نامۍ: ئەعلادین
نازنام: عەباسوەندی
نامۊ تاتەی: عالی
ساڵۊ پېڎابییەی: 1798ز.
ساڵۊ مەرڎەی: 1860ز.
یاگۊ پېڎابییەی: #گاوارە_کرماشان#
یاگۊ مەرڎەی: #گاوارە_کرماشان#
$ژیۋاینامە$
میرزا عەلی عەباسوەندی؛ ئی شاعېرەمان، نامېش ئەعلادین کوڕو (عالی)ن، ساڵەو (1798ز.) دلۍ دەگاو (گاوارە) پاش نیانەنە دلۍ ئی دنیێ، هەر ئەچاگە، دلۍ ماوا و مەسکەنو وېشەنە ژیوایش گوزەرنان و وېش پەنە یاونان. تەمەنو زاروڵەییشەنە دەسش کەرڎەن بە وانای، فېرو ڕازوان و ئەدەبی فارسی بېیەن، دماتەر خەریکو وانای پیتۆڵی بېیەن و ئینجا لوان پەی دەگاو (تووت شامی)، ماوێ جە خزمەتو (سەی براکە)ینە، مەنەنۆ و دماتەر لوان پەی خانەقینی و کەرکوکی و بەغڎا و نەجەفی پەی تەمامنای واناکەیش، ئینجا گېڵانۆ پەی زاڎگا و ماواو وېش و دمادماکاو ژیوایش بە وانە واتەیۆ و مۊچیاریکەرڎەی خەڵکی گوزەرنان، دماجار ساڵەو (1860ز.) کۊچی دمایینش کەرڎەن. دەگاکۍ وېشەنە بە خاکیشان ئەسپاران.
میرزا عەلی، جە هۊڼایۆ هۊنیایانە دەسێ بەرز و باڵاش بېیەن و گەلێ هۊنیېش شۊنیرە جیامەنېنۍ. وەختێ سەرنجەو هۊنیاکاش مڎەیمۍ پاسە بەرمەگنۊ کە ئی شاعېرەما دلۍ زانستەکانو سەردەمو وېشەنە سەرڕشتەش بېیەن.
نموونێ جە شېعرەکانو میرزا عەلی عەباسوەندی:
شام ها نە شامدا:
شام ها نە شامدا، غوڵام نە تەبرێز
مەبۊ بکەران شین و ڕەستاخېز
وسنە قرمزی سەنگ سەرانە
بی وە خەرابە، پەی دېوانە
تاریکەن تاریک بەڵخەو بوخارم
تاقەتم تاق بی نەمەندەن چارم
بتەم بتوونەن بیمم زوڵاڵە
بێ جێ و نمەیۆ، ئی گاڵای گاڵە.
ماناو شېعرەکۍ:
شام، یام پاڎشام ئینا جە شام، غوڵامەکەش ئینا تەورېز، پاسنەبۊ، مەشۊم شیوەن و زاری بکەرمۍ. کۊ (وسنە قرمزی) هەر سەنگو سەرانەیەن کە پەی دڵوازا و شەیدایا بېیەن خەراوە و وېرانە. دەگاو بەڵخەو بوخار تاریکەن و منیچ تاقەتم تاق بېیەن و چارەم نییەن، بېجگە ئانەی کە مەشۊم ئارام و ئۊقرە بگېروون. ئەڼام و لەشێ سەختم هەن و دڵێ پاک و پۊختە، پاسنەبۊ قیژە و هاوارم بۍ ئاکام نمەمەنۊوە.
وسنە قرمزی، کە شاعېر نامېش مارۊن، نامۍ کەشێن جە دەگاو (سەرانە)ی، دلۍ ئاوێستایچەنە ئی نامۍ بە چەشنو (وسنە) ئامێنە کە نامۍ کەشێنە.
ئەسعەد ڕەشید.[1]