بەشێ جە کتېبو ئاوەڎانییەکۍ هۆرامانی
ئاماڎەکەرڎەی و هۊرئەوەگېڵنای: #ئەسعەد ڕەشید#
بەشۍ: سی و پەنجەمە
بەرهەمۍ (تاریخو کورد و کوردستانی – خلاصە تاریخ کرد وکردستان):
چی بەرهەمەنە، بەڕېز ئەمین زەکی بەگ، پەیلواکا مینورسکی پەسینۊ، بەڵام پېسە نامۍ، ناامۍ هەورامی و هەورامانی بە شېوەو (هاورامی) و (هاورامانو لهون و هاورامانو تەخت)یش ئاردەن.
-بەرهەمۍ (کرد کردستان و توابع):
بەڕېز ماموسا مەردوخ، چی بەرهەمەشەنە (کرد کردستان و توابع)، جە لاپەڕە (94)، بەرگی دوەمەنە، نامۍ (مامون بەگو ئەردەڵانی)ش ئاردېنە، کە ساڵەو (900ک)، کۊچی دمایینش کەرڎەن و شېوەو دابەشکەرڎەی وڵاتەکەیش سەرو کوڕەکاشەرە دیاریکەرڎەن، چاگەنە بەشو (بېگەبەگ)ی کوڕیش، کە هۆرامانو گوڵعەنبەر و شەمېران و هاوار و نەوسوڎۍ مەگېرۊوە.
-تارېخ ئەدەبی کورڎیی:
بەڕېز عەلائەدین سوجادی، پاسەش دان قەڵەم، کە ناوچەکۍ هۆرامانی هەر جە دېر زەماانۆ، نیشتەجایۍ بیېنۍ، بە پېچەوانەو جافەکاوە، کە تاکو سەرەتاو سەڎەی ویسەمیچ هەر کۊچەریۍ بېنۍ، یانی شارەسانیەت جە هۆرامان، زووتەر دەسش پەنەکەرڎەن، چەمو ناوچەکانو تەرو کوردەسانینە.
-سروودۍ یارسانی:
ماشاڵڵا سوری، چاگەنە پاسەش پەی لوان، کە هۆرامان مەڵبەندېوە دینیەن و زوانەکەیچش بە نامۍ (کورڎی اورامانی) نامۍ بەرۊن.
-بەرهەمو گورانی:
ئۆسکارمان، چی بەرهەمەنە کە بە نامونیشانو:
(KURDISH PERSICH FOR SCHUGEN BESONDERS KANDULAI, A VRAMANI UND OSKAR MAN MUNDART GURAN BADSHALANI)
چېگەنە، باس جە شېوەزوانی کەرۊن، کە نامۍ هۆرامانی و شېوەو هۆرامانی مارۊ، شېوە زوانی هۆرامانی و کەندوولەیی و باجەڵانی، بە زوانو (گوران)ی قەڵەم مڎۊن.
-بەرهەمۍ کوردەکا:
مینورسکی چی بەرهەمەنە پاسەش دان قەڵەم، کە (گوران)، زوانی سەربەۋېن، جە چن شېوە زارێ پېکئامان، پېسە (هەورامانی، کەندوولەیی، گاهوارەیی، کەلهوڕی، لەکی ڕېژاوی، بېوەنجی، ...هتر)، شایانو باسین، ئانەو مینورسکی و ئانەو ئۆسکارمانی جە شکڵو دلېشانە هیچ جیاوازیێ نیشانە نمەڎان.
-بەرهەمو دایلێکتی ئەڤرۆمانو لهۊنی:
مەکەنزی، بە هامکاری (تەحسین حەمەمین سان)ی، جە بارەو هۆرامانی و زوانەکەیشۆ نویستەنش، زیاتەر شېوەو ڕیشەئەشناسیش وەرچەم گېرتەن، چاگەنە پاسەش پەی لوان، کە زوانو ناوچەکانو هۆرامانی، کورڎی نېیەن، پەیلواکاو (مینورسکی و ئوسکارمان)ی پەسینۊ و ماچۊشاوە، گەرچی جە ڕوەو ڕیشەئەشناسیۆ، کەرەسۍ ڕازوانیۍ خاسېش دەسنیشان کەردېنۍ.
-بەرهەمۍ بەڕېز د. کەمالی:
دکتور کەمال فوئاد، نامۍ دکتوراکەیش جە بارەو ماریفەتو پیرشالیاری و شېوە زواانو ناوچەکانو هۆرامانین، ئاڎیچ جەخت سەرو پەیلواکاو ئۆسکارمانی کەرۊوە.
-بەرهەمەکۍ م. هۆرامانی:
محەمەد ئەمین هۆرامانی، جە فرەو بەرهەمەکاشەنە، زدایەتی پەیلواکاو (ئۆسکارماان، مینۆرسکی، مەکەنزیی، دکتور کەمال فواد)یش کەرڎەنۆ، بە بەڵگۍ تېروتەسەلۍ وەراوەرشاوە مدران، زیاتەر جە بەرهەمەکا (زارەکۍ زوانی کورڎی بە پیمانەو وەراوەری کەرڎەی، کاکەیی، فەرهەنگو ئێریان ڤاچی، واچی گورانی چکۊوە ئامێنە، تارېخوو ڕاڕەو و زوانی کورڎی، تارېخوو هۆرامانی). بەشێ جە کتېبو ئاوەڎانییەکۍ هۆرامانی، نویستەی: هیدایەت گوڵپی، فاڕای پەی سەرو زوانی هۆرامی: ئەسعەد ڕەشید.[1]