پەرتووکخانە پەرتووکخانە
گەڕان

کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!


بژاردەی گەڕان





گەڕانی ورد      کیبۆرد


گەڕان
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان تۆمارکردنی بابەت ئامرازەکان زمانەکان هەژماری من
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 دەربارە
 بابەت بەهەڵکەوت
 چالاکییەکانی ڕۆژی
 ڕێساکانی بەکارهێنان
 ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
 بیروڕاکانتان
 دڵخوازەکان
 کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
 چالاکییەکان - کوردیپێدیا
 یارمەتی
بابەتی نوێ
ڤیدیۆ
ئیدارەی کەرکووک، چەمی خاسە دابەش دەکات، بەشێکی دەکاتە بەهەشت و بەشێکی دۆزەخ
25-07-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
وێنە و پێناس
گەنجانی گەڕەکی ڕاستی(عەدالە)ی هەولێر لە مەلەوانگەی ئازادی ساڵی هەشتاکانی سەدەی بیست
25-07-2024
زریان عەلی
وێنە و پێناس
مامۆستایانی قوتابخانەی ئامانجی سەرەتایی لە هەولێر ساڵی 1977
25-07-2024
زریان عەلی
وێنە و پێناس
کۆمەڵێک لە خاوەن کار و کرێکارانی بازاڕی عەلوەی هەولێر ساڵی 1997
24-07-2024
زریان عەلی
ژیاننامە
سەربەست بامەڕنی
24-07-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
ژیاننامە
ناسر فەتحی
24-07-2024
سەریاس ئەحمەد
ژیاننامە
وەحید کەماڵی
23-07-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
وێنە و پێناس
تیپی بەشی کۆمەڵایەتی پەیمانگەی مامۆستایانی هەولێر ساڵی 1997
23-07-2024
زریان عەلی
ژیاننامە
محەمەد جەلیزادە
23-07-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ژیاننامە
ڕەوا جەلیزادە
23-07-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ئامار
بابەت 526,208
وێنە 106,517
پەرتووک PDF 19,793
فایلی پەیوەندیدار 99,725
ڤیدیۆ 1,450
زمان
کوردیی ناوەڕاست 
301,423
Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,780
هەورامی 
65,761
عربي 
28,952
کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,323
فارسی 
8,571
English 
7,175
Türkçe 
3,571
Deutsch 
1,458
Pусский 
1,123
Française 
321
Nederlands 
130
Zazakî 
85
Svenska 
56
Հայերեն 
44
Español 
39
Italiano 
39
لەکی 
37
Azərbaycanca 
20
日本人 
18
עברית 
14
Norsk 
14
Ελληνική 
13
中国的 
11
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
130,241
پەرتووکخانە 
25,219
ژیاننامە 
24,326
کورتەباس 
17,153
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
14,496
پەند و ئیدیۆم 
12,405
شەهیدان 
11,553
شوێنەکان 
11,492
کۆمەڵکوژی 
10,881
هۆنراوە 
10,200
بەڵگەنامەکان 
8,316
وێنە و پێناس 
7,254
ئامار و ڕاپرسی 
4,624
کلتوور - مەتەڵ 
3,150
ناوی کوردی 
1,824
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,444
ڤیدیۆ 
1,356
پۆلێننەکراو 
990
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
815
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
776
کارە هونەرییەکان 
723
شوێنەوار و کۆنینە 
628
فەرمانگەکان  
269
گیانلەبەرانی کوردستان 
243
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
188
نەخشەکان 
182
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
94
زانستە سروشتییەکان 
80
خواردنی کوردی 
79
دۆزی ژن 
55
مۆزەخانە 
50
یارییە کوردەوارییەکان 
39
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
21
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
311
PDF 
29,990
MP4 
2,353
IMG 
194,689
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا)
24-07-1923
ژیاننامە
زارا محەمەدی
ژیاننامە
مەلا محەمەدی شارەزووری
ژیاننامە
شانیا شەهاب
ژیاننامە
سەربەست بامەڕنی
الدِيانة الأيزيدية وَفَلسَفة الطبيعة /ج 1
مێگا-داتای کوردیپێدیا، یارمەتیدەرێکی باشە بۆ بڕیارە کۆمەڵایەتی، سیاسی و نەتەوەییەکان.. داتا بڕیاردەرە!
پۆل: کورتەباس | زمانی بابەت: عربي
بەشکردن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
نرخاندنی بابەت
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

الدِيانة الأيزيدية وَفَلسَفة الطبيعة /ج 1: غازي نزام

الدِيانة الأيزيدية وَفَلسَفة الطبيعة /ج 1: غازي نزام
الدِيانة الأيزيدية وَفَلسَفة الطبيعة /ج 1
غازي نزام
لاشك أن الدِيانة الأيزيدية تُعَّد من الديانات أَو المُعتقدات القديمَة والطَبيعية ،كما أَن العناصر الطبيعية الأَربعة ( الهَواء ، الماء ، النار ، التُراب ) .هي أَركان أَساسية في فَلسَفَتها من حيث الأسطورة والطَقس والمُعتَقد ، كما سنراه في النصوص الشَفاهية الدينية الأيزيدية ، وَتَرتَبط هذه العَناصر أرتباطاً وثيقاً بِحياة االفرد في هذهِ الديانة ، وتَدخل ضمن ممارسَة مراسيمها الدينية بشكل دوري وعَلى مَدى أَيام السنة في مَعبدهم الرئيسي ( لالش ) وكذلك في المَزارات والبيوت وفي القرى والقَصَبات . هذا الجانب الطَبيعاني أتخَذَتهُ الديانات القَديمة في حَضارة وادي الرافدين وبلاد الأَغريق والرومان وبلاد فارس القديمة ، حتى دَخَلت هذهِ الفَلسَفة عَصرنا الحديث والمُعاصر وَمن ضمنها الديانة الأيزيدية في عَصرها الحديث وَمَرحلتها الثانية مابَعد ظهور الشيخ عُدي أَو الشيخ ( عادي – آدي ) في القرن الحادي عَشر الميلادي السادس الهجري .الى جانب فَلسَفة التَصَوف والتي سَبق لَنا وَأَن سَلَطنا الضوء عليها في هذا الموقع ( بحزاني ) ومواقع أخرى بعنوان ( الحلول عند الأيزيدية ) . وَمن جُملة من فَسَّر وبَحث في مجال الطبيعة وعَناصرها الأَربعة والتي أَبدع فيا الفيلسوف اليوناني الشهير ( أَمبيدوكلس ) من فلاسفة ماقَبل سقراط ،المتوفي نهاية القرن الخامس 430 ق.م مؤسس نَظرية العَناصر الأَربعة الشهير ، حيث يَقول أن العام يَتَكون من أَربَعة عناصر مزدوجة معاً بِنسب مُختلفة هي ( الهَواء –الماء – التراب – النار ) وقَد أَطلق على هؤلاء ( الجذور ) ، وَقد رَبط كل عُنصر من هذه العَناصر باسم شخصية ميثولوجية كما هو عند الأيزيدية كالشمش ( شيشم ) والقَمر ( مّه لك فه خرّ دين ) الملاك فخر الدين . أضافة الى قُدسية الماء والتراب ( الَبرات ) ، والذي سَوفَ نأتي اليه لاحقاً في هذا المقال ،أَو في الجزء الثاني منهُ، وَقد عَزا أَمبيدوكلس النمو والزيادة والنقصان في الطَبيعة الى دَرجة تمازج هذه العناصر الأَربعة معاً . في رأيهِ لاشيء جَديد يأتي الى الطَبيعة ( لايوجد صيرورة ) وأي تغييريَطرأ ،أِنما هو التغيير في تمازج أَو تَناسب عنصر مع الآخر ، وقَد أَصبَحت هذه النظرية عقيدة علمية راسخة خلال الأَلفي عام التاليين ،(1) وَعن طه باقر الباحث العراقي الشهير والمؤَرخ عُثَر المنقبون في خَفاجي عَشرة أَدوار من البناء مَر فيها المَعبَد الذي شُيد لعبادة الأله ( قَمر ) الشهير في حَضارة وادي الرافدين ( ميزوبوتاميا ) وأسمهُ السومري ( ننار – أَو نتار ) ويوجد في عدة مراكز أُخرى في العراق القديم أشهرها مدينة أور ومدينة حَران ، وَورد في أسطورة الخليقة البابلية المشهورة التي دُونت بحدود ( 1700 ق.م ) الثالوث الألهي المؤلف من آلهة عِظام هم كل من : آنو ( أِله السَماء ) كما يشير الى ذلك أسمهُ السومري ، والأله أَنليل ( إَّ له الجَو أَو الهَواء ) ، والأله إِنكي ( إِيا ) أله الأَرض والمياه الظاهرة والسُفلى ، والهه الشمش الشهير ( أوتو ) بالسومرية وشمش بالبابلية ،الذي أشتهر بأَنهُ اله النور والحَق والعَدل الموصي بالشرائع والكاشف عَن البُغض والظُلم ، وكذلك الأله ( أي – آبسو ) منذ أَقدم الأَزمنة وكان أله الماء والحكمة والمعرفة الذي عَلم البَشر المعارف والعلوم .(2) وَفيما يَتَعَلق بعَقيدة الأهالي في أيران القديمة ( الهخامنشية ) يَقول المؤَرخ الأيراني الشهير ( حَسن بيرنا ) ليس بينَ يَدينا مايُوَضح بأَن العقيدة الّهخامنشية متباينة ( مختلفة ) مَع الزَردَشتية . والاحتمال الأقوى أنهم كانوا يَعبدون بَعدَ أَهورامزدا أَربعة عَناصر
01 النور (الشمس والقَمر)
02 الماء
03 التراب
04 الرياح (3)
وهو مايَتَطابق تَماماً عند البابلييين حيث أن ( آنو ونابو ) واله السماء تَشرق منها الشَمس المضيئة والدافئة والباعثة للحياة هي ذات الشمس التي يَتوجه اليها الأيزيديون عند الدعاء في شروقهِ وغروبهِ . وهو نفسهُ الأله (الشمس) أَو رمز الدفء والضوء وأشراقة الحَياة والبَهجة التي يَتَسلم منها حمورابي شَريعَتهُ (4)
وبخصوص هذا العنصر الأهم عند الأيزيدية الشمس أَو النور عند الأىزيدية يقول المرحوم المؤَرخ جورج حَبيب أن الأَلعاب العظمى بمناسبة تكريس معبد ( مارس ) تُذَكرنا بألعاب القَباغ في عيد الجَماعية ( الأَصَح جَما وليست جَماعية – الكاتب ) وذلك أن الأله ( شمس – رأس الأيزيد) هو سيد الحَرب كما تَدلنا ذلك صفَتهُ الميثرائية ( الشمس الذ ي لاتقهر ) ورأينا أن الأحتفالت تقوم في آسيا الصغرى للآلهه شمس يوم ميهر من شهر ميهر ( وميهر تعني بالفارسية – شمس ) أي في الثاني من شهر تشرين الأَول ،وهي فترة أحتفالات الخريف بأله الحَرب (5)،ودائما عَن ( شيشم – شمش – شمس -هور – تاو – تاف – روز ) –( الكاتب) اله الضوء والأشراقة والدفء والركن الأساس والأَول في العبادة والديانة الأيزيدية كما أَسلفنا جاء في ( قه ولي شيشم مه ستم شقه ده هي 1 )نص ديني في العلم الشفاهي الأيزيدي حول الشمس في فقراتهِ .
02 مه ستم زديوانى
ئه م بشيشم بده ين به يانى
ياشيشم تّ ئه م ئانينه سه ر ئه ركاني
03 ياشيشم توى رَ حيمي
خالقى من ز قه ديمى
ل هه مو دّ ردا توى حه كيمي
هنا في هاتين الفقرتين من أَصل ( 59 ) فقرة من قه ولي شيشم يُفسر فيه دور وأسم وَمعنى ( شيشم – شيشمس ) في الميثولوجيا الأيزيدية وكيفية دَمجهِ كالهه مرة وحَكيم ومُخَلص وكلي القدرة مرة أخرى أضافة الى أنه نور يشع ويدفىء الكَون في الفلسفة الأيزيدية الحديثة الغير منقطعة من خلال أَفكار وآراء ؤأبعاد وضعها وأَسسها الشيخ عُدي ( عادي آدي ) وحَفيد شَقيقهِ المرحوم الشيخ حَسن بن عُدَي الثاني ،حيث يقول النَص ،عَشقتُ مَجلس شيخ شَمس ،وَأَلهَمني عشقَهُ ،وسوف أَعْلن عَن عَظَمتهِ وقُدرَتهِ ،يا أَيها الأله العَظيم أَنت مَن وَجهتنا الى الطريق الصحيح ، وعَلمتنا الصدق والأيمان ، حيث أَنت الرَحمة وأَنت خالقي من القَديم والأَزَل وأَنت الحَكيم الجَبار في كل وَقت وكُل زَمان (6)
وعَن العَناصر الطبيعية الأساسية الأُخرى عند الأيزيدية نرى واضحاً وجَلياً ماجاء في النص الديني (قه ولي شيخو بكر ) نَص عَن الخَليقة والتَكوين في فقراتهِ
027 به دشى مني جه باره
زدورى ئه فراندبون جاره
ئافه وئاخه وبايه وناره
028 هه رجا ركو دفاخرن
بكى دئينان وبكى دبرن
بكى مه رسوم زدورى فاريقه كرن
029 هه رجاريت دورستن
نه دخواره ونه دنفستن
بكى مه رسوم زدورى فه دكوهاستن
المعني
027 إِلهي الجَبار
خَلق الأَربعة من الدُرة
التراب والماء والهَواء
028 الأَربعة الفَواخر
بأمر مَن جَلَبوهم وبأَمر مَن أَخذوهم
وبأَي مرسوم فَصَلوهم عَن الدُرّة
029 الأَربعة الصالحين
لَم يكونوا يأكلون ولَم يكونوا ينامون
بأي مَرسوم نقلوهم من الدُرّة (7)
المصادر:–
01ويكيبيديا – الأَنترنيت
02 طه باقر /مقدمة في تاريخ الحضارات القديمة / الوَجيز في تاريخ حضارة وادي الرافدين /ج 1 ص335
03 حَسن بيرنا /تاريخ أيران القَديم حتى نهاية الدولة الساسانية / ص 229
04 الدكتور / كاظم حبيب / الديانة الأيزيدية ديانة عراقية شرق أَوسطية قديمة /دار نينوى للدراسات والنشر / سورية – دمشق – ص 206
05المرحوم المؤرخ جورج حَبيب / الديانة الأيزيدية بقايا دين قَديم /ط1 /مطبعة المعارف بغداد / 1978
06 د. خليل جندي /به رن ز ئه ده بى دينى ئيزديان / صفحات من الأَدب الديني اليزيدي /مطبعة /سبيرز للنشر / دهوك. ص212
07 لالش نامة / بحوث نصوص مقالات / للكاتب بدل فقير حجي / ط1 / 2019
غازي نزام / أوكسبورك
[1]
ئەم بابەتە بەزمانی (عربي) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
ئەم بابەتە 97 جار بینراوە
هاشتاگ
سەرچاوەکان
[1] ماڵپەڕ | عربي | https://www.bahzani.net/ - 17-05-2024
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 38
بەڵگەنامەکان
پەرتووکخانە
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا)
کورتەباس
زمانی بابەت: عربي
ڕۆژی دەرچوون: 22-02-2024 (0 ساڵ)
پۆلێنی ناوەڕۆک: وتار و دیمانە
پۆلێنی ناوەڕۆک: ئایین و ئاتەیزم
جۆری دۆکومێنت: زمانی یەکەم
جۆری وەشان: دیجیتاڵ
زمان - شێوەزار: عەرەبی
وڵات - هەرێم: کوردستان
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
کوالیتیی بابەت: 99%
99%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( ئەڤین تەیفوور )ەوە لە: 17-05-2024 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە لەلایەن: ( زریان سەرچناری )ەوە لە: 23-05-2024 پێداچوونەوەی بۆکراوە و ئازادکراوە
ئەم بابەتە بۆ دواجار لەلایەن: ( ئەڤین تەیفوور )ەوە لە: 23-05-2024 باشترکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە بەپێی ستانداردەکانی کوردیپێدیا هێشتا ناتەواوە و پێویستیی بە داڕشتنەوەی بابەتی و زمانەوانیی زۆرتر هەیە!
ئەم بابەتە 97 جار بینراوە
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
وێنە و پێناس
هاوینەهەواری گەلی عەلی بەگ ساڵی 1979
پەرتووکخانە
لۆزاننامە - وەشانی 2
پەرتووکخانە
ئەرکی مێژوونووس و بایەخی مێژوو
شوێنەوار و کۆنینە
کاروانسەرای قەسری شیرین
پەرتووکخانە
سەرجەم بەرهەمەکانی دکتۆر کەمال مەزهەر؛ بەرگی 05
کورتەباس
کەسایەتی و گەوهەرێک لەدەریای مەدرەسە ئایینی یەکەی هەشەزینی دۆزرایەوە
ژیاننامە
سەربەست بامەڕنی
وێنە و پێناس
مامۆستایانی قوتابخانەی ئامانجی سەرەتایی لە هەولێر ساڵی 1977
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای نارین
ژیاننامە
لیڤا شاخەوان عەلی
پەرتووکخانە
سەرجەم بەرهەمەکانی دکتۆر کەمال مەزهەر؛ بەرگی 04
ژیاننامە
محەمەد جەلیزادە
پەرتووکخانە
لەمپەرەکانی بەردەم ناسیۆنالیزمی کوردی چین؟
شوێنەوار و کۆنینە
سیاهگل.. پەرستگەی سەردەمی ساسانییەکان
وێنە و پێناس
قوتابییانی پۆلی سێیەمی قوتابخانەی (الاخوة) لە هەولێر ساڵی 1969
وێنە و پێناس
گەنجانی گەڕەکی ڕاستی(عەدالە)ی هەولێر لە مەلەوانگەی ئازادی ساڵی هەشتاکانی سەدەی بیست
کورتەباس
لادانی مناڵ هۆیەکانی و چارەسەرکردنی
ژیاننامە
ناسر فەتحی
کورتەباس
مۆری شێخ عەبدولقادری کوڕی شێخ حەسەنی هەشەزینی (شێخ قادری چل فەقێ)
شوێنەوار و کۆنینە
ئەشکەوتی کاڵدار
ژیاننامە
شیلان شەماڵ مستەفا
وێنە و پێناس
گوندی باڵەکیان شارۆچکەی سۆران ساڵی 1983
کورتەباس
ئۆچین دیلاکرۆ پێشەوای ڕۆمانسیەت
پەرتووکخانە
سایکس-پیکۆنامە - وەشانی 1
ژیاننامە
وەحید کەماڵی
کورتەباس
چارەسەرکردنی دەروونی هۆیەکە بۆ رزگاربوون لە ترسە دەروونی یەکان-بەشی یەکەم
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
ژیاننامە
سایە ئیبراهیم خەلیل
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
شوێنەوار و کۆنینە
قشڵەی قوشتەپە
ژیاننامە
محەمەد سامان ڕەئوف
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 1
ژیاننامە
ڕەوا جەلیزادە
پەرتووکخانە
سەرجەم بەرهەمەکانی دکتۆر کەمال مەزهەر؛ بەرگی 06
ژیاننامە
شانیا شەهاب

ڕۆژەڤ
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا)
24-07-1923
30-08-2010
هاوڕێ باخەوان
24-07-1923
ژیاننامە
زارا محەمەدی
28-05-2019
هاوڕێ باخەوان
زارا محەمەدی
ژیاننامە
مەلا محەمەدی شارەزووری
26-07-2013
هاوڕێ باخەوان
مەلا محەمەدی شارەزووری
ژیاننامە
شانیا شەهاب
23-07-2024
سەریاس ئەحمەد
شانیا شەهاب
ژیاننامە
سەربەست بامەڕنی
24-07-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
سەربەست بامەڕنی
 چالاکییەکانی ڕۆژی
بابەتی نوێ
ڤیدیۆ
ئیدارەی کەرکووک، چەمی خاسە دابەش دەکات، بەشێکی دەکاتە بەهەشت و بەشێکی دۆزەخ
25-07-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
وێنە و پێناس
گەنجانی گەڕەکی ڕاستی(عەدالە)ی هەولێر لە مەلەوانگەی ئازادی ساڵی هەشتاکانی سەدەی بیست
25-07-2024
زریان عەلی
وێنە و پێناس
مامۆستایانی قوتابخانەی ئامانجی سەرەتایی لە هەولێر ساڵی 1977
25-07-2024
زریان عەلی
وێنە و پێناس
کۆمەڵێک لە خاوەن کار و کرێکارانی بازاڕی عەلوەی هەولێر ساڵی 1997
24-07-2024
زریان عەلی
ژیاننامە
سەربەست بامەڕنی
24-07-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
ژیاننامە
ناسر فەتحی
24-07-2024
سەریاس ئەحمەد
ژیاننامە
وەحید کەماڵی
23-07-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
وێنە و پێناس
تیپی بەشی کۆمەڵایەتی پەیمانگەی مامۆستایانی هەولێر ساڵی 1997
23-07-2024
زریان عەلی
ژیاننامە
محەمەد جەلیزادە
23-07-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ژیاننامە
ڕەوا جەلیزادە
23-07-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ئامار
بابەت 526,208
وێنە 106,517
پەرتووک PDF 19,793
فایلی پەیوەندیدار 99,725
ڤیدیۆ 1,450
زمان
کوردیی ناوەڕاست 
301,423
Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,780
هەورامی 
65,761
عربي 
28,952
کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,323
فارسی 
8,571
English 
7,175
Türkçe 
3,571
Deutsch 
1,458
Pусский 
1,123
Française 
321
Nederlands 
130
Zazakî 
85
Svenska 
56
Հայերեն 
44
Español 
39
Italiano 
39
لەکی 
37
Azərbaycanca 
20
日本人 
18
עברית 
14
Norsk 
14
Ελληνική 
13
中国的 
11
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
130,241
پەرتووکخانە 
25,219
ژیاننامە 
24,326
کورتەباس 
17,153
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
14,496
پەند و ئیدیۆم 
12,405
شەهیدان 
11,553
شوێنەکان 
11,492
کۆمەڵکوژی 
10,881
هۆنراوە 
10,200
بەڵگەنامەکان 
8,316
وێنە و پێناس 
7,254
ئامار و ڕاپرسی 
4,624
کلتوور - مەتەڵ 
3,150
ناوی کوردی 
1,824
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,444
ڤیدیۆ 
1,356
پۆلێننەکراو 
990
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
815
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
776
کارە هونەرییەکان 
723
شوێنەوار و کۆنینە 
628
فەرمانگەکان  
269
گیانلەبەرانی کوردستان 
243
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
188
نەخشەکان 
182
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
94
زانستە سروشتییەکان 
80
خواردنی کوردی 
79
دۆزی ژن 
55
مۆزەخانە 
50
یارییە کوردەوارییەکان 
39
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
21
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
311
PDF 
29,990
MP4 
2,353
IMG 
194,689
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
وێنە و پێناس
هاوینەهەواری گەلی عەلی بەگ ساڵی 1979
پەرتووکخانە
لۆزاننامە - وەشانی 2
پەرتووکخانە
ئەرکی مێژوونووس و بایەخی مێژوو
شوێنەوار و کۆنینە
کاروانسەرای قەسری شیرین
پەرتووکخانە
سەرجەم بەرهەمەکانی دکتۆر کەمال مەزهەر؛ بەرگی 05
کورتەباس
کەسایەتی و گەوهەرێک لەدەریای مەدرەسە ئایینی یەکەی هەشەزینی دۆزرایەوە
ژیاننامە
سەربەست بامەڕنی
وێنە و پێناس
مامۆستایانی قوتابخانەی ئامانجی سەرەتایی لە هەولێر ساڵی 1977
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای نارین
ژیاننامە
لیڤا شاخەوان عەلی
پەرتووکخانە
سەرجەم بەرهەمەکانی دکتۆر کەمال مەزهەر؛ بەرگی 04
ژیاننامە
محەمەد جەلیزادە
پەرتووکخانە
لەمپەرەکانی بەردەم ناسیۆنالیزمی کوردی چین؟
شوێنەوار و کۆنینە
سیاهگل.. پەرستگەی سەردەمی ساسانییەکان
وێنە و پێناس
قوتابییانی پۆلی سێیەمی قوتابخانەی (الاخوة) لە هەولێر ساڵی 1969
وێنە و پێناس
گەنجانی گەڕەکی ڕاستی(عەدالە)ی هەولێر لە مەلەوانگەی ئازادی ساڵی هەشتاکانی سەدەی بیست
کورتەباس
لادانی مناڵ هۆیەکانی و چارەسەرکردنی
ژیاننامە
ناسر فەتحی
کورتەباس
مۆری شێخ عەبدولقادری کوڕی شێخ حەسەنی هەشەزینی (شێخ قادری چل فەقێ)
شوێنەوار و کۆنینە
ئەشکەوتی کاڵدار
ژیاننامە
شیلان شەماڵ مستەفا
وێنە و پێناس
گوندی باڵەکیان شارۆچکەی سۆران ساڵی 1983
کورتەباس
ئۆچین دیلاکرۆ پێشەوای ڕۆمانسیەت
پەرتووکخانە
سایکس-پیکۆنامە - وەشانی 1
ژیاننامە
وەحید کەماڵی
کورتەباس
چارەسەرکردنی دەروونی هۆیەکە بۆ رزگاربوون لە ترسە دەروونی یەکان-بەشی یەکەم
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
ژیاننامە
سایە ئیبراهیم خەلیل
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
شوێنەوار و کۆنینە
قشڵەی قوشتەپە
ژیاننامە
محەمەد سامان ڕەئوف
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 1
ژیاننامە
ڕەوا جەلیزادە
پەرتووکخانە
سەرجەم بەرهەمەکانی دکتۆر کەمال مەزهەر؛ بەرگی 06
ژیاننامە
شانیا شەهاب
فۆڵدەرەکان
شەهیدان - نەتەوە - کورد شەهیدان - ڕەگەزی کەس - نێر شەهیدان - وڵات - هەرێم (لەدایکبوون) - باشووری کوردستان شەهیدان - پارت / لایەن - یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان شەهیدان - زمان - شێوەزار - کرمانجیی ناوەڕاست شەهیدان - شار و شارۆچکەکان (لەدایکبوون) - دیبەگە ژیاننامە - ڕەگەزی کەس - نێر ژیاننامە - نەتەوە - کورد ژیاننامە - وڵات - هەرێم (لەدایکبوون) - باشووری کوردستان ژیاننامە - جۆری کەس - (ئەنفالچی)

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.67
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| کاتی ئافراندنی لاپەڕە: 2.297 چرکە!