سەفەریە پەی هەوارەکەو بېسارانی
بەشۍ: ششەمە
وردە وردە نزیڪێ هەواری بیێمێوە. مەشېیایا دەرەو (سێوەنێما) جیا ئاسایا تاکو نزیڪی (خسنی).
نامۍ (خسنی) پەیم پېسە بۍ خەڵاتی. خەڵاتیە گەورە ڪە هیچ وەخت نە ڪۊنە بۊ و نە ئینە مەژگیم خەڵەتنوو، ویرم بشۆوە. چاگەنە ماشینما مدرنا و ڪەلووپەلما گېرتەرە. جاڎەو هۆرای سەرەوڪۆیش بێ. هانیە چیا، قەراخوو دەرەینە درۆشېیەی درۆشیێ. ئاویش بە خوڕیە ئارام دلێ گەزنە و پووینە و هەزبیێرە ئێرە وار.
تەژنەما بێ. مەشېیایا نزیڪوو چەمەڪەیشوە یۊ ئاویش واردایوە. ڪەوتێمێ ڕا و پایما خشڪنای ملو پووینەی و هەزبیێرەو بۊیە وەشەما ۋستە وەڵاتی.
دەسێما شۆردێ و بۍ لێوان، بە مشتیە ئاوی، تەژنەی وېما ماڕا. ئاویە تامڎارە بە تاموو پووینەی و هەزبیێ و سۆڵانی. هەستیە وەش و غەریبما بێ. یۊ چا ساحێب مڵڪا ڪە زووتەر هامساما بۍ و شناسەیمێش، بە دڵ خوڵڪێوی گەرم و گوڕەش ڪەردێمێ. شەڪەتیما بەرشی و دەسوەشبیە تایبەتما ڪەرد و ڕوو بە هەواروو (یۆنسەی) ڕاما گېرتە وەر.
ڕاڪێما سەرەوڪۆش بێ. ڕایە قەمچ و پېچە و درێژە. ئەوەڵ پېچما جیا ئاست. وردە وردە (خسن) گنێ وەراچەمم. باخێ سەرسەوز و وەش. جە وەهارەنە مێرگێش پەڕ جە وەنەوشە و سۆڵان و هەزبیە باخیە. جە هامنیچ، گوڵوو سالمەی چووزە ڪێشێ و دەورا دەوروو مێرگ و لا شەتاوا بە ڕەنگی وەنەوش ڕازنێوە.
دووهەم قەمچەنە لاما ڪەردوە، مدرانی. بە دڵ سەیرم ڪەرد. ئیشارەتێوەم پەنە ڪەرد، زاڕۆڵێچ لاییوەشا ڪەردوە، بەڵام هیچڪام نەزانێنێ تەماشاکەو من چەنی هێنەڪەو ئاڎیشا چن جیاوازیش بێ.
پاسە زانێنا ئا پەڵە مڵڪە، ڕەنگوو مێوەیش، بوەو دلێ باخیش، خشەو گەڵایش، هاژەو تافیش، قاسپەو ژەرەژاش هۆرئامان و جیاوازەن. ئەرڪوو زەحمەتەڪانوو چن ساڵا چیەوەڵی تاتەیم و ئەڎایم پېسەو فیلمېوی وزیشوە دماوە گېڵیاوە پەیم و دڵم پەڕ بی. ئا شاڪەڵەڪا بە دەسو (فەراڎی سانی) چنیایبێنێ و پەشتیشا بە جوانتەرین شێوە ڕازیابێوە، ڪەوتێ وەراچەمم. تووڵە نەمامێ پەڵڪ و چناری و ویڪوڵی، بیێبێنێ بە حەسار و پەڕچین. ڕېخێشا دەسەملانوو خاڪی بیێبێنێ و گەڵاو خەڵفی گەلاوێژیشا چرۆش ڪەردەبێ و لەنجە ڪەرێنێ. چا وەختەنە گردش زەمین و زار بۍ و باهېر، دەست پەی هەرچی بەردایا هاڵی نەگېڵێوە.
ویروو گرد چېویە لایە، ویروو ڕۊجیارپەرسا لایوە. چەنی واڵە و براڵەیم وەشتەرین ویرەوەریێما بێنێ چا ڕۊجیارپەرسا. بە چەمۍ نیمەوازێ سەر گۆلەڪارە وردەهەنگامێ واڕێنمێ و گجار سەرە بەرز ڪەرێنمێوە، پاسە زانێنمێ ئېمەیچ یۊ چا گۆڵانمێ و ڕۊجیار هەن دلێ دەسامانە. پېسەو وەرمېوی هەرەقەتینی بێ، وەش و زەریف. وەختێوی گوڵ ڪەرێنێ وېما گېرێنمێ باڵاشارە، دەسێما نەیاوێنێ ئاوەزەنەڪەیچش.
بەرزی ڕۊجیارپەرسی و گوڵە زەردەڪاش و بېشە زەڕاتێ و سێفەزمیێنێ وېمانێ و گرد جۊرە تەڕەڪاڵیە چا پەڵە مڵڪە بە دەس ئەی. ئاوەو ڕۊخانەی فرێ بۍ و هانەچەمۍ تافشا قرمەش ئەێ.
خەرمانما پەڕ بەرەڪەت بێ. ئازووقەو زمسانێما فرە و فراوان.
فەراڎی سانی بە گردو هېزیش زەحمەت کېشێ تاکو ڕۊخساروو باخیش زەرد نەبۊ و گەڵاو دار نەمامیش نەژاڪیۆ.
ئا نەمام و باخە تاتەیم و ئەڎایم ڕازنابېشاوە، ئیسە باخە گەورەش واچېنێ. شېڵانە و هەڵووچەش پېسەو تەسبێحا پیڪیێبێنوە و دوورادوور زەرد ڪەرێنێوە. مشتاو شڵاناشا و تەپوو هەڵووچاشا سەرو بانەناوێوە خەموو چەماما ڕەمنێ.
گجار دڵەنە خەمش وەرێنا و گجاریچ شوڪروو خوڎای ڪەرێنا. واچېنا ئی گەنجە ئەڎام و تاتەیم شان بە شانوو یۆی ڪەردەنشا خەڵاتوو وەڵاتیم، گەورەتەرین حەنەر و سەرمایەن.
تاتەم هەمیشە واچۍ (دەسێ مانیای بنیەیدێ سەرو لەمێ تێرێوە)، ئا ڪەلامە حەڪیمانەشە هیچ وەخت مەژگمەنە نمەلۆ.
مێرگە سۆڵانێما بێنێ، وېما شارېنمێوە دلێشنە. پایێما گنێنێ ڪورەڪە سۆڵانی، هەراڵەڪەش قژاماوە گیر بێ، تاڵ بە تاڵوو قژاما واچېنی عەترت پژگنان بە بوېش ڕازیێنوە.
سەرچڵوو دارە بەرزەڪا بیەبێ بە هێلیانەو پەلەوەرا و موسێقایېوە وەششا خەڵاتوو هەردی ڪەردەبێ. هاژەو تافەڪاش هەڵای گۊشام لاونۆ. تاتەم پاڵو حەر تافێویەنە و سەرباورەڪانە تەوەنیە سافە جە درکی تەڵیشنێ و یەک‌تەختە بەرش ئارێ و مەرزنېشەرە پەی تەوەن‌نمای. جە گەرماو هامنی وەختێو ئاویت ڪەردایا ملشەرە، چزێوە ڪەرێ و فێنڪە بێوە. گجار ڕاوېیاریچ بێ‌نەسیب نەبۍ چی نعمەتیە. نماو وېش وانێ و شوڪروو خوڎای بە یاگێ ئارێ.
دلێ دڵوو وېمەنە هەزار جارێ شوڪروو خوڎای ڪەرێنا پەی ڕەنجەڪەو تاتەیم و زەحمەتەڪاش هەدەر نەلواینێ و ئیسە باخەوانی تازەیچ بە دڵ و گېیان پارێزنانش.
چاگەنە ڪەوتانی ویروو شێعرەڪێ دلێ کتېبە فارسیەڪەو دەورانوو مەدرەسەیما ڪە نویسیابێ (ڕنج و گنج) ئەلهەق ڪە گەورەتەرین گەنجوو دنیای ئانەنە شۊنەمات سەوزەبۊ و دار و درەخت زڪرت پەی ڪەرا.
خانم ئەسرا شەریفی.[1]