عنوان: ایین #ایزدی# و اثار باستانی اش در کوردستان/ بخش هفتم
نویسندە: #سارا سردار#

$مکانهای مقدس و قدیمی در کوە سنجار$
همچنین زیارتگاه های بزرگان مذهبی از جمله زیارتگاه شیخ شرف الدین در دامنه #کوه سنجار# وجود دارد.
این زیارتگاه که دومین مکان مقدس ایزدی ها پس از لالش است، در دامنه کوه سنجار قرار دارد و در سال 1274 برای مقبره شیخ شرف الدین ساخته شده است و اکنون به یکی از معروف ترین زیارتگاه های جهان تبدیل شده است و هر ساله ایزدی ها از سراسر جهان از آن بازدید می کنند.
$کوه سنجار:$
کوه سنجار از نظر جغرافیایی از اهمیت ویژه ای در منطقه برخوردار است، همچنین به دلایل زیر در هنر و ادبیات یزدی نقش اساسی داشت:
- موقعیت جغرافیایی کوه سنجار در مرز #سوریه# و عراق و در نزدیکی ترکیه قرار دارد، بنابراین مکانی بسیار استراتژیک و مهم است، برای همین، هم در داخل و هم در خارج از کشور، همواره مبارزه برای اشغال و کنترل وجود داشته است، بنابراین یکی از مکان‌هایی که سازمان تروریستی (داعش) در اوایل تلاش برای اشغال آن را داشت، کوه سنجار بود.
- اکثر ساکنان این منطقه از کوردهای ایزدی هستند، این امر باعث می شد قدرت های مسلط بر منطقه و کشور گاه حتی قدرت های خارجی مانند امپراتوری عثمانی نیز سعی در کنترل این منطقه داشته اند و با گرویدن اجباری آنها به اسلام، همواره ترس از آوارگی در این منطقه وجود داشته است، در سرودن و شعرخوانی تأثیر گذاشته و مردم ایزدی سعی کرده اند از طریق هنر و ادبیات درباره این نسل کشی ها و حملات صحبت و ضبط کنند و به دیگران منتقل کنند.
- کوه سنجار پناهگاه مردم ایزدی بوده است که طی حملات مختلف به این کوه گریخته اند.
گنبد و حرم:
گنبد و ضریح مکان ویژه ای برای دفن روحانیون است که ایزدی ها به آن خاص و چاک ما می گویند.
خاص و چاک ما به کسانی اطلاق می شود که از نظر دینی نقش مهمی ایفا کرده و زندگی خود را وقف توصیه های دینی، سازماندهی و توسعه دین یزیدی کرده اند.
سبک معماری این زیارتگاه ها بسیار متفاوت و خاص این آیین است، به ویژه گنبد که طرح و اثر هندسی مختص منطقه و مذهب یزیدی است.
گنبدها و زیارتگاه ها، جدای از تفاوت های مذهبی و مهندسی، محل زیارت مردم و امید به برآورده شدن دعاها و آرزوهایشان است، با بستن پارچه های رنگارنگ و خواندن دعا توسط کسانی که درخواست و نیاز دارند انجام می شود.
هر گنبد ایزدی بر روی یک مربع بنا شده است که به معنای هر چهار گوشه جهان است، سپس روی چهار گوشه آن دایره ای کشیده می شود که به معنای کره زمین است و روی همان دایره هشت گوشه کشیده می شود، یعنی هر چهار فصل سال، روز و شب، یعنی هشت فصل و بر روی این هشت ضلعی ها بیست و چهار نور روز ایجاد می شود که از دوازده ماه سال شامل روز و شب الهام گرفته شده است، بر فراز این پرتوها دوباره چهار دایره ساخته شده است که نماد خورشید و پرتوهای آن در هر چهار فصل سال است.
در بیشتر نواحی ایزدی نشین تعداد قابل توجهی گنبد و زیارتگاه وجود دارد که هر کدام متعلق به عصری متفاوت و دارای تاریخ کهن و جدید است.
همه ساله در فصل بهار و بعد از سال نو، ایزدی ها بر حسب روستاها و مناطق خود مراسم مذهبی را بر روی قبور اعمال نیک خود برگزار می کنند، این مراسم شبیه جشنواره هایی در مناطق مختلف کردستان است. [1]