=KTML_Bold=Padîşahe Gurcistanê Tamara û rêberên wê yên eskerî #êzîdî# ku bi sedsalan ew bi rûmet kirin=KTML_End=
Niviskar Wîkîpediya, Dîroka Gurcistanê
Nivîskar: K. Isaev
Di sala 1185an de, Atabeg Ebu - Bekr êrîşî herêma valahiya Gurcistanê - padîşahiya Şarşkan kir. Piştî hingê Atabeg berî niha li ser xaka Gurcistanê dest bi hemleyê kir û paşî Tamara fermandeyê xwe John Mkhargrdzelî û mêrê wê David Soslan şand da ku wî destwerdanê bikin, ku hêzên bilindên dijminan têk birin. Ji bilî serketinê bajarên weke Dvîn û Anî kirin qraliyeta Tamarayê. û erdên Ebû-Bekrê neçar man ku statuya xwe ya vale nas bikin. dîtina Gurcistanê ji alîyekî ve desthilatê bi dest ve dihîne û gefa berdewam ji Alîyê Persîya ermenîya din jî bi xwebexşî dibe beşekji Gurcistanê.
Gurcistan di bin Tamar û rêberên wê yên leşkerî yên birûmet, birayên Mkhargrdzelî, bû yek ji girîngtirîn mîrîtiyên serdema navîn.
Lê ne Persîa û ne jî olperestên bîzans guhertinên ku pêk tên bi awayekî rast nedîtin, bi tu awayî Gurcistanê wek wekheviya xwe dihesibînin, lê wekî qadeke berjewendiyên xwe yên siyasî - ev Keybanû Tamara ya mezin xeyalşikestî kir. Û ew peywireke din dide yek ji birayên Zachary Mkhargdzelî û li pêş dinêre, ew bi awayekî bêkêmasî li ber xwe dide. Zekeriyas bi operasyonên leşkerî yên bi bandor û birûskê, hin herêmên bakur û rojavayê Îranê bi Gurcistanê ve girê da û li wir jî bi sûdwergirtina ji qelsiya Bîzansê, bajarên li jêrê bi qraliyeta Tamarayê ve girê da: Kars, Trebizond, Limnia, Samsun, Kotiora, Kerasunt û Heraclea. Lê piştre Tamara sînorkirin nîşan da, biryar da ku bajarên hatine fethkirin rasterast nexe dewleta xwe, fermana avakirina dewleteke tampon - Keyaniya Trebizond da. Di serê wê de Alexey Komnen hatibû danîn, berê li dadgeha Tamarayê mezin bûbû.
Qet herêmên Gurcistanê ji Derbendîer Erzîromê, ji Deryareşa Qezwiyan bi ser van axên mezin ve neçûne.
Hema bêje 15 milyon mirov li ser erdên qraliyeta Gurcistanê dijiyan. Navdariya serkeftin rûmeta Qralîçe Tamara û qraliyeta wê serketineke din bi dest xistin.
=KTML_Bold=Selahaddînê Eyûbî û rod Zekeryanî-Mkhargrdzelî=KTML_End=
Sûltanê Mezin Selahedîn Eyûbî ku bi eslê xwe Êzidî ye û piştre bûye Misilman û bûye Kurd, hînî Tamara Mezin û fermandarên wê yên leşkerî yên Êzidî yên li rojhilat bûye. Beriya destpêkirina şerê bi Xaçperestan re Selahaddîn bi Tamara re li hev kir: Li ser bêalîbûn û nedestwerdana wê ya li şerê dema pêş Dema sultanê mezin peywira birina Qudsê temam kir, Padîşahe Tamara biryar da ku deynê xwe bide. helbestvan û dîplomatkarê xwe Şota Rustavêlî bi daxwaza vegerê bo Gurcistanê hemû samanên xwe yên olî li welatê pîroz ê Felestînê şandine Sultan Selahedînê Gelek çavkanî jî di sala 2000 'î de pereyên zêr ên ku anîne Selahaddînê radigihînin. Lê encam ji hemû bendewariyan derbas bû: Sultan vegeriya Gurcistanê hemû dêr û manastirên girêdayî wê li Welatê Pîroz, her wiha destûr hat dayîn ku nûnerên mîrîtiya Gurcistanê bi pankart û çekên xwe li ser hespan derbasî Qudsê bibin.
Ji bo hemû heciyên din ên ne Misilman, şert û mercên bi vî rengî nepêkan bûn. Ji bo hemû heciyên din ên ne Misilman, şert û mercên bi vî rengî nepêkan bûn. Her wiha hemû heciyên Gurcistanê dema ku serdana axayan dikirin, pasevanên Sultan jî li cem wan bûn.
Niha divê em sedemên serkeftina dîplomatîk a Gurcistanê zelal bikin. Û em li vir çareya tiştên ku di dîroknameyên dîrokî de qewimîne dibînin, ku em çîrokên li ser çawamalbata êzdîyên gurcî yên navdar bi serwerên Asya Ya nêz - xanedaniya Eyyûbîyan re dizewicin, dibînin John Zakaryani-Mxargrdzelî bê guman ev yek di encama şerê niştecihbûnê de pêk hat ku şertê sereke yê zewacê keça John Zakaryanî-Mkhargrdzeli Tamty biraziya Selahaddîn bû. Piştî vê zewacê, qedera Xiristiyanên li xaka Fîlîstînê bi taybetî Gurciyan ji bo baştir hat guhertin.
Dîroknûsên dîrokî yên wê demê wisa ji me re dibêjin, ango Kirakos Gandzaketsi, dîroknasekî ermenî, sedsala 13an.:
Hatina xanimê bo mala sultanan sûdeke mezin bi xwe re anî: Ew ji bo Xiristiyanên ku di bin serweriya wan de bûn hêsantir bû, û ji bo herêma Taronê jî zêdetir bû, ji ber ku keşîşxaneyên li wir bi cih bûne û bac li wan hatiye kirin hêsantir bûye û ji bo nîvê [nifûsê] ew bi hev re hatine rakirin konuya emir .Mafên Gurciyan hîn zêde bûn, ji ber ku Îvan ket nava herema Çalcedoniyan, ku tê de Gurcîstan têk çû... Ji ber vê yekê, wan bi taybetî ji Gurciyan hez kir, û [ya duyemîn] li hemû bajarên xwe, herweha li Orşelîmê ji bacan bêpar bûn. Û navê vê jinê Tamta bû.
Û bi vî awayî dostanî û aştî di navbera mîrîtiya Gurcistanê û xwedîkirina sultanan de pêk hat.
=KTML_Bold=Encamên hikumdariyê=KTML_End=
Di demeke nêz da David Soslan dimire, Tamaraxemgîn dest bi fikirîna li ser wergirê dike. Ew heman tiştî dike ku bavê wê carekê kiribû - kurê xwe Geogrgy (Laşa) dike hevserok.
Di sala 1213' an de wê Qralîçeya Efsanewî ya Gurcistanê biçe . û serkirdeyên wê yên leşkerî yên êzdîyan dê pîr bibin û dê nikaribin bi temamî alîkarîya mîrê laşa ciwan bikin.
Bu arada yenilmez Moğollar krallığın sınırlarına yaklaşıp yaklaşıyorlar Di şerên bi Mogolan re, leşkerên Gurcistanê wê ji aliyê tsarê ciwan George Lasha ve bên birêvebirin, lê wê birayên Zakarian-Mkhargrdzelî nebe, bav Davîd Sirgûnkirin nebe, lê ji bo wî ya herî xerab, dayikeke aqilmend wê nebe ku her tim ji her rewşê rêyek dît.
Mixabin Gurcistan, di bin darbeyên Mogolan û gelên Tirk de wê gelek herêmên di bin serweriya Qralîçe Tamara de hatine qezençkirin winda bike û wê ti carî nikaribe xwe bigihîne bilindahiyên bi vî rengî.
Û malbata birûmet a Zakaryanî-Mkhargrdzelî dê heta sala 1360ê li axa Kurdistan û Ermenistanê hukumdariya xwe bidomîne, ewê malbatên din ên navdar ên Vahramiyan, Hasan-Celaliyan raber bikin û di sedsala XVII de dê bibe malbateke bi bandor a prensê Împeratoriya Rûsyayê Lê belê ev bi temamî çîrokeke cuda ye.
[1]