پەرتووکخانە پەرتووکخانە
گەڕان
  

کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!


بژاردەی گەڕان




گەڕانی ورد      کیبۆرد


گەڕان
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
Dark Mode
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان تۆمارکردنی بابەت ئامرازەکان زمانەکان هەژماری من
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
Dark Mode
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 دەربارە
 بابەت بەهەڵکەوت
 چالاکییەکانی ڕۆژی
 ڕێساکانی بەکارهێنان
 ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
 بیروڕاکانتان
 دڵخوازەکان
 کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
 چالاکییەکان - کوردیپێدیا
 یارمەتی
بابەتی نوێ
ژیاننامە
بنار عەباس
27-12-2024
سروشت بەکر
پەرتووکخانە
گەشتێکی خۆش بە جیهاندا
27-12-2024
سەریاس ئەحمەد
ژیاننامە
بەهرە سەمیر ئەنوەر
27-12-2024
سروشت بەکر
پارت و ڕێکخراوەکان
یەکێتیی ناوەندی گۆڕەپان و مەیدانی کوردستان
27-12-2024
سروشت بەکر
پارت و ڕێکخراوەکان
یانەی وەرزشی ڕواندز
27-12-2024
سروشت بەکر
پەرتووکخانە
پڕۆسەی ئەنفال و ڕەنگدانەوەی لە ئەدەبی کوردیدا
27-12-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
پێگەی ئافرەت لە شیعرەکانی تەڵعەت تاهیر دا
27-12-2024
کشمیر کەریم
ڤیدیۆ
هونەرمەند و کادری ڕادیۆی کوردی لە بەغدا و نووسەر، شوکڕوڵڵای بابان
27-12-2024
کشمیر کەریم
ڤیدیۆ
تیپی هونەرەکانی میللی هەولێر ساڵی 1981
27-12-2024
کشمیر کەریم
ڤیدیۆ
ئەی باڵابەرزی نەرم و شل؛ شیعری: دڵزار، تاهیرتۆفیق، تۆماری ڕادیۆی کوردی لە بەغدا، ساڵی1959
27-12-2024
کشمیر کەریم
ئامار
بابەت
  532,091
وێنە
  113,348
پەرتووک PDF
  20,692
فایلی پەیوەندیدار
  109,256
ڤیدیۆ
  1,729
زمان
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
292,214
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
91,114
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,417
عربي - Arabic 
32,839
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
20,354
فارسی - Farsi 
11,710
English - English 
7,828
Türkçe - Turkish 
3,690
Deutsch - German 
1,809
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,144
Français - French 
349
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Polski - Polish 
56
Español - Spanish 
55
Italiano - Italian 
52
Հայերեն - Armenian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
7
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
109,149
ژیاننامە 
26,928
پەرتووکخانە 
26,182
کورتەباس 
19,251
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
15,082
پەند 
13,754
شوێنەکان 
12,155
شەهیدان 
11,937
کۆمەڵکوژی 
10,919
هۆنراوە 
10,500
بەڵگەنامەکان 
8,422
وێنە و پێناس 
7,576
ئامار و ڕاپرسی 
4,627
کلتوور - مەتەڵ 
3,149
ناوی کوردی 
2,561
ڤیدیۆ 
1,611
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,465
فەرمانگەکان  
1,013
پۆلێننەکراو 
989
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
826
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
776
کارە هونەرییەکان 
769
شوێنەوار و کۆنینە 
639
گیانلەبەرانی کوردستان 
360
یارییە کوردەوارییەکان 
279
ئیدیۆم 
224
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
187
نەخشەکان 
185
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
101
خواردنی کوردی 
84
زانستە سروشتییەکان 
80
دۆزی ژن 
55
مۆزەخانە 
50
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
28
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
518
PDF 
32,577
MP4 
2,881
IMG 
208,789
∑   تێکڕا 
244,765
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
ژیاننامە
ئاری بابان
شوێنەکان
هەرمۆتە
ژیاننامە
هێرۆ سەباح سەربیری
پەرتووکخانە
ئاراسنامە، بەرگی 01
پارت و ڕێکخراوەکان
یانەی وەرزشی ڕواندز
قوتابخانەی ستۆیکی و ستۆیکیسیزم، کاریگەری لە فەلسەفەی ڕۆژئاوایی دا
کوردیپێدیا، مێژووی دوێنێ و ئەمڕۆ بۆ نەوەکانی سبەینێ ئەرشیڤ دەکات!
پۆل: کورتەباس | زمانی بابەت: کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish
بەشکردن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
نرخاندنی بابەت
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin)0
English - English0
عربي - Arabic0
فارسی - Farsi0
Türkçe - Turkish0
עברית - Hebrew0
Deutsch - German0
Español - Spanish0
Français - French0
Italiano - Italian0
Nederlands - Dutch0
Svenska - Swedish0
Ελληνική - Greek0
Azərbaycanca - Azerbaijani0
Catalana - Catalana0
Čeština - Czech0
Esperanto - Esperanto0
Fins - Finnish0
Hrvatski - Croatian0
Lietuvių - Lithuanian0
Norsk - Norwegian0
Ozbek - Uzbek0
Polski - Polish0
Português - Portuguese0
Pусский - Russian0
Srpski - Serbian0
балгарская - Bulgarian0
қазақ - Kazakh0
Тоҷикӣ - Tajik0
Հայերեն - Armenian0
हिन्दी - Hindi0
ქართველი - Georgian0
中国的 - Chinese0
日本人 - Japanese0

قوتابخانەی ستۆیکی و ستۆیکیسیزم، کاریگەری لە فەلسەفەی ڕۆژئاوایی دا

قوتابخانەی ستۆیکی و ستۆیکیسیزم، کاریگەری لە فەلسەفەی ڕۆژئاوایی دا
قوتابخانەی ستۆیکی و ستۆیکیسیزم، کاریگەری لە فەلسەفەی ڕۆژئاوایی دا
شرۆڤە و توێژینەوەی: #دڵشاد کاوانی#

ستۆیسیزم، قوتابخانەیەکی فەلسەفەی یۆنانییە کە لە جیهانی کۆنی ڕۆما و یۆنان تا سەدەی سێیەمی زایینی گەشەی کرد.
ستۆیسیزم لە ئەسینای پایتەخت لە سەرەتای سەدەی سێیەمی پێش زایین لەلایەن ئەسینا کەنعانییەوە دامەزراوە، کە بە توندی لە ژێر کاریگەری هەندێک فێرکاری سوکراتدا بووە. لە بەرامبەردا فیزیای ستۆیکی لەسەر بنەمای فێرکاری هێراکلیتۆس دامەزراوە. ستۆیسیزم، لە سەرووی هەموو شتێکەوە، فەلسەفەی ئەخلاقی کەسییە کە لە سیستەمی لۆژیکی و تێڕوانینی خۆیەوە بۆ جیهانی سروشتی پێکهاتووە.
بەپێی فێرکردنەکەی، ڕێگای بەختەوەری ئەوەیە کە خەڵک ئەم ساتەوەختە وەک دیاری وەربگرین، نەک ئازادی بە خۆمان بدەین بۆ کۆنترۆڵکردنی هەستەکانی وەک بەدواداچوون بۆ چێژ یان ترس لە ئازار، بۆ ئەوەی پشکی خۆمان لە جیهان و بەشداریکردنمان لە خەبات بۆ سروشت، لەسەر بنەمای مامەڵەکردنی دادپەروەرانە لەگەڵ ئەوانی تر.
ستۆیکەکان بە تایبەتی لەوە بەناوبانگن کە مرۆڤ تاکە چاکەیە و شتە دەرەکییەکانی وەک تەندروستی و سامان و چێژ لە ڕاستیدا باش نین یان خراپ نین، بەڵکو وەک ئامرازێک بۆ ئەنجامدانی چاکە بەهایان بۆ دانراوە. بەم پێیە نەریتی ستۆیسیزم لەگەڵ ئەخلاقی ئەرستۆ، دیدێکی بنەڕەتی و بنەڕەتی بۆ ئەخلاقی چاکەی ڕۆژئاوا پێکدەهێنێت.
هەروەها ستۆیکەکان پێیان وابوو کە هەندێک هەست و سۆزی وێرانکەر بەهۆی هەڵەی ئیستدلالەوە دروست دەبن، کە پێیان وابوو کە مرۆڤەکان دەبێ هەوڵی پشتگیریکردنی ئیرادەیەکی سروشتی بدەن (کە پێی دەوترێت پرۆهایرێسیس) واتا (لێکدانەوەی ئەم دروشمە دەتوانێت دیاردە جیاوازەکان ڕوون بکاتەوە). ئەوان وای بۆچوون کە فەلسەفەی مرۆڤ لە شێوازی ژیانیدا بە باشترین شێوە ڕەنگ دەداتەوە نەک لە قسەکانیدا.
بۆ ئەوەی مرۆڤ ژیانێکی باش بژی، پێویستە لە یاساکانی ڕێکخستنی سروشتی تێبگات، چونکە ستۆیکەکان لەسەر ئەوە هاوڕابوون کە ڕەگ و ڕیشەی هەموو شتێک بە سروشتەوە بەستراوەتەوە.
زۆرێک لە ستۆیکیەکان وەک سێنێکا و ئیپیکتیتۆس دەیانگووت کە پیاوی دانا دەبێ لە بەرامبەر ناخۆشیدا لە ڕووی سۆزدارییەوە جێگیر بێت، چونکە تەنیا خێر هەیە بۆ بەختەوەری. ئەم باوەڕە هاوشێوەی دەستەواژەی ئاشتی ستۆیکی یان سەبرێکی ستۆیکییە، بەڵام ئەم دەستەواژەیە تەنیا لەلایەن هەموو ستۆیکییە ئەخلاقییەکانی ڕادیکاڵەوە دەتوانرێت بە تەواو ئازاد هەژمار بکرێت و ئەو تێڕوانینە لەخۆناگرێت کە هەموو ناتەواوییە ئەخلاقییەکان بە تەواوی بێکەڵکن.
لە سەرەتای دامەزراندنیەوە، باوەڕی ستۆیکی لە ئیمپراتۆریەتی ڕۆمدا بەربڵاو بووە، ئیمپراتۆر مارکۆس ئاوریلیۆس لەنێو لایەنگرانیدا بووە. کاتێک مەسیحییەت لە سەدەی چوارەم بوو بە ئایینی دەوڵەت، ئاراستەی ستۆیکیزم بە سەختی دەرکەوت. بەدرێژایی سەدەکان چەندین جار بەرزبووەتەوە، بەتایبەتی لە سەردەمی ڕێنێسانس (نیو-ستۆیکیزم) و سەردەمی نوێ (ستۆیکیزمی ئێستا) کە شایەنی سەرنجی لێ گرتنە.

$- ئیتیمۆلۆژی ستۆیکیسیزم$
وشەی ستۆیک لە وشەی یۆنانی کۆن stōïkos وەرگیراوە کە بە واتای ستۆیک [پۆرتیک یان بوێرتر] دێت. وشەی یۆنانی بۆ پۆیکیلی ستۆیکی لە ئەسینا، یان شوێنێک کە پێی دەوترێت ستۆای ڕازاوە، لەلایەن فەیلەسوف کیتیۆس زینۆنەوە فێرکرابوو، کە لە سەردەمی خۆیدا لێرەدا ستۆیکیزمی دامەزراند.

$- خاڵە سەرەکییەی ستیۆکیسیزم$
فەلسەفە بەڵێنی مرۆڤ نادات هیچ کام لە شتە دەرەکییەکان دابین بکات، ئەگەرنا ئەو ئۆبژەی لە دیوەکەی تری بابەتەکەدا دەناسییەوە کە لەگەڵیدا دەگونجێت. ماددەی دارتاش وەک دار وایە، برۆنزی پەیکەرتاشێکە، بابەتی هونەری ژیان، ژیانی هەمووانە.

$- ئیپیکتۆر، گوتارەکانی ستۆیکی$
ستۆیکەکان ڕوانگەیەکی یەکگرتوویان پێشکەش بە جیهان کرد بۆ لۆژیکی فۆرماڵی و فیزیای مۆنیستی و ئەخلاقی سروشتی. لە نێویاندا جەختی لەوە کردەوە کە ئەخلاق جێگەی سەرنجی سەرەکی مەعریفەی مرۆڤە. بەڵام فێرکارییە فەلسەفییەکانی ئەوان زیاتر جێگەی سەرنجی فەیلەسوفەکانی دواتر بوو.

$- ئەخڵاق لە ستۆیسیزم$
ستۆیسیزم فێرت دەکات کە پێویستە پەرە بە خۆکۆنتڕۆڵکردن و خۆکۆنتڕۆڵ بدەیت بۆ ئەوەی بەسەر هەست و سۆزە تێکدەرەکاندا زاڵ بیت؛ بە پێی ئەم فەلسەفەیە، پاک بوون و خاوەن بیری ڕاست ڕێگەمان پێدەدات لە عەقڵی گشتگیر (لۆگۆس) تێبگەین.
لایەنی سەرەکی ستۆیکیزم باشترکردنی خۆشگوزەرانی ئەخلاقی و ئەخلاقی مرۆڤە: میهرەبانی ئەو ئیرادەیە کە لەگەڵ سروشتدا هاوئاهەنگە. ئەم پرسە بۆ بواری پەیوەندییەکانی نێوان کەسیش دەگرێتەوە؛ ئازادی لە ئیرەیی و ئیرەیی و ئیرەیی تەنانەت لە کۆیلەبوون بە کۆیلەکان، چونکە هەموو مرۆڤەکان لە سروشت دەرچوون.
ئەخلاقی ستۆیکی بانگەشە بۆ ڕوانگەیەکی دیاریکراو دەکات، واتە ڕووداوەکان پشت بە هەندێک مەرجی پێشوەختە دەبەستن؛ سەبارەت بەو کەسانەی کە فەزیلەتی ستۆیکیزمیان نییە، کلینز جارێک وتی: پیاوێکی خراپەکار وەک سەگێک کە بە گالیسکێکەوە بەستراوەتەوە، ناچارە بچێتە هەر شوێنێک بچێت. لە بەرامبەردا ستۆیکی خێرخواز، ئیرادەی خۆی دەگۆڕی و لەگەڵ جیهاندا دەیگونجێنێت، و بە گوێرەی ئیپیکتیتۆس نەخۆش، بەڵام دڵخۆش، لە مەترسیدایە، بەڵام هێشتا دڵخۆشە، لە جێگەی مەرگدا، بەڵام هێشتا دڵخۆشە، نەفرەت لێکراو، دڵخۆش، دەربەدەر، بەڵام بەم شێوەیە، ئیرادەیەکی تاکەکەسی تەواو سەربەخۆ دروست دەکات، لە هەمان کاتدا گەردوونێک بە توندی لەلایەن یەک یەکە دیاری کراوە.. دواتر ئەم بۆچوونانە بە پانتائیزمی کلاسیکی ناوزەد کران (لەلایەن فەیلەسوفی هۆڵەندی باروخ سپینۆزا وەرگیراوە).

$- مێژووی ستۆیسیزم$
ستۆیکیزم پێش هەموو شتێک لە نێو نوخبەی خوێندەواری جیهانی هێلینیستی و ئیمپراتۆریەتی ڕۆمدا بەناوبانگ بوو.[
لە نزیکەی ساڵی 301 پێش زایین دەستی پێکرد، زینۆ ستۆا دەستی کرد بە فێرکردنی فەلسەفەی خۆی لە پۆیکیلێ (ستۆای ڕازاوە). ئەم شوێنە، واتە بۆ ڕێزلێنان لە ستوا، دەستی کرد بە ناونانی فەلسەفە ستۆیسیزم (ستۆیکیزم). زینۆن بە پێچەوانەی قوتابخانە فەلسەفیەکانی دیکەی ئەو سەردەمە، وەک ئیپیکوریەکان، بڕیاریدا فێرکارییەکانی بە ئاشکرا بڵاوبکاتەوە. لە بەرامبەردا ستۆا لەم ستوونە کراوەیەدا شوێنێکی هەیە کە ڕووی لە گۆڕەپانی سەرەکی ئەسینای پایتەخت کردووە، ئاگۆرا.

بیرۆکەکانی زینۆن لە کینیکەکانەوە سەریان هەڵداوە و دامەزرێنەریان ئەنتیشێن خوێندکاری سوکرات بووە. کاریگەرترین لایەنگری زینۆن، کریسیپۆس، ئێستا خەریکی پێکهێنانی ئەو شتەیە کە پێی دەوترێت ستۆیکیزم. سەرنجی دوا ستۆیکی ڕۆمانی ئەوە بوو کە بە هاوئاهەنگی لەگەڵ گەردووندا بژین (هیچ کۆنتڕۆڵێکی ڕاستەوخۆ بەسەریدا نییە).

زانایان بەگشتی مێژووی ستۆیسیزم بەسەر سێ قۆناغدا دابەش دەکەن:
-یەکەم:. ستۆای پێشوو، لە زینۆنی دامەزرێنەرەوە تا ئەنتیپاتەر.
-دووەم:. ستۆای ناوەڕاست و پانێتیۆس و پۆزیدۆنیۆم لەخۆدەگرێت.
-سێیەم :. هەر دەچنە قۆناغی دووەمیان بریتین لە ستۆا، موسۆنیۆس ڕوفۆس، سێنێکا، ئێپیکتێتۆس و مارک ئاوریلیۆس.
هیچ کام لە خزمەتەکانی فەیلەسوفەکانی ستۆیکی کە مێژووەکەی دەگەڕێتەوە بۆ دوو قۆناغی یەکەم بە تەواوی نەپارێزراوە. تەنیا دەقە ڕۆمانییەکانی کۆتایی سەردەمی ستۆیکی لە ژیاندا مابوون.

$-لۆژیکی دەربڕین لە ستۆیکی$
یەکێک لە مامۆستاکانی زینۆن بە ناوی دیۆدۆرۆس کرۆن فۆرمێکی لۆژیکی داهێنا و پەرەی پێدا کە ئێستا پێی دەوترێت لۆژیکی لۆژیکی پرۆپۆزیناڵ، کە زۆر جیاوازە لە لۆژیکی چەمکەکانی ئەرستۆ، کە لەسەر بنەمای لێکدانەوەکان دامەزراوە. دوای ماوەیەک، کریسیپۆس سیستەمێکی پەرەپێدا کە دواتر بە لۆژیکی ستۆیکی ناسرا، کە سیلابیستیکی ستۆیکی لەخۆگرتبوو کە دەکرا بە ڕکابەری سیلۆجیزمەکانی ئەرستۆ هەژمار بکرێت. لە سەدەی بیستەمدا، گرنگیدان بە لۆژیکی ستۆیکی دووبارە سەریهەڵدایەوە، چونکە لەم کاتەدا خزمەتگوزارییە گرنگە نوێیەکان لە لۆژیکدا لەسەر بنەمای لۆژیکی لێکدانەوە بوو. بە گوێرەی سوزانا بۆبزن، لێکچوونە سەرنجڕاکێشەکانی نێوان لۆژیکی فەلسەفی هریسیپ و ئەو لۆژیکە کە لەلایەن گۆتلۆب فرێجەوە پەرەی پێدراوە، بە تایبەتی سەرنجڕاکێشن.
بێبزۆن هەروەها ئاماژە بەوە دەکات: “هریسیپ لە کتێبە 300 بەرگییەکەیدا کتێبێکی نووسیوە کە باس لە نزیکەی هەموو بابەتێکی لۆژیکی ئەمڕۆ دەکات، لەوانە تیۆری کردەی قسەکردن، شیکاری ڕستە، جێناوی تاک و فرەیی، جۆرەکانی پێشبینی، ئیندێکس، بوون، بوونگەرایی و هتد.، ئینکاری، جیابوونەوە، دەربڕینی مەرجدار، دەرەنجامە لۆژیکییەکان، هەردوو فۆڕمی ڕەوای ئارگیومێنتەکان، تیۆری لێبڕین، لۆژیکی ڕستە، لۆژیکی مۆداڵی، لۆژیکی کات، لۆژیکی زانستی، لۆژیکی گریمانەیی، هەردووکیان لۆژیکن.

$- ماددە لای ستۆیکیسیزم$
بەپێی ستۆیکەکان هەموو ژیان ماددییە، بەڵام هەموو شتەکان وا نین. هەرچەندە جیاوازی نێوان ئۆبژەی ئەبستراکت و کۆنکرێتیان قبوڵ کرد، بەڵام لەگەڵ باوەڕی ئەرستۆدا نەبوون بە بوونی پاکی ناماددی. بەم شێوەیە، ئەوان لەگەڵ بیرۆکەی ئەناکسۆگۆردا هاوڕا بوون - کە ئەگەر شتێک گەرم بێت، هۆکارەکەی ئەوەیە کە تەنە گەرمە گشتگیرەکە تێیدایە - ئەرستۆش قبوڵ دەکات. بەڵام بە پێچەوانەی ئەرستۆ ئەم بیرۆکەیەیان فراوانتر کرد بۆ ئەوەی لەگەڵ هەموو ڕووداوەکاندا بگونجێت. بەم شێوەیە ئەگەر تەنەکە سوور بێت، هۆکارەکەی ئەوەیە کە تەنێکی سووری گشتگیر دەچێتە ناو ئۆبژەکەوە. ئەوان پێیان وابوو کە چوار پۆلی ستۆیکی هەیە.

$- ماددەی بنەڕەتی$
هەموو شتێکی تر لە ماددەیەکی سەرەتایی پێکهاتووە، ماددەیەکی بێ فۆرمه.

$- زانست بەگشتی لای ستۆیکی$
زانست لای ستۆکیەکان بە بۆچوونێکی مەعقوڵ دادەنرێت و وەک بیروباوەڕێک یان بۆچوونێک (doxa) مامەڵەی لەگەڵ دەکرێت. تەنها لە ڕێگەی عەقڵەوەیە کە هەر شتێک ڕوون و جێی متمانە دەبێت (کاتالپسیس). ئەو زانستەی کە فەرمانڕەوای ستۆیکی بەدەستی هێناوە و ئەو زانیارییە باوەڕپێکراوەی کە پێویستە بۆ گەیشتن بە زانستی ڕاستەقینە (episteme) دەبێت بەراورد بکرێت لەگەڵ ئەزموونی هاوتەمەنەکان و تێگەیشتنی هاوبەشی مرۆڤایەتی.

$- فیزیا و گەردوونناسی$
بە بڕوای ستۆیکەکان، گەردوون مادەیەکی ماددی و هزر ورووژێنەرە کە بە خودا یان سروشت ناسراوە. بە دوو شێوە دێت: چالاک و پاسیڤ. مادەی پاسیڤ ماددەیەکە کە لاوازە، دەتوانرێت بە هەر شێوەیەک بێت وەربگیرێت، بەڵام خۆی بێسوودە و بێکارە. لە بەرامبەردا ئەو ماددە چالاکە پێی دەوترێت چارەنووس یان عەقڵی هاوبەش (Logos) کە لە هەوایەکی زیرەک یان بڵێسەی پێشوو پێکهاتووە کە کاریگەری لەسەر ماددە پاسیڤەکان هەیە.
ڕۆحی تاکەکان توانای ئەوەیان هەیە کە بەهۆی سروشتی خۆیانەوە خراپ بن؛ دەتوانرێت بگەڕێندرێتەوە بۆ هۆکاری سەرەتایی گەردوون (logos spermatikos) و لەلایەن سروشتێکی ئاگرینەوە قووت بدرێت). بەو پێیەی عەقڵی ڕاستەقینە بناغەی هەم مرۆڤایەتی و هەم گەردوونە، ئامانجی ژیان ئەوەیە کە بە عەقڵ بژی، واتە دڵسۆزی بۆ سروشت.

$- خواوەندییەتی (ئیلاهیات)ی ستۆیسیزم$
خواوەندییەتی (ئیلاهیات)ی ستۆیسیزم واتە تیۆلۆژیا، لە پانتێیزمی فاتالیستی و سروشتیگەرایی پێکدێت: خودا هەرگیز زاڵێکی تەواو نییە، بەڵکو هەمیشە باوەڕدارە. ستۆیکیەکان لەگەڵ سروشتدا یەکسانی دەکەن. لە کاتێکدا ئایینە ئیبراهیمییەکان خودا بە دروستکەری جیهان دەزانن، ستۆیکیزم خودا بە تەواوی کۆمەڵەی گەردوون یەکسان دەکات. بەپێی گەردوونناسی ستۆیسیزم ناتوانرێت سەرەتای ڕەهای زەمەن هەبێت، چونکە بە بێکۆتایی و خولگەیی دادەنرێت. بەم شێوەیە نە گەردوون و نە گەردوون سەرەتا و نە کۆتاییان هەیە، لە خولێکدا دەژین. جیهانی ئێستا تەنیا یەک قۆناغی خولی ئێستایە و پێش ئەوەش ژمارەیەکی زۆر جیهان هەبوون کە مەحکوم بوون (لەناوچوون)، و دواتر وەک جیهانی ئێستا سەریان هەڵدایەوە. تەنانەت دوای ئەم گەردوونە ژمارەیەکی بێکۆتایی گەردوونی نوێ لەدایک دەبن. بە پێی ستۆیسیزم، هەموو ژیان بە سووڕێکدا تێدەپەڕێت و فەزا شتێکە لە ئەبەدیەتدا خۆنوێکردنەوە و خۆ لەناوبردنە.
وەک ئایینی هیندۆسی، وەک ئایینی ستۆیکیزم، هیندۆسیزم، ئایینی بودا و جاین، سەرەتا و کۆتایی گەردوون دیاری ناکات. بە بڕوای ستۆیکیەکان، لۆگۆ هەمیشە هۆکارێکی پراکتیکی بووە، یان ئەنیما موندی، کە هەموو گەردوون دەگرێتەوە و زیندوو دەکات. گەردوون بە ماددە دادەنرێت و یەکسانە بە خودا یان سروشت.
هەروەها ستۆیکیەکان گرنگییان بە هۆکاری سەرەکی (logos spermatikos) دا، واتە یاسای نەوەکان لە گەردووندا، کە بابەتی عەقڵی کردەیی بوو کە کار لەسەر ماددە بێ گیانەکان دەکرد. بڵێسە و عەقڵی ڕەسەن - ئەو لۆژیکە خوداییەی کە گەردوون بەڕێوەدەبات و بەردەوامی پێدەدات - مرۆڤەکان دەگرێتەوە.

$- ئەخلاق و میهرەبانی ستۆیکی$
ستۆیکی کۆن زۆرجار بە هەڵە تێدەگەن چونکە ئەو چەمکانەی کە پێشتر ئەوان مانای شتێکیان هەبوو لە ڕابردوودا، بەڵام ئێستا هەمان وشەکان مانایەکی جیاوازیان هەیە. وشەی ستۆیک خۆی ئێستا بە واتای بێ هەست یان پشتگوێخستن لە ئازار دێت، چونکە ئەخلاقی ستۆیسیزم، پەیڕەوکردنی عەقڵ فێرمان دەکات ئیرادە بەهێز بین، دوور لە دڵەڕاوکێ. بەڵام ستۆیکەکان باسیان لە ڕزگاربوون لە هەستەکان نەدەکرد؛ ئەوان هەوڵیان دەدا بە یارمەتی پرسیاری بەهێز چاکسازییان تێدا بکەن. ئاسکێسیس ڕێگە بە مرۆڤ دەدات بیرێکی کراوە و ئارامیی دەروونی دروست بکات. لۆژیک، ئیستدلال، تەرکیز ڕێگەی سەرەکین بۆ دیسپلینکردنی خۆت.
بناغەکانی ئەخلاقی ستۆیکی لە کینیکەکانەوە وەرگیراوە، کە پێیان وایە چاکە لە دۆخی ڕۆح و لە حیکمەت و لە خۆکۆنتڕۆڵکردندایە. ئەخلاقی ستۆیکی جەخت لەسەر ئەو یاسایە دەکاتەوە کە ڕێگایەک هەیە کە بەرەو حیکمەت دەبات. لێرەوە دەبێت مرۆڤ لە ئارەزووە ئاگرینەکان دوور بێت. گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە لە کۆندا وشەی ئارەزووی بەهێز بە واتای ئازار دەهات، بۆیە ئاماژەیە بۆ وەڵامدانەوەی پاسیڤ بۆ بارودۆخە دەرەکییەکان. جیاوازی هەیە لە نێوان پاتۆس (پاتە فرەیی)، پرۆپاتۆس یان کاردانەوەی غەریزەیی (بۆ نموونە سپیبوونەوە و لەرزینێکی لەناکاو لەبەرامبەر مەترسی جەستەیی)، ئیوپاتۆس کە وەرگێڕدراوە بۆ حیکمەتی ستۆیکەکان کە بەزۆری وەرگێڕدراوە وەک پەنا، ئارەزووی بەهێز. ئیوپاتیا هەستێکە لە ئەنجامی بیرکردنەوەی دروستدا سەرهەڵدەدات و ئارەزووی بەهێزیش لە بیرکردنەوەی هەڵەدا سەرهەڵدەدات.
ستۆیکەکان باسیان لە ڕزگاربوون لە ئازار دەکرد لە ڕێگەی بێباکی بێهیوا یان ئارامیی دەروونی، ئەوان لە ئارامی دەروونی بە مانا کۆنەکە تێگەیشتوون، واتە بابەتی بوون یان ئیستدلالی پاکیان هەبێت و هەم لە سەختییەکان و هەم لە ئاسانکارییەکانی ژیان بڕوانن.

$- عەقڵ و ستۆیکی$
لای ستۆیکەکان، عەقڵ تەنیا بەکارهێنانی لۆژیک نییە، بەڵکو تێگەیشتنە لە پرۆسەکانی سروشت - ئەو لۆگۆیەی کە لە ناوەڕۆکی هەموو شتێکدایە، یان عەقڵی گشتگیر. ژیان بە هاوئاهەنگی لەگەڵ عەقڵ و میهرەبانی، لە دیدی ئەواندا، ژیانە بە هاوئاهەنگی لەگەڵ نەزمی خودایی گەردوون و بە هاوئاهەنگی لەگەڵ عەقڵی هاوبەش و گرنگی هەموو مرۆڤەکان بژین.

$- فەزیلەت لە ستۆیکی دا$
چوار فەزیلەتی سەرەکی فەلسەفەی ستۆیکی لە فێرکارییەکانی ئەفلاتون وەرگیراون لە (دەوڵەتی چوارەم. 426-435). پ.ز.
1- حیکمەت (سۆفیا).
2- بوێری (ئەندریا).
3- دادپەروەری (دیکایۆسین).
4- تێکڕا (سۆفرۆسین).
بە دوای سوکرات، ستۆیکیەکان هۆکاری ناخۆشی و خراپەکاریشن.بە بێئاگایان لێیان دادەنرێت. ئەگەر کەسێک میهرەبان نەبێت تەنها لەبەر ئەوەی عەقڵی گشتگیری خۆی نازانێت کە میهرەبان نابێت. کەواتە پێویستە فەلسەفەی ستۆیکی بەکاربهێنیت بۆ ڕزگاربوون لە خراپە و ناخۆشی: بۆ لێکۆڵینەوە لە بیرکردنەوە و ڕەفتارەکانی خۆت و بزانیت لە کوێدا جیاوازن لە عەقڵی گشتی سروشت.

$- خۆ کوشتن لای باوەڕی ستۆیکیسیزم$
ستۆیکیەکان ڕێگەیان بە خۆکوشتن دەدا، واتە خۆکوشتن، ئەگەر پیاوێکی ژیر بەهۆی بارودۆخی سەختەوە نەیتوانی ژیانێکی باش بەڕێوەببات. بە بڕوای پلۆتارک، قبوڵکردنی ژیانێک لە ژێر ستەمکاریدا، چارەسەری خۆنووسینی کاتۆنی بچووک وەک ستۆیکێک دەخاتە مەترسییەوە و مافی هەڵبژاردنێکی ئەخلاقی دادپەروەرانە دەخاتە ژێر مەترسییەوە (کاتۆن بە ناکۆکی لەگەڵ دەسەڵاتی قەیسەر خۆی کوشت). خۆکوشتن دەتوانرێت لە ئەگەری تووشبوونی کەسێک بە ئازار یان نەخۆشیدا ڕەوا بێت و لە حاڵەتەکانی تردا ڕەنگە وەک هەڵهاتن لە پۆستی گشتی وەربگیرێت.

$- باوەڕی شتە بێلایەنەکان$
لە ڕووی فەلسەفییەوە، ئەو شتانەی کە بێلایەنن لە دەرەوەی دەستی یاسای ئەخلاقین - ناتوانن ببنە هۆی ئامانجە ئەخلاقییەکان یان دەستوەردانیان لێ بکەن. ئەو کردارانەی کە یاسای ئەخلاقی پێویست نین یان قەدەغە نەکراون، کە کاریگەرییان لەسەر ئەخلاق نییە، پێیان دەوترێت کردەوەی بێلایەن لە ڕووی ئەخلاقییەوە. باوەڕی بە (شتە بێلایەنەکان) میهرەبانی و خراپەکاری لە ستۆیسیزمدا دەگرێتەوە (کاتێکۆن)، یان کردەوەی لەبار، یان کردارەکانی هاوشێوەی سروشت؛ لە ئەنجامی ئەم دووبەرەکییەدا، پۆلێکی گەورەی شتەکان بەبێ پێناسە مانەوە و لە ئەنجامدا دەستیان کرد بە ناونانی بێلایەن.

لە کۆتاییدا سێ پۆلی بابەتی بێلایەن داهێنران:
- ئەو شتانەی کە پەسەند کران بۆ یارمەتیدانی ژیان بە هاوئاهەنگی لەگەڵ سروشت.
- ئەو شتانەی کە پێویستە لێیان دوور بکەونەوە چونکە ڕێگری لێدەکات.
- ئەو شتانەی کە بە مانایەکی تەسکتر بێلایەنترن. پرسی ئادیافۆرا لە نێو کەسانی کینیکیشدا باو و ئاساییە. فیلیپ میلانچتۆن لە سەردەمی ڕێنێسانسدا دەگەڕێتەوە بۆ باوەڕی بێلایەنی.

$- ڕاهێنانی ڕۆحی ستۆیکی$
بۆ ستۆیکەکان فەلسەفە تەنیا کۆمەڵێک بیروباوەڕ نییە سەبارەت بە ڕەفتاری ئەخلاقی، بەڵکو شێوازێکی ژیانە بۆ ئەوان، کە بریتییە لە پراکتیزەکردن و ڕاهێنانی بەردەوام (زەهید). لۆژیک بۆ پراکتیزە فەلسەفی و مەعنەویەکانی ستۆیکەکان، گفتوگۆ و قسەکردنی سوکرات، بۆ سەیرکردنی مردن وەک دەرەکییەک، بۆ ڕەقکردنی فۆکس بۆ ئەوەی ساتەوەختی ئێستا لەبەرچاو بگیرێت (هاوشێوەی هەندێک شێوەی مێدیتەیشن لە ڕۆژهەڵات، هاوشێوەی). بۆ ڕێگاکانی مێدیتەیشن و ڕێگای مێدیتەیشن و ڕۆژەکەیان) و فەلسەفە بۆ ستۆیکەکان پرۆسەیەکی بەردەوامی کردار و خۆبیرهێنانەوەیە.

مارک ئاوریلیۆس لە کتێبی ڕەنگدانەوەیدا باس لە هەندێک لەو کردارانە دەکات. بۆ نموونە کتێبی دووەم ئەم دێڕانەی تێدایە:
بەرەبەیانی زوو بەخۆت بڵێ: ئەمڕۆ کەسانێک دەبینم کە بێ منەتن، توڕەن، خیانەتیان لێکراوە، ئیرەیی دەبەن، دەستی یارمەتی درێژ ناکەن. ئەوانەی باشی ڕاستەقینە و نەخۆش نازانن... هیچیان ناتوانن زیانم پێ بگەیەنن، کەس ناتوانێت گومڕام بکات، نە توڕە بم یان ڕقم لە براکەم بێت؛ چونکە ئێمە هاتووین بۆ ئەم جیهانە بۆ ئەوەی پێکەوە خزمەت بکەین.
هەروەها پێش ئاوریلیۆس، ئیپیسیتۆس لە گفتوگۆکانی خۆیدا سێ جۆر کرداری جیاکردەوە: بیرکردنەوە، ئارەزوو و تەماح. بە بڕوای فەیلەسوفی فەرەنسی پیێر ئادۆ، ئیپیسیتۆس ئەم سێ کردارەی لەگەڵ لۆژیک و فیزیا و ئەخلاقدا یەکسان کردووە. وەک ئادۆ دەڵێت لە مێدیتەیشندا، هەر ماکسیمێک یەکێک یان دوو یان سێ لەم تۆپۆی زۆر تایبەتمەندانە پەرەپێدەدات (واتە کردارەکان).
شیموس مەکسوین پراکتیزەکردنی ڕاهێنانی ڕۆحی وەک کاریگەرییەک لەسەر پراکتیزەکردنی بیرکردنەوە وەسف کرد. کتێبی فەلسەفەی چارەسەری مەعریفی- دووهەڤیۆڕاڵی ڕۆبەرتسۆن بە وردی باس لە لێکچوونەکانی نێوان ڕاهێنانی ڕۆحی ستۆیکەکان و چارەسەری دووهەڤیۆراڵی مەعریفی مۆدێرن دەکات.
هەروەها ستۆیکەکان بە وتارە دڵنەواییەکانیان بەناوبانگن. ئەوان بەشێک بوون لە نەریتی دڵنەوایی لە ئەدەبدا. سێ دڵنەوایی لەو جۆرە کە لەلایەن سێنێکا نووسراوە تا ئەمڕۆش ماونەتەوە

$- فەلسەفەی کۆمەڵایەتی لە ستۆیکی$
یەکێک لە تایبەتمەندییە جیاکەرەوەکانی ستۆیسیزم، کۆسمۆپۆلیتیزمە: هەموو مرۆڤەکان دەرکەوتنی هەمان ڕۆحی هاوبەشن، و دەبێت هەموویان بژین بۆ ئەوەی وەک خوشک و برا یەکتریان خۆشبوێت و ئامادەبن لە کاتی پێویستدا دەستی یارمەتی بدەن. ئیپیکتێتۆس لە چاوپێکەوتنەکەیدا سەبارەت بە پەیوەندییەکانی مرۆڤ دەنووسێت: “هەموو مرۆڤێک پێش هەموو شتێک هاووڵاتیی کۆمەڵگاکەیەتی؛ بەڵام لە هەمان کاتدا ئەندامی شاری گەورەی خوداوەندەکان و گەل نییە، بەڵکو تەنها کۆپییەکی چەپی سیاسییە بە بەراورد بەم شارە. ئەم بۆچوونە دەنگدانەوەی بۆچوونی دیۆجینیسی سینۆپتیکە کە وەک دەرکەوت دەیگوت: من ئەسینایی و کۆرنتی نیم، بەڵکو هاووڵاتییەکی جیهانم.
بە بڕوای ستۆیکەکان، سامان و پێگە گرنگ نییە بۆ پەیوەندییە گشتیەکان. بە پێچەوانەوە برایەتی مرۆڤایەتی و یەکسانی سروشتی هەموو مرۆڤەکان گرنگترە. ستۆیسیزم بۆتە یەکێک لە کاریگەرترین قوتابخانەکانی فەلسەفە لە جیهانی یۆنانی-ڕۆمدا، بە نووسەران و کەسایەتییە دیارەکانی وەک کاتۆنی بچووک و ئیپیکتیتۆس.
بەرەوپێشبردنی ستۆیکەکان بۆ ئەوەی میهرەبان بن بەرامبەر بە کۆیلەکان پەرەی بە نەبوونی دەدا، سێنێکا وتی: تکایە لەبیرت بێت ئەو پیاوەی تۆ پێی دەڵێیت کۆیلە لە هەمان تۆوە هاتووە، بە هەمان ئاسمانەوە زەردەخەنە دەکات، هەناسە دەدات، دەژی و دەمرێت هەر وەک تۆ.

$- بەکارهێنانی ستۆیکی لە سەردەمی مۆدێرن دا$
لە فەرهەنگی نێودەوڵەتیدا (بە ئینگلیزی و ڕووسیشەوە) وشەی ستۆیک بە واتای کەسێک دێت کە بێلایەنە بەرامبەر ڕوانین لە ئازار، حەز، چێژ، خەم یان خۆشی. ئەم وشەیە بۆ یەکەم جار لە ساڵی 1579 و بۆ یەکەم جار لە ساڵی 1596 لە گروپی ناودا بەکارهاتووە، بە واتای کەسێک کە خۆ دەگرێت یان بە سەبرەوە هەستەکان ئەزموون دەکات. بە پێچەوانەی چەمکی ئیپیکیوری، ئینسایکلۆپیدیای فەلسەفەی ستانفۆرد دەڵێت کە کوالیتی ستۆیکی لە زمانی ئینگلیزیدا سەرچاوەی فەلسەفی وشەکە بەلاڕێدا نابات.[1]

کوردیپێدیا بەرپرس نییە لە ناوەڕۆکی ئەم تۆمارە و خاوەنەکەی لێی بەرپرسیارە. کوردیپێدیا بە مەبەستی ئەرشیڤکردن تۆماری کردووە.
ئەم بابەتە 493 جار بینراوە
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
هاشتاگ
سەرچاوەکان
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 1
زمانی بابەت: کوردیی ناوەڕاست
پۆلێنی ناوەڕۆک: فەلسەفە / هزر
جۆری دۆکومێنت: زمانی یەکەم
زمان - شێوەزار: کرمانجیی ناوەڕاست
شار و شارۆچکەکان: شەقڵاوا (خۆشناوەتی)
وڵات - هەرێم: باشووری کوردستان
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
خاوەنی ئەم بابەتە بەسوپاسەوە، مافی بڵاوکردنەوەیی بە کوردیپێدیا بەخشیوە! یان بابەتەکە کۆنە، یاخود بابەتەکە موڵکی گشتییە.
کوالیتیی بابەت: 99%
99%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( زریان عەلی )ەوە لە: 20-06-2022 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە لەلایەن: ( ڕاپەر عوسمان عوزێری )ەوە لە: 20-06-2022 پێداچوونەوەی بۆکراوە و ئازادکراوە
ئەم بابەتە بۆ دواجار لەلایەن: ( ڕاپەر عوسمان عوزێری )ەوە لە: 20-06-2022 باشترکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە 493 جار بینراوە
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
وێنە و پێناس
یانەی ئەفسەران، لە شاری سەقز لە کۆندا
ژیاننامە
هێرۆ ئیبراهیم
شوێنەوار و کۆنینە
پردی کەڵهۆرت
پەرتووکخانە
ڕۆڵی ڕووداوەکانی شنگال لە پێشخستنی دۆزی کورد
ژیاننامە
بنار عەباس
کورتەباس
بە بەشداریی سەدان کەسی نێوخۆیی و بیانی، یازدەیەمین ماراسۆنی نێودەوڵەتی هەولێر بەڕێوەچوو
پەرتووکخانە
زمانی کورد، بگونجێنە بۆ 0 و 1
شوێنەوار و کۆنینە
نەخشی بەردینی ئەشکەوتی سەلمان، یان پەرەستگای تاریشا
ژیاننامە
بەهرە سەمیر ئەنوەر
وێنە و پێناس
قوتابخانەیەکی سەرەتایی لە شاری سەقز ساڵی 1975
شوێنەوار و کۆنینە
پردی قەڵاتاسیان
ژیاننامە
عەبدولڕەحمان مەجید ڕەسوڵ بەگ
وێنە و پێناس
چەمی شاری سەقز ساڵی 1950
وێنە و پێناس
قوتابخانەی فیردەوسی سەرەتایی لە شاری سەقز ساڵی 1973
ژیاننامە
عومەر حاجی ڕەشیدی خومچی
پەرتووکخانە
گەمەکانی ناسێۆنالیزمی کوردی بە مرۆڤی کورد
شوێنەوار و کۆنینە
گۆڕدخمە سان ڕۆستەم
پەرتووکخانە
پڕۆسەی ئەنفال و ڕەنگدانەوەی لە ئەدەبی کوردیدا
ژیاننامە
هاوژین دڵشاد
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 2
وێنە و پێناس
دوو کەس لە پردی سەقز ساڵی 1990
کورتەباس
مۆزەخانەی نیکۆس کازانجاکیس، سوپاسنامەیەک بۆ ئومێد قەرەنی شاعیر و وەرگێڕی کورد دەنێرێت
پەرتووکخانە
پێگەی ئافرەت لە شیعرەکانی تەڵعەت تاهیر دا
کورتەباس
خواست لەسەر وەرزشی مەلەوانی زۆر بووە
کورتەباس
شیعر و دەستنووسێکی مێژوویی سەرۆکی یەکێتیی زانایانی ئایینی کوردستان لە هەولێر بۆ شێخ عەلائەدینی خەلان
پەرتووکخانە
مەتەڵنامە (وەشانی 2، بەشی 1 لە 2 )
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای میرزا
کورتەباس
گوندی دەرە تفێ، یان گوندی حاجی لەق لەقەکان
پەرتووکخانە
ئاراسنامە، بەرگی 01
پەرتووکخانە
فەیلی-نامە (وەشانی 1)
ژیاننامە
ئەحمەد خەڵەف
ژیاننامە
ئەحمەد جەبار
ژیاننامە
زەمەن ئیسماعیل
پەرتووکخانە
گەشتێکی خۆش بە جیهاندا
ژیاننامە
شەهلا ئەسکەندەر

ڕۆژەڤ
ژیاننامە
ئاری بابان
29-12-2008
هاوڕێ باخەوان
ئاری بابان
شوێنەکان
هەرمۆتە
22-10-2018
ئاراس ئیلنجاغی
هەرمۆتە
ژیاننامە
هێرۆ سەباح سەربیری
08-01-2023
سروشت بەکر
هێرۆ سەباح سەربیری
پەرتووکخانە
ئاراسنامە، بەرگی 01
23-12-2024
ئاراس ئیلنجاغی
ئاراسنامە، بەرگی 01
پارت و ڕێکخراوەکان
یانەی وەرزشی ڕواندز
27-12-2024
سروشت بەکر
یانەی وەرزشی ڕواندز
 چالاکییەکانی ڕۆژی
بابەتی نوێ
ژیاننامە
بنار عەباس
27-12-2024
سروشت بەکر
پەرتووکخانە
گەشتێکی خۆش بە جیهاندا
27-12-2024
سەریاس ئەحمەد
ژیاننامە
بەهرە سەمیر ئەنوەر
27-12-2024
سروشت بەکر
پارت و ڕێکخراوەکان
یەکێتیی ناوەندی گۆڕەپان و مەیدانی کوردستان
27-12-2024
سروشت بەکر
پارت و ڕێکخراوەکان
یانەی وەرزشی ڕواندز
27-12-2024
سروشت بەکر
پەرتووکخانە
پڕۆسەی ئەنفال و ڕەنگدانەوەی لە ئەدەبی کوردیدا
27-12-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
پێگەی ئافرەت لە شیعرەکانی تەڵعەت تاهیر دا
27-12-2024
کشمیر کەریم
ڤیدیۆ
هونەرمەند و کادری ڕادیۆی کوردی لە بەغدا و نووسەر، شوکڕوڵڵای بابان
27-12-2024
کشمیر کەریم
ڤیدیۆ
تیپی هونەرەکانی میللی هەولێر ساڵی 1981
27-12-2024
کشمیر کەریم
ڤیدیۆ
ئەی باڵابەرزی نەرم و شل؛ شیعری: دڵزار، تاهیرتۆفیق، تۆماری ڕادیۆی کوردی لە بەغدا، ساڵی1959
27-12-2024
کشمیر کەریم
ئامار
بابەت
  532,091
وێنە
  113,348
پەرتووک PDF
  20,692
فایلی پەیوەندیدار
  109,256
ڤیدیۆ
  1,729
زمان
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
292,214
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
91,114
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,417
عربي - Arabic 
32,839
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
20,354
فارسی - Farsi 
11,710
English - English 
7,828
Türkçe - Turkish 
3,690
Deutsch - German 
1,809
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,144
Français - French 
349
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Polski - Polish 
56
Español - Spanish 
55
Italiano - Italian 
52
Հայերեն - Armenian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
7
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
109,149
ژیاننامە 
26,928
پەرتووکخانە 
26,182
کورتەباس 
19,251
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
15,082
پەند 
13,754
شوێنەکان 
12,155
شەهیدان 
11,937
کۆمەڵکوژی 
10,919
هۆنراوە 
10,500
بەڵگەنامەکان 
8,422
وێنە و پێناس 
7,576
ئامار و ڕاپرسی 
4,627
کلتوور - مەتەڵ 
3,149
ناوی کوردی 
2,561
ڤیدیۆ 
1,611
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,465
فەرمانگەکان  
1,013
پۆلێننەکراو 
989
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
826
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
776
کارە هونەرییەکان 
769
شوێنەوار و کۆنینە 
639
گیانلەبەرانی کوردستان 
360
یارییە کوردەوارییەکان 
279
ئیدیۆم 
224
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
187
نەخشەکان 
185
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
101
خواردنی کوردی 
84
زانستە سروشتییەکان 
80
دۆزی ژن 
55
مۆزەخانە 
50
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
28
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
518
PDF 
32,577
MP4 
2,881
IMG 
208,789
∑   تێکڕا 
244,765
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
وێنە و پێناس
یانەی ئەفسەران، لە شاری سەقز لە کۆندا
ژیاننامە
هێرۆ ئیبراهیم
شوێنەوار و کۆنینە
پردی کەڵهۆرت
پەرتووکخانە
ڕۆڵی ڕووداوەکانی شنگال لە پێشخستنی دۆزی کورد
ژیاننامە
بنار عەباس
کورتەباس
بە بەشداریی سەدان کەسی نێوخۆیی و بیانی، یازدەیەمین ماراسۆنی نێودەوڵەتی هەولێر بەڕێوەچوو
پەرتووکخانە
زمانی کورد، بگونجێنە بۆ 0 و 1
شوێنەوار و کۆنینە
نەخشی بەردینی ئەشکەوتی سەلمان، یان پەرەستگای تاریشا
ژیاننامە
بەهرە سەمیر ئەنوەر
وێنە و پێناس
قوتابخانەیەکی سەرەتایی لە شاری سەقز ساڵی 1975
شوێنەوار و کۆنینە
پردی قەڵاتاسیان
ژیاننامە
عەبدولڕەحمان مەجید ڕەسوڵ بەگ
وێنە و پێناس
چەمی شاری سەقز ساڵی 1950
وێنە و پێناس
قوتابخانەی فیردەوسی سەرەتایی لە شاری سەقز ساڵی 1973
ژیاننامە
عومەر حاجی ڕەشیدی خومچی
پەرتووکخانە
گەمەکانی ناسێۆنالیزمی کوردی بە مرۆڤی کورد
شوێنەوار و کۆنینە
گۆڕدخمە سان ڕۆستەم
پەرتووکخانە
پڕۆسەی ئەنفال و ڕەنگدانەوەی لە ئەدەبی کوردیدا
ژیاننامە
هاوژین دڵشاد
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 2
وێنە و پێناس
دوو کەس لە پردی سەقز ساڵی 1990
کورتەباس
مۆزەخانەی نیکۆس کازانجاکیس، سوپاسنامەیەک بۆ ئومێد قەرەنی شاعیر و وەرگێڕی کورد دەنێرێت
پەرتووکخانە
پێگەی ئافرەت لە شیعرەکانی تەڵعەت تاهیر دا
کورتەباس
خواست لەسەر وەرزشی مەلەوانی زۆر بووە
کورتەباس
شیعر و دەستنووسێکی مێژوویی سەرۆکی یەکێتیی زانایانی ئایینی کوردستان لە هەولێر بۆ شێخ عەلائەدینی خەلان
پەرتووکخانە
مەتەڵنامە (وەشانی 2، بەشی 1 لە 2 )
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای میرزا
کورتەباس
گوندی دەرە تفێ، یان گوندی حاجی لەق لەقەکان
پەرتووکخانە
ئاراسنامە، بەرگی 01
پەرتووکخانە
فەیلی-نامە (وەشانی 1)
ژیاننامە
ئەحمەد خەڵەف
ژیاننامە
ئەحمەد جەبار
ژیاننامە
زەمەن ئیسماعیل
پەرتووکخانە
گەشتێکی خۆش بە جیهاندا
ژیاننامە
شەهلا ئەسکەندەر

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 16.08
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| کاتی ئافراندنی لاپەڕە: 0.391 چرکە!