ل ناحیا قۆرەتوو یا سەر ب باژێڕێ #خانەقین#، ل گوندێ حەوش کوروو، کۆشکەکە کەڤنار ب ناڤێ (کۆشکا حەوش کوروو) هەیە، ئەڤ کۆشکە شینوارەکێ دێرینە و ب دیمەنێن کەڤن و بەردینا خوە سەرنجا خەکک بو خوە رادکێشیت. لێ نها کو بەشەکا وێ یا هەڕفی و ب تەنێ بو ئێک جارێش نەهاتییە نیژەن کرن.
دەربارێ ناڤێ ڤێ کۆشکێ، چاڤکانی ئیماژە بوێ چەندێ دکەن کو: ناڤێ ڤێ کوشکێ ب واتایا (حەفت کوڕ، یان حەوشا ئەسپێن بچیک) دهێت.
لدیف چاڤکانیان، دیرۆکا دروست کرنا وێ ڤەدگەڕێتەف سەردەمێ حوکمڕانیا خەسرەو پەروێز (پاشایێ ساسانییان) کو ل ساڵا 590ز هەتا 628ز، کو بو ماوەی 38 ساڵان وەکوو پاشایەک حوکم کرییە و هەر دڤی هەیامەیدە بو چەندین مەرەمان فەرمانا دروستکرنا ڤێ کۆشکێ دایە. لدیف گوتنان، خەسرەو پەروێزی ئەڤ کۆشکە بۆ مانەڤا خوە و ماڵباتا خوە و ڕاگرتنا ئەسپێن خوە دروست کرییە، هەروەسا وەکە بازاڕەک بو سەردەمێ خوە دروست کرییە و تەڤا ئەوان تاقانان کو نها بەس شینوارێن وێ ماینە، وەکە دوکان بکار دهاتن، ئەڤ کۆشکە د دویریا حەفت کیلۆمەتران دەکەڤیتە ئالێ سەرڤە یێ #قەسری شیرین#، هەروەسا کۆشکەکە دن وەکە ڤێ کۆشکێ ل قەسری شیرین هاتییە دروست کرن، لێ مەزنترە ل کۆشکا حەوش کوروو.
ئەڤ کۆشکە لسەر زەوەییەکا بەرفرە هاتییە دروست کرن، هەر چەندە دیوارێ ناڤ حەوشێ یێ هەرفی و ب تەنێ ل چەند بەشێن جودا بەرێ بناغەیا وێ یێ دیارە، لێ ئەو بەشێن کو ماین دبێژنێ کۆشکا حەوش کورو، لسەر رووبەرا پێنج هزار مەترێن دوجا ب شێوازێ لاکێشەیی هاتییە دروست کرن، پێکهاتەیا دروستکرنا وێ وەکە بەشەکە زور یا شینوارێن دن (بەرێ سروشتی و قسڵ و تاوێرە) ئەڤ کۆشکە ل دوو نهۆمان و پتر ل دەهان ژوورێن مەزن و بچیک و دیوەخانان پێکهاتییە، بنمیچێ هەردوو نهۆمان ب شێوازێ کەوانەیە، لێ لبەر کەڤنییا بینای و هەڕفیانێ، دەرک و پەنجەرە نەماینە و توو کەرەستەیێن وی سەردەمەیش لسەر عەردێ کۆشکێ نینە.“
کوشکەکە ل پشتی پاشای هەتا ساڵا 1975 ژ ئالێ خەلکێ گوندی ژبو گەنم و جۆ و ڕاگرتنا مەڕ و ماڵاتی بکار ئانییە، ژبەر کادییا ئاگرێ ئەوان کەسێن کو زڤستانان ئەڤ جهێ شینواری بکار ئینایە، بەرێن تاقی ڕەش بووینە، هەرچەندە ئەڤ کۆشکە ساڵێن دیر و درێژە دهێتە بکار ئانین و نها ژیێ وێ نێزی هزار و 434 ساڵ دبیت و هەیا نها نەهاتییە نیژەن کرن و مەترسییا هەڕفیانێ لسەرە. [1]