پەرتووکخانە پەرتووکخانە
گەڕان
  

کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!


بژاردەی گەڕان




گەڕانی ورد      کیبۆرد


گەڕان
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
Dark Mode
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان تۆمارکردنی بابەت ئامرازەکان زمانەکان هەژماری من
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
Dark Mode
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2025
 دەربارە
 بابەت بەهەڵکەوت
 چالاکییەکانی ڕۆژی
 ڕێساکانی بەکارهێنان
 ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
 بیروڕاکانتان
 دڵخوازەکان
 کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
 چالاکییەکان - کوردیپێدیا
 یارمەتی
بابەتی نوێ
وێنە و پێناس
کۆمەڵێک شاعیر و کەسایەتی شاری سلێمانی، لە چاپخانەی ژین
01-01-2025
کشمیر کەریم
ژیاننامە
ئەڤین ئەحمەد
01-01-2025
شادی ئاکۆیی
پەرتووکخانە
هەواڵی عەشیرەتی هەمەوەند لە ڕۆژنامە و چاپەمەنییە عوسمانیی و بیانییەکاندا
01-01-2025
شادی ئاکۆیی
وێنە و پێناس
زارۆ ئاغا و خێزانی لە ماڵی خۆی ساڵی 1925
01-01-2025
کشمیر کەریم
ژیاننامە
ژیا ئومێد ئەنوەر
31-12-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
ئەوین ئامانج
31-12-2024
سروشت بەکر
وێنە و پێناس
تاهیر تۆفیق و ڕەحمەت تەوەکول و عەلی حوجەت جەلالی و ئەفشین ئەردەڵان و محەمەد حەسەن خاتەمی و حسێن شافیعی لە زانکۆی تاران ساڵی 1968
31-12-2024
سەریاس ئەحمەد
ژیاننامە
مەلا مەلایی
31-12-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
خدر عەلی پوور
31-12-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
ناسر ئەحمەدزادە 1
31-12-2024
سروشت بەکر
ئامار
بابەت
  532,733
وێنە
  113,592
پەرتووک PDF
  20,711
فایلی پەیوەندیدار
  109,623
ڤیدیۆ
  1,761
زمان
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
292,712
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
91,116
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,439
عربي - Arabic 
32,952
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
20,423
فارسی - Farsi 
11,726
English - English 
7,850
Türkçe - Turkish 
3,690
Deutsch - German 
1,834
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,144
Français - French 
349
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Polski - Polish 
56
Español - Spanish 
55
Italiano - Italian 
52
Հայերեն - Armenian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
7
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
109,149
ژیاننامە 
26,962
پەرتووکخانە 
26,192
کورتەباس 
19,349
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
15,139
پەند 
13,754
شوێنەکان 
12,268
شەهیدان 
11,938
کۆمەڵکوژی 
10,919
هۆنراوە 
10,504
بەڵگەنامەکان 
8,454
وێنە و پێناس 
7,633
ئامار و ڕاپرسی 
4,627
کلتوور - مەتەڵ 
3,149
ناوی کوردی 
2,561
ڤیدیۆ 
1,649
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,469
فەرمانگەکان  
1,029
پۆلێننەکراو 
989
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
826
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
776
کارە هونەرییەکان 
772
شوێنەوار و کۆنینە 
639
گیانلەبەرانی کوردستان 
365
یارییە کوردەوارییەکان 
279
ئیدیۆم 
246
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
187
نەخشەکان 
186
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
101
خواردنی کوردی 
87
زانستە سروشتییەکان 
80
دۆزی ژن 
55
مۆزەخانە 
50
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
28
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
518
PDF 
32,617
MP4 
2,927
IMG 
209,449
∑   تێکڕا 
245,511
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
ژیاننامە
مەلا قادر مودەڕیسی
ژیاننامە
ڕەزوان عەبدولوەهاب
ژیاننامە
ئازاد سەید ‌هاشم
ژیاننامە
کامیان نیک سیرەت
کورتەباس
دۆزینەوەی زیاتر لە دوو هەزا...
کوردستانی بەشووناس چۆن لکێنرا بە عێراقی بێشووناس؟
کوردیپێدیا، مێژووی دوێنێ و ئەمڕۆ بۆ نەوەکانی سبەینێ ئەرشیڤ دەکات!
پۆل: کورتەباس | زمانی بابەت: کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish
بەشکردن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
نرخاندنی بابەت
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin)0
English - English0
عربي - Arabic0
فارسی - Farsi0
Türkçe - Turkish0
עברית - Hebrew0
Deutsch - German0
Español - Spanish0
Français - French0
Italiano - Italian0
Nederlands - Dutch0
Svenska - Swedish0
Ελληνική - Greek0
Azərbaycanca - Azerbaijani0
Catalana - Catalana0
Čeština - Czech0
Esperanto - Esperanto0
Fins - Finnish0
Hrvatski - Croatian0
Lietuvių - Lithuanian0
Norsk - Norwegian0
Ozbek - Uzbek0
Polski - Polish0
Português - Portuguese0
Pусский - Russian0
Srpski - Serbian0
балгарская - Bulgarian0
қазақ - Kazakh0
Тоҷикӣ - Tajik0
Հայերեն - Armenian0
हिन्दी - Hindi0
ქართველი - Georgian0
中国的 - Chinese0
日本人 - Japanese0

کوردستانی بەشووناس چۆن لکێنرا بە عێراقی بێشووناس؟

کوردستانی بەشووناس چۆن لکێنرا بە عێراقی بێشووناس؟
=KTML_Bold=کوردستانی بەشووناس چۆن لکێنرا بە ئێراقی بێشووناس؟=KTML_End=
#ڕەنج نەوزاد#
تا هاتنی بەریتانیا بۆ ئەم ناوچەیەی کە ئەمڕۆ پێی دەڵێن ئێراق و داگیرکردنی لە سەروبەندی جەنگی یەکەمی جیهانی، شتێک نەبوو بە ناوی نیشتمانی ئێراق، گەلی ئێراق، کولتووری ئێراقی، کۆمەڵگەی ئێراقی یان وڵات و دەوڵەتی ئێراق یان داواکارییەک بۆ درووستکردنی ئێراق لەلایەن ئەو خەڵکەوەی کە دواتر دەبنە ئێراقی. لەو بارەیەوە حەنا بەتاتو، کە توێژەر و شارەزایەکی گەورەی مێژوو و کۆمەڵگەکانی ئێراقە، دەڵێت ”لە سەرەتاکانی سەدەی بیست ئێراقیەکان یەک گەل و یەک کۆمەڵگەی سیاسی نەبوون، ئەمەش تەنیا هۆکارەکەی ئەوە نییە کە لە چەندین کەمینە و گرووپی نەتەوەیی و ئایینیی جیاوازی وەک کورد و تورکمان و کلد و ئاشور و ئەرمەن و جوو و ئێزیدی و سائیبی، پێکدێن، بەڵکوو خودی عەرەبەکان کە زۆرینەی ئێراق پێکدێنن، تا ڕادەیەکی زۆر لە چەندین کۆمەڵگەی لە یەکتر جیاواز پێکدەهاتن”.
جگە لەوە، وشەی “العراق” نە لە ڕێکەوتنامەی سایکس پیکۆ لە 1916، نە لە سیڤەر لە 1920 ئاماژەی پێ نەکراوە، تەنانەت لە کۆنگرەی قاهیرەش لە 1921 کە بڕیاری درووستکردنی ئێراقی تیادا درا، بەکار نەهاتووە. لە هەموو ئەو بەڵگەنامانەی ئەو سەردەمە، ئێراق بە میزۆپۆتامیا ناوی براوە. سەرەڕای ئەمە، نووسەر و وەرگێڕە عەرەبەکان، هەندێکجار بۆ چەواشەکاری وشەی ئێراق دەخەنە شوێن میزۆپۆتامیا کاتێک بەڵگەنامەکان وەردەگێڕنە سەر عەرەبی، لە دەقە ئەسڵییەکان بە ئینگلیزی و فەڕەنسی وشەی ئێراق بوونی نییە. ئێراق وشەیەکی عەرەبیش نییە. لە ڕێکەوتنامەی لۆزان لە 1923 بۆ یەکەمجار وشەی ئێراق بەکاردەهێنرێت وەک دەوڵەت.
وشەی ئێراق وشەیەکی کۆنە، بەڵام هەرگیز کۆی ئەم جوگرافیایەی لەخۆ نەگرتووە کە ئەمڕۆ پێی دەگوترێت ئێراق. بۆ نموونە لە سەردەمی ئەمەوییەکان ئێراق لە بەسرە و کوفە پێکهاتووە، لە سەردەمی دیکە ئێراق لە باشووری ئێراقی ئێستاوە تا تکریتی گرتەوەتەوە. ئەمە لەکاتێکدایە کە وشەی کوردستان لە کۆنگرەی ئاشتی پاریس 1919 و لە ڕێکەوتنامەی سیڤەر زۆر بەڕوونی ئاماژەی پێ کراوە. جگە لەوەی کوردستان لە سەدەی دوازدەوە لە سەرچاوە مێژوویی و نەخشەکان و بەڵگەنامەکاندا زۆر بەڕوونی دەبینرێت.
ئەو ناوچەیەی کە ئێستا پێی دەگوترێت ئێراق، لە مێژوودا بە میزۆپۆتامیا ناوی هاتووە، بریتی بووە لە ویلایەتی بەغدا و بەسرەی سەردەمی عوسمانییەکان. لە هیچ کام لەو بەڵگەنامانە ویلایەتی موسڵ، کە کوردستانی باشوورە، بەشێک نەبووە لە میزۆپۆتامیا. تەنانەت لە کاتی بڕیاردانی درووستکردنی ئێراق لە کۆنگرەی قاهیرە، وینستن چێرچل لکاندنی کوردستان بە ئێراقەوە بە هەڵواسراوی دەهێڵێتەوە و بڕیار نادات کوردستان بەشێک بێت لەو دەوڵەتە درووستکراوە نوێ و بێشووناسە. چێرچل لەو سەردەمەدا نامەیەک ئاڕاستەی مەلیک فەیسەڵ و بەرپرسەکانی بەریتانیا لە ئێراق دەکات و دەڵێت سنووری ئەو دەوڵەتە نوێیە (ئێراق) تا جەبەل حەمرینە، لەوێ بەولاوە کوردستانە. واتە کوردستان بەشێک نییە لە ئێراق. لە هەموو بەڵگەنامە مێژووییەکانی عوسمانی و عەرەبی و بەریتانی و فەرەنسییەکانیش کەرکووک بەشێک بووە لە ویلایەتی موسڵ، واتە کوردستان.
جگە لەوانەش، لە ڕێککەوتننامەی سیڤەر جیاکردنەوەی کوردستان وئێراق لە دەوڵەتی عوسمانی بە دوو بەش و بە دوو ماددەی جیاواز هاتووە، کوردستان بە پێی ماددەکانی 62، 63 و 64 لە بەشی سێیەمدا جیادەکرێتەوە لە دەوڵەتی عوسمانی، ئێراق (میزۆپۆتامیا) بە پێی ماددەی 94 لە بەشی چوارەم جیادەکرێتەوە. ئەمەش بەڵگەیەکی بەهێزە، کەو ئەو دوو ناوچەیە، یەک نین و دەبێت بکرێن بە دوو دەوڵەتی جیاواز. تەنانەت پێرسی کۆکس کە زۆر دژی دامەزراندنی دەوڵەتی کوردستان بوو، لە یەکێک لە بروسکەکانی لە 1921 دا ئاماژە بە کوردستان و ئێراق دەکات وەک دوو ناوچەی جیۆگرافی جیاواز لە یەکدی.
ئەوانەی دەیانەوێت شووناسێکی هاوبەش بۆ کورد و عەرەب، بۆ کوردستان و ئێراق، لە “ئێراق” دابتاشن، زۆر جارشۆڕشی بیست (ثورة العشرین) لە ئێراق بەکاردەهێنن و دەیکەنە بەڵگەیەک بۆ هاوشووناسی. گوایە هەموو ئێراقییەکان لە باشوورەوە بۆ باکوور بە هەموو گرووپە نەتەوەیی و ئایینیی و مەزهەبییەکانەوە بەشدار بوونە لەو شۆڕشە دژی بەریتانییەکان و هەمووان چەند ئامانجێکی هاوبەش و لێکچوویان هەبووە ئەویش دەرکردنی بەریتانیا و سەربەخۆیی ئێراق بووە. لە ڕاستیدا، ئەمە جگە لەوەی ئەفسانەیەکی هەڵبەستراوە، زۆر دوورە لە ڕاستییەوە. سەرەتا، هەموو ئێراقییەکان لە باشوورەوە بۆ باکوور وەک یەک و بە یەک ئەندازە بەشدار نەبوون لەو ڕاپەڕینە، بەوەی زیاتر ناوچەی فوراتی ناوەڕاستی گرتووەتەوە (نەجەف، کەربەلا، دیوانییە، بابل، موسەننا). هاوکات, یەک ئامانجیان نەبوو، لە کوردستان ئامانجەکە سەربەخۆیی ئێراق نەبوو.
هەروەها بە پێی شرۆڤەکانی عەلی وەردی، کۆمەڵناس و مێژوونووسی ئێراق، بەشێک لە عەشیرەتەکان بەشدار بوون لەو شۆڕشە تەنیا بە مەبەستی فەرهود و دەستکەوت. بە گشتی ئەو ڕووداوە ئەوەندەی بزووتنەوەیەکی عەشایەری و پیاوانی ئایینی و مەزهەبی شیعی یبوو، ئەوەندە بزووتنەوەیەکی کۆمەڵایەتی و جەماوەری بۆ سەربەخۆیی ئێراق نەبوو. سەرۆک عەشیرەتەکان و پیاوانی ئایینی دەستیان پێکرد، کە زیاتر بۆ بەدەستهێنانی ئیمتیاز و بەرژەوەندی خۆیان بوو، پاشان خەڵکی هەژار و نەخوێندەواریان هاندا بۆ ئەوەی بەشدار بن و شەڕی سوپای بەریتانی بکەن.
لەو ناوچانەش کە لە ڕووی ئابووریەوە گوزەرانیان باشتر بوو ، نەچوونە پاڵ شۆڕشەکە یاخود کەمتر بەشدار بوون. بۆ نموونە بەسرە کە بەهۆی هەڵکەوتەی جوگرافییەکەیەوە باری گوزەرانی لە شارەکانی دی ئەو کاتی ئێراق باشتربوو، بەشدار نەبوون. هەر بۆیە کۆمەڵێک لە سەرۆک عەشرەت و کەسایەتی دیاری ئەو کاتی بەسرە، نامەیەک ئاڕاستەی پێرسی کۆکسی نوێنەری بەریتانیا دەکەن دوای ماوەیەک لە تەواوبوونی شۆڕشەکە، لەو نامەیەدا ترسی خۆیان پیشاندەدەن کە شارەکەیان بلکێنرێت بە شارە هەژارەکانی تری ئێراق، تەنانەت لەو نامەیەدا بە نوێنەری بەریتانیا دەڵێن کە ئەوان بەشدار نەبوونە لەو ڕووداوە (شۆڕشی 1920) کە بە گێرەشێوێنی و یاخیبوونیش وەسفی دەکەن. هەر بۆیە داوا دەکەن کە بەریتانیا بە چاوێکی جیاوازەوە تەماشای بەسرە بکات. واتە بەشێک لە کەسە دیارەکانی بەسرە، تا ئەو کاتیش باوەڕیان بە ئێراق نەبووە و خوازیار نەبوونە بکرێن بە بەشێک لە ئێراق.
خاڵێکی گرنگ کە زۆر کات باس ناکرێت، ئەو شۆڕشە سەرچاوەکەی تەنیا لە چوارچێوەی ئێراقدا نەبوو، بەڵکوو ڕەگێکی لە سووریا لە دێرەزوور بوو و پەیوەندییەکی پتەوی بەسووریاوە هەبوو و شەش مانگ پێش دەستپێکردنی لە ئێراق، لە دێرەزوورەوە دەستی پێ کرد. ئەگەر ئەم ڕووداوە بکرێت بە بنەمایەک بۆ شووناسێکی هاوبەشی ئێراقییەکان، کەواتە دەبێت بەشێک لە سووریاش سەر بەو شووناسە بێت و بەشێک بێت لە دەوڵەتی ئێراق. بە گشتی لەو سەردەمە لە زۆربەی ویلایەتە کۆنەکانی دەوڵەتی عوسمانی ناڕەزایەتی و بەرەنگاری دەستی پێ کرد بوو دژ بە مەرامەکانی بەریتانیا و فەرەنسا.
بە کوورتی، ئێراق وەک تیۆری و پراکتیک، پڕۆژەیەکی تەواو بەریتانی بوو، ئەگەر بەریتانیا نەبووایە، ئەو خەڵکەی ئەوکات لەم جوگرافیایە بوون، شتێک لە مێشکیان نەبوو بە ناوی دەوڵەتی ئێراقی بەم سنوور و شێوەیەی ئێستا. ئێراق پڕۆژەیەک بوو تەنیا لە مێشکی بڕیاربەدەستانی بەریتانیا بوونی هەبوو، ئەوانیش هەموویان نا، بەڵکوو بەشێک لە بڕیاربەدەستانی بەریتانیا، ئەگەر نا سەرەتا لەلایەن هەندێک بەرپرسانی بەریتانیا پڕۆژەی ئەوەش هەبووە کە ئێراق بکرێت بە بەشێک لە هیند.
کوردستان بە شێوەیەکی فەرمی و یەکلاکەرەوە لە 1926دەبێتە بەشێک لە ئێراق، سێ لایەن کێشەیان هەبوو لەسەر باشووری کوردستان، تورکیا کە دەیویست بیکات بە بەشێک لە وڵاتە تازەدامەزراوەکەی خۆی، بەریتانیا و ئێراق کە دەیانویست ببێت بە بەشێک لە ئێراقی تازەدرووستکراو، هەروەها کورد خۆی، کە کەم تا زۆر سەربەخۆییان دەویست. بەڵام بەریتانیا بڕیار دەدات کوردستان بکرێت بە بەشێک لە ئێراق لەبەر چەندین هۆکارێک لەوانە:
یەکەم، ئەوان پێیان وابوو لە چەندین ڕووەوە ویلایەتی بەسرە و بەغدا بە تەنیا شیاو نین بەوەی ببن بە دەوڵەتێکی پشتبەخۆبەستوو، بۆیە دەبێت ویلایەتی موسڵ بلکێنرێت بەوانەوە.
دووەم، سامانە سرووشتییەکانی کوردستان، بەتایبەتیی نەوتی کەرکووک ڕۆڵی گرنگی هەبوو، چونکە ئێراق بەتەواوی لەژێر کۆنترۆڵی بەریتانیا بوو، کوردستان ئەوکات لە ئێراق بەهێزتر و زیاتر سەروەری هەبوو، چونکە نیمچە حکومەتێکی هەبوو، بەریتانیا دەیویست بیکات بە بەشێک لە ئێراق تا بەتەواوی کوردستانیش بکەوێتە ژێر دەسەڵاتی خۆی.
سێیەم، نا ڕەزایەتی تورکیا و ئێرانی ئەوکات بۆ درووستبوونی دەوڵەتێکی کوردی هۆکارێکی تر بوو. بەتایبەت کە تورکیا بەهێز ببوو و بەریتانیا بەرژەوەندی و مامەڵەی تری هەبوو لەگەڵ تورکیا کە بێگومان بەلای بەریتانیاوە تورکیا و ئێران گرنگتر بوون لە کورد.
لەگەڵ چەندین هۆکاری دیکە، یەکێک لە هۆکارە سەرەکییەکان هۆکاری ناوخۆیی کورد بوو، کە لاواز و دواکەوتوو و پەرتەوازە بوون، ئەگەر نا دەبوو لەو سەردەمە جەنگ و شەڕێکی بەردەوام و کاریگەریان بەرپا بکردایە تا گەیشتن بە ئامانج. ئەگەر کەمترین نرخ بۆ بەها ئەخلاقی و مرۆیی و ماف و دادپەروەری هەبێت لە سیاسەتی نێودەوڵەتیدا، ئەوا دەبوو ئەو کاتەی تورکیا وئێراق داوای کوردستانیان کرد، بەریتانیا بە گوێی دانیشتووانی کوردستان بکات و دەوڵەتی کوردستان لە باشوور دابمەزرێنێت، نەک بیخاتە سەر ئێراق، کە لە بەڵگەنامەکانی خۆیاندا هاتووە کوردستان هەرگیز بەشێک نەبووە لە ئێراق. [1]

کوردیپێدیا بەرپرس نییە لە ناوەڕۆکی ئەم تۆمارە و خاوەنەکەی لێی بەرپرسیارە. کوردیپێدیا بە مەبەستی ئەرشیڤکردن تۆماری کردووە.
ئەم بابەتە 341 جار بینراوە
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
هاشتاگ
سەرچاوەکان
[1] ماڵپەڕ | کوردیی ناوەڕاست | ماڵپەڕی سەکۆ - 14-10-2023
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 2
1. ژیاننامە ڕەنج نەوزاد تۆفیق
1. ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 14-10-2023
زمانی بابەت: کوردیی ناوەڕاست
ڕۆژی دەرچوون: 14-10-2023 (2 ساڵ)
پۆلێنی ناوەڕۆک: لێکۆڵینەوە
پۆلێنی ناوەڕۆک: دۆزی کورد
جۆری دۆکومێنت: زمانی یەکەم
جۆری وەشان: دیجیتاڵ
زمان - شێوەزار: کرمانجیی ناوەڕاست
وڵات - هەرێم: باشووری کوردستان
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
خاوەنی ئەم بابەتە بەسوپاسەوە، مافی بڵاوکردنەوەیی بە کوردیپێدیا بەخشیوە! یان بابەتەکە کۆنە، یاخود بابەتەکە موڵکی گشتییە.
کوالیتیی بابەت: 99%
99%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( هومام تاهیر )ەوە لە: 27-03-2024 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە لەلایەن: ( زریان سەرچناری )ەوە لە: 29-03-2024 پێداچوونەوەی بۆکراوە و ئازادکراوە
ئەم بابەتە بۆ دواجار لەلایەن: ( ڕۆژگار کەرکووکی )ەوە لە: 07-04-2024 باشترکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە بەپێی ستانداردەکانی کوردیپێدیا هێشتا ناتەواوە و پێویستیی بە داڕشتنەوەی بابەتی و زمانەوانیی زۆرتر هەیە!
ئەم بابەتە 341 جار بینراوە
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
وێنە و پێناس
بەخاکسپاردنی حەسەن حاجو ئاغا، قامیشلۆ ساڵی 1963
ژیاننامە
لۆنا مەریوان
پەرتووکخانە
زمانی کورد، بگونجێنە بۆ 0 و 1
وێنە و پێناس
زارۆ ئاغا و خێزانی لە ماڵی خۆی ساڵی 1925
ژیاننامە
عەلی عەبدولعەزیز
کورتەباس
ڕیباڵ ئەسەد: فیدراڵی باشترین چارەسەر و سیستمە بۆ سووریا
ژیاننامە
ئەوین ئامانج
ژیاننامە
شاناز
پەرتووکخانە
فەزاسازیی لە ڕۆمانی کوردیدا کرمانجی خواروو (2005-2010)
وێنە و پێناس
کۆمەڵێک شاعیر و کەسایەتی شاری سلێمانی، لە چاپخانەی ژین
کورتەباس
دۆزینەوەی زیاتر لە دوو هەزار مۆری تەمەن 5 هەزار ساڵە لە شاری کرماشان
پەرتووکخانە
هەواڵی عەشیرەتی هەمەوەند لە ڕۆژنامە و چاپەمەنییە عوسمانیی و بیانییەکاندا
شوێنەوار و کۆنینە
پردی قەڵاتاسیان
کورتەباس
وەزیری بازرگانیی ناوخۆی سووریا: گفتوگۆمان لەگەڵ ئەوەی پێیدەگوترێت هەسەدە بۆ گەڕاندنەوەی سەروەرییە بۆ هەموو سووریا
پەرتووکخانە
گەشتێکی خۆش بە جیهاندا
شوێنەوار و کۆنینە
نەخشی بەردینی ئەشکەوتی سەلمان، یان پەرەستگای تاریشا
ژیاننامە
ژیا ئومێد ئەنوەر
وێنە و پێناس
پردی جیهاد لە سەقز کە لە ساڵی 1957 لەلایەن ڕووسەکانەوە درووستکراوە
شوێنەوار و کۆنینە
گۆڕدخمە سان ڕۆستەم
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای میرزا
ژیاننامە
ئەڤین ئەحمەد
پەرتووکخانە
فەیلی-نامە (وەشانی 1)
پەرتووکخانە
پێگەی ئافرەت لە شیعرەکانی تەڵعەت تاهیر دا
پەرتووکخانە
ڕۆڵی ڕووداوەکانی شنگال لە پێشخستنی دۆزی کورد
وێنە و پێناس
ژنانی شکاک
ژیاننامە
هێمن بەهرامی
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 2
پەرتووکخانە
پڕۆسەی ئەنفال و ڕەنگدانەوەی لە ئەدەبی کوردیدا
کورتەباس
تەرجەمە
شوێنەوار و کۆنینە
پردی کەڵهۆرت
کورتەباس
یاریزانێکی کورد نازناوی جامی باسکەی ئێراقی بەرز کردەوە
ژیاننامە
ناسر ئەحمەدزادە 1
ژیاننامە
مەلا مەلایی
پەرتووکخانە
مەتەڵنامە (وەشانی 2، بەشی 1 لە 2 )
ژیاننامە
خدر عەلی پوور

ڕۆژەڤ
ژیاننامە
مەلا قادر مودەڕیسی
29-08-2011
هاوڕێ باخەوان
مەلا قادر مودەڕیسی
ژیاننامە
ڕەزوان عەبدولوەهاب
03-01-2018
هاوڕێ باخەوان
ڕەزوان عەبدولوەهاب
ژیاننامە
ئازاد سەید ‌هاشم
02-01-2023
سروشت بەکر
ئازاد سەید ‌هاشم
ژیاننامە
کامیان نیک سیرەت
06-10-2023
شادی ئاکۆیی
کامیان نیک سیرەت
کورتەباس
دۆزینەوەی زیاتر لە دوو هەزار مۆری تەمەن 5 هەزار ساڵە لە شاری کرماشان
31-12-2024
سارا سەردار
دۆزینەوەی زیاتر لە دوو هەزار مۆری تەمەن 5 هەزار ساڵە لە شاری کرماشان
 چالاکییەکانی ڕۆژی
بابەتی نوێ
وێنە و پێناس
کۆمەڵێک شاعیر و کەسایەتی شاری سلێمانی، لە چاپخانەی ژین
01-01-2025
کشمیر کەریم
ژیاننامە
ئەڤین ئەحمەد
01-01-2025
شادی ئاکۆیی
پەرتووکخانە
هەواڵی عەشیرەتی هەمەوەند لە ڕۆژنامە و چاپەمەنییە عوسمانیی و بیانییەکاندا
01-01-2025
شادی ئاکۆیی
وێنە و پێناس
زارۆ ئاغا و خێزانی لە ماڵی خۆی ساڵی 1925
01-01-2025
کشمیر کەریم
ژیاننامە
ژیا ئومێد ئەنوەر
31-12-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
ئەوین ئامانج
31-12-2024
سروشت بەکر
وێنە و پێناس
تاهیر تۆفیق و ڕەحمەت تەوەکول و عەلی حوجەت جەلالی و ئەفشین ئەردەڵان و محەمەد حەسەن خاتەمی و حسێن شافیعی لە زانکۆی تاران ساڵی 1968
31-12-2024
سەریاس ئەحمەد
ژیاننامە
مەلا مەلایی
31-12-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
خدر عەلی پوور
31-12-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
ناسر ئەحمەدزادە 1
31-12-2024
سروشت بەکر
ئامار
بابەت
  532,733
وێنە
  113,592
پەرتووک PDF
  20,711
فایلی پەیوەندیدار
  109,623
ڤیدیۆ
  1,761
زمان
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
292,712
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
91,116
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,439
عربي - Arabic 
32,952
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
20,423
فارسی - Farsi 
11,726
English - English 
7,850
Türkçe - Turkish 
3,690
Deutsch - German 
1,834
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,144
Français - French 
349
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Polski - Polish 
56
Español - Spanish 
55
Italiano - Italian 
52
Հայերեն - Armenian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
7
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
109,149
ژیاننامە 
26,962
پەرتووکخانە 
26,192
کورتەباس 
19,349
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
15,139
پەند 
13,754
شوێنەکان 
12,268
شەهیدان 
11,938
کۆمەڵکوژی 
10,919
هۆنراوە 
10,504
بەڵگەنامەکان 
8,454
وێنە و پێناس 
7,633
ئامار و ڕاپرسی 
4,627
کلتوور - مەتەڵ 
3,149
ناوی کوردی 
2,561
ڤیدیۆ 
1,649
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,469
فەرمانگەکان  
1,029
پۆلێننەکراو 
989
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
826
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
776
کارە هونەرییەکان 
772
شوێنەوار و کۆنینە 
639
گیانلەبەرانی کوردستان 
365
یارییە کوردەوارییەکان 
279
ئیدیۆم 
246
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
187
نەخشەکان 
186
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
101
خواردنی کوردی 
87
زانستە سروشتییەکان 
80
دۆزی ژن 
55
مۆزەخانە 
50
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
28
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
518
PDF 
32,617
MP4 
2,927
IMG 
209,449
∑   تێکڕا 
245,511
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
وێنە و پێناس
بەخاکسپاردنی حەسەن حاجو ئاغا، قامیشلۆ ساڵی 1963
ژیاننامە
لۆنا مەریوان
پەرتووکخانە
زمانی کورد، بگونجێنە بۆ 0 و 1
وێنە و پێناس
زارۆ ئاغا و خێزانی لە ماڵی خۆی ساڵی 1925
ژیاننامە
عەلی عەبدولعەزیز
کورتەباس
ڕیباڵ ئەسەد: فیدراڵی باشترین چارەسەر و سیستمە بۆ سووریا
ژیاننامە
ئەوین ئامانج
ژیاننامە
شاناز
پەرتووکخانە
فەزاسازیی لە ڕۆمانی کوردیدا کرمانجی خواروو (2005-2010)
وێنە و پێناس
کۆمەڵێک شاعیر و کەسایەتی شاری سلێمانی، لە چاپخانەی ژین
کورتەباس
دۆزینەوەی زیاتر لە دوو هەزار مۆری تەمەن 5 هەزار ساڵە لە شاری کرماشان
پەرتووکخانە
هەواڵی عەشیرەتی هەمەوەند لە ڕۆژنامە و چاپەمەنییە عوسمانیی و بیانییەکاندا
شوێنەوار و کۆنینە
پردی قەڵاتاسیان
کورتەباس
وەزیری بازرگانیی ناوخۆی سووریا: گفتوگۆمان لەگەڵ ئەوەی پێیدەگوترێت هەسەدە بۆ گەڕاندنەوەی سەروەرییە بۆ هەموو سووریا
پەرتووکخانە
گەشتێکی خۆش بە جیهاندا
شوێنەوار و کۆنینە
نەخشی بەردینی ئەشکەوتی سەلمان، یان پەرەستگای تاریشا
ژیاننامە
ژیا ئومێد ئەنوەر
وێنە و پێناس
پردی جیهاد لە سەقز کە لە ساڵی 1957 لەلایەن ڕووسەکانەوە درووستکراوە
شوێنەوار و کۆنینە
گۆڕدخمە سان ڕۆستەم
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای میرزا
ژیاننامە
ئەڤین ئەحمەد
پەرتووکخانە
فەیلی-نامە (وەشانی 1)
پەرتووکخانە
پێگەی ئافرەت لە شیعرەکانی تەڵعەت تاهیر دا
پەرتووکخانە
ڕۆڵی ڕووداوەکانی شنگال لە پێشخستنی دۆزی کورد
وێنە و پێناس
ژنانی شکاک
ژیاننامە
هێمن بەهرامی
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 2
پەرتووکخانە
پڕۆسەی ئەنفال و ڕەنگدانەوەی لە ئەدەبی کوردیدا
کورتەباس
تەرجەمە
شوێنەوار و کۆنینە
پردی کەڵهۆرت
کورتەباس
یاریزانێکی کورد نازناوی جامی باسکەی ئێراقی بەرز کردەوە
ژیاننامە
ناسر ئەحمەدزادە 1
ژیاننامە
مەلا مەلایی
پەرتووکخانە
مەتەڵنامە (وەشانی 2، بەشی 1 لە 2 )
ژیاننامە
خدر عەلی پوور

Kurdipedia.org (2008 - 2025) version: 16.17
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| کاتی ئافراندنی لاپەڕە: 3.157 چرکە!