Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn
  

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê


Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Dark Mode
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Dark Mode
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Pirtûkxane
Dîroka kurdistanê 2
12-12-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Hasan Bîter
26-11-2024
Aras Hiso
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 48
24-11-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
RÊZIMANE KURMANCÎ
10-11-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Dîroka Kurdistanê 1
10-11-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 47
10-11-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Osman Sebrî 1905-1993 (Jiyan, Têkoşîn û Berhem)
07-11-2024
Aras Hiso
Pirtûkxane
Rewan
07-11-2024
Aras Hiso
Pirtûkxane
QÎRÎNA MIRINÊ
07-11-2024
Aras Hiso
Pirtûkxane
Zanhaweya Pêxember (Mewlûda Pêxember)
07-11-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet
  532,072
Wêne
  113,338
Pirtûk PDF
  20,690
Faylên peywendîdar
  109,254
Video
  1,729
Ziman
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
292,214
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
91,114
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,417
عربي - Arabic 
32,839
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
20,354
فارسی - Farsi 
11,710
English - English 
7,828
Türkçe - Turkish 
3,690
Deutsch - German 
1,809
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,144
Français - French 
349
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Polski - Polish 
56
Español - Spanish 
55
Italiano - Italian 
52
Հայերեն - Armenian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
7
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Pol, Kom
Kurmancî
Peyv & Hevok 
40,899
Pend 
24,978
Kurtelêkolîn 
5,686
Şehîdan 
4,308
Enfalkirî 
3,604
Pirtûkxane 
2,773
Çand - Mamik 
2,631
Navên Kurdî 
2,603
Jiyaname 
1,748
Cih 
1,164
Belgename 
291
Wêne û şirove 
184
Weşanên 
115
Cihên arkeolojîk 
61
Partî û rêxistin 
28
Vîdiyo 
19
Helbest  
10
Nexşe 
3
Pêjgeha kurdî 
3
Karên hunerî 
2
Wekî din 
2
Ofîs 
1
Li Kurdistanê hatine berhemdan 
1
Hilanîna pelan
MP3 
518
PDF 
32,577
MP4 
2,881
IMG 
208,789
∑   Hemû bi hev re 
244,765
Lêgerîna naverokê
Kurtelêkolîn
JI MÎTOLOJÎYÊ BER BI TARÎXÊ...
Kurtelêkolîn
DI ZARGOTINA KURDÎ DE HESP
Kurtelêkolîn
Eyyûb Subaşıya 6 sal û 3 me...
Kurtelêkolîn
Parlamenterên Ewropayê koma...
Kurtelêkolîn
KCK: Li Sûriyeyê çareseriya...
Li Kurdistana Sûryê.. Xwenasîna Netewî, di Helbesta Kurdî ya nûjen de.. Lêkolînek rexnesaz
Kurdîpêdiya projeya herî mezin a arşîvkirina zanîna (agahiyên) me ye..
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: Kurmancî - Upper Kurdish (Latin)
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish0
English - English0
عربي - Arabic0
فارسی - Farsi0
Türkçe - Turkish0
עברית - Hebrew0
Deutsch - German0
Español - Spanish0
Français - French0
Italiano - Italian0
Nederlands - Dutch0
Svenska - Swedish0
Ελληνική - Greek0
Azərbaycanca - Azerbaijani0
Catalana - Catalana0
Čeština - Czech0
Esperanto - Esperanto0
Fins - Finnish0
Hrvatski - Croatian0
Lietuvių - Lithuanian0
Norsk - Norwegian0
Ozbek - Uzbek0
Polski - Polish0
Português - Portuguese0
Pусский - Russian0
Srpski - Serbian0
балгарская - Bulgarian0
қазақ - Kazakh0
Тоҷикӣ - Tajik0
Հայերեն - Armenian0
हिन्दी - Hindi0
ქართველი - Georgian0
中国的 - Chinese0
日本人 - Japanese0

Xalis Misewer

Xalis Misewer
Li Kurdistana Sûryê.. Xwenasîna Netewî, di Helbesta Kurdî ya nûjen de.. Lêkolînek rexnesaz
#Xalis Misewer#

Xeleka yekem
Evîndarê welêt, Dildarê Mîdî
Berya destpêkirina lêkolênê dibêjim: Ku di helbesta Kurdî de, derdên miletê Kurd, bi êş û bêzarî, bi qêrîn û bi ahîn û nalîn, ji nav dil û cergên van helbestvanên evîndarên welatî xwe hiltê
û hilm û bêhna şewata dilan, dikeve bêvila xwênerên van helbestanan, û wêneyên welêt, mîna ahîn û nalînên stranên Mihemed şêxoyê nemir, bi hêsir û xwîn û qêrîn, li ber çavê wan dirawestin, û zingînîniyeke kûr herdem li ber guhê wan dikevê. Di nav xwêner û rexnesazan de, ji bo helbestan di cîhanê de, du beşî çêbûye, beşa yekem dibêjê: Divabê incex huner ji hunerê re bê ( الفن للفن)ango şêwe berya naverokêye, yan jî naverok ji helbestvan re ne hevqasî girînge, ya herî girîng şêweya helbestêye, bedewbûn (Îstîtîk) û wêneyên hunerî û xeyal jêre pêwîstirin ji naverokê.
Lê ya duwemîn, ango beşê ku rexnez wê bêhtir rast û dirustir dibînin ewe, ya ku girêdana wê, bi civak û miletên bindest, ku hê bi xwînmij û destlatdaran re kefteleft û tekoşînê dikin hebê. Di virada, em nikarin nemaze di vê têkoşîna Kurdan de, helbestê dûrî pirsgirêka welêt û wî miletê bindest bikin, jibo şêwe û wêneyên fantastîk bi tenê helbestan birêsin û bistirên. Ango divabe pirê caran girêdana helbesta me bi pirsgirêka Kurda re hebê, û bêhtir hewceye, ku helbestvan ji miletê xwe re bistirê û bindestî û belengaziya wî pê bidê nasîn û xuyakirin, û giyanê mêrxasî û canfîdayê dinav de biçînê, riya tekoşînê liber vekê, û êş û derdên wî derman bikê.
Divê babetê de, emê helbestvanên Kurd li Kurdistana Sûryê, yên ku berhemên wan li ber destê me hene, ji aliyên netewî û wêneyên hunerî jî, sirûdên wan bi riya xelekan lêkolîn bikin, bê ka çiqasî, û ta kîjan deverê van helbestvanan karîbûn bi helbestên xwey bedew, rê li ber miletê xwe ronî bikin, û wî bi pirsgirêka wî, û bi bindestiya wî hêşyar û micûlbikin.
Emê pêşî û hesbê zincîra tîpên Kurdî, dest bi Dildarê Mîdî bikin, ku ew jî helbestvanekî Kurdên Sûryêye.
Di sirûda, bi navnîşana: (Ji ber çavê mi naçê) Dildar weha dibêjê:
Ji dil min hilm û pêta Ar difûrî
Ji ber çava hingî herê, di gorim
şehîdim ez tevde ji xwînê sorim
Di gorê jî dibînim te ne korim
Ev sirûd mîna sirûda xweveşartî (Elqîna-e) dikarim binav bikim, ku ev rengê helbestî kêm li bal hlbestvanên Kurd tê bikaranîn.
Navnîşana sirûdê jî didê xuyakirin, ku helbestvan girêdaneke xurt di navbera xwe û pakrewnên welatê xwe de xweş peyda dikê. Hest û dil û çavan bi hev re dixê lebatê, û taployek cengedarî pir dijwar di afirînê.
Giyanê şoreşgêrî di nava wî de hatiye çandinî. Û bi şehîdê xwe re, li vir di nav reqereq û gurmîna çekan de tê dîtin. Bi vê hawî Dildarê Mîdî pakrewan û şehîdên xwe ji ber çavên xwe tucaran wenda nakî, û herdem wêneyên rûyê wan yê spehî, li ber çavê wîne, û di mejyê wî de têne çapkirin, û bi xwîna van şehîdan pir serfiraz û xwedî maf û pir serbilin de. Lê ew xwe û şehîd tevlihev dibînê, û laşê xwe jî bi xwîna şehîd sor dikê û dibêjê: - şehîdim ez tevde ji xwînê sorim
Evna jî – tevlî ku hemû helbestvan bikartînin jî- Lê wêneyekî pir helbestyar û bi wate û zelale. Weha dildar helbestên xwey bi hêz û bi hestên netewî, li ser pakrewanên xwe dibêjê û dibilînê. Lê gelek carna jî ew xwe didê alî û rê didê pakrewan, ku bi zimanê xwe, bi gotinên xwey bi hêrz û hêz bi peyivê, ji ber wilo wî karîbû taployeke spehî, ji pakrewanên qada şer re bi afirînê, ew taploya ku bi xwîn, û hilm, û rivîna agirê ji dilê şehîd difûrê hatiye rengdan, bi zelalî bîne berçavê xwênerê xwe, û li ser navê şehîd dibêjê: - Ji dil min hilm û. pêta ar difûrî- şehîdim ez tevde ji xwînê sorim.
Bi vî wêneyê bi wate û bi (ibret), ku bi rengên şer û cengê hatiye xemilandin, helbestvan dikarîbû wan pakrewanên canfida ji welat û miletê xwe re pêşkêş dikê.
Mîna me dît jî, pakrewanên Dildar herdem dinav xwîna xwey sor de vedigizgizin, ku xwîn li cem wî nîşana welatparêzî û şeref û canfîdayêye, vêre jî kelepûra Islamê û kurda jî xweş di helbesta xwe de bikartînê, ku ew jî di (Qur-an)ê de hatiye: (Nebêjin yên ji bo riya xwedê şehîd ketine ew mirine, lê şehîd li bal xwedayê xwe, sax û bi erzaqin). Û şehîdên wî di gorê de jî, biçavin ne korin- Di gorê jî dibînim te ne korim- ew jî dîsa tê wê manê, ku Kurd dibêjin mirî mirovan dibînin nemaze roja Êvara Înê. Dîsanê qafiya – digorim- sorim- korim- mozîk û ritmeke xweş û bi awaz didê ber guhê mirov, û awaza ji tîpa/m/ tê der nemaze ji rêza sisiyan ku dibêje: - şehîdim ez tevde ji xwînê sorim- ev rêza ha awazeke bi hewes û bi mozîk û hêrz bihev re, li ber guhê mirov dicivînê, nemaze awaza ku ji tîpa - Z- tê der, rehên qirikê mîna têlên tembûrê dilerizînê, û hêrzên mirov radikê serxwe, û wêneyê cenkek bê îzbat didê xuyakirin.
Ji ber wilo emkarin bêjin: Ku Dildar di warê welatparizyê de, helbestvanekî xwedî hesteke bilinde, û zane bê di kûde de hesta xwe valake nava peyvan, û bi peyvên xwe dinav bihuşta şehîdan de xwe jî peyadikê, peyvên wî tevlî ku bi rengekî kilasîk û sembolên sivik û lasayî hatina rêsîn, lê bi hostayî peyv û hevokên xwe li hev lêkdan û siwarkirine. Dîsanê wêneyeke hunerî û zîrekî di virada helbestvan didê xuyakirin, ew jî di rêza çaran deye ku dibêjê: - Di gorê jî dibînim te ne korim- û tiştê me gotibû didê xuyakirin, ji ber ku wî negotiye - di gorê de dibînim te-
- lê gotiye: Di gorê /jî/ dibînim te – ev morfêma /jî/ ji bilî ku rêza helbestê bi ritim û rewan dikê, ew vî wêneyê hunerî ji dîtin û fîdakariya şehîd re, teqze û bê sînordikê, ango tê wî manê ku şehîd ne li dinê bitenê, fîdakar û bi hiş û bi çave, lê ta di gorê de jî, ew bi çav û gavê xwe, bi welat û miletê xwereye.
Sirûda: Cilê Cejnê
Em jî weke gelê xwe
Tim dihatin xapandin
Cilê Cejnê, ev navnîşan didê xuyakirin, ku helbestvan xwenasîneke netewî li bal xwe xweş peydadikê, û ew xwenasîna netewî di mejyê wî de pir pêşketî tê dîtin, û diyardikê ku helbestvan, û bi miletê xwey Kurd ve jî, nema bi hesanî mîna demên berê têne xapandin. Ji ber ku bi karê buhêrk (الفعل الماضي) /dihatin/ gotina xapandinê didê nasîn, dêmeke di dema nuha de xwenasînek bêhemta di mejyê helbestvan û miletê wî de hatiye çandin, û ji îro pêde dijmin nema karê wan bixapîne.
Cênavê /em/ jî, di orta helbestvan û milet de, yekîtiyeke resen di afirînê, ango bi riya cênav, hesta xwe û miletê xwey kurd, bi germî tevlihev dikê. Dîsanê em karin bêjin, ku ev wêneya ha/cilê cejnê/ ji hokarên helbesta nûjen tê jimartin, ku cejn mîna mirovekî bi cil û mil dîtiye. Û bi vê cênavê/em/ didê zanîn jî, ku ew çê li rewşenbîr û siyasetmedarên kurd jî dikê, ango dibêjê: Berê Kurda bi dilên xwenî pak û bi mirovantiya xwe, hemû kes û hemû gelên li hawîrdorên xwe, mîna bira didîtin û hê jî dibînin, lê kesekî ew ji xwe re bira ne didîtin, ango weke ku tê gotin: Kurd herdem li dilê xwe diçûn. Lê Kurdên nuha xwe naskirine, û nema weke berê zûbizû têne xapandin.
Ev peyva – xapandin- ya di rêza dawî de hatiye, mirov li tîpên peyvê û mozîka ku jê dertê guhdar bikê, wê bê dîtin ku vê diyardeya xapandinê di dîrokê de, pir sergêjî ji miletê Kurd re çêkiriye, jiber wilo ev peyv bi tîpên deng stûr û bi mozîkek hişk hatine lêkdan û siwarkirin, mîna- Xa- Pan- Din…- ev ritim û mozîka hişk dengekî didê mîna dengê ku mirovek bi kaşekî ve hilkişê- Xa- Pa- û dûra serserî bêxwarê, û dengê gurmîneke mezin ji ketina wî bê- Din..n..n…- dîsanê dengê tîpa /N/ di bêvilê de, bi awakî sitiranî dirêjdikê, ku ew jî herdem strana ketin, û binpêkirin, û xapandina, miletê Kurde..!.
Lê mîna me gotibû, helbestvan livir giyanê xwey şoreşgêrî didê xuyakirin û dibêjê: Ey Kurdo, bese xapandin vaye dawiya wê hat..! Û te bi xwenasîna xwe, ew peyva mîna feyrûsê nexweşyê binaxkiriye.
Dîsanê helbestvan di sirûda: (Rêça Rast) de dibêjê:
Miletê Kurd bese êdî ta bi kenkî berberî
Rêya rastiyê xuyakir ta bi îro şevderî
Yekîtî doza tebî ger tê qizincan bidî dest
Vêkevî rengê şemalan tu di cîhan fenerî
Tev li pey rêça şehîd bin ta welat rizgar bibî
Eve yekîtiya rastî her bijî û aferî
Rêça rast, ev peyv bi rengekî kiştî hatiye, dêmeke ji kurda hemyan re hatiye gotin û nîşankirin. Lê gelo rêça rast di mejyê helbestvan de çiye..ş Bêgûman ew jî di warê vê helbesta Îdyolocî de, ji miletekî bindest wekî miletê Kurd re, riya yekîtiyê û hevkirtinê dirust û rast dibînê. Ango tê xuyakirin ku helbestvan doza yekîtiyê bi germayî li miletê xwey Kurd dikê, û weha serxwebûna welat, bi van herdû tiştan bi yekîtiyê û bi xwîna şehîdên Kurdistanê ve girêdidê.
Bi vî hawî şehîdê Kurdan, li cîhanê mîna mûm û feneran bi rûmet û payebilind dibînê, çimkî bêyê şehîd û şehadetê, miletê Kurd tuçara nagihêje daxwaz û azadiya xwe.
Di warê bedewbûna(istîtîka) wêneyên hunerî de, hinekî rapor û rasterastî di rêzên sirûdê de têne xuyakirin, nemaze di rêza sisiyan û ya pênca de, çimkî hinekî bi ritm jî hatiye, lê rapor û rasterastî tê xuyakirin çaxa dibêjê: - yekîtî doza tebî ger tê qizincan bidî dest- tev li pey rêça şehîd bin ta welat rizgar bibî- ew jî ji ber ku helbestvan sembolê bikarnayinê, û nivîsa xwe di van rêzan de, rêça rasterastiyê naberdê.
van rêzan jî kêş û ritma sirûdê şikandiye. Weke em zanin jî, di warê rexnê de sirûda bi stran kilasîk tê hijmartin, û weha jî helbestvanê me sirûda xwe pêkaniye, ji ber wilo tê xuyakirin, ku di van malkên ha de, qafiyeke kilasîk bi dengê stran û mozîk û ritmeke xweş ji fonêma/ rî/liber guhê mihovdikevê, hêrzê mirov radikê, û hesteke şoreşgêrî di nava mirov de diçînê. Dêmeke di vê sirûdê de şopa şêwaza Seydayê Cegerxwîn xweş tê xuyakirin. Dîsanê tevlî ku yekîtiya taybetî dinav peyvên rêzan de zû nayê xuyakirin, lê ez gûman dikim ku ji kesên pispor ve - pir xuyaye- ku yekîtî û hevgirtina rêzên sirûdê ji aliyê his û hestan ve xweş tê xuyakirin. Ango yekîtiyeke bi hewes, û his, û hest, pir zelal di rêzên sirûdê de têne xuyakirin.
Di sirûda bi navê: Xwîn Baranê de dibêjê:
Xaka me bi xwîna /Simko/ va hatiye avdan bahoz na mirîne
Buhara bi xwînê her demî kû bête avdan bahoz na mirîne
Sûndê dixum şopa şehîdan qet nayê berdan rêça me tîne
Kes dê nikarî qet bibêjî şehîdê Kurdistan herdem bê xwedîne
Ev rêzên dirêj bi bêhneke fereh hatine hûnandin, lê çimkî ku rêzên şoreşgêrî û welatparêzî bi hêrz û dil lerizînin, divabû ku rêzên wî hinekî kintirbûna, ku herdem rêzên kin bi qehir û acizbûnê re elaqederin. Yadin ez dbêjim: Ku wêneyeke hunerî û nûjen li vira helbestvan didê xuyakirin, çaxa xwîna şehîdan mîna avdanê ji erdê re dipesinînê, çawa av erdê saxdikê û giha û çîçek ç kulîlkan têde şîntînê, weha jî xwîna şehîdan xaka Kurdistanê bi xwîna xwe avdidin û bi rewa dikin, ku ev xaka ha nema bahoz karê wê li ber xwe bibê û tune bikê. Li vira jî bi şêweya taybetmendiya Allegory(كناية) berxwedana Kurdan hatiye nîşandan, ango çaxa dibêjê: Ew buhara li vê xaka bi xwînê hatiye avdan û bi rewa bûye, tucaran bahoz nikarê şînahiya wê biharê biçilmisînê.
Dîsanê helbestvanê me, kelepûra Kurdan di van helbestê xwe de baş wezîfedar dikê,
Ku herdem xak û xwîna Kurda li welêt tevlihev bûye, û xwenasîna miletê Kurd ya hemdmî didê nasîn, û dengê xwe dibê hawîedorî xwe û dibêjê: Gelî xelk û cîranan, ev dem ne dema berêye ku miletê Kurd çavê xwe li paşeroja xwe bigirê, ev milet hatiye guhertin, çimkî em dibînin bê çawa û bi çi germayê, li şehîdên xwe bi xwedî derdikevê, û wan şehîdan di dilê xwe de bi war û cihdikê, û bi halan û qêrîn dibêjê: şehîd namirin, şehîd namirin. Weha jî li vir helbestvan binavê miletê Kurd sûnd dixwê, ku ewê bidin ser şop û rêça van şehîdên xwey leheng, û qet tucaran şopa wan naberdin. Weha helbestvan tabloyeke mêrxasyê û pir spehî, bi rengê xwîna şehîd û xaka kurdistanê, rengîn dikê û di neqişînê.
Weha jî em dinêrin bê çawa û çiqasî şehîd li bal helbestvanê me buha û bi rûmetin, ji ber ku helbestvanê me Dildar, û her kesek ji miletê Kurd di wê baweryê deye, ku Kurdistan ji xwîna şehîdan pêve, qet bi tu riyên din nayê azadkirin, ango helbestvan giyanê xwey şoreşgêrî çarekedin di virada didê xuyakirin, û miltê xwe hevqasî tekûz û mêrxas û zana û zîrek dibînê.
Ji ber wilo ew Çûna Apo serokê rêxistina (PKK) li bajarê Romayê, mîna rojeke nû di dîroka berxwedana Kurdan de dibînê, û bi germbûneke bê hemta di sirûda xwey bi navê:
Herbijî Apo- de dibêjê:
Îro ji Roma
Rojeke nû hilat
Evna jî tê wê manê, ku roja nû di kelepûrê Kurda de, bi wateya hêvî û xweşyê tê nasîn, ango helbestvan bi wê rojê pir bi hêvî û omîd tê xuyakirin. Lê bûyer û pirsgirêkeke kurda ya kevin û bi sergêjî tîne ziman, û bi hesret û bi ah..û keseran, wê bûyerê bê rûmet dikê, ew bûyer jî kuştina xwebixwetiyêye, ku birîneke kûr û dûr di laşê kurdîtiyê de vedikê. Vê bûyerê di sirûda xwey binavê
Birayê xwe nakojim- de tînê ziman û dibêjê:
Bese bux koştê birê xav
Çi zû te xwîn kire av
Peyva nakojim ruhê berxwedaneke manewê didê nasîn, ku helbestvan koştina xwebixwetiyê tucar nema dipejirînê. Kelepûra Kurdî jî dîsanê di vir de baş tê wezîfedar kirin, ango wêneyeke kelepûrî û pir zelal û bi sembol, di vê sirûdê de hatiye bikaranîn. çaxa dibêjê: - xwîn kire av- evna jî mîna metelokek ji kelepûra Kurdî pêkaniye, Lê metelok li vir hatiye ji hevxistin û berovajî hatiye wezîfedarkirin, ev jî tê wê manê ku helbestvan civaka Kurdî hinekî ji hevketî dibînê, çimkî meteloka Kurdî dibêjê: (Xwîn nabe av), yan miriv nadê ser devera meriv, lê herdem wî diparêzê, û çiqasî xeyd û nexweşî û bi dûrketin di navbera wan de çê bibê jî, wê rojekê ji rojan li hev werin.
Di sirûda: Govenda azadî de,
Ev sirûd bi vê navnîşana kelepûrî ya xweş û spehî hatiye destpêkirin û dibêjê:
Dîlaneke pir xweş li Kurdistanê li dare saza wê tivenge
Reqs û sema wê bi carekê ne wek semayê tev êrîş û cenge
şabaşên dîlanê tev ji xwîna lawê Kurde nîşana lehenge
Helbestvan rêzên xwe bê xalbendî (علامات الترقيم) lidardixê, evna jî tasîrê li mozîk û ritmê rêzan dikê, û xwêner dixê nav sergêjya xwendinê, lê bi rastî jî ev rêzên ha ji alîkî din ve, pir bi hêrz û lerz û îsîtîk, hatine sazkirin, û mîna megotibû jî, dirêjaya wan hinekî sarbûnekê di dilê mirov de di afirînê, lê dîsanê tabloyeke kilasîk ji wneyên helbestî pirxweş û bi mozîk û ritim hatine rêzkirin, nemaze ew ritm û awaza xweş ku ji dengê tîpa/g/ di dawiya qafiya sirûdê di guhê mirov de zîz dibê, û bêhna mirov bi hesanî ji hundirê wî derdixê, mîna gotinên: - saza wê tivinge – tev êrîş û cenge – nîşana lehenge- Weha jî dîlana helbestvan çimkî dîlaneke şer re jî, lê ew dîlana lasayîye ji Kurda re, ji ber ku helbestvan mîna miletê xwey Kurd mêrxase, û şerê li Kurdistanê vêketiye, û hemû şerên weha jî, li bal Kurda mîna dîlan û şahiyê tê dîtin, dîlanvanên wê dîlanê jî ew şoreşgêrê serê çiya û zinarane, ku saz û mozîka vê dawet û dîlanê qupîn û nalîna dengê tivingaye, lebat û livîna laşên dîlanvanan, mîna rewşa êrîş û geftelefta cengê dipesinînê, ku buha û nirxa vê dîlanê, bi halan û qêrîn, ji xwîna van qehrmanên şoreşgêrên kurd têne dan.
Dîsanê helbestvan têgeyên Îdyolocî û nûjen di sirûda xwe de pêktînê, û tabloya govenda şoreşgêran sax û spehî di ber çavên mirov re derbasdikê.
Tevlî ku ev wêneyên ha ji şerê çekdarên Kurdistanê re, dîsanê bi awakî kilasîk û lasayî hatina afirandin, lê em karin bêjin, ku ew wêneyin kelepûrî ku pirxweş û bi hewesin, xweşbûneke bê hemta bi xwênerê xwe re çêdikin, ku ev xwênerê kurd jî, xwe bi vê dîlana ecêb pir serfiraz û payebilind dibînê.
Dîsanê di vê sirûda ha, ku bi navnîşana:
Dil bi xwîne dibêje:
Heta kengî bi xerîbî
Ezê dûrî te bi mînim
Biqîr û ah û nalîn
Xwînê ji dil birêjînim
Di zindanê de bi nalim
Memim ez li benda zînim
Çiyê bi destan bi kolim
Firhadê bejna şêrînim
Li vira sirûdeke bi qafiye û bi kêş, bi hêrz û hêz hatiye lidarxistin, û pirseke bê bersiv helbestvan derdixê wê holê, mîna ku sergêjiyek di mejyê wî de diçê û tê, û nalîn û ahînên xurbetê ji dilê wî yê şikestî têne der, çaxa dibêjê - heta kengî bi xerîbî – ezê dûrî te bi mînim- çimkî helbestvan di vê babetê de, xwe di welatê xwe de dûr û xerîb dibînê, lê ew pêwendî û hevpeyvîneke diyalektîk bi riya cênavê yekem û yê diwem jî, girêdaneke bi hest û hewes di navbera xwe/ez/ û welatê xwe de/te/ dibînê. Lê mîna me gotibû jî, giyanekî şoreşgêrî û ramaneke Îdyolocî di hundir û mejiyê helbestvanê me de xweş peyda dibin, ku ew bêmicalî û sêfilyê tucaran li xwe napejirînê, bi hêrz radibê ser lingan, û çeka berxwedanê davêje milê xwe, û bi mêrxasî li hember dijmin û dagerkerê welêtê xwe radiwestê, û dixwazê xwîna dilê xwe, di ber xak û miletê xwe de bêhawe birijînê, û ta di dilê meletê xwe de sax bimîne jî, ewê cihê xwe di hebs û zindanan de bibînê, bi vî hawî wê helbestvanê bi têgeyên şoreşgêrî û Îdyolociyet, xebata xwe berdewam bikê, ta serxwebûna welat bicih bê, û ji xweneke kûr dakeve warê rastiyê. Weha em dinerin ku hilm û nefeseke bi omîd û bi hêvî, ji rêzên sirûdên helbestvan dildarê Mîdî dertên û difûrin, û mîna lehengê çîroka folklorî Memê Alan evîndarê çeleng, li bendeyî Zîna xwe dimînê. Ev jî dîsanê wêneyekî bi lezet û xeyal hatiye afirandin, ango Zîna vî helbestvanî ew jî welatê wî, yê bi rûmet û şêrîne, û dîsanê dûbare dikê, ku ew mîna lehengê evîndarê çîroka kelepûra Kurd Ferhad jî li xwe dinerê, û ev welatê hêja mîna destrgirya wî şêrîn xweşik û spehiye.
Çimkî Mem û Zîn, Ferhad û şêrîn , herçar lehengên du çîrokên kelepûra Kurdîne, di virde helbestvan kelepûra Kurdî baş û di cihê xwe de, bi sembol, û mozîk, û ritm, û qafiyeke xweş û bi hêrz bikaraniye, lê binyata sembolê hinekî bi sivkayî hatiye bikaranîn, û bi rengekê rapor û rasterast rêzin wî hatine bikaranîn, lê hest û heweseke mirovanî di van malik û rêzan de têne xuyadikin, mîna ku dibêjê –
Heta kengî bi xerîbî
Ezê dûrî te bi mînim -
ji ber wilo, vê rapor û rasterastiyê (التقريرية والمباشرة) ew hest û hisên di nava wan rêzên xweş de, ku xwêner li ber bayê wan tê hejandin, hinekî kêmkirine.
Ji ber ku me aliyê netewî bi tenê di sirûdên Dildar de, dabûne ber neynika rexnê, çimkî bêgûman helbestên têvel, û ji van sirûdan binav û dengtir jî li bal Dildar hene, lê di warê helbesta netewî de, weha me dît dildarê Mîdî, evîndarê welêt, xwedî helbesteke rewan, mîna ava çemê Hêzelê, ava liherik û zelal, ava kevnar bi hêlemêl û bê rawestandin, bi xumxum û lêwlêw, li ser kevir û latên di kevî û bin avê de, bi rewan û delalî dilerizê, dibê qey di dîlan û şahya şehîdên Kurdistanê de, xwe liva dikê, lê ava çem herdem bi xwîna wan şehîdan sor dibê, hilma pêtên ar ji cerg û dilê Dildar diforînê, û dîrok û kelepûr, û mêrxasî, û berxwedana sedsalan, di mejî û xeyala wî de dimeyînê, û wî bi tepe û qotên çiyayên Kurdistaê ve hildiperikînê, li ber bayê wan çiyayan, ku bi hilm û bêhna çîçek û kulîlkên welêt hatibû barkirin, şipê dirawestê û mîna tefnezanekî Kurd, helbest û sirûdên xwe, bi hostayî li tefna xwe digerînê, ji helbesta xwe re, caw û cilin netewî, spehî û bedew dihûne.
[1]

Kurdîpêdiya ne berpirsê naverokê vê tomarê ye, xwediyê/a tomarê berpirs e. Me bi mebesta arşîvkirinê tomar kiriye.
Ev babet 232 car hatiye dîtin
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | Kurmancî | https://www.welateme.net/ - 25-06-2024
Gotarên Girêdayî: 20
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: Kurmancî
Dîroka weşanê: 00-00-2007 (17 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Gotar & Hevpeyvîn
Kategorîya Naverokê: Helbest
Welat- Herêm: Kurdistan
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Aras Hiso ) li: 25-06-2024 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Sara Kamela ) ve li ser 27-06-2024 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( Sara Kamela ) ve li ser 27-06-2024 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 232 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Wêne û şirove
Di sala 1800`î de tabloya ku Kurdekî ji eşîra Caf'ê temsîl dike
Kurtelêkolîn
‘Rojava rûmeta me ye’
Jiyaname
Erdal Kaya
Jiyaname
Sîsa Mecîd
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 48
Jiyaname
Resul Geyik
Kurtelêkolîn
Endamê Komîteya Rêveber a PKK’ê: Em weke PKK li Rojava nîn in
Jiyaname
Diya Ciwan
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Jiyaname
Rojîn Hac Husên
Pirtûkxane
Dîroka kurdistanê 2
Kurtelêkolîn
JI MÎTOLOJÎYÊ BER BI TARÎXÊ Û JI LEHENGÎYÊ BER BI EVÎNÊ DESTAN WEKU ÇEMKEKE SÎWAN DI VEGÊRANA GELÎ DA
Kurtelêkolîn
Ji Kampanyaya Çetir banga Jiyana rojnamevanan biparêzin
Cihên arkeolojîk
Temteman
Kurtelêkolîn
Hêlîn Umît: Di kaosa Rojhilata Navîn de gelê Kurd xwedî wezîfeya pêşengiyê ye
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Jiyaname
Narin Gûran
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Kurtelêkolîn
Ji bo piştgiriya Rojava, şandeyek ji Bakur serdana Başûrê Kurdistanê kir
Wêne û şirove
Kinyazê Îbrahîm, Çerkezê Reş, Hecîyê Cindî 1985
Jiyaname
Hasan Bîter
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Pirtûkxane
Dîroka Kurdistanê 1
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
Mîna Acer
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Wêne û şirove
Xwendekarên dibistanên kurdî li rojhilatê Kurdistanê, di sala 1965an de
Jiyaname
Nesim SÖNMEZ
Jiyaname
Mecîdê Silêman
Pirtûkxane
RÊZIMANE KURMANCÎ

Rast
Kurtelêkolîn
JI MÎTOLOJÎYÊ BER BI TARÎXÊ Û JI LEHENGÎYÊ BER BI EVÎNÊ DESTAN WEKU ÇEMKEKE SÎWAN DI VEGÊRANA GELÎ DA
24-11-2024
Sara Kamela
JI MÎTOLOJÎYÊ BER BI TARÎXÊ Û JI LEHENGÎYÊ BER BI EVÎNÊ DESTAN WEKU ÇEMKEKE SÎWAN DI VEGÊRANA GELÎ DA
Kurtelêkolîn
DI ZARGOTINA KURDÎ DE HESP
24-11-2024
Sara Kamela
DI ZARGOTINA KURDÎ DE HESP
Kurtelêkolîn
Eyyûb Subaşıya 6 sal û 3 meh cezayê girtîgehê hat birîn
01-12-2024
Sara Kamela
Eyyûb Subaşıya 6 sal û 3 meh cezayê girtîgehê hat birîn
Kurtelêkolîn
Parlamenterên Ewropayê koma ‘Dostên Gelê Kurd’ ava kir
23-12-2024
Evîn Teyfûr
Parlamenterên Ewropayê koma ‘Dostên Gelê Kurd’ ava kir
Kurtelêkolîn
KCK: Li Sûriyeyê çareseriya pirsgirêkan bi feraseta neteweya demokratîk dibe
23-12-2024
Evîn Teyfûr
KCK: Li Sûriyeyê çareseriya pirsgirêkan bi feraseta neteweya demokratîk dibe
Babetên nû
Pirtûkxane
Dîroka kurdistanê 2
12-12-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Hasan Bîter
26-11-2024
Aras Hiso
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 48
24-11-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
RÊZIMANE KURMANCÎ
10-11-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Dîroka Kurdistanê 1
10-11-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 47
10-11-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Osman Sebrî 1905-1993 (Jiyan, Têkoşîn û Berhem)
07-11-2024
Aras Hiso
Pirtûkxane
Rewan
07-11-2024
Aras Hiso
Pirtûkxane
QÎRÎNA MIRINÊ
07-11-2024
Aras Hiso
Pirtûkxane
Zanhaweya Pêxember (Mewlûda Pêxember)
07-11-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet
  532,072
Wêne
  113,338
Pirtûk PDF
  20,690
Faylên peywendîdar
  109,254
Video
  1,729
Ziman
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
292,214
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
91,114
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,417
عربي - Arabic 
32,839
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
20,354
فارسی - Farsi 
11,710
English - English 
7,828
Türkçe - Turkish 
3,690
Deutsch - German 
1,809
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,144
Français - French 
349
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Polski - Polish 
56
Español - Spanish 
55
Italiano - Italian 
52
Հայերեն - Armenian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
7
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Pol, Kom
Kurmancî
Peyv & Hevok 
40,899
Pend 
24,978
Kurtelêkolîn 
5,686
Şehîdan 
4,308
Enfalkirî 
3,604
Pirtûkxane 
2,773
Çand - Mamik 
2,631
Navên Kurdî 
2,603
Jiyaname 
1,748
Cih 
1,164
Belgename 
291
Wêne û şirove 
184
Weşanên 
115
Cihên arkeolojîk 
61
Partî û rêxistin 
28
Vîdiyo 
19
Helbest  
10
Nexşe 
3
Pêjgeha kurdî 
3
Karên hunerî 
2
Wekî din 
2
Ofîs 
1
Li Kurdistanê hatine berhemdan 
1
Hilanîna pelan
MP3 
518
PDF 
32,577
MP4 
2,881
IMG 
208,789
∑   Hemû bi hev re 
244,765
Lêgerîna naverokê
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Wêne û şirove
Di sala 1800`î de tabloya ku Kurdekî ji eşîra Caf'ê temsîl dike
Kurtelêkolîn
‘Rojava rûmeta me ye’
Jiyaname
Erdal Kaya
Jiyaname
Sîsa Mecîd
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 48
Jiyaname
Resul Geyik
Kurtelêkolîn
Endamê Komîteya Rêveber a PKK’ê: Em weke PKK li Rojava nîn in
Jiyaname
Diya Ciwan
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Jiyaname
Rojîn Hac Husên
Pirtûkxane
Dîroka kurdistanê 2
Kurtelêkolîn
JI MÎTOLOJÎYÊ BER BI TARÎXÊ Û JI LEHENGÎYÊ BER BI EVÎNÊ DESTAN WEKU ÇEMKEKE SÎWAN DI VEGÊRANA GELÎ DA
Kurtelêkolîn
Ji Kampanyaya Çetir banga Jiyana rojnamevanan biparêzin
Cihên arkeolojîk
Temteman
Kurtelêkolîn
Hêlîn Umît: Di kaosa Rojhilata Navîn de gelê Kurd xwedî wezîfeya pêşengiyê ye
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Jiyaname
Narin Gûran
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Kurtelêkolîn
Ji bo piştgiriya Rojava, şandeyek ji Bakur serdana Başûrê Kurdistanê kir
Wêne û şirove
Kinyazê Îbrahîm, Çerkezê Reş, Hecîyê Cindî 1985
Jiyaname
Hasan Bîter
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Pirtûkxane
Dîroka Kurdistanê 1
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
Mîna Acer
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Wêne û şirove
Xwendekarên dibistanên kurdî li rojhilatê Kurdistanê, di sala 1965an de
Jiyaname
Nesim SÖNMEZ
Jiyaname
Mecîdê Silêman
Pirtûkxane
RÊZIMANE KURMANCÎ

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 16.08
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 1.578 çirke!