پەرتووکخانە پەرتووکخانە
گەڕان
  

کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!


بژاردەی گەڕان




گەڕانی ورد      کیبۆرد


گەڕان
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
Dark Mode
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان تۆمارکردنی بابەت ئامرازەکان زمانەکان هەژماری من
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
Dark Mode
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 دەربارە
 بابەت بەهەڵکەوت
 چالاکییەکانی ڕۆژی
 ڕێساکانی بەکارهێنان
 ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
 بیروڕاکانتان
 دڵخوازەکان
 کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
 چالاکییەکان - کوردیپێدیا
 یارمەتی
بابەتی نوێ
ژیاننامە
بنار عەباس
27-12-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
بەهرە سەمیر ئەنوەر
27-12-2024
سروشت بەکر
پارت و ڕێکخراوەکان
یەکێتیی ناوەندی گۆڕەپان و مەیدانی کوردستان
27-12-2024
سروشت بەکر
پارت و ڕێکخراوەکان
یانەی وەرزشی ڕواندز
27-12-2024
سروشت بەکر
پەرتووکخانە
پڕۆسەی ئەنفال و ڕەنگدانەوەی لە ئەدەبی کوردیدا
27-12-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
پێگەی ئافرەت لە شیعرەکانی تەڵعەت تاهیر دا
27-12-2024
کشمیر کەریم
ڤیدیۆ
هونەرمەند و کادری ڕادیۆی کوردی لە بەغدا و نووسەر، شوکڕوڵڵای بابان
27-12-2024
کشمیر کەریم
ڤیدیۆ
تیپی هونەرەکانی میللی هەولێر ساڵی 1981
27-12-2024
کشمیر کەریم
ڤیدیۆ
ئەی باڵابەرزی نەرم و شل؛ شیعری: دڵزار، تاهیرتۆفیق، تۆماری ڕادیۆی کوردی لە بەغدا، ساڵی1959
27-12-2024
کشمیر کەریم
ڤیدیۆ
ژیانێکی سادە و ساکاری کورد لە باشووری کوردستان ساڵی 1955
27-12-2024
کشمیر کەریم
ئامار
بابەت
  531,989
وێنە
  113,323
پەرتووک PDF
  20,690
فایلی پەیوەندیدار
  109,207
ڤیدیۆ
  1,729
زمان
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
292,214
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
91,114
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,417
عربي - Arabic 
32,839
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
20,354
فارسی - Farsi 
11,710
English - English 
7,828
Türkçe - Turkish 
3,690
Deutsch - German 
1,809
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,144
Français - French 
349
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Polski - Polish 
56
Español - Spanish 
55
Italiano - Italian 
52
Հայերեն - Armenian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
7
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
109,149
ژیاننامە 
26,928
پەرتووکخانە 
26,182
کورتەباس 
19,251
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
15,082
پەند 
13,754
شوێنەکان 
12,155
شەهیدان 
11,937
کۆمەڵکوژی 
10,919
هۆنراوە 
10,500
بەڵگەنامەکان 
8,422
وێنە و پێناس 
7,576
ئامار و ڕاپرسی 
4,627
کلتوور - مەتەڵ 
3,149
ناوی کوردی 
2,561
ڤیدیۆ 
1,611
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,465
فەرمانگەکان  
1,013
پۆلێننەکراو 
989
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
826
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
776
کارە هونەرییەکان 
769
شوێنەوار و کۆنینە 
639
گیانلەبەرانی کوردستان 
360
یارییە کوردەوارییەکان 
279
ئیدیۆم 
224
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
187
نەخشەکان 
185
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
101
خواردنی کوردی 
84
زانستە سروشتییەکان 
80
دۆزی ژن 
55
مۆزەخانە 
50
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
28
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
518
PDF 
32,577
MP4 
2,881
IMG 
208,789
∑   تێکڕا 
244,765
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
ژیاننامە
ئاری بابان
شوێنەکان
هەرمۆتە
ژیاننامە
هێرۆ سەباح سەربیری
پەرتووکخانە
ئاراسنامە، بەرگی 01
پارت و ڕێکخراوەکان
یانەی وەرزشی ڕواندز
نەریت و سیاسەت لە کۆمەڵگەی کوردیدا
وێنە مێژووییەکان موڵکی نەتەوەییمانە! تکایە بە لۆگۆ و تێکستەکانتان و ڕەنگکردنیان بەهاکانیان مەشکێنن!
پۆل: کورتەباس | زمانی بابەت: کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish
بەشکردن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
نرخاندنی بابەت
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin)0
English - English0
عربي - Arabic0
فارسی - Farsi0
Türkçe - Turkish0
עברית - Hebrew0
Deutsch - German0
Español - Spanish0
Français - French0
Italiano - Italian0
Nederlands - Dutch0
Svenska - Swedish0
Ελληνική - Greek0
Azərbaycanca - Azerbaijani0
Catalana - Catalana0
Čeština - Czech0
Esperanto - Esperanto0
Fins - Finnish0
Hrvatski - Croatian0
Lietuvių - Lithuanian0
Norsk - Norwegian0
Ozbek - Uzbek0
Polski - Polish0
Português - Portuguese0
Pусский - Russian0
Srpski - Serbian0
балгарская - Bulgarian0
қазақ - Kazakh0
Тоҷикӣ - Tajik0
Հայերեն - Armenian0
हिन्दी - Hindi0
ქართველი - Georgian0
中国的 - Chinese0
日本人 - Japanese0

نەریت و سیاسەت لە کۆمەڵگەی کوردیدا

نەریت و سیاسەت لە کۆمەڵگەی کوردیدا
ناونیشانی بابەت: نەریت و سیاسەت لە کۆمەڵگەی کوردیدا
ئامادەکردن: #عادل قادری#

نەریتە کۆمەڵایەتییەکان ئەو دابوونەریت و یاسا و ڕێسایانەیە ژیان و ژینی کۆمەڵگە و بوونی کۆمەڵگەیەکی هەر لە هاتنەدنیاوە تاکوو گەشەکردن و کایە و شەڕکردن و هاوسەرێتی و مردن، پێ جێبەجێ دەکرێت و لە ڕۆچنە و سۆنگەی ئەم نەریتگەلەوە ئیش و پیشەکان ڕادەپەڕێنرێت.
لەکۆمەڵگەی کوردستاندا، نەریتە کۆمەڵایەتییەکان چۆن سیاسەت بەرهەمدێنن؟ نەخشی ئەو نەریتانە لەنێو فەزای سیاسەتدا تا چ ڕادەیەک قوول و بەرجەستەیە؟
=KTML_Bold=سەرەتا:=KTML_End=
نەریتە کۆمەڵایەتییەکان ئەو دابوونەریت و یاسا و ڕێسایانەیە ژیان و ژینی کۆمەڵگە و بوونی کۆمەڵگەیەکی هەر لە هاتنەدنیاوە تاکوو گەشەکردن و کایە و شەڕکردن و هاوسەرێتی و مردن، پێ جێبەجێ دەکرێت و لە ڕۆچنە و سۆنگەی ئەم نەریتگەلەوە ئیش و پیشەکان ڕادەپەڕێنرێت.
یەکێک لە نەریتە زەقەکانی پێکهاتی گشتیی کۆمەڵگەی کوردی، فیۆداڵیزم و خۆهەڵاواردنێک بووە کە جۆرێک لە ئیریستۆکراتییەتی کۆمەڵایەتی و پێگەی ئوستوورەیی لە ناو کۆمەڵگە لە قۆناغێکی مێژووی ئێمەدا گرتۆتە خۆی و ئەم شێوازە لە بوونی کورد لە قۆناغێکی مێژوویی دیاریکراودا لە ڕێگەی باوەڕ بە دانسقەبوون و دەسەڵاتیان بە سەر موڵک و ماڵ و زەوی و ڕایەتدا خۆی مانیفێست کردووە، خودی پێکهاتی فیۆداڵیی و فۆرمی خانخانی و عەشیرەت و عێلپەرەستی نیشانە و ئاماژەیەکە بە کۆنبوونی ئەم نەریتە و گەڕاندنەوەیەتی بۆ جۆرێک لە هاوکێشەی تابۆیی و پیرۆزتەوەر کە ڕەسەنایەتی بە خوێن و خێڵ دەدات و هەمیشە هێڵێکی جیاکاریی لەنێوان خۆی و ئەوانی تردا دادەنێت.
=KTML_Bold=خوش آمدی… بۆ ڕوونکردنەوەی مەبەست=KTML_End=
وردەکاریی ئەم تایبەتمەندییە کۆمەڵایەتییانە بە چاوخشاندنێکی خێرا بە سەر ڕۆمانی “خوش آمدی…!” نووسەر و وەرگێڕی کوردی فارسینووس، ئیبراهیمی یوونسی دەخەمە ڕوو.
لێرەدا بۆیە کەڵک لە فاکتهێنانەوەی ئەدەبی واتە ڕۆمان‌ وەردەگرم چوون پێم وایە زۆر لایەن و ڕەهەندی کۆمەڵایەتی هەن کە پێویستیان بە فاکتهێنانەوە هەیە کە وەکوو لایەنی کەمتر دیار و ناسراو پێویستە ئاوڕیان لێ بدرێتەوە. ئەم تێگەیشتن و ڕێگەبڕینە لە دوو پانتای ئەدەب و مێژوودا دەپۆڕێت و چ شتێک لە ڕۆمانێکی مێژوویی باشترە کە کۆمەڵگە و ئەدگار و ئاکارەکانی گێڕابێتەوە؟
ئەم گێڕانەوەیە سیستەمێکی کۆمەڵایەتی و سیاسیی نەریتگەرا باس دەکات؛ ‌ فیۆداڵیزم! دەسەڵاتی خانخانێتی! بوونەوەری سەرەوەی هەرەمەکە کە ناوی خان بێت وەک ئەوەی کە ڕۆمانی بە خێرهاتی…!1 بەوردی باسی دەکات، تایبەتمەندییەکی خۆبینانە و لەخۆدەرچووانەی دانسقەی تێدا بووە و ئەم تایبەتمەندییەش بە شێوەی وشیارانە زۆرتر بۆ ئەو مەبەستە بووە کە لەوانی دی جیا و هەڵبژاردە و تایبەتی بکاتەوە، ئەم سیستەمە تەنانەت ئەگەرچی لە دوای هاتنی ئایینی ئیسلامیش هەر پێکهات و دەسەڵاتی لەسەرپێ و ئامادە بووە و لانی کەم وەکوو ئەو ڕۆڵ و دەورەی خۆی بۆ خۆی دایدەنا و لاشی پەسەند بوو، بوونەوەری سەرەوەی هەرەم لەم گێڕانەویەدا هەر بە هۆ و بە ئاڕاستەی ئەو جیاکارییەشدا نوێژەکانی بە تەواوەتی نەدەکرد، ئەوەش لە حاڵێکدا بووە کە کەلتووریشی بەزۆری! ئایینی و ئیسلامی بووە، تێڕوانینی فیۆداڵی بۆ ئایین و ڕێوڕەسم و تاعەتە دینییەکان هەر لە هەناوی سیستەمی خانخانی و پێوەندیی لەگەڵ ڕایەتدا پێناسە کراوە.
نووسەر لە زمانی یەکێک لە کەسایەتییەکانی ڕۆمانەکەوە دەڵێت: “بەنی ئایەمێک کە گەرد و وردیلەیەکی بێ نرخ و بایەخ زیاتر نییە، خۆی بە تەوەر و خولێنکەی گەردوون و کائینات دادەنێت، و من بۆیە لە نوێژکردن خۆشم دێ چوونکوو دەبێتە هۆی ئەوەی کە ئەم گەردیلە چرووک و هیچە بو چرکەساتێکیش بووە لە ترۆپک و بەرزاییەکانی لە “خۆ”باییبوون و لووتبەرزی بێتە خوارەوە و بڕێک لەگەڵ ڕاستیی و حەقیقەتی بوونی خۆی ئاشنا بێت و تەنانەت ئەگەریش ئەو هەستی دابەزین و لەخۆدەربازبوونەش داینەگرێت، هەر ترس و دڵەڕاوکێیەک دەکەوێتە گیانییەوە پەیوەست بەم پرسیارەی کە داخۆ منیش ئەوەندە گەردیلەیی و سووچ و چرووک بم کە “ئەوانی”دی؟”2
ئەمە نەریتێکی کۆمەڵایەتی بووە کە فۆرمێکی پێوەندیی ئابووری و ئەخلاقیشی دەستنیشان دەکرد و لەگەڵ دەسەڵاتی سیاسیش تێکەڵ بووە و تەنانەت بگرە ئەو هێڵە جیاکارییە کۆمەڵایەتیانەی کە “بەزۆریی”! دایاندەنا و لە سۆنگەیەوە هەژموونی و تایبەتبوون و پیرۆزیی خۆیان تێدا بەرجەستە دەکردەوە، کەلەبەر و کوناڕۆشنا3ی دابینکردنی دەسەڵاتی سیاسیشیان بووە.
ئەمە لە لایەک کە ئێمە لەگەڵ هێزێکدا بەرەوڕووین کە پێگەی دەرەمرۆیی و دەرەکۆمەڵایەتی و میتافیزیکی بۆ خۆی دادەنێت و خوێنی خۆی وەکوو “چەشن” و لە ڕووی دانسقەیی وێنە وەکوو خوێنی سیاوەش وێنا دەکەت کە گەر ڕژا قەت کۆ نابێتەوە و تەنانەت گەر دڵۆپێکیش بێت چوونکوو ئەم خوێنە دانسقە و جیاوازە و قودسییە.
=KTML_Bold=قبووڵکردنی سیستەمی میتافیزیکی=KTML_End=
لەئالییەکی دن چەسپاندن و بڕەویی ئایینی ئیسلام و ئامادەگی کۆمەڵگەی کوردیی بۆ قبووڵکردنی سیستەمێکی میتافیزیکی نوێ چەشنێکیتری لە مەندی و وەستایی و یەقینی داسەپاند. ئەگەرچی ویل دۆرانت لە شوێنێکدا دەڵێ: هیچ کولتوورێک بەگوڕ و زەخت و هێرشی کولتوور و شارستانییەتی دەرەوەی خۆی لەناو ناچێت و داناڕزێت، بەڵکوو پێش لە هەموو شتێک ئەم کەلتوور و سیستەمە خۆی لە ناوەڕا دادەڕزێت و بەرەوە هەڵوەشاویی دەچێت و ئامادەی ئاوابوون دەبێت.
مەبەستم ئەمەیە ئەم وتەیە یاسا و بنەمایەکی نەگۆڕ و هەمیشەیی نییە، واتە دەکرا و دەشیا کولتووری کوردیی لەگەڵ جووتبوون تەکی کولتووری عەرەبی-ئیسلامی ڕەهەندی گەشە و کرانەوە لە خۆیدا ببینێتەوە، چونکوو بەهەر حاڵ لە ڕووبەڕووبوونەی ئەو دوو کولتوور و دونیایەدا وەکوو پێکهات دۆخێکی دیالیکتیکی ئامادە بووە، واتە “ڕۆڵگێڕ و بکەری تێز” و “بکەری ئانتى تێز” ئامادە بووگن، بەڵام ئەوەی کە تەنیا ڕۆڵەکەی وەکوو ئەگەرێکی کردەوەیی مایەوە و لەهەمبەر تێزەکە واق وڕما و داکەوت ئەو کەلتوورە واتە کولتووری”کوردیی” بوو کە ئانتی تێز و پەرچەکرداری لێ نەخێزا و نەوەشاوە.
بۆیە میتافیزیکێکی تر بە تەواوی هێز و وزەی بانسرووشتی و ئاسمانییەوە ڕژایە نێو میتافیزیکی فیۆداڵیانەی کوردییەوە و ئەمە ئەو پێکهاتە سەیر و پێناسەنەکردەیەی درووست کرد کە دەکرێ ناوی لێ بنێین میتافیزیکی “ئاویتاری” یان تێکەڵ واتە دوو یا چەن میتافیزیکی دینی یان ئایدیالیستی دەڕژێنە ناو یەکدییەوە و پێکهاتێک دەسازێنن کە جەمسەرە میتافیزیکییەکانی هەر دوولا تێیدا دەجەنگن بۆ تاقانەبوون و تاکمانەوەی “یەکیان” و تەنیا سووتەمەنیی و سووتەمەڕۆی ئەم جەنگەش وزە و توانستی ژیری و ڕەخنە و گومان و پرسیار و بڕیارە، شتێک کە ڕوونە ئەمەیە وێرانی و کاولکارییەک کە لەنێوان ئەم دوو هێزەدا دێتە ئاراوە ئاکام و کاریگەریی خۆی لەسەر نەریت و فۆرمە کۆمەڵایەتییەکان بە جێ دێڵێت.
بۆیە ناوبردەی بە جەنگ و کاولکاری دەکەم چونکە هیچ کام لەم دوو هێز و لایەنە لەخۆگر و هەڵگری شیمانە و بڕشتی ڕەخنەکاری، گومانسازیی و پرسیارئافرێنییان تێدا نییە تاکوو بکەوێتە دانووستان و ئاڵشت و ڕاگۆڕینەوەوە، هەر بۆیەش لە قەوارەی جەنگی ڕاستەقینەی بەرهەست و توندوتیژییەکی ڕێکخراو و قورمیشکراو تا ئەمڕۆش دەنگی تەقەی فیشەکەکان و زرینگەی شمشێرە سواخدراوەکانیان بە یەقین دێت و ئەم دۆخەش بەرهەمهاتووی ئەو تێکەڵکاریی و جووتبوونەیە کە بوون و دەرکەوتەیەکیشی هەبێت دەڵەمە و دژواز و “کۆمیتراژیک” دەنوێنێت، دەقاودەق بە شێوەی ئەو کەسایەتییە کە لەزمانی یەکەم کەسی تاکەوە لە “بەخێر هاتیی…!”کە وەکوو ئاماژەم پێدا خانێکە بەناوی ڕۆستەم کە بەهۆی باوەڕی بە ڕەسەنایەتی و خوێنپیرۆزیی و ڕەگەزپاکیی خۆیەوە قەت مەودا و “بڕیار”ی شووکردنی کچەکەی لەگەڵ “بۆرە پیاو”ێک بە ناوی خەسرەو کە خەڵکی بانەیە، نادات.
جێگەی ئاماژەیە کە ڕۆستەم بەگ (خان) خەڵکی باکووری کوردستانە و خەسرەو لاوێکی عاشقە و خەڵکی بانەی ڕۆژهەڵاتی کوردستانە. ڕۆستەم بەگ دوای ڕووخان و نسکۆی شۆڕشی ئارارات لە باکووری کوردستان بە ڕێبەرایەتی ئیحسان نووری پاشا، لە دەست هێزەکانی تورک هەڵدێت و ڕوو دەکاتە ڕۆژهەڵاتی کوردستان.
وەک نووسەر دەیگێڕێتەوە بەهۆی ئەوەی کە هەر هەمان سیستەمی فیۆداڵی و خانخانێتی لە ڕۆژهەڵاتی کوردستانیش زاڵە، لە بەر دەروازەی هەر شارێک خانێک بە سووروسات و دەسوپێوەندی شکۆمەندی خانایەتییانەی خۆیەوە ڕاوەستاوە بۆ داوەتکردن و ڕێزلێنان لە هاوخوێن و هاوڕەگەزی خۆی کە “خان” بێت.
ئەگەرچی وا دەردەکەوێت و دەخوێنرێتەوە و تا ئێستەش دەگێڕدرێتەوە کە ئەمە تەنیا سۆز و حەزێکی کوردانە و کوردایەتییەکی کلاسیک بووە! بەڵام سەرچاوەکەی ئەم ڕۆحە هاوبەشە فیۆداڵییە بووە! ڕۆستەم خان وەکوو بوونەوەرێکی هەستەوەر و ئیزۆتێریک (باطن گرا) ە واتە زۆرتر بەهەست و نیگاوە ڕووبەڕووی دونیا دەبێتەوە و شیکاری و لێکدانەوەیەکی وای بۆ ڕووداو و دیاردەکان نییە، هۆگری بە سرووشت و مۆسیقای فولکلۆری کوردی بە تایبەت حەیران و لاوژە و قەتار4 هەیە، تەنانەت سترانبێژێک بە ناوی پیرۆتی لەگەڵ دایە و جارناجارێک کە لە ئەوقبوون و ڕوانین لە کێو و ترۆپکی چیاکان وەکوو هێمای جەنگ و حەماسەت تێر دەبێت بە پیرۆت دەڵێ: “ئادەی بخوێنە”.
ئەمە لایەنێکی کەسایەتی مرۆڤی ناو میتافیزیکێکی ئاویتارییە، بەڵام لایەنی دیکە و دژبەری لایەنی سەرەوە کە ڕۆمانەکە دەیگێڕێتەوە ئەوەیە کە دوای ئەوەی کە لە شاری بانەدا نیشتەجێ دەبن، ڕۆسەم خان بەو هەموو سۆز و عەشق و حەماسەتەوە کە هەیەتی (و ئەمە لە خۆشەویستی بۆ مەقام وبەیتە کوردییەکاندا ڕوونە) و تەنانەت خۆشی لە ڕێگەی عەشقەوە لەگەڵ دایە خانم واتە دایکی نەرگس (کە خەسرەو خۆشی دەوێت) ژیانی پێکەوەناوە، بەڵام کاتێک نەرگس و خەسرەو شەیدا و عاشقی یەکدی دەبن و لە ڕووی تیۆریکەوە دەرفەتێک دێتە ئاراوە بۆ گومانکردن و بەرەو پرسیار بردنی سیستەم و بڕیاری فیۆداڵانە، بەرگریی و پەرچدانەوەیەکی توندی لەڕادەبەدەر دژیان پیشان دەدات و تەنانەت پیلان بۆ خەسرەو دادەنێت، خەسرەوێک کە ڕۆشتۆتە پێشوازی بنەماڵەی ئاوارە و ئاوارتەی خانەوە و لەسەر سنوور بە ناو چەندین کەندەڵان و وشکەچۆم و کوێرەڕێ، بۆ نەکەوتنەداوی سەربازانی ئاتاتورک هێناویانییەتە ناو شاری بانە.
لەو پیلانەدا خەسرەو گیان دەردەبات بەڵام کوڕە دراوسێیەکیان پێوە دەبێت و دوای ماوەیەک کە قسە و قسەڵۆکی زۆر دەخرێتە دووی نەرگس و خەسرە و ڕۆستەم خان، هەروەها بەهۆی زەختێک کە سیستەمی فیۆداڵی “باوکسالارانە”ی بنەماڵەی ڕۆستەم خان واتە باوکی نەرگس دەیخەنە سەر نەرگس، کچە خۆی دەرمانخوارد دەکات و تیا دەچێت و پاش ئەم ڕووداوە بەرەبەرە ڕۆستەم و دایەخان بەرەو هەڵوەشان و داڕزانێکی دەروونی و ڕۆحیی دەڕۆن و ڕۆستەم بە تەواوی شێت دەبێت و هەموو سامان و بوونی مادیی و مەعنەوی خۆیان لە کیس دەدەن و هێرشگەلی جۆراوجۆر دەکرێتە سەریان و… و ڕوو دەکەنە شوێنێکی نادیار لای پارێزگای کرمان.
=KTML_Bold=ونکردی زەمان:=KTML_End=
تا ئەم وێستگەیە کە ڕەنگە بە جۆرێک دواوێستگەش نەبێت لە ڕۆمانەکەدا بوونەوەر و بکەری ناو سیستەمی میتافیزیکی ئاماژەپێدراو دوو تایبەتمەندی نێگەتیڤ و چارەنووسکوژ و ڕەش وەردەگرێت؛ شێتییەک کە سەر لە وڕێنە و تێکچوونی یادەوەری (ونکردنی زەمان) دەدات و غوربەتێک کە ئەمان تێیدا بۆ خەڵکی کرمان “ئەویدی”ن، بەڵام ئەمان خۆیان نازانن چین و پێگەیان چۆنە تا بیر لەوانی دی بکەنەوە! واتە پێوەندی نێوان ڕۆستەم خان وەکوو خودێکی نەریتیی کوردی لەگەڵ ئەویدییەکی گەورە کە فارس و کرمانییەکان بن درووست نابێت وەکوو ئەو پێوەندییەی پێشوو کە سیستەمی خانخانێتی لەگەڵ ڕایەتەکانی خۆی درووست دەکرد بۆیە لە هەمبەر ئەویدیی گەورە شکست دەهێنێت و دیسان دەگەڕێتەوە بۆ ئەو خودە نەرێتییە ئەگەرچی بە هەندێ گۆڕانکاریی و توانەوەوە، لە دواجار کوڕە گەنجێکی بانەیی کە لە دەزگای “دادوەری” کرماندا ئیش دەکات بە سەریان دەکاتەوە و کچەکەی نەرگس کە ئێستە سمتی پڕە و مەمکی قۆرت و دەنگی ناسک! خوازبێنی دەکات و دەبێتە دەرگایەکی تۆزێک ڕێزمەندانەتر لە پێشوو بۆ دەرچوونی ڕۆستەم بێ “خان” و مان لە بەرزەخ و ڕۆشتن بەرەو نادیار یان دۆزەخ! ێک کە دۆخی هەنووکەی تێدا درێژە پێ بدات!
=KTML_Bold=باوکسالاری و خانخانێتی:=KTML_End=
وەک لەم گێڕانەوەیەدا تا ڕادەیەک ڕوونم کردەوە نەریتە کۆمەڵایەتی و کەلتووریەکانی کورد وەکوو باوکسالاری و خانخانێتی کە دەسەڵاتێکی شکۆمەند و پیرۆز و فیۆداڵیانەی لێ شین بۆتەوە، لەگەڵ میتافیزیکی ئیسلامی - عەرەبیدا بە شەڕ دێت و بەهۆی نەهاتنە ئارای سەنتێز و بەرئەنجامێکی ڕوون و واقیعی و ئاوەزمەندانە، چۆڵەوانییەک لە داروپەردووی ڕووخاو کە “با” تێیدا کرژی کڵافە کردووە و ڕایدەژەنێت لە بەر دەممانە کە عەشقی نەرگس و خودی نەرگس دەکوژن چوونکوو خوێنی نەرگسیان بەلاوە پیرۆزە و لەم سەریشەوە ئیسلامیان قبووڵ نەکردووە و نوێژ بە تەواوەتی ناکەن چوونکوو ڕەسەنایەتیان نابێ لەکیس بدەن، بۆیە وەکوو دەرکەوتەیەکی هێمایینی ئەم کردەوەیە نەرگس لە بانە بە جێ دێڵن و لەو ماڵەی کە بەکرێ گرتبوویان، لەنهۆمی سەرەوەدا دەینێژن و ئەرکی سەردانیکردن و پاسەوانییەکەی دەدەنە دەست ژنەقەرەجێک، دواتر ژنە چ گێڕانەوەگەل و چ دیرۆکگەل و چ ئووستوورەگەلێک لە گڵکۆی نەرگس ناهۆنێتەوە! لە گڵکۆی عاشقێکەوە دەبێتە نەزەرگە و ق#سنە# کۆنێک کە فریشتەکان و خزری زیندوو بەسەری دەکەنەوە و ژنە قەرەجیش لەم پێشانگا ئەفسووناوییەی کە ڕێکی خستووە پارە و دەسکەوت و حەوجەگەلێکی زۆر بەری دەکەوێت!
بەرهەمهێنانەوەی ماناکای پیرۆزی
ئەمەش وەکوو ئاماژەیەکە بۆ درێژبوونەوە و بەرهەمهاتنەوەی ماناکانی پیرۆزیی تاقم و توێژێک لەژێر ناوی خان و خێڵ و فیۆداڵ کە لەگەڵ ڕەهەندێکی ئوستوورەیی بە ناوی مردن تێکەڵ بووە و گێڕانەوەی لە ناو سیستەمێکی مانایی دیکەدا بەردەوام دەبێت و ئەم جارە لە نهۆمی سەرەوەیە بە هەندێ گۆڕانکارییەوە، ئایا گۆڕانکارییەکە ئەرێنی و پێشکەوتووانەیە؟ ئایا سیستەمی خانخانی بەهۆی دیتنەوەی کوڕەی بانەیی کە لە ناو دەزگای دادوەریدا ئیش دەکات و بنەماڵەی ڕۆستەم خان و گەڕاندنەوەی ڕێز و هاوسەرگیری لەگەڵ کچەکەی نەرگس درێژ دەبێتەوە؟ یان نا ئەوە بەشی سەرەوەی هەرەمەکەی کە کەوتووەتە شوێنێکی دوورەدەست و هیوای هەستانەوەی ڵی ناکرێت؟ یان نەرگس و مەزارەکەی لە بانە دەبن بە سیستەمێکی مانایی و میتافیزیکی بۆ لەبندانی زیاتری خانخانێتی؟ نەرگسێک کە بەخۆشەویستیی بۆ بۆرەپیاوێک یەکەمین گورزی لە سیستەمەکەی باوکی دا! یان نا دەبێت بە بەرهەمهێنانەوەی ڕۆحێکی بەرگری و جوانیپەرستی لەناو خەڵکی ئاسایی و ڕایەت دژی دۆخی زاڵ و سەپاو؟.
=KTML_Bold=پەراوێز و سەرچاوەکان:=KTML_End=
1 و 2-خوش امدی، ابراهیم یونسی، ل316و317و318 ساڵی1381
3- وشەیەکی دێهاتەکانی دەڤەری #کرماشان# کونارۆشنا=کونا ڕۆچنە=کڵاورۆچنە
4-بەیت و کۆڵەکەی سەرەکی مۆسیقای کوردیی کە وەگێڕیی عەشق و هیجران و جەنگ وحەماسەت دەکات. =KTML_Bold=[1]
ئەم بابەتە بە ڕێنووسی سەرچاوەی ئاماژە پێکراو نووسراوە کوردیپێدیا دەستکاری نەکردووە=KTML_End=

کوردیپێدیا بەرپرس نییە لە ناوەڕۆکی ئەم تۆمارە و خاوەنەکەی لێی بەرپرسیارە. کوردیپێدیا بە مەبەستی ئەرشیڤکردن تۆماری کردووە.
ئەم بابەتە 432 جار بینراوە
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
هاشتاگ
سەرچاوەکان
[1] ماڵپەڕ | کوردیی ناوەڕاست | ماڵپەڕی چاوی کورد - 06-06-2023
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 3
زمانی بابەت: کوردیی ناوەڕاست
پۆلێنی ناوەڕۆک: وتار و دیمانە
جۆری دۆکومێنت: زمانی یەکەم
جۆری وەشان: دیجیتاڵ
زمان - شێوەزار: کرمانجیی ناوەڕاست
وڵات - هەرێم: باشووری کوردستان
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
کوالیتیی بابەت: 99%
99%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( ڕۆژگار کەرکووکی )ەوە لە: 06-06-2023 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە لەلایەن: ( شادی ئاکۆیی )ەوە لە: 06-06-2023 پێداچوونەوەی بۆکراوە و ئازادکراوە
ئەم بابەتە بۆ دواجار لەلایەن: ( شادی ئاکۆیی )ەوە لە: 06-06-2023 باشترکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە 432 جار بینراوە
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
پەرتووکخانە
ڕۆڵی ڕووداوەکانی شنگال لە پێشخستنی دۆزی کورد
پەرتووکخانە
ئاراسنامە، بەرگی 01
ژیاننامە
ئەحمەد جەبار
ژیاننامە
هێرۆ ئیبراهیم
ژیاننامە
عومەر حاجی ڕەشیدی خومچی
پەرتووکخانە
پڕۆسەی ئەنفال و ڕەنگدانەوەی لە ئەدەبی کوردیدا
وێنە و پێناس
دوو کەس لە پردی سەقز ساڵی 1990
شوێنەوار و کۆنینە
پردی کەڵهۆرت
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 2
وێنە و پێناس
قوتابخانەیەکی سەرەتایی لە شاری سەقز ساڵی 1975
پەرتووکخانە
گەمەکانی ناسێۆنالیزمی کوردی بە مرۆڤی کورد
کورتەباس
ژەنەراڵی پاییز لە ژمارەیەکی تایبەتی رۆڤاردا
وێنە و پێناس
قوتابخانەی فیردەوسی سەرەتایی لە شاری سەقز ساڵی 1973
شوێنەوار و کۆنینە
نەخشی بەردینی ئەشکەوتی سەلمان، یان پەرەستگای تاریشا
پەرتووکخانە
کەرکووک لەنێوان هەردوو ئاماری 1947-1957
کورتەباس
هەسەدە: 16 شەڕڤانمان شەهید بوون
ژیاننامە
عەبدولڕەحمان مەجید ڕەسوڵ بەگ
شوێنەوار و کۆنینە
گۆڕدخمە سان ڕۆستەم
ژیاننامە
بەهرە سەمیر ئەنوەر
کورتەباس
جۆن بۆڵتن: ئەگەر ترەمپ کوردەکان بەجێبهێڵێت، نێوبانگی لەکەدار دەکات
ژیاننامە
شەهلا ئەسکەندەر
کورتەباس
سوپاسنامەی دامەزراوە و مۆزەخانەی نیکۆس کازانجاکیس بۆ ئومێد قەرەنی
پەرتووکخانە
پێگەی ئافرەت لە شیعرەکانی تەڵعەت تاهیر دا
ژیاننامە
بنار عەباس
ژیاننامە
هاوژین دڵشاد
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای میرزا
وێنە و پێناس
یانەی ئەفسەران، لە شاری سەقز لە کۆندا
کورتەباس
خواردنە کوردەوارییەکان دەکرێنە بڕاند
شوێنەوار و کۆنینە
پردی قەڵاتاسیان
وێنە و پێناس
چەمی شاری سەقز ساڵی 1950
ژیاننامە
زەمەن ئیسماعیل
پەرتووکخانە
زمانی کورد، بگونجێنە بۆ 0 و 1
پەرتووکخانە
فەیلی-نامە (وەشانی 1)
ژیاننامە
ئەحمەد خەڵەف
پەرتووکخانە
مەتەڵنامە (وەشانی 2، بەشی 1 لە 2 )

ڕۆژەڤ
ژیاننامە
ئاری بابان
29-12-2008
هاوڕێ باخەوان
ئاری بابان
شوێنەکان
هەرمۆتە
22-10-2018
ئاراس ئیلنجاغی
هەرمۆتە
ژیاننامە
هێرۆ سەباح سەربیری
08-01-2023
سروشت بەکر
هێرۆ سەباح سەربیری
پەرتووکخانە
ئاراسنامە، بەرگی 01
23-12-2024
ئاراس ئیلنجاغی
ئاراسنامە، بەرگی 01
پارت و ڕێکخراوەکان
یانەی وەرزشی ڕواندز
27-12-2024
سروشت بەکر
یانەی وەرزشی ڕواندز
 چالاکییەکانی ڕۆژی
بابەتی نوێ
ژیاننامە
بنار عەباس
27-12-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
بەهرە سەمیر ئەنوەر
27-12-2024
سروشت بەکر
پارت و ڕێکخراوەکان
یەکێتیی ناوەندی گۆڕەپان و مەیدانی کوردستان
27-12-2024
سروشت بەکر
پارت و ڕێکخراوەکان
یانەی وەرزشی ڕواندز
27-12-2024
سروشت بەکر
پەرتووکخانە
پڕۆسەی ئەنفال و ڕەنگدانەوەی لە ئەدەبی کوردیدا
27-12-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
پێگەی ئافرەت لە شیعرەکانی تەڵعەت تاهیر دا
27-12-2024
کشمیر کەریم
ڤیدیۆ
هونەرمەند و کادری ڕادیۆی کوردی لە بەغدا و نووسەر، شوکڕوڵڵای بابان
27-12-2024
کشمیر کەریم
ڤیدیۆ
تیپی هونەرەکانی میللی هەولێر ساڵی 1981
27-12-2024
کشمیر کەریم
ڤیدیۆ
ئەی باڵابەرزی نەرم و شل؛ شیعری: دڵزار، تاهیرتۆفیق، تۆماری ڕادیۆی کوردی لە بەغدا، ساڵی1959
27-12-2024
کشمیر کەریم
ڤیدیۆ
ژیانێکی سادە و ساکاری کورد لە باشووری کوردستان ساڵی 1955
27-12-2024
کشمیر کەریم
ئامار
بابەت
  531,989
وێنە
  113,323
پەرتووک PDF
  20,690
فایلی پەیوەندیدار
  109,207
ڤیدیۆ
  1,729
زمان
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
292,214
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
91,114
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,417
عربي - Arabic 
32,839
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
20,354
فارسی - Farsi 
11,710
English - English 
7,828
Türkçe - Turkish 
3,690
Deutsch - German 
1,809
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,144
Français - French 
349
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Polski - Polish 
56
Español - Spanish 
55
Italiano - Italian 
52
Հայերեն - Armenian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
7
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
109,149
ژیاننامە 
26,928
پەرتووکخانە 
26,182
کورتەباس 
19,251
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
15,082
پەند 
13,754
شوێنەکان 
12,155
شەهیدان 
11,937
کۆمەڵکوژی 
10,919
هۆنراوە 
10,500
بەڵگەنامەکان 
8,422
وێنە و پێناس 
7,576
ئامار و ڕاپرسی 
4,627
کلتوور - مەتەڵ 
3,149
ناوی کوردی 
2,561
ڤیدیۆ 
1,611
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,465
فەرمانگەکان  
1,013
پۆلێننەکراو 
989
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
826
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
776
کارە هونەرییەکان 
769
شوێنەوار و کۆنینە 
639
گیانلەبەرانی کوردستان 
360
یارییە کوردەوارییەکان 
279
ئیدیۆم 
224
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
187
نەخشەکان 
185
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
101
خواردنی کوردی 
84
زانستە سروشتییەکان 
80
دۆزی ژن 
55
مۆزەخانە 
50
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
28
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
518
PDF 
32,577
MP4 
2,881
IMG 
208,789
∑   تێکڕا 
244,765
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
پەرتووکخانە
ڕۆڵی ڕووداوەکانی شنگال لە پێشخستنی دۆزی کورد
پەرتووکخانە
ئاراسنامە، بەرگی 01
ژیاننامە
ئەحمەد جەبار
ژیاننامە
هێرۆ ئیبراهیم
ژیاننامە
عومەر حاجی ڕەشیدی خومچی
پەرتووکخانە
پڕۆسەی ئەنفال و ڕەنگدانەوەی لە ئەدەبی کوردیدا
وێنە و پێناس
دوو کەس لە پردی سەقز ساڵی 1990
شوێنەوار و کۆنینە
پردی کەڵهۆرت
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 2
وێنە و پێناس
قوتابخانەیەکی سەرەتایی لە شاری سەقز ساڵی 1975
پەرتووکخانە
گەمەکانی ناسێۆنالیزمی کوردی بە مرۆڤی کورد
کورتەباس
ژەنەراڵی پاییز لە ژمارەیەکی تایبەتی رۆڤاردا
وێنە و پێناس
قوتابخانەی فیردەوسی سەرەتایی لە شاری سەقز ساڵی 1973
شوێنەوار و کۆنینە
نەخشی بەردینی ئەشکەوتی سەلمان، یان پەرەستگای تاریشا
پەرتووکخانە
کەرکووک لەنێوان هەردوو ئاماری 1947-1957
کورتەباس
هەسەدە: 16 شەڕڤانمان شەهید بوون
ژیاننامە
عەبدولڕەحمان مەجید ڕەسوڵ بەگ
شوێنەوار و کۆنینە
گۆڕدخمە سان ڕۆستەم
ژیاننامە
بەهرە سەمیر ئەنوەر
کورتەباس
جۆن بۆڵتن: ئەگەر ترەمپ کوردەکان بەجێبهێڵێت، نێوبانگی لەکەدار دەکات
ژیاننامە
شەهلا ئەسکەندەر
کورتەباس
سوپاسنامەی دامەزراوە و مۆزەخانەی نیکۆس کازانجاکیس بۆ ئومێد قەرەنی
پەرتووکخانە
پێگەی ئافرەت لە شیعرەکانی تەڵعەت تاهیر دا
ژیاننامە
بنار عەباس
ژیاننامە
هاوژین دڵشاد
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای میرزا
وێنە و پێناس
یانەی ئەفسەران، لە شاری سەقز لە کۆندا
کورتەباس
خواردنە کوردەوارییەکان دەکرێنە بڕاند
شوێنەوار و کۆنینە
پردی قەڵاتاسیان
وێنە و پێناس
چەمی شاری سەقز ساڵی 1950
ژیاننامە
زەمەن ئیسماعیل
پەرتووکخانە
زمانی کورد، بگونجێنە بۆ 0 و 1
پەرتووکخانە
فەیلی-نامە (وەشانی 1)
ژیاننامە
ئەحمەد خەڵەف
پەرتووکخانە
مەتەڵنامە (وەشانی 2، بەشی 1 لە 2 )

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 16.08
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| کاتی ئافراندنی لاپەڕە: 0.75 چرکە!