کورد دلۍ چەرخەکا تاریخینە
بەشۍ: سەڎ و نەوەڎ و دوەمە
نویستەی: #هاوڕێ باخەوان#
ساڵەو (1877ز):چن تۊمارێ پېوەس پی ساڵېوە پەی ئېمە مەنېنێ:
* ئەچی ساڵېنە، جەنگو میانو تورک و ڕووسی قۊمیان، ئەچا جەنگەنە کوردەکۍ پاڵپەشتی تورکەکاشا کەردەن، ژمارێ فرېشا کوشیێنۍ.
* سابیت پاڎشا بیەن فەرمانڕەواو سلێمانی.
* کارمەندێ ئینگلیزی بە نامۍ (ڕامسان)ی، ئەچی ساڵېنە لوان پەی ناوچەو هەکاری پەی گلېرکەردەیۆ زانیاری.
* ئەچی ساڵېنە، میرزا حەسەنی سەیفولقوزات کوڕو میرزا قاسمی سابڵاخی شاعېر ئامان دنیا.
* ئەچی ساڵېنە، هیجری دەدەی کاکەیی دلۍ کەرکوکینە ئامان دنیا.
* خانم (قەڕە فاتمە) سەردارێ کوردی بیېنە جە جەنگو میانو ڕووس و تورکینە، هېزێ (500) کەسیش سەرداری کەردەن.
* ئەچی ساڵېنە، هەمەوەڼییەکۍ میانو سلێمانی و کەرکوکی دۆرێ تەرسنشان گېڵنان دلۍ جەنگو میانو ڕووس و تورکینە، نامېشان (باش بوزاق) بییەن و یاردی تورکیشان دان.
* ئەچی ساڵېنە، دلۍ کوردەسانو وەرکۆتینە، کوردەسانو بندەسو ئێرانینە، گرانی و ئاورایێ کوشڼە وەڵابیەنۆ.
* ئەچی ساڵېنە، شېخ عوبەیدوڵڵای شەمزینی دژو ڕووسەکا لوانەنە دلۍ جەنگی.
* ئەچی ساڵېنە، ڕووسەکۍ تیپێشا جە کوردەکا وەشکەردەن هەکە (1300) کەسۍ بیېنۍ.
* مانگەو (1) ئی ساڵېنە، ئیبراهیم پاشا بە فەرمانو تورکەکا هەڕەشېش کەردېنۍ خېڵە کوردەکا پەی ئانەی سەربازۍ کۊبکەراوە، بەڵام خېڵە کوردەکۍ گۊششان نەڎان پا هەڕەشا، ئیبراهیم پاشایچ سەرخېڵێ کوردی وېۋرەش بییەن و قسېش دلۍ خېڵە کوردەکانە نەلێنەو قیمەتش نەبیەن.
* تاریخو (05-02-1877ز) کوردئەشناسی ڕووسی بەنامبانگ (ڤلادیمێر ڤیۆدۆرۆڤیچ مینۆڕسکی) دلۍ دەگاو (کۆرجیڤای) بەشو سەرنیشتو وەرنیشتو مۆسکۆی ئامان دنیا.
* مانگەو (3) ئی ساڵېنە، ئەنجومەنو ئەرمانیاو دۆڵەتو عوسمانی کۊبیەنۆ، کە کوردەکېچ چەنەش بەشدارۍ بیېنۍ.[1]