کۆمەڵگەی #تل قەسەب#
ئەم کۆمەڵگەیە دەکەوێتە باکووری ڕۆژاوای شارۆچکەی #شنگال#، دانیشتووانی ئەم کۆمەڵگەیە بە شێوەیەکی گشتی سەر بە ئایینی ئێزدین و لە 9 هۆز پێکدێن. ئەم نۆ هۆزە بریتیین لە هۆزەکانی: «مەهرکان، هەسکان، هەباب، عەلی سۆرکا، جێلکی، قتۆیا، فەقیر، کزا، دلکان». جوگرافیای کۆمەڵگەی تل قەسەب گرنگییەکی بەرچاوی هەیە لە ڕووی شوێنە ئایینی و پیرۆزەکان، لەبەر ئەوەی چەندین شوێنی پیرۆزی ئایینی ئێزدی لەم جوگرافیایە هەڵکەوتوون. ئەمەش بووتە هۆکار کە ساڵانە هەمژارێکی زۆری خەڵکی ڕوو لەم شوێنانە بکەن، بە تایبەت لە مانگەکانی نیسان و گولان. لەبەر ئەوەی ئەم دوو مانگە تایبەتن بە تەوافی ئێزدییەکان. خەڵک لە هەموو گوندە ئێزدییەکان بە مەرەمی زیارەت و تەواف لەگەڵ هاوڕێ، خزم و نزیکەکانیان سەردانی ئەو شوێنانە دەکەن. بە گوێرەی ئامارەکانی ساڵی 2010 و پێش هێرشی داعش بۆ سەر کۆمەڵگەی تل قەسەب، هەژماری دانیشتووانەکەی نزیکەی 18 هەزار کەس دەبوون. بەڵام لەگەڵ هێرش و دەستدرێژی دەوڵەتی ئیسلامی داعش، سەدان کەس لە پیر و گەنج، کچ و کوڕی بێ تاوانی کۆمەڵگەی تل قەسەب تالان و ئەنفال دەکرێن، هەروەها دەکوژرێن و بێسەر و شوێن دەکرێن. بەشی ڕزگاربووی خەڵکەکەش ڕوو لە پارێزگا و شارەکانی دەوروبەری کوردستان دەکەن، وەک #دهۆک# و #زاخۆ# و #سلێمانی#. هەروەها بەشێکی بەرچاویش کۆچی دەرەوەی وڵات دەکەن. بە گوێرەی ئامارێک 900 کەس لە خەڵکی ئەم کۆمەڵگەیە بوون بە قوربانی هێرشی دەوڵەتی ئیسلامی داعش. قوربانییەکان لە 420 پیاو و 480 ژن پێکدێت، کە 126 پیاو و 64 ژن ئەنفالکراون، 108 پیاو و 101 ژن بێسەر و شوێن کراون. هەروەها ڕزگاربووانی کارەساتەکەش 186 پیاو و 315 ژن لە خۆ دەگرێت. بەشێک لە ڕزگاربووان ئێستا دانیشتووی دەرەوەی وڵاتن و دوای کۆمەڵکوژییەکە نەگەڕاونەتەوە بۆ زێدی خۆیان. لە دەستپێکی ساڵەکانی 2019 و 2020 بەشێک لە خێزانەکانی قوربانیان گەڕاونەتەوە بۆ کۆمەڵگەکە و ئێستا نیشتەجێن لەم شوێنە و ژیانی خۆیان بەسەر دەبەن. [1] [2]