باژێڕێ سلێمانی ل ساڵا 1784 ژئالیێ #ئیبراهیم پاشای بابان# ڤە هاتییە ئاڤەدان کرن. ئیبراهیم پاشای باژێڕەکە بناڤێ بابێ خوە (سلێمان) پاشا ئەڤ ناڤە لسەر دانایە. سلێمانی ژبلی کوو دبیتە پایتەختێ #میرنشینی بابان# ل هەمان دەمداشدە دبیتە مەڵبەندەکە بازرگانی و ڕوەشنبیری ل دەڤەرێ. =KTML_Photo_Begin=https://www.kurdipedia.org/files/relatedfiles/2008/94/0049.JPG=KTML_Photo_Alt=سلێمانی=KTML_Style=width:25%;height:20%;float:right;=KTML_Photo_Target_Link=https://www.kurdipedia.org/files/relatedfiles/2008/94/0049.JPG=KTML_Photo_End=
دەڤوکا #سۆران#ی ل دەڤەرێ پێشڤە دچیت و دبیتە زمانێ خوەندن و نڤیسینێ هەیا وێ چەندێ کوو دەڤوکا گۆرانی ل دەڤەرێ نامینیتن. پشتی ڕووخانا میرنشینا بابان ل ساڵا 1851 و لناڤچوونا دەوڵەتا عوسمانی ل #جەنگێ ئێکەمێ جیهان#ی، باژێڕێ سلێمانی دکەڤیتەتە سەر کومارا ئیڕاقا نها. ل ساڵا 1922 هەیا 1924 باژێڕێ سلێمانی پایتەختا دەوڵەتا #مەلیک مەحمود# بوویە. باژێڕێ سلێمانی بلی کوو لانکەیا ڕەوشنبیری و تێکوشەران بوویە، مەڵبەندا هەڵگیرسانا شوڕەش و ڕاپەڕینان ژی بوویە ل دیروکا کوردستانێ دە. پارێزگەها سلێمانی ل چەند باژێڕوکان پێکهاتیە گرنگترینێن وانا باژێڕوکێ #پێنجوێن#ە کو وەکە دەرزوازەیەکا نێڤ دەوڵەتی و مەزن لسەر سنوورێ باشوور و ڕۆژهەڵاتێ کوردستانێ یە.
لدیف وێ ژی #چەمچەماڵ# ب پلەیا دوویێ دێت کو دەروازەیا دوویێ یا ڤی باژێڕەیە لهەمبەر دەڤەرێن باشورێ ئیڕاقێ. سلێمانی ب هاڤینە هەوارێن وەکە #ئەحمەد ئاوا# و #سەرچنار# و #دوکان# و #سەرتەکی بەمۆ# و #کونەماسی# و #ئەزمەڕ# و #قەرەداغ# یا بەرنیاسە، پارێزگەها سلێمانیێ دوو بەنداوێن مەزن تێدانە بناڤێ بەنداوا #دوکان# و دەربەندیخان کو ئەوژی وەکە دەڤەرێن گەشتیارینە.
ل ناڤا باژێڕێ سلێمانیدە چەند مەزارگەهێن بناڤوبانگ تێدانە وەکە مەزارگەها #کاک ئەحمەدی شێخ# و #شێخ مەحمودی حەفید# کو لناڤا #مزگەوتی گەورە#یا سلێمانیدانە، باژێڕێ سلێمانی ب پایتەختی ڕەوشنبیری ل کوردستانێ تێ هەژمار کرن و هەروەها ب باژێڕێ هەڵمەت و قوربانیش ناڤ بانگێ خوە دەرکرییە ژبەر وێ قوربانیدانا مەزن کو خەلکێ ڤێ دەڤەرێ ل سەردەمێ ڕژێمێدی پێشکەش کرینە. سلێمانی مەزنترین زانینگەﮪ تێدایە ل هەرێما کوردستانێ کو ب #زانینگەها سلێمانی# تێ ناسین، گەلەک شینوارێن دیروکی و کەڤنار هەنە لڤێ پارێزگەهێ، وەکە گردێ #یاسین تەپە# و ئشکەفتا #قزقاپان# و ئشکەفتا #هەزار مێرد#. باژێڕێ سلێمانی پشتی ڕاپەرینا ئادارا ساڵا 1991 ێ فرەوان بوون و پێشکەفتنەکە بەرچاڤ بەخۆوەڤە دیتیە و ئارامترین پارێزگا تێ هەژمار کرن ل ئیڕاقێدا، ئاستێ ئابووری یێ ڕونشتڤانێن وێ ب شێوەیەکێ گشتی مام ناوەندە. باژێڕێ سلێمانی ڕوژ ب ڕوژێ گەشە دکەت و ل بنارا چیایێ #گۆیژە#دە قەشەنگ ترو جوانتر دبیت.[1]