Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Jiyaname
Tewfîq Wehbî
25-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Ishaq Iskotî
21-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Letif Memmed Brukî
18-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Kinyazê Brahîm Mîrzoyêv
18-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Mela Kaka Hemê
13-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemed Cezaêr
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mistefa Elî Şan Nebo
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Nîroz Malik
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ebdo Mihemed
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 527,123
Wêne 106,638
Pirtûk PDF 19,807
Faylên peywendîdar 99,789
Video 1,454
Ziman
کوردیی ناوەڕاست 
301,586
Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,806
هەورامی 
65,781
عربي 
29,009
کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,393
فارسی 
8,639
English 
7,180
Türkçe 
3,571
Deutsch 
1,458
Pусский 
1,123
Française 
321
Nederlands 
130
Zazakî 
85
Svenska 
56
Հայերեն 
44
Español 
39
Italiano 
39
لەکی 
37
Azərbaycanca 
20
日本人 
18
עברית 
14
Norsk 
14
Ελληνική 
13
中国的 
11
Pol, Kom
Kurmancî - Kurdîy Serû
Peyv & Hevok 
41,119
Pend û gotin 
24,602
Kurtelêkolîn 
4,872
Şehîdan 
4,214
Enfalkirî 
3,035
Pirtûkxane 
2,706
Çand - Mamik 
2,631
Navên Kurdî 
2,602
Jiyaname 
1,229
Cih 
1,134
Belgename 
289
Wêne û şirove 
133
Weşanên 
115
Cihên arkeolojîk 
61
Partî û rêxistin 
26
Vîdiyo 
19
Helbest  
10
Pêjgeha kurdî 
3
Wekî din 
2
Karên hunerî 
2
Nexşe 
2
Li Kurdistanê hatine berhemdan 
1
Ofîs 
1
MP3 
311
PDF 
30,001
MP4 
2,356
IMG 
194,830
Jiyaname
Kinyazê Brahîm Mîrzoyêv
Şehîdan
Mahmûdê Kerem
Jiyaname
Ishaq Iskotî
Jiyaname
Tewfîq Wehbî
Pirtûkxane
QÛRNA MIN
كوبكلي تبه (بين مانيفستو الحضارة الديمقراطية وتقارير البعثة العاملة وآراء الباحثين)
Kurdîpêdiya bûye Kurdistana mezin, hevkar û arşîvkarên wê ji her alî û zaravayan hene.
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

كوبكلي تبه

كوبكلي تبه
رستم عبدو – مجلة شرومولا [1]
علوم وهندسة وامكانات سبقت عهدها:
يتساءل الكثير من العلماء عن كيفية قيام أناس بدائيين بقطع ونحت ونقل كميات كبيرة من الحجارة من مسافات تبعد عن الموقع قرابة 1 ميل مربع، وتشييد مبان وفق أطر هندسية وبهذا الحجم، وبدون العلوم العصرية كالرياضيات والفيزياء، وبدون استخدام الآلات والأدوات التي تلزم لنقلها ورفعها ونحتها؟! كما أن بناء منشآت عملاقة بهذه الشاكلة يتطلب قوة بشرية كبيرة يتجاوز أعداداً من الناس الذين كانوا يعيشون في مجموعة واحدة للصيادين في تلك الفترة وكذلك يتطلب الحذر والتخطيط والتنسيق وتأمين كميات كبيرة من الطعام بما يتوافق مع المجموع الهائل للعمال (والتي ربما لم يكن تأمينها بهذه السهولة آنذاك!!.
يقول شميدت :Schmidt «إن أكثر من 500 شخص شاركوا في عمليات قطع ونقل هذه الحجارة من المقالع» (بالإضافة إلى وجود أعداد هائلة من الصيادين (العمال) الذين شاركوا في بناء أو إقامة هذه الأضرحة (Samford, 2013) ويذهب هاوبتمان Hauptman إلى القول عن وجود رجال دين كانوا يراقبون هذا العمل ويشرفون على تنظيمه, أما أوجلان فيقول: “إن أولئك الذين بنوا المعابد لم يكونوا بدائيين كما يعتقد البعض بل كيانات اجتماعية راقية للغاية” (أوجلان 2011: 29), و يذهب الباحثون إلى الاعتقاد بوجود تقسيمات في العمل ما بين مشرفين وموظفين وعمال ونحاتين وأشخاص مخصصون لتقديم الطعام والشراب.
نُحتت على الأعمدة المركزية الأذرع والأيدي وكذلك الحلي كالخواتم والعقود وخطوط توحي وكأنها ملابس، وكان الجزء العلوي يمثل الرأس بالرغم من عدم وجود ملامح واضحة للوجه كالعيون والفم والأنف (The Tepe Telegrams, 2018) فيما يمثل الجزء المتبقي من العمود كامل البدن.. الأمر الذي دفع بعض الباحثين للقول بأنها كانت تمثل زوجاً من البشر، فيما ذهب البعض الآخر إلى أن الأعمدة المركزية تعتبر آلهة رئيسية فيما يكون ما تبقى من الأعمدة الأصغر حجماً آلهة ثانوية (Kurt and Göler, 2017)، ولكنهما آلهة بدون هوية (“The Tepe Telegrams,” 2018), كذلك يأتي تموضع العمودين المركزيين في الوسط بهذه الطريقة لغايات فلكية, كما يقول الباحث الإيطالي جوليو ماجيلي 4 Giulio Magli
منحوتات تجسد حيوانات مفترسة ومقدسة:
نُحتت باقي الأعمدة بزخارف حيوانية مفترسة كالقطط البرية والأسود والضباع والطيور الجارحة والعناكب والأفاعي أو الثعابين التي بدت صورها اكثر انتشارا على المنحوتات فقد ظهرت بشكل مفرد أو ضمن مجموعة بشكل متواز أشبه ما يكون بالأمواج، وهي بالمجمل ثعابين سمينة وقصيرة وكانت هذه الأفاعي أحيانا برأسين اثنين واحدة من كل طرف (PETERS and SCHMIDT, 2004), إلى جانب تصوير حيوانات أخرى كالثعالب, التي بدت مقدسة في تلك الفترة إلى جانب الثعبان, والخنازير البرية والغزلان والثيران والماشية، والحمير البرية كذلك نُحتت صور قرص الشمس مركبة (إنسان وحيوان) يؤكد شميدت أنها إبداعات لثقافات لاحقة.
إن تقديس هذه الحيوانات وعلى رأسها الثعبان والثعلب في تلك الفترة يتوافق مع ما قاله أوجلان على أن “كل عشيرة من العشائر اختارت حيواناً معيناً رمزاً أو طوطماً لها (أوجلان 2014: 97) ويضيف قائلا “إن ال طوطم6 يمثل شكلاً من أشكال الوعي ويشير إلى تقديس وإجلال القبيلة لذاتها وبالتالي يعبر عن طموحها للوصول إلى حياة آمنة طويلة الأمد” (أوجلان 2014: 97).
يذكر أنه اكتشفت في الموقع تماثيل حجرية أخرى بهيئة رؤوس بشرية مشابهة لتلك التي وجدت في تل الغزال بالأردن وتل أسود في سوريا وموقع آخر في فلسطين، حيث يعتقد العلماء أن وجود هذه التماثيل أو الرؤوس في كوبكلي تبه يدل على أنها تختلف من حيث الوظيفة عن الأعمدة التي على شكل حرف T التي تعتبر الطاقة الأقوى (“The Tepe Telegrams,” 2018).
اعتقد العلماء أن المنحوتات التي وجدت في «خراب رشكي- كوبكلي تبه» تعتبر الأقدم في الكون, وأن هذا الكم الهائل من الرسومات لاسيما الثديات منها ومعظمها يمثل الجنس الذكوري إنما تعبر عن المعتقدات الدينية لدى مجتمع الصيادين، وكانت بمثابة رموز تعريفية استخدمت كشعائر لمباركة عمليات الصيد، أو أن لها دلالة سحرية لحماية الموقع من قوى الشر، أو ربما تشير إلى الكائنات المقدسة التي كان الناس يعبدونها في تلك الفترة أو أنها تمثل جزء من دورة أسطورية أو ربما لحساب حركة الشمس، وإظهار الوقت أو أشبه ما تكون بسجل النسب لكل عشيرة (أوجلان 2014: 96).
عُدَّت هذه الرسوم بمثابة أولى الرسوم الجدارية في التاريخ ولاسيما تلك التي تعلقت بتصوير البشر، بل ذهب أوجلان أبعد من ذلك حين وصف تلك الرسومات المنحوتة بعناية على أنها تمثل أولى أشكال الكتابة الهيروغليفية ( أوجلان 2014: 86).
من المواقع التي قد تكون معاصرة لكوبكلي تبه أو أحدث منها بقليل هو موقع “جايانو” و موقع “نوالا جوري” في شمال كردستان وكذلك مواقع “المريبط والجرف الحمر” في مناطق وادي الفرات الأوسط في سوريا، كما أنه يمكن مقارنة كوبكلي تبه مع موقع ستون هيج Stonehenge 5حيث أن كليهما يمتلكان خاصية الطابع الصخري المشترك وأيضا كليهما كانا مخصصان لممارسة الطقوس الدينية الهامة (“The Tepe Telegrams,” 2018)، بالرغم من عدم وجود أي صلة أو رابط يجمعهما لاسيما أن كوبكلي تبه تسبقها على الأقل بأكثر من 5000 آلاف عام, كما أنها تسبق زيقورات سومر وأهرامات مصر بأكثر من 7 آلاف عام (Debertolis et al., 2017).
كوبكلي تبة الأرضي التي مهدت للتطور الفكري والديني:
يؤكد هذا المَعْلَم الذي ظهر في أورفا والذي لم يعثر على نموذج مماثل له من حيث القدم والعراقة في أية بقعة من العالم (أوجلان 2014 :84) حتى هذه اللحظة على ممارسة الناس البدائيين للطقوس الدينية مما يتلاءم مع احتياجاتهم في فترات سبقت مرحلة الانتاج الزراعي وتدجين الحيوانات وبناء المنازل والاستقرار (Kurt and Göler, 2017), كما يؤكد على أنه من أوائل المواقع التي ساهمت في تطوير التنظيم والفكر الاجتماعي في المراحل المبكرة, إذ لم يعثر على أي موقع عائد لمرحلة المجتمعات التي تعيش على الصيد وجمع القوت إن وجدت فيها مثل هذه الهيكلية التنظيمية المعقدة (“The Tepe Telegrams,” 2018)، أو المستوى الثقافي الباهر في تلك الفترة التي ماتزال آثارها واضحة على الحياة الاجتماعية في الشرق الوسط (أوجلان 2014 85).
إن ظهور النبي إبراهيم في أورفا وتحوله فيما بعد إلى جد الأديان التوحيدية الثلاث الكبرى وأب لجميع الأنبياء في تلك البقعة ليس محض صدفة أو ظاهرة عشوائية كما يقول أوجلان بل هو ثمرة من ثمار ثقافة ذلك المركز والمتمثل في كوبكلي تبه (أوجلان 2014: 97) وهي ثقافة انبثقت منها الحقيقة الكردية بحسب رأيه (أوجلان 2014: 85) والتي لا يمكن لها أن تمحى أو يُزال تأثيرها بهذه السهولة.
مثّل هذا الموقع (كوبكلي تبه) مركزاً إقليمياً تجمّعت فيه الكثير من المجتمعات خلال فترات معينة لأداء وممارسة الطقوس الدينية وذلك خلال الألفين العاشر والتاسع ق.م (Debertolis et al., 2017)، ومركزاً دينياً- إلهيا لأقوى عشائر تلك المناطق (أوجلان 2014: 96).
ولعب دور المفتاح بين مرحلتين انتقاليتين (مرحلة ميزوليت ونيوليت)، وكانت بمثابة الأرضية التي مهدت للتطور الفكري والديني والاجتماعي على مدار 1500 سنة قبل أن تدفن بالكامل وتردم بشكل مدروس ومخطط من قبل أصحابها دفعة واحدة، دون أن يطال تلك المنشآت أي تدمير أو تخريب (Samford, 2013) أسباب غير معروفة، وإن كان الترجيحات تشير إلى انتشار معتقدات جديدة (“The Tepe Telegrams,” 2018) من الممكن أن تؤثر في هذا المكان الذي اعتبر في نظر بنائيها من المحرمات أو المقدسات.
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 815 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | کوردیی ناوەڕاست | ronahi.net
Gotarên Girêdayî: 8
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 03-06-2019 (5 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Kategorîya Naverokê: Çand
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 93%
93%
Ev babet ji aliyê: ( Hejar Kamela ) li: 28-05-2022 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Hawrê Baxewan ) ve li ser 28-05-2022 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( Hawrê Baxewan ) ve li ser 28-05-2022 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 815 car hatiye dîtin
Pelên pêvekirî - Versiyon
Cûre Versiyon Navê afirîner
Dosya wêneyê 1.0.170 KB 28-05-2022 Hejar KamelaH.K.
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Kurtelêkolîn
Rojnameya Şerq û Kurdistan
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Wêne û şirove
Di sala 1800`î de tabloya ku Kurdekî ji eşîra Caf'ê temsîl dike
Cihên arkeolojîk
Temteman
Kurtelêkolîn
Hevgirtina dagirkeran û belavbûna kurdan
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
Ferhad Merdê
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Jiyaname
KUBRA XUDO
Jiyaname
AYNUR ARAS
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Kurtelêkolîn
Jules Verne Nasiya Xwe Dide Kurdan
Pirtûkxane
Çand û Civak
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Kurtelêkolîn
بين الديمقراطية و”الدُمى قراطية
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
Kurtelêkolîn
Kurdên Batûmê
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)

Rast
Jiyaname
Kinyazê Brahîm Mîrzoyêv
18-07-2024
Burhan Sönmez
Kinyazê Brahîm Mîrzoyêv
Şehîdan
Mahmûdê Kerem
18-07-2024
Burhan Sönmez
Mahmûdê Kerem
Jiyaname
Ishaq Iskotî
21-07-2024
Aras Hiso
Ishaq Iskotî
Jiyaname
Tewfîq Wehbî
25-07-2024
Burhan Sönmez
Tewfîq Wehbî
Pirtûkxane
QÛRNA MIN
25-07-2024
Sara Kamela
QÛRNA MIN
Babetên nû
Jiyaname
Tewfîq Wehbî
25-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Ishaq Iskotî
21-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Letif Memmed Brukî
18-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Kinyazê Brahîm Mîrzoyêv
18-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Mela Kaka Hemê
13-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemed Cezaêr
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mistefa Elî Şan Nebo
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Nîroz Malik
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ebdo Mihemed
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 527,123
Wêne 106,638
Pirtûk PDF 19,807
Faylên peywendîdar 99,789
Video 1,454
Ziman
کوردیی ناوەڕاست 
301,586
Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,806
هەورامی 
65,781
عربي 
29,009
کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,393
فارسی 
8,639
English 
7,180
Türkçe 
3,571
Deutsch 
1,458
Pусский 
1,123
Française 
321
Nederlands 
130
Zazakî 
85
Svenska 
56
Հայերեն 
44
Español 
39
Italiano 
39
لەکی 
37
Azərbaycanca 
20
日本人 
18
עברית 
14
Norsk 
14
Ελληνική 
13
中国的 
11
Pol, Kom
Kurmancî - Kurdîy Serû
Peyv & Hevok 
41,119
Pend û gotin 
24,602
Kurtelêkolîn 
4,872
Şehîdan 
4,214
Enfalkirî 
3,035
Pirtûkxane 
2,706
Çand - Mamik 
2,631
Navên Kurdî 
2,602
Jiyaname 
1,229
Cih 
1,134
Belgename 
289
Wêne û şirove 
133
Weşanên 
115
Cihên arkeolojîk 
61
Partî û rêxistin 
26
Vîdiyo 
19
Helbest  
10
Pêjgeha kurdî 
3
Wekî din 
2
Karên hunerî 
2
Nexşe 
2
Li Kurdistanê hatine berhemdan 
1
Ofîs 
1
MP3 
311
PDF 
30,001
MP4 
2,356
IMG 
194,830
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Kurtelêkolîn
Rojnameya Şerq û Kurdistan
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Wêne û şirove
Di sala 1800`î de tabloya ku Kurdekî ji eşîra Caf'ê temsîl dike
Cihên arkeolojîk
Temteman
Kurtelêkolîn
Hevgirtina dagirkeran û belavbûna kurdan
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
Ferhad Merdê
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Jiyaname
KUBRA XUDO
Jiyaname
AYNUR ARAS
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Kurtelêkolîn
Jules Verne Nasiya Xwe Dide Kurdan
Pirtûkxane
Çand û Civak
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Kurtelêkolîn
بين الديمقراطية و”الدُمى قراطية
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
Kurtelêkolîn
Kurdên Batûmê
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Dosya
Peyv & Hevok - Ziman - Şêwezar - Kurdî Kurmancî Bakûr - T. Latîn Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Pend û gotin - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Pend û gotin - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Çand - Mamik - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Çand - Mamik - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Şehîdan - Partî - Hêzên Parastina Gel - HPG Şehîdan - Welatê jidayikbûnê - Bakûrê Kurdistan Şehîdan - Netewe - Kurd

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.67
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.906 çirke!