بەشێ جە کتېبو ئاوەڎانییەکۍ هۆرامانی
ئاماڎەکەرڎەی و هۊرئەوەگېڵنای: #ئەسعەد ڕەشید#
بەشۍ یاڼزەهەمە
ناواخنو قەباڵەکا:
سەرەتا، مەشیۊم واچمۍ کە ئېستەیۆ قەباڵەکا هۆرامانی و لەیەکۆدایۆشان جە لاو وەرکۆتئەشناسەکاوە، نامۍ هۆرامان و کورەسانیشا یاونا دلۍ میانە زانستی و تارېخیی و زوانیی و زوانئەشناسیەکاو ئۆرووپای، ئارۊ نامۍ هۆرامانی جە فەرهەنگو (وەبستەر) و (ئوکسفورد) و ئینسایکلۆپیدیای جۊراو جۊر، جە بەرهەمو بەشێ جە وشکنەرە (کورد، تورک، عەرەب، ئەدمۆنس) و چن بەرهەمێ تەرۍ جەهانیۍ تۊمارەکریێنە.
ژمارەو قەباڵەکا، هەرچن حاڵی حازر یەرۍ دانېنۍ، بەڵام هەواڵۍ جۊراو جۊرۍ تەماویۍ دلۍ خانەوادەو (شېخ عەلائەدینو بېیارۍ)، پاسە ماچان کە ژمارەشان زېیاتەرەن، ئیتر ئەوېشا چېششا سەرئامان، یام بە کۍ دریێنۍ، پەی کۊی بریێنۍ، هەڵای ڕۊشن نېیەن.
(ئەلف)- جۊرو (ڕانویس_ئەلف بۍ) قەباڵەکا:
وەڵتەر واتمان قەباڵەکۍ یەری پارچە پۊسۍ، جە یەرۍ دەمۍ جیاوازېنە نویسیێنۍ، دوېشان بە (ئەلف بی) گریکی نویسیێنۍ و تارېخشان مەگېڵۊوە پەی (88) و (22-21) وەڵۍ زاینی. یەرەمەشان بە (ئەلف بۍ) ئارامی تۊمارە کریێنەو تارېخو تۊمارکەرڎەیش مەگېڵۊوە پەی (12-11) وەڵۍ زاینی.
ئا دوە قەباڵەشا کە بە (ئەلف بۍ) گریکی تۊمارۍ کریێنۍ، پروفیسور (مینس)ی بە زوانی ئینگلیزی تاوتۊ کەردېنۍ و ساڵەو (1915ز) جە گوڤارو (چەنەکوڵیەو هیلیزمی)نە وەڵێ کریێنێ.
یەرەم دانېشا کە بە (ئەلف بۍ) ئارامی تۊمارەکریێنە ، پروفیسور کاولی ساڵەو (1919ز.)، بە زوانی ئینگلیزی جە گوڤارو ئاسیایی شاهانەنە وەڵاش کەردېنۆ.
(بۍ): جۊر و زوانو دلۍ قەباڵەکا
ئا دوە قەباڵە کە پروفیسور (مینس)ی وشکنێ و بە ئینگلیزی وەڵێ کریێوە، بە زوانی گریکی و بە (ئەلف بۍ) گریکی نویسیێنۍ، بەڵام قەباڵۍ یەرەمەشان کە پروفیسور (کاولی) وشکنا، جۊرو نویستەکەیش بە (ئەلف بۍ) ئارامین، بەڵام زوانو دلۍ قەباڵەکۍ، واتەو واچی فرەش سەرکریانو فرېشان گەرەکشانە واچان کە زوانو دلۍ قەباڵەکۍ زوانی (پەرثی)ن.
بەعزێ چا سەرچەمە گرنگا کە لاو ئېمۆ ئاردەیشانو پلار (تعلیق) دای وەنەشان، پەی وشکنای و لەیەکدایۆشان پېویسېنۍ:
1.مینس، ئەچی سەرچەمەنە:
Minns E., Parchments Of the Parthian Period from
Avroman in Kurdistan Jour. Hell. Stud. 35 (1915), p. 33.
پەنەمان ماچان هەکە دوۍ قەباڵۍ ناوچەو هۆرامانو کوردەسانی، کە دەمو تۊماریشان مەگېڵۊوە پەی سەردەمو فەرمانداری ئەشکانییەکان، بە زوانی گریکی و (ئەلف بۍ) گریکی تۊمارکریێنۍ. گەرچی تێکستەکۍ بە زوانی گریکینۍ، بەڵام جەمێ نامۍ کەسیۍ و نامۍ جوگرافیۍ ئا سەردەمەو ئا ناوچاما پەی بەیان مەکەران، کە پەی وشکنەری کورڎی فرە بەهاڎارېنۍ. ئینە گەر گرفتو چواردۆرو جۊرو میرزای بنویسی (کاتب)یما ۋست پەشتەو گۊشا، شایەتیێ بەهېزەن پەی ئانەی کە تاکو ئا دەمەیچە، ئا ناوچۍ کوردەسانیە هەر بە زوانی گریکی بەعزە هۊرستەو نیشتەیێ کۊمەڵی و داراییشان گۊزەرنابۊ، ئینەیچ جە وېشەنە پېناسێ دماکۆتەی بەهېزەن کە میاچەماو دماکۆتەیی (پەرثیەکا، ئەشکانیەکا)وەن، لایێ تەریچۆ زەمینێوە گونجیان پەی سەرجەنو گەشیایۆ زوانی دینی میدیەکاو زوانی گەلیشان. بەشێ جە کتېبو ئاوەڎانییەکۍ هۆرامانی، نویستەی: هیدایەت گوڵپی، فاڕای پەی سەرو زوانی هۆرامی: ئەسعەد ڕەشید.[1]