نامۍ: ئۆجاغ
نازنام: گاوارەیی
نامۊ تاتەی: فەرهاد میرزا
ساڵۊ پېڎابېیەی: 1797ز.
ساڵۊ مەرڎەی: 1869ز.
یاگۊ پېڎابېیەی: #گاوارە_کرماشان#
یاگۊ مەرڎەی: #گاوارە_کرماشان#

$ژیۋاینامە$
نامېش ئۆجاغ یا وەجاخ کوڕو فەرهاد میرزای گاوارەیین. بەپاو ئا بەڵگا کە ئینێ وەردەسەنە، ساڵەو (1797ز.) دلۍ دەگاو (گاوارەی) سەر بە شارو کرماشانی چەمېش پی دنیێ هۊرئامێنۍ. ئی شاعېرە چوونکوم دلۍ بنەیانێ خوڼەواری و میرزاینە بېیەن، هەر جە تافو زاروڵەییشەنە وزیانەنە چېرو سایەو وانای، ئەچاگە فېرو ئەدەبی فارسی و خەت وەشی بېیەن و دماتەر لوان پەی دەگاو (تووت شامی)، ماوێ خزمەتو (سەی براکە)ینە بېیەن، بېیەن بە دەروېش و هەر ئەچاگە کتېبەکانو (سەرئەنجام و دامیار دامیار) و کتېبە ئایینییەکۍ تەری یاریش وانێنێ، دمای ئانەیە پەی ڕانمایی خەڵکی لوان پەی (کرند و سەحنە)ی و ئام و شۊ کرماشانی و پاتاق و قەسرشیرینیش کەرڎەن و چن جارێچ لوان پەی تاران و قومی و کاروانێ خانەقین و دەگایەکاو هاوار و سازانی نزیک بە شارو هەڵەبجەیش کەرڎەن، دماجار پەی زادگاو مەڵبەڼو وېش گېڵانۆ و باقی عومریش بە ڕانمایی یاریەکا گوزەرنان، چەنی ئانەیچ خەریکو هۊڼایۆ هۊنیایا بېیەن. تاکو ساڵەو (1869ز.) جە تەمەنو (75) ساڵینە کۊچی دمایینش کەرڎەن.
دەروېش وەجاخ، بە یۊ جە هۊنیارە گۆرەکا یاری ئەژمار کریۊن، هۊنیەکېش گەلێ دڵگیر و ڕەوان و شیرینۍ و دڵنشینېنۍ. فرېشان سەبارەت بە ڕا و ڕەچەو یارینۍ و باعزێچشان وەرۋینیېنۍ، دلۍ دەفتەرێنە گلېرۍ کریێنێ و هەڵای چاپۍ نەکریێنۍ.

چن نموونێ جە شیعرەکانو گاوارەیی شاعېری:
ڕەستاخېز مەبۊ:
ڕەستاخېز(قیامەت) مەبۊ، ڕەستاخېز مەبۊ
یاران بزانان، ڕەستاخېز مەبۊ
زولفەقار نە فەوق حەجەر ئێز مەبۊ
نە ئەرزولبەحرەین وڵگەڕېز مەبۊ
هوژمەت باطن، بنای شەڕ مەبۊ
تەلاطوم قین بەحر و بەڕ مەبۊ
عالەم موسەخخەر تار و مار مەبۊ
نیشانەی ئاخر نەو وەهار مەبۊ.

یاران قڕ مەبۊ: ‌
یاران قڕ مەبۊ، یاران قڕ مەبۊ
خەیلێ جە مەردوم یەکسەر قڕ مەبۊ
پەی دەنگ باقی جڕا جڕ مەبۊ
نەی ساڵ وەشدا بەهار بڕ مەبۊ
زوڵم و زەلالەت بەرز مەو نە شاران
مەوۆ ڕەستاخېز عێراق و ئێران
مەشۆ وە غارەت بوخارا و بەڵخ
تەک مەدۊ تەکان ئەوقات مەبۊ تەڵخ
پەشېووی دووسەر دەعوای دین مەبۊ
کوشتار باطن، سەرزەمین مەبۊ
(ئۆجاخ) تۊ واچە مەبۊ چېش کەرۊ
هەرکەی نە سەمتێ واچۊ ڕۊڵە ڕۊ.

جەنگ خەیبەر:
جەنگ خەیبەر بۊ، جەنگ خەیبەر بۊ
خرۆش بەغداد جەنگ خەیبەر بۊ
زیڕەی زولفەقار شاخەی دووسەر بۊ
ئەستەمبوڵ بەرباد دەعوا یەکسەر بۊ
سەردارێ نە مڵک ئێران خەوەر بۊ
سلسلەی سپاش بە وېنەی وەر بۊ
بەیتولمووقەدەس، چراغان مەبۊ
طلووع نە طەلعەت دەماغان مەبۊ
وادیو سەلام، شۆر شین مەبۊ
فتوور قصاص جەنگ دین مەبۊ
(ئوجاخ) تا شاخە نەخېزۆ نە عەرش
جەهان یەکسەر بۊ، صەحرا بۊ وە لەش.
ئەسعەد ڕشید.[1]