە یان نا.
ناسنامەی کلتووری لەم فیلمەدا نائامادەیە، یاخود زۆر لاوازە، لە کاتێکدا هەڵەبجە لەپێش گازباران بەشاری ڕۆشنبیران ناسرابوو، بەردەوام چالاکی هونەری و ڕۆشنبیری تێدا بوو، تیپی شانۆی هەڵەبجە و تیپی مۆسیقای شنرۆێ لە هەشتاکانی سەدی ڕابردوودا زۆر چالاک بوون، ڕەنگدانەوەی کاری دەستی هەورامییەکان گەیشتبووە هەڵەبجە، کەچی ئەوەی دەیبینین چایخانەیەک و ماڵی عومەری خاوەر و ماڵی عەبدوڵای عەرەقخۆر و بەکر و هاوژینەکەیەتی. رەنگ لەکلتوری کوردیدا بەگشتی و لەهەڵەبجە و هەوراماندا بەتایبەتی ئامادەییەکی زۆری هەبووە، کەچی وەک سیمۆلۆژیا و بەرهەمهێنانی مانا هیچ رۆڵێکیان نەبوو لە فیلمەکەدا. جگەلە سروشتە جوان و پڕگوڵزارەکەی ناوشارو دەوروبەری ڕەنگ لەناو ماڵاندا لەرایەخ و بەڕەو مافورو لێفەو سەرین و جاجم و کەلوپەلی جوانکاری و لە سفرەو خوان و لە جلوبەرگی پیاو ژن و منداڵاندا کڵاوو جامادانێ و لەکچک و سەروکڵاوو گەردانەو ملوانکە و کەواوکراس وسوخمە و جلی ئاڵواڵایی ژنان، تەنانەت ڕەنگ لە کورتان و کۆپانی کەروهێسترەکانیشیاندا ئامادەیی هەیە، زینی ئەسپ و گوڵینکەی ناوچاوانی ئەسپ وهێسترەکان بەشێکن لە هۆشیاری و شوناسی کلتوری کورد.
یوست هیڵتەرمان لە کتێبەکەیدا ئەمریکا و عێراق و گازبارانی هەڵەبجەدا دەڵێت: “بەر لەوەی بێمە هەڵەبجە لە میدیای جیهانیدا وا بڵاوکرابووەوە کە هەڵەبجە گوندێکی سەرسنوورە و کیمیاباران کراوە و خەڵکێکی زۆر کوژراون” بەڵام ئەم توێژەرە کە دێتە هەڵەبجە و دەبینێت ئەوەی ڕووماڵ کراوە ناهەقی بووە، چونکە هەڵەبجە شار بووە نەک گوند! هەوڵی داوە بچووکترین چەواشەکاری و بێدیقەتی هەواڵدەرەکانی تایبەت بەم تاوانە فەرامۆش نەکات. پێش هەر شتێک ئەوە بۆ ڕۆژنامەکان ڕاست دەکاتەوە کە هەڵەبجە گوند نییە، بەڵکو شارە. ئەمەش کاتێک بووەتە مایەی سەرنجی، کە لە مانشێت و سەردێڕی ڕۆژنامەکاندا باسی لێدانی هەڵەبجە بە چەکی کیمیایی کراوە. دیارە ئەوانی دی بە گوندێکی بچووک ناویان بردووە، جا بە مەبەست بووبێت یان بە ناشارەزایی، هەڵەبجەیان بە گوندێک ناو بردووە و ناساندووە؛ کەچی هێڵتەرمان پێچەوانەکەی دەبینێت و دەڵێت: هەڵەبجە شارە نەک گوند! پێشتریش هەروا لە ڕاپۆرتەکەی میدڵ ئێست وۆچدا جەختی لەسەر شاربوونی هەڵەبجە کردووەتەوە و دەڵێت: “هەڵەبجە شارۆچکەیەکی کوردنشینی قەرەباڵغ و بازاڕێکی بازرگانیی گەرمی هەبوو و ژمارەیەک دامودەزگای حکومەتیشی تێدا بوو. ژمارەی دانیشتوانی هەڵەبجە، لەبەر ئەوەی دێهاتنشینێکی زۆری بۆ ڕاگوێزرابوو گەلێ زیادی کردبوو”. نەدەبوو فیلمسازی کورد فیلمێک دروست بکەن دەربارەی هەڵەبجە یان ئەنفال ئەگەر لەئاستی فیلمی دار گوێز بڵندتر و کاریگەرتر نەبێت ئەوا هێندەی ئەوی پێ نەکرێت کە ئێرانییەکان لەبارەی گازبارانی #سەردەشت#ەوە بۆ ئامانجی سیاسی خۆیان کردوویانە!
من هەرچەند تێ دەفکرم بەئامانجگرتنی هەڵەبجە و لەو سەردەمەدا لە ناو تەپوتۆزی جەنگەکە هەروا لە خۆڕایی نەبووە، چونکە چ بە کوشتدان و چ کوشتنی کوردەکان نە بۆ عێراق و نە بۆ ئێران بەهایەکی نەبووە بەڵام بۆ هەردووکیان کارتێکی باش بوون. ئەمەش دیسانەوە هەویرێکی ئاوکێشە و لێرەدا جێگەی نابێتەوە و لە ڕابردووشدا قسەی زۆرم لەبارەیەوە کردووە.
چیرۆکی فیلمەکە دەیتوانی نادیار ئاشکرا بکات واتا لە نادیارەوە بینەر بەرێتە قۆناخێکی تری دیار. دۆزینەوەی چیرۆکی نەبیستراو کارێکی قورس نییە، خۆ ئەرکی نووسەر و دەرهێنەریش هەر گەڕان و پشکنینە لەپێناوی بەرجەستەکردنی چیرۆکێکی نوێ، چیرۆک و وێنەی زۆر دووبارەبووی ناو میدیا هێزیان لەبەر چیرۆکە گشتییەکە بڕیوە. بەڵام ئەرکی فیلمە دەستکاری باو بکات و هەستی بینەر بۆ شوێنێکی تر بەرێت کە پێشتر هەستی پێی نەکردووە.
ئەوەی بۆ من جێگەی سەرنج و نیگەرانیش بوو، لە ڕۆژنامەی خەبات دا دەرهێنەر دەڵێت: فیلمەکە ڕووداوی کارەساتی هەڵەبجە دەگێڕێتەوە! هەروەها لە ترەیلەرەکەیدا هاتووە کە “ڕۆژی 16 ی ئازاری 1988، ئەو ڕۆژەی کە هەڵەبجە بە چەکی کیمیایی بۆردومان کرا، بە وردەکارییەوە تاوان و جینۆساید بە چەکی کیمیایی دژی خەڵکی سڤیلی هەڵەبجە نیشان دەدرێت.” لە ڕاستییدا ئەم ڕێکلامی بەبازاڕکردنە جوان نییە، چونکە نەک هەر بە وردەکارییەوە کار لەسەر ئەو ڕۆژە مێژوویی و تراجیدییە نەکراوە بەڵکوو هیچ وردەکارییەکی تێدایە!
جلوبەرگ
هەڵبژاردنی جلوبەرگی کارەکتەرەکان هی ئەم سەردەمە بوون، لێرەدا قسە لەسەر سەلیقە و توانای بەرگدروو نییە بەڵکوو قسە لەسەر هەڵبژاردنیانە بۆ ناو چیرۆکەکە. جلوبەرگ لەکاری فیلمسازیدا تەنها ئەرکی داپۆشینی کارەکتەر نییە، بەڵکو رۆڵێکی گرنگی سیمۆلۆژیاو هێماسازی و شوناسی کلتوریشی هەیە. جلوبەرگی کوردی پڕە لە ڕەنگ و جوانی، کڵاوو جامادانێ و پشتێنی گوڵداری پیاوان و لە کچک و سەروکڵاوو گەردانەو ملوانکە و کەواوکراس وسوخمە و جلی ئاڵواڵایی ژنان، بەرهەمهێنەری ماناو نیشاندەری مێژوو باری رۆشنبیری و کۆمەڵایەتی وشوناسی کلتوریش. وێنەی شەهیدەکان کە بە کۆڵانەکانی شارو دەشت و دەردا بڵاوبوونەوە بوونەوە، رەنگی جیاواز لە جلوبەرگی شەهیدەکاندا هاواردەکەن و بانگی هەموو مرۆڤێکی بەهەست دەکەن.
مۆسیقا :
هەڵبژاردنی مۆسیقا زۆر باش بوو، ئەوەش دەگەڕێتەوە بۆ توانای مۆسیقاوان نەورۆز تەنیا هەرچەندە کەمێک دەنگ زاڵ بوو بەسەر دەنگی کارەکتەرەکاندا، بەڵام لە توانادا بوو بە مۆنتاج باشتر بکرێن و هەر کاری ئەویشە، هەر وەک چۆن دەنگی بۆمب و تەقینەوەکان گرنگ و کاریگەربوون.
ڕەنگ وەک بەڵگەی تاوان
وێنەکانی هەڵەبجە، تەنها بە ڕەنگی دەرگا و پەنجەرەی ماڵەکان و جلوبەرگی شەهیدەکان (پیاو و ژن و منداڵ و پیر و گەنج) کراسی گوڵداری ژنان و بلوزی سوور و شین و خەتداری منداڵان، تەزبیح و دەستەسڕ و پشتێنی گوڵدارو ڕەنگاوڕەنگی پیاوان بەڵگەی بێتاوانی شەهیدەکانن. هەر بە جلوبەرگ و ڕەنگ دەتوانین درۆی بەعسییەکان پووچەڵ بکەینەوە کە دەڵێن ئەوانەی لە هەڵەبجە کوژران پێشمەرگە و پاسدار بوون. لە هەمووان گرنگتر شیکردنەوەکانی ئاوبین هاندرێکسن بۆ سەلماندنی تاوانەکە و بەکارهێنانی گازی خەردەل وسیانید وسارین بوون کە (لێوشین و لێوسوور) نیشانەوەی ناسینەوەی بەرکەوتووەکانن بەگازی جۆراوجۆر. ئەوە جگە لەو هەموو ملوانکە و خشڵ و کەواوکراس وبلوزە ڕەنگاوڕەنگەی لە گۆڕی بەکۆمەڵدا دۆزرانەوە.

=KTML_Bold=ئەم بابەتە دەربڕی بۆچوونی نووسەرە.=KTML_End=[1]
=KTML_Bold=ئەم بابەتە بە ڕینووسی سەرچاوەی ئاماژەپێکراو نووسراوە کوردیپێدیا بەهیچ شێوازێک دەستکاری نەکردووە=KTML_End=

کوردیپێدیا بەرپرس نییە لە ناوەڕۆکی ئەم تۆمارە و خاوەنەکەی لێی بەرپرسیارە. کوردیپێدیا بە مەبەستی ئەرشیڤکردن تۆماری کردووە.
ئەم بابەتە 19 جار بینراوە
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
هاشتاگ
سەرچاوەکان
[1] ماڵپەڕ | کوردیی ناوەڕاست | ماڵپەڕی سەکۆ - 18-08-2024
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 4
زمانی بابەت: کوردیی ناوەڕاست
ڕۆژی دەرچوون: 28-07-2024 (0 ساڵ)
پۆلێنی ناوەڕۆک: ڕەخنەی ئەدەبی
پۆلێنی ناوەڕۆک: هونەری
جۆری دۆکومێنت: زمانی یەکەم
جۆری وەشان: دیجیتاڵ
زمان - شێوەزار: کرمانجیی ناوەڕاست
وڵات - هەرێم: باشووری کوردستان
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
خاوەنی ئەم بابەتە بەسوپاسەوە، مافی بڵاوکردنەوەیی بە کوردیپێدیا بەخشیوە! یان بابەتەکە کۆنە، یاخود بابەتەکە موڵکی گشتییە.
کوالیتیی بابەت: 99%
99%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( ڕۆژگار کەرکووکی )ەوە لە: 18-08-2024 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە لەلایەن: ( شەنە بەکر )ەوە لە: 18-08-2024 پێداچوونەوەی بۆکراوە و ئازادکراوە
ئەم بابەتە بۆ دواجار لەلایەن: ( شەنە بەکر )ەوە لە: 18-08-2024 باشترکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە بەپێی ستانداردەکانی کوردیپێدیا هێشتا ناتەواوە و پێویستیی بە داڕشتنەوەی بابەتی و زمانەوانیی زۆرتر هەیە!
ئەم بابەتە 19 جار بینراوە
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
وێنە و پێناس
ئاهەنگی جەژنی نەورۆزی ساڵی 1980 لە شارۆچکەی دوکان
شوێنەوار و کۆنینە
کۆشکی حەوش کوروو
کورتەباس
کۆنترین ساڵنامەی جیهان لە کوردستان دەدۆزرێتەوە
ژیاننامە
شیلانە سۆفی
کورتەباس
دراوی حکومەت و میرنشینە کوردییەکان لە سەردەمانی ئیسلامدا
شوێنەوار و کۆنینە
زیندان سلێمان... شوێنی تەقوای زەردەشتییەکان
وێنە و پێناس
دوو گەنجی شاری ئامەد ساڵی 1920
ژیاننامە
چرۆ زەند
ژیاننامە
ئاڤان جەوهەر
پەرتووکخانە
دیوانی وەفایی؛ دەستخەتی میرزا عیسای گەورک 1322ک-1904ز
ژیاننامە
فاروق عەباس عەلی
وێنە و پێناس
پردی تازەی شاری مەهاباد ساڵی 1958
کورتەباس
محمد البدري: یەکەم ڕەخنەگری خۆیەتی و ڕەخنەی لایەنگر تاوانبار دەکات
پەرتووکخانە
دەستنوسی ڕازی تەنیایی ئەحمەد هەردی
کورتەباس
مۆزەخانەیەکی شوێنەواری و کەلەپووری لە ئیدارەی سۆران دروست دەکرێت
ژیاننامە
سنەوبەر محەمەد نەجیب
وێنە و پێناس
کۆمەڵێک مامۆستای شاری کەرکووک لەبەردەم قوتابخانەی ئیمام قاسم و ئەیوبیەی سەرەتایی ساڵی 1968
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
پەرتووکخانە
مەتەڵنامە (وەشانی 2، بەشی 1 لە 2 )
پەرتووکخانە
ژیاننامە و بیرەوەرییەکانی عەلی عیزەت بیگۆڤیچ
شوێنەوار و کۆنینە
پردی دیجلە
شوێنەوار و کۆنینە
گۆڕدخمە سان ڕۆستەم
ژیاننامە
فەرهاد ئینجۆ
پەرتووکخانە
پۆپۆلیزم دیدگای و یەکێتیی نیشتیمانیی کوردستان
وێنە و پێناس
کارمەندانی ئاگرکوژێنەوەی پیرمام ساڵی 1984
ژیاننامە
مەجيد سەعيد ئەحمەد دزکوژ
پەرتووکخانە
شوێنەوارنامە - وەشانی 3
ژیاننامە
عەبدولقادر عەلی
پەرتووکخانە
دەروازەو زانیاریی مۆرفۆلۆژییانە لە زمانی کوردییدا
کورتەباس
کورد لە پڕۆژەی دەستپێشخەریی پشتێن و ڕێگای چین
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 2
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای ئامەد
ژیاننامە
سنەوبەر عومەر ئەحمەد
ژیاننامە
زاهیر شکور

ڕۆژەڤ
ژیاننامە
محەمەدی دانیش
13-09-2015
هاوڕێ باخەوان
محەمەدی دانیش
ژیاننامە
عوسمان ئەبوبەکر
03-03-2022
سروشت بەکر
عوسمان ئەبوبەکر
شەهیدان
ژینا ئەمینی
17-09-2022
شەنە بەکر
ژینا ئەمینی
ژیاننامە
چرۆ زەند
09-09-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
چرۆ زەند
ژیاننامە
عەبدولقادر عەلی
11-09-2024
زریان سەرچناری
عەبدولقادر عەلی
 چالاکییەکانی ڕۆژی
بابەتی نوێ
ژیاننامە
مەجيد سەعيد ئەحمەد دزکوژ
13-09-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ژیاننامە
سنەوبەر محەمەد نەجیب
13-09-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ژیاننامە
فاروق عەباس عەلی
13-09-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
پارت و ڕێکخراوەکان
دامەزراوەی سەرۆک جەلال تاڵەبانى
12-09-2024
زریان عەلی
ژیاننامە
زاهیر شکور
12-09-2024
زریان عەلی
ڤیدیۆ
لە پێشوازی سەرۆکی ئێران مەسعود پزیشکیان، شاری سلێمانی بە ئاڵای رژێمی پەت و سێدارە ڕازێنرایەوە!
12-09-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ڤیدیۆ
زەماوەندی ڕەسەنی کوردەواری زەماوەندی هۆزی گەڵباخی ساڵی 1965
12-09-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ڤیدیۆ
ئاهەنگێکی کوردی لە شاری کرماشان لە ساڵی 1979
12-09-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ڤیدیۆ
نەسرین فەخری زانای زمانەوانی
12-09-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ڤیدیۆ
کۆسرەت ڕەسوڵ، شەهید ڕێباز، حەسەن کوێستانی و فاروق جەبار ساڵی 1991
12-09-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ئامار
بابەت
  535,710
وێنە
  109,265
پەرتووک PDF
  20,189
فایلی پەیوەندیدار
  103,478
ڤیدیۆ
  1,526
زمان
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
306,064
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
89,671
هەورامی - Kurdish Hawrami 
65,954
عربي - Arabic 
30,100
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
17,781
فارسی - Farsi 
9,422
English - English 
7,523
Türkçe - Turkish 
3,667
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Deutsch - German 
1,635
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
347
Nederlands - Dutch 
130
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
70
Polski - Polish 
54
Español - Spanish 
53
Italiano - Italian 
51
Հայերեն - Armenian 
50
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
19
Norsk - Norwegian 
17
Ελληνική - Greek 
15
עברית - Hebrew 
15
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Тоҷикӣ - Tajik 
7
Esperanto - Esperanto 
5
Catalana - Catalana 
4
Čeština - Czech 
4
ქართველი - Georgian 
4
Srpski - Serbian 
3
Hrvatski - Croatian 
3
Kiswahili سَوَاحِلي -  
2
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Cebuano - Cebuano 
1
балгарская - Bulgarian 
1
हिन्दी - Hindi 
1
Lietuvių - Lithuanian 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
130,222
پەرتووکخانە 
25,530
ژیاننامە 
25,223
کورتەباس 
17,979
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
14,650
پەند و ئیدیۆم 
13,524
شوێنەکان 
11,996
شەهیدان 
11,575
کۆمەڵکوژی 
10,898
هۆنراوە 
10,258
بەڵگەنامەکان 
8,346
وێنە و پێناس 
7,345
ئامار و ڕاپرسی 
4,624
کلتوور - مەتەڵ 
3,149
ناوی کوردی 
2,258
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,458
ڤیدیۆ 
1,424
پۆلێننەکراو 
990
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
819
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
777
کارە هونەرییەکان 
762
شوێنەوار و کۆنینە 
637
فەرمانگەکان  
277
گیانلەبەرانی کوردستان 
250
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
188
نەخشەکان 
185
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
94
زانستە سروشتییەکان 
80
خواردنی کوردی 
80
دۆزی ژن 
55
مۆزەخانە 
50
یارییە کوردەوارییەکان 
39
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
21
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
323
PDF 
31,240
MP4 
2,510
IMG 
200,225
∑   تێکڕا 
234,298
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
وێنە و پێناس
ئاهەنگی جەژنی نەورۆزی ساڵی 1980 لە شارۆچکەی دوکان
شوێنەوار و کۆنینە
کۆشکی حەوش کوروو
کورتەباس
کۆنترین ساڵنامەی جیهان لە کوردستان دەدۆزرێتەوە
ژیاننامە
شیلانە سۆفی
کورتەباس
دراوی حکومەت و میرنشینە کوردییەکان لە سەردەمانی ئیسلامدا
شوێنەوار و کۆنینە
زیندان سلێمان... شوێنی تەقوای زەردەشتییەکان
وێنە و پێناس
دوو گەنجی شاری ئامەد ساڵی 1920
ژیاننامە
چرۆ زەند
ژیاننامە
ئاڤان جەوهەر
پەرتووکخانە
دیوانی وەفایی؛ دەستخەتی میرزا عیسای گەورک 1322ک-1904ز
ژیاننامە
فاروق عەباس عەلی
وێنە و پێناس
پردی تازەی شاری مەهاباد ساڵی 1958
کورتەباس
محمد البدري: یەکەم ڕەخنەگری خۆیەتی و ڕەخنەی لایەنگر تاوانبار دەکات
پەرتووکخانە
دەستنوسی ڕازی تەنیایی ئەحمەد هەردی
کورتەباس
مۆزەخانەیەکی شوێنەواری و کەلەپووری لە ئیدارەی سۆران دروست دەکرێت
ژیاننامە
سنەوبەر محەمەد نەجیب
وێنە و پێناس
کۆمەڵێک مامۆستای شاری کەرکووک لەبەردەم قوتابخانەی ئیمام قاسم و ئەیوبیەی سەرەتایی ساڵی 1968
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
پەرتووکخانە
مەتەڵنامە (وەشانی 2، بەشی 1 لە 2 )
پەرتووکخانە
ژیاننامە و بیرەوەرییەکانی عەلی عیزەت بیگۆڤیچ
شوێنەوار و کۆنینە
پردی دیجلە
شوێنەوار و کۆنینە
گۆڕدخمە سان ڕۆستەم
ژیاننامە
فەرهاد ئینجۆ
پەرتووکخانە
پۆپۆلیزم دیدگای و یەکێتیی نیشتیمانیی کوردستان
وێنە و پێناس
کارمەندانی ئاگرکوژێنەوەی پیرمام ساڵی 1984
ژیاننامە
مەجيد سەعيد ئەحمەد دزکوژ
پەرتووکخانە
شوێنەوارنامە - وەشانی 3
ژیاننامە
عەبدولقادر عەلی
پەرتووکخانە
دەروازەو زانیاریی مۆرفۆلۆژییانە لە زمانی کوردییدا
کورتەباس
کورد لە پڕۆژەی دەستپێشخەریی پشتێن و ڕێگای چین
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 2
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای ئامەد
ژیاننامە
سنەوبەر عومەر ئەحمەد
ژیاننامە
زاهیر شکور
فۆڵدەرەکان
وشە و دەستەواژە - وڵات - هەرێم - ڕۆژهەڵاتی کوردستان پەند و ئیدیۆم - وڵات - هەرێم - باشووری کوردستان وشە و دەستەواژە - وڵات - هەرێم - باشووری کوردستان پەرتووکخانە - وڵات - هەرێم - باشووری کوردستان کورتەباس - وڵات - هەرێم - باشووری کوردستان کلتوور - مەتەڵ - وڵات - هەرێم - باشووری کوردستان پەرتووکخانە - جۆری دۆکومێنت - زمانی یەکەم کورتەباس - جۆری دۆکومێنت - زمانی یەکەم کلتوور - مەتەڵ - شار و شارۆچکەکان - سلێمانی پەند و ئیدیۆم - شار و شارۆچکەکان - هەولێر

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.83
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| کاتی ئافراندنی لاپەڕە: 15.515 چرکە!