پەرتووکخانە پەرتووکخانە
گەڕان
  

کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!


بژاردەی گەڕان




گەڕانی ورد      کیبۆرد


گەڕان
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
Dark Mode
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان تۆمارکردنی بابەت ئامرازەکان زمانەکان هەژماری من
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
Dark Mode
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 دەربارە
 بابەت بەهەڵکەوت
 چالاکییەکانی ڕۆژی
 ڕێساکانی بەکارهێنان
 ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
 بیروڕاکانتان
 دڵخوازەکان
 کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
 چالاکییەکان - کوردیپێدیا
 یارمەتی
بابەتی نوێ
ژیاننامە
ئیدریس نادری
28-12-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
سینا محەمەدی
28-12-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
چیا نەسروڵڵاهی
28-12-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
مەلەک محەمەد محەمەدی
28-12-2024
سەریاس ئەحمەد
ژیاننامە
ئومێد قەرەنی
28-12-2024
شادی ئاکۆیی
ڤیدیۆ
چەند گرتەیەکی باشووری کوردستان، سەردەمی ئەحمەد حەسەن بەکر
28-12-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
بنار عەباس
27-12-2024
سروشت بەکر
پەرتووکخانە
گەشتێکی خۆش بە جیهاندا
27-12-2024
سەریاس ئەحمەد
ژیاننامە
بەهرە سەمیر ئەنوەر
27-12-2024
سروشت بەکر
پارت و ڕێکخراوەکان
یەکێتیی ناوەندی گۆڕەپان و مەیدانی کوردستان
27-12-2024
سروشت بەکر
ئامار
بابەت
  532,092
وێنە
  113,351
پەرتووک PDF
  20,692
فایلی پەیوەندیدار
  109,260
ڤیدیۆ
  1,729
زمان
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
292,337
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
91,114
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,430
عربي - Arabic 
32,851
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
20,387
فارسی - Farsi 
11,712
English - English 
7,833
Türkçe - Turkish 
3,690
Deutsch - German 
1,811
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,144
Français - French 
349
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Polski - Polish 
56
Español - Spanish 
55
Italiano - Italian 
52
Հայերեն - Armenian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
7
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
109,149
ژیاننامە 
26,936
پەرتووکخانە 
26,186
کورتەباس 
19,272
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
15,086
پەند 
13,754
شوێنەکان 
12,185
شەهیدان 
11,937
کۆمەڵکوژی 
10,919
هۆنراوە 
10,500
بەڵگەنامەکان 
8,423
وێنە و پێناس 
7,587
ئامار و ڕاپرسی 
4,627
کلتوور - مەتەڵ 
3,149
ناوی کوردی 
2,561
ڤیدیۆ 
1,613
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,467
فەرمانگەکان  
1,029
پۆلێننەکراو 
989
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
826
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
776
کارە هونەرییەکان 
770
شوێنەوار و کۆنینە 
639
گیانلەبەرانی کوردستان 
360
یارییە کوردەوارییەکان 
279
ئیدیۆم 
246
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
187
نەخشەکان 
186
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
101
خواردنی کوردی 
84
زانستە سروشتییەکان 
80
دۆزی ژن 
55
مۆزەخانە 
50
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
28
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
518
PDF 
32,582
MP4 
2,883
IMG 
208,919
∑   تێکڕا 
244,902
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
ژیاننامە
لەیلا عەلی ساڵح
ژیاننامە
ئیحسان شێرزاد
ژیاننامە
ئازاد حەمدی
پەرتووکخانە
ئاراسنامە، بەرگی 01
پەرتووکخانە
گەشتێکی خۆش بە جیهاندا
موحەممەدی کوڕی عەبدولوەهاب و دامەزراندنی ڕێبازی وەهابی
مێگا-داتای کوردیپێدیا، یارمەتیدەرێکی باشە بۆ بڕیارە کۆمەڵایەتی، سیاسی و نەتەوەییەکان.. داتا بڕیاردەرە!
پۆل: کورتەباس | زمانی بابەت: کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish
بەشکردن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
نرخاندنی بابەت
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin)0
English - English0
عربي - Arabic0
فارسی - Farsi0
Türkçe - Turkish0
עברית - Hebrew0
Deutsch - German0
Español - Spanish0
Français - French0
Italiano - Italian0
Nederlands - Dutch0
Svenska - Swedish0
Ελληνική - Greek0
Azərbaycanca - Azerbaijani0
Catalana - Catalana0
Čeština - Czech0
Esperanto - Esperanto0
Fins - Finnish0
Hrvatski - Croatian0
Lietuvių - Lithuanian0
Norsk - Norwegian0
Ozbek - Uzbek0
Polski - Polish0
Português - Portuguese0
Pусский - Russian0
Srpski - Serbian0
балгарская - Bulgarian0
қазақ - Kazakh0
Тоҷикӣ - Tajik0
Հայերեն - Armenian0
हिन्दी - Hindi0
ქართველი - Georgian0
中国的 - Chinese0
日本人 - Japanese0

موحەممەدی کوڕی عەبدولوەهاب و دامەزراندنی ڕێبازی وەهابی

موحەممەدی کوڕی عەبدولوەهاب و دامەزراندنی ڕێبازی وەهابی
$محەمەدی کوڕی عەبدولوەهاب و دامەزراندنی ڕێبازی وەهابی$
نووسینی: #سەروەر پێنجوێنی#
لە سەدەی هەژدەهەمدا محەمەدی کوڕی عەبدولوەهاب (1703 - 1792) ڕێبازی حەنبەلی و بیروڕاکانی ئیبن تەیمییەی بوژاندەوە و لە کۆمەڵێک دەستەواژە و شێوگی سادەتر و توندتردا کورتی کردنەوە و خەڵکی سادە و خێڵەکیی بیابانی نەجدی شوێن خۆی خست و ئیسلامێکی بیابانی و ڕواڵەتگەرا و دەقگەرا و توندوتیژی بۆ سەردەمی نوێ بەرهەم هێنا دوای گەشەکردن و بڕینی چەندین قۆناغ لە کولتوری ئیسلامیی سەردەمانی پێشتردا.
محەمەدی کوڕی عەبدولوەهاب لە شارەکەی خۆی (عُيَيْنَة) و پاشان لە مەککە و ئینجا مەدینە خوێندنی ئایینیی خوێندوە، پاشان چوار ساڵ لە بەسڕە وانەی ئایینیی وتوەتەوە، یان - بە پێی هەندێک سەرچاوەی تر - لە شارۆچکەی (المجموعة) سەر بە (البصرة) لای (الشيخ محمد المجموعيّ) وانەی ئایینیی خوێندوە. دوای ئەوە پێنج ساڵیش لە بەغدا ماوەتەوە و لەوێ ژنێکی دەوڵەمەندی مارە کردووە و میراتەکەی بۆ دەمێنێتەوە کاتێک ژنەکە دەمرێت. هەندێک سەرچاوە دەڵێن ساڵێکیش لە کوردستان (ی باشوور) ماوەتەوە، دو ساڵیش لە (هەمەدان) بوە، هەروەها لە (ئیسفەهان) و (قوم) و چەند شارێکی ئێرانیی تریش ماوەتەوە، کە لە و شارە ئێرانیانەدا کەوتوەتە دژایەتیکردنی بیر و شێوازی ئەهلی تەصەووف.
دوای ئەوانەش - دەڵێن - سەردانی حەلەب و دیمەشق و قودس و قاهیرەی کردووە. دوای ئەوەی دەگەڕێتەوە بۆ شارۆچکەی (حريملاء) یان (حريملة) لە نەجد و ناچاری دەکەن بەحێی بهێڵێت، دەگەڕێتەوە بۆ شارەکەی خۆی، عویەینە، لەم ماوەیەیشدا پەڕتووکی یەکتاپەرستی (کتاب التوحيد) ی نووسی کە سەرچاوەی سەرەکیی بیروباوەڕی وەهابییە، و دەستی کرد بە بڵاوکردنەوەی بیروڕاکانی کە بەرهەمهێنانەوەیەکی سادەی بیروڕاکانی ئیبن تەیمییە بون، بۆیە پێداگریی کردەوە لەسەر دابەشکردنی یەکتاپەرستی بۆ یەکتاپەرستیی پەروەدرگارێتی و یەکتاپەرستیی پەرستراوێتی و، هەمو کردەوەیەکی وەکو تکاکاری بە پێغەمبەر و پیاوچاکان و سەردانی گۆڕیان و بونی مزگەوت لەسەر ئەو گۆڕانە و شتی هاوشێوەی بە فرەپەرستی (الشِّرْک) لە قەڵەم دا، هەروەها پێداگریی کرد لەسەر ئەوەی کە ئەو دەستەواژە قورئانیانە کە هەندێک شتی بەرجەستە دەدەنە پاڵ خوا دەبێت بە ئاکار (صِفة) ی ڕاستەقینەی خوا دابنرێن و نابێت بە لێکدانەوە (تأویل) ی عەقڵی لێک بدرێنەوە و ئەمەشی کردە تەواوکەری یەکتاپەرستی بە دەستەواژە و زاراوەیەکی سۆفیستی (سَفْسَطِيّ) بە شێوەی (توحيد الأسماء و الصفات)! [کە ئەمەش دەکاتە هەوڵێک بۆ چەسپاندنی بیرێکی ئەنثرۆپۆمۆرفیست (تشبيهي) بە ناوی یەکتاپەرستیەوە].
لە عویەینە محەمەدی کوڕی عەبدولوەهاب پەیوەندیی بەست لەگەڵ ئەمیری شارۆچکەکە کە ناوی (عوثمانی کوڕی حەمەدی کوڕی موعەممەر) بو، ئەمیر ئامۆزای خۆی بە ناوی (الجوهرة) دا بە محەمەدی کوڕی عەبدولوەهاب و ئەویش داوای لێ کرد کە لە بانگەوازەکەیدا پشتگیریی بکات و پەیمانی پێدا کە بەهۆی شوێنکەوتوانی بانگەوازەکەیەوە دەسەڵات بەسەر هەمو نەجددا پەیدا دەکات و ناوچەی نەجد و عەرەبەکانی دەبێتە موڵکی: (إنّي آمُلُ أنْ يَهَبَکَ اللهُ نَجْداً و عُرْبانَها)!(3).. ئیتر محەمەدی کوڕی عەبدولوەهاب لە ژێر سایەی عوثماندا کەوتە جێبەجێکردنی بەرنامەکانی خۆی: سەرەتا ئەو درەختەی بڕیەوە کە لە لای خەڵکی ئەو شوێنە پیرۆز بو.. خوێندنەوەی پەڕتووکی (دلائل الخیرات) ی قەدغە کرد و نووسخەکانی ئەو پەڕتووکەی سووتاند و (صەلەواتدان) ی لەسەر پێغەمبەر لە وتاری (جمعة) دا قەدەغە کرد.
ئینجا گۆڕی یەکێک لە صەحابە بە ناوی (زەیدی کوڕی خەتتاب) (برای عومەری کوڕی خەتتاب) کە لە جەنگی هەڵگەڕانەوە (الرِّدَّة) دا لە (اليَمامة) لە ناوچەی نەجد کوژرابو و لەوێ نێژرا بو و گۆڕەکەی زیارەتگایەکی ناوچەکە بو، ئیتر هەرچەند خەڵکی ناوچەکە ویستیان بەرگری لە گۆڕی وەلیەکەیان بکەن بەڵام عوثمان (600) جەنگاوەری بۆ پاراستنی محەمەدی کوڕی عەبدولوەهاب ئامادە کردبو، ئیتر ئەویش بە دەستی خۆی شوێنەوار و پێناسی گۆڕەکەی ڕوخاند.. دوای ئەوەش ژنێک کە هەڵەیەکی کردبو محەمەدی کوڕی عەبدولوەهاب فەرمانی دا بەردباران (سەنگەسار) (رَجْم) بکرێت هەتا دەمرێت، ئیتر عوثمان و کۆمەڵێکی تر فەرمانەکەیان جێبەجێ کرد و دوای مردنیشی فەرمانی دا بشۆررێت و کفن بکرێت و نوێژی لەسەر بکرێت. ئیتر دوای ئەم کارانە کە ترس و دڵەڕاوکێ و ناڕەزامەندیی خەڵکی ناوچەکەیان وروژاند فەرمانڕەوای (الأحساء) و (القطيف) و خێڵەکانی دەوروبەریان، کە (سليمان بن محمد بن غرير الحميدي) بو لە خێڵی (بنو خالد)، فشاری خستە سەر عوثمان ئەمیری عویەینە بۆ لەناوبردنی محەمەدی کوڕی عەبدولوەهاب، ئیتر ئەویش ناچار بو دەری بکات لە شارۆچکەکەی خۆی، بە تایبەتی کە عوثمان بەشێک لە باج و دەستهاتەکانی لە فەرمانڕەوای ناوبراوەوە بۆ دەهات، چونکە عوثمان کۆمەڵێک دارخورما و باخ و شتی تری لە (الأحساء) هەبو و بەشێک لە بازرگانیەکانی لە ڕێی بەندەرەکانی (الأحساء) ەوە گوزەری دەکرد.
ئیتر فەرمانڕەوای ناوبراو هەڕەشەی کرد لە عوثمان بە بڕینی ئەو دەستهات و قازانجانە و بڕینی ئازوقەی خۆراک و جل وبەرگ. بۆیە محەمەدی کوڕی عەبدولوەهاب ناچار ڕوی کردە شاری دیرعییە (الدِّرْعِيّة) مەڵبەندی یەکەمی بنەماڵەی سەعودی، لەوێ ئەمیری دیرعییە محەمەدی کوڕی سەعود (1765 مردوە) دامەزرێنەری بنەماڵەی سەعودی، پێشوازیی لێ کرد و کردیە زاوای خۆی و پشتگیریی تەواوی کرد بۆ بڵاوکردنەوە و چەسپاندنی ڕێبازەکەی و محەمەدی کوڕی عەبدولوەهابیش پەیمانی پێدا کە بەهۆی بانگەوازەکەیەوە دەسکەوتێکی زۆری دێتە دەست زیاتر لە و باجانەی کۆیان دەکاتەوە، ئەمەش لە ساڵی (1744) دا بو، ئیتر بوە ڕێبەرێکی ئایینی بۆ ئیماڕەتەکەی و بە و شێوەیەش لە ڕێگەی دەسەڵاتی ئایینی و دەسەڵاتی بنەماڵە و خێڵەوە هەم ڕێبازی وەهابیی چەسپێنرا لەناو بیاباننشینەکاندا کە نەخوێندەواری و ژیانی بیاباننشینیی دور لە شارستانی بەسەریاندا زاڵ بو، هەم خێڵ و هۆزەکانیان ملکەچ کرد و بونە دەسەڵات و بڕیاردەری یەکەم و کۆتایی لە ناوچەکەدا.. هەردوکیان لەسەر ئەوەش ڕێک کەوتن کە دەسەڵات هاوبەش بێت لەنێوان هەردو بنەماڵەکەدا، واتە دەسەڵات و ڕابەرایەتیی ئایینی لە دەستی نەوەکانی محەمەدی کوڕی عەبدولوەهابدا بمێنێتەوە و دەسەڵاتی سیاسییش لە دەستی بنەماڵەی سەعودیدا بمێنێتەوە.. محەمەدی کوڕی سەعود ئەوەی کرد بە مەرج لەسەر محەمەدی کوڕی عەبدولوەهاب کە دوای ڕاگەیاندنی بانگەوازەکەی نەچێت بۆ لای ئەمیری شوێنێکی تر و خێر وبێر و دەسکەوتەکان ببێتە بەشی ئیماڕەتێکی تر.
محەمەدی کوڕی عەبدولوەهاب بە شوێنکەوتەکانی لە خەڵکی شارەکە (دیرعییە) دەوت پشتیوانان (الأنصار) و ئەو کەس و گروپ و خێڵانەش کە لەدەرەوەی شارەکە دەهاتن و شوێنی دەکەوتن پێی دەوتن کۆچکەران (المُهاجِرون) (چونکە خۆیشی کۆچی کردبو بۆ دیرعییە) [ئەمە و زۆر شتی تریش نیشانەی ئەوەن کە مەبەست لە دامەزراندن و شوێنکەوتنی وەهابییەت ئەوەیە کە کۆپییەکی ڕاستەوخۆی ئیسلام بێت لە ساتی سەرهەڵدانیدا: محەمەدی کوڕی عەبدولوەهاب لە بریی محەمەدی کوڕی عەبدوڵڵا، عویەینە لە بریی مەککە، دیرعییە لە بریی مەدینە، جگە لە لاساییکردنەوەی بانگەشەی چڕ وپڕی یەکتاپەرستی و دوبارەکردنەوەی ئەزموونی جیهاد و (غَزَوات) دژی فرەپەرستی و ناوبردنی خۆیان بە تایبەتی بە زاراوەی (موسڵمانان) و (یەکتاپەرستان) و بەکارهێنانی زاراوەی کۆچکەران و پشتیوانان... بەڵام ئەم بەراوردەش ئەوە ناگەیەنێت کە وەهابییەت بە تەواوی بەئەمەک بێت بۆ بەهاکانی ئیسلام، بەڵکوو ئیسلام تا ڕادەیەکی باش هێزێکی شارنشینی بوە و لە قۆناغێکیشیدا زۆری نەمابو هێزە دەشتەکی و بیاباننشینیەکە لەناوی بەرێت، بەڵام وەهابییەت هەڵگری بەهاکانی کۆمەڵگای بیاباننشینە، بۆ بەراوردیش دەکرێت سەرنج لەوە بدەین کە محەمەدی کوڕی عەبدوڵڵا لە گرتنەوەی مەککەدا شارەکەی وێران نەکرد و (ئەبو سوفیان) ی نەکوشت، بەڵام محەمەدی کوڕی عەبدولوەهاب کاتێک شاری عویەینەی گرتەوە شارەکەی وێران کرد و (عوثمان) ی کوشت].
سەعودی - وەههابیەکان لە سەردەمی محەمەدی کوڕی عەبدولوەهابدا و بە پەسەندکردن و سەرپەرشتیی ئەو (لە ڕێگەی هەڵنانیانەوە بۆ پرینسیپی جیهاد - دژی فرەپەرست) هەستاون بە هێرش و هەڵمەتی تاڵان و کوشتار بۆ سەر خێڵەکان لەسەر شێوازە خێڵەکی و بیابانیە کۆنەکە، ئەوەش چونکە محەمەدی کوڕی عەبدولوەهاب هەستی کردووە کە بە بێ هێرش و (غَزَوات) بزووتنەوەکەی دەپوکێتەوە و دەبێت بچێت بە دەم حەز و مێمڵیی هێرش و تاڵانکردن لە لای دەشتەکیەکان. بەڵکوو محەمەدی کوڕی عەبدولوەهاب بۆ خۆی لە سەرنجدانی ئەستێرەی کشاو (شِهاب) ەوە خەڵکی دیرعییەی فێری درووستکردن و بەکارهێنانی چەکی گوللەتەقێن (جۆرێک لە تاپڕ!) دەکرد. تا لە ماوەی چەند ساڵێکدا سامانێکی زۆر و سوپایەکی گەورە پێکەوە دەنێن، لەم هێرشانەشدا هەر دەسکەوتێک بوبێت وەکو شێوازی چەتەی بیابان (بە دابەشکردن بەسەر هەمو بەشداربوانی هێرشەکەدا) دابەش کراوە، دوای لێدەرکردنی پێنجیەک (خُمْس) ی ئەمیر کە ئەمەش شێوازی دابەشکردنی ماڵ وسامانی فرەپەرستە! بەشێکیش لە دەسکەوتەکان ژن و منداڵ بون و دەبونە کۆیلە و کەنیز، وەکو مێژونووسی میسری (عبد الرحمن الجَبَرْتيّ) (1754 - 1822) لە (عجائب اڵاثار) دا دەگێڕێتەوه(. ئیتر لە و کاتانەدا لە نیمچە دورگەی عەرەبیدا ژن و منداڵ بەتاڵانی دەبران و لە بازاڕەکانی نەجددا دەفرۆشران.
محەمەدی کوڕی عەبدولوەهاب ساڵی (1792) و لە سەردەمی (سەعودی کوڕی عەبدولعەزیز) دا مرد، کە لە ماوەی ژیانیدا (20) ژنی هێنابو و (18) منداڵی ببو، لەمانە پێنج کوڕی لەگەڵ ژمارەیەکی زۆر لە نەوەکانی بونە زانای ئایینی وجێگەیان گرتەوە لە ڕابەرایەتیی ئایینیدا، کە ئەمەش یەکەم جار بو (لە مێژوی ئیسلامدا) پلەی زانای ئایینی ببێتە بۆماوەیی! [1]

کوردیپێدیا بەرپرس نییە لە ناوەڕۆکی ئەم تۆمارە و خاوەنەکەی لێی بەرپرسیارە. کوردیپێدیا بە مەبەستی ئەرشیڤکردن تۆماری کردووە.
ئەم بابەتە 646 جار بینراوە
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
هاشتاگ
سەرچاوەکان
[1] ماڵپەڕ | کوردیی ناوەڕاست | ماڵپەری پلاتفۆڕمی دابڕان - 23-06-2019
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 2
1. ژیاننامە سەروەر پێنجوێنی
1. ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 23-06-2019
زمانی بابەت: کوردیی ناوەڕاست
ڕۆژی دەرچوون: 23-06-2019 (5 ساڵ)
پۆلێنی ناوەڕۆک: لێکۆڵینەوە
پۆلێنی ناوەڕۆک: فەلسەفە / هزر
پۆلێنی ناوەڕۆک: ئایین و ئاتەیزم
جۆری دۆکومێنت: زمانی یەکەم
جۆری وەشان: دیجیتاڵ
زمان - شێوەزار: کرمانجیی ناوەڕاست
وڵات - هەرێم: باشووری کوردستان
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
کوالیتیی بابەت: 99%
99%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( هومام تاهیر )ەوە لە: 03-12-2022 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە لەلایەن: ( زریان سەرچناری )ەوە لە: 04-12-2022 پێداچوونەوەی بۆکراوە و ئازادکراوە
ئەم بابەتە بۆ دواجار لەلایەن: ( ڕۆژگار کەرکووکی )ەوە لە: 06-04-2024 باشترکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە 646 جار بینراوە
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
ژیاننامە
بنار عەباس
کورتەباس
ڕێکخراوێکی کوردی بە ناوی 'سەڵاحەدینی ئەیووبی' 54 ساڵە لە ئوردن کار دەکات
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای میرزا
پەرتووکخانە
مەتەڵنامە (وەشانی 2، بەشی 1 لە 2 )
کورتەباس
گوندی دەرە تفێ، یان گوندی حاجی لەق لەقەکان
ژیاننامە
ئیدریس نادری
وێنە و پێناس
قوتابخانەیەکی سەرەتایی لە شاری سەقز ساڵی 1975
ژیاننامە
هاوژین دڵشاد
کورتەباس
شیعر و دەستنووسێکی مێژوویی سەرۆکی یەکێتیی زانایانی ئایینی کوردستان لە هەولێر بۆ شێخ عەلائەدینی خەلان
ژیاننامە
هێرۆ ئیبراهیم
وێنە و پێناس
عەتاخان باشماخ، خەڵکی شاری سەقز
وێنە و پێناس
بەڕێوەبەر و کارمەندانی کارگەیەکی تووتن لە سەقز ساڵی 1937
پەرتووکخانە
پڕۆسەی ئەنفال و ڕەنگدانەوەی لە ئەدەبی کوردیدا
شوێنەوار و کۆنینە
گۆڕدخمە سان ڕۆستەم
پەرتووکخانە
زمانی کورد، بگونجێنە بۆ 0 و 1
ژیاننامە
ئومێد قەرەنی
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 2
پەرتووکخانە
فەیلی-نامە (وەشانی 1)
شوێنەوار و کۆنینە
پردی کەڵهۆرت
پەرتووکخانە
ڕۆڵی ڕووداوەکانی شنگال لە پێشخستنی دۆزی کورد
ژیاننامە
چیا نەسروڵڵاهی
شوێنەوار و کۆنینە
نەخشی بەردینی ئەشکەوتی سەلمان، یان پەرەستگای تاریشا
پەرتووکخانە
پێگەی ئافرەت لە شیعرەکانی تەڵعەت تاهیر دا
وێنە و پێناس
کۆمەڵێک لە نەوەکانی فەیزوڵڵا بەگ، شاری سەقز ساڵی 1965
ژیاننامە
شەهلا ئەسکەندەر
پەرتووکخانە
ئاراسنامە، بەرگی 01
ژیاننامە
بەهرە سەمیر ئەنوەر
پەرتووکخانە
گەمەکانی ناسێۆنالیزمی کوردی بە مرۆڤی کورد
شوێنەوار و کۆنینە
پردی قەڵاتاسیان
پەرتووکخانە
گەشتێکی خۆش بە جیهاندا
کورتەباس
بە بەشداریی سەدان کەسی نێوخۆیی و بیانی، یازدەیەمین ماراسۆنی نێودەوڵەتی هەولێر بەڕێوەچوو
ژیاننامە
مەلەک محەمەد محەمەدی
وێنە و پێناس
دوو کەسایەتی شاری سەقز لە کۆندا
کورتەباس
مۆزەخانەی نیکۆس کازانجاکیس، سوپاسنامەیەک بۆ ئومێد قەرەنی شاعیر و وەرگێڕی کورد دەنێرێت
ژیاننامە
سینا محەمەدی

ڕۆژەڤ
ژیاننامە
لەیلا عەلی ساڵح
29-12-2008
هاوڕێ باخەوان
لەیلا عەلی ساڵح
ژیاننامە
ئیحسان شێرزاد
01-02-2010
هاوڕێ باخەوان
ئیحسان شێرزاد
ژیاننامە
ئازاد حەمدی
28-11-2010
هاوڕێ باخەوان
ئازاد حەمدی
پەرتووکخانە
ئاراسنامە، بەرگی 01
23-12-2024
ئاراس ئیلنجاغی
ئاراسنامە، بەرگی 01
پەرتووکخانە
گەشتێکی خۆش بە جیهاندا
27-12-2024
سەریاس ئەحمەد
گەشتێکی خۆش بە جیهاندا
 چالاکییەکانی ڕۆژی
بابەتی نوێ
ژیاننامە
ئیدریس نادری
28-12-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
سینا محەمەدی
28-12-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
چیا نەسروڵڵاهی
28-12-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
مەلەک محەمەد محەمەدی
28-12-2024
سەریاس ئەحمەد
ژیاننامە
ئومێد قەرەنی
28-12-2024
شادی ئاکۆیی
ڤیدیۆ
چەند گرتەیەکی باشووری کوردستان، سەردەمی ئەحمەد حەسەن بەکر
28-12-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
بنار عەباس
27-12-2024
سروشت بەکر
پەرتووکخانە
گەشتێکی خۆش بە جیهاندا
27-12-2024
سەریاس ئەحمەد
ژیاننامە
بەهرە سەمیر ئەنوەر
27-12-2024
سروشت بەکر
پارت و ڕێکخراوەکان
یەکێتیی ناوەندی گۆڕەپان و مەیدانی کوردستان
27-12-2024
سروشت بەکر
ئامار
بابەت
  532,092
وێنە
  113,351
پەرتووک PDF
  20,692
فایلی پەیوەندیدار
  109,260
ڤیدیۆ
  1,729
زمان
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
292,337
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
91,114
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,430
عربي - Arabic 
32,851
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
20,387
فارسی - Farsi 
11,712
English - English 
7,833
Türkçe - Turkish 
3,690
Deutsch - German 
1,811
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,144
Français - French 
349
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Polski - Polish 
56
Español - Spanish 
55
Italiano - Italian 
52
Հայերեն - Armenian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
7
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
109,149
ژیاننامە 
26,936
پەرتووکخانە 
26,186
کورتەباس 
19,272
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
15,086
پەند 
13,754
شوێنەکان 
12,185
شەهیدان 
11,937
کۆمەڵکوژی 
10,919
هۆنراوە 
10,500
بەڵگەنامەکان 
8,423
وێنە و پێناس 
7,587
ئامار و ڕاپرسی 
4,627
کلتوور - مەتەڵ 
3,149
ناوی کوردی 
2,561
ڤیدیۆ 
1,613
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,467
فەرمانگەکان  
1,029
پۆلێننەکراو 
989
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
826
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
776
کارە هونەرییەکان 
770
شوێنەوار و کۆنینە 
639
گیانلەبەرانی کوردستان 
360
یارییە کوردەوارییەکان 
279
ئیدیۆم 
246
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
187
نەخشەکان 
186
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
101
خواردنی کوردی 
84
زانستە سروشتییەکان 
80
دۆزی ژن 
55
مۆزەخانە 
50
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
28
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
518
PDF 
32,582
MP4 
2,883
IMG 
208,919
∑   تێکڕا 
244,902
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
ژیاننامە
بنار عەباس
کورتەباس
ڕێکخراوێکی کوردی بە ناوی 'سەڵاحەدینی ئەیووبی' 54 ساڵە لە ئوردن کار دەکات
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای میرزا
پەرتووکخانە
مەتەڵنامە (وەشانی 2، بەشی 1 لە 2 )
کورتەباس
گوندی دەرە تفێ، یان گوندی حاجی لەق لەقەکان
ژیاننامە
ئیدریس نادری
وێنە و پێناس
قوتابخانەیەکی سەرەتایی لە شاری سەقز ساڵی 1975
ژیاننامە
هاوژین دڵشاد
کورتەباس
شیعر و دەستنووسێکی مێژوویی سەرۆکی یەکێتیی زانایانی ئایینی کوردستان لە هەولێر بۆ شێخ عەلائەدینی خەلان
ژیاننامە
هێرۆ ئیبراهیم
وێنە و پێناس
عەتاخان باشماخ، خەڵکی شاری سەقز
وێنە و پێناس
بەڕێوەبەر و کارمەندانی کارگەیەکی تووتن لە سەقز ساڵی 1937
پەرتووکخانە
پڕۆسەی ئەنفال و ڕەنگدانەوەی لە ئەدەبی کوردیدا
شوێنەوار و کۆنینە
گۆڕدخمە سان ڕۆستەم
پەرتووکخانە
زمانی کورد، بگونجێنە بۆ 0 و 1
ژیاننامە
ئومێد قەرەنی
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 2
پەرتووکخانە
فەیلی-نامە (وەشانی 1)
شوێنەوار و کۆنینە
پردی کەڵهۆرت
پەرتووکخانە
ڕۆڵی ڕووداوەکانی شنگال لە پێشخستنی دۆزی کورد
ژیاننامە
چیا نەسروڵڵاهی
شوێنەوار و کۆنینە
نەخشی بەردینی ئەشکەوتی سەلمان، یان پەرەستگای تاریشا
پەرتووکخانە
پێگەی ئافرەت لە شیعرەکانی تەڵعەت تاهیر دا
وێنە و پێناس
کۆمەڵێک لە نەوەکانی فەیزوڵڵا بەگ، شاری سەقز ساڵی 1965
ژیاننامە
شەهلا ئەسکەندەر
پەرتووکخانە
ئاراسنامە، بەرگی 01
ژیاننامە
بەهرە سەمیر ئەنوەر
پەرتووکخانە
گەمەکانی ناسێۆنالیزمی کوردی بە مرۆڤی کورد
شوێنەوار و کۆنینە
پردی قەڵاتاسیان
پەرتووکخانە
گەشتێکی خۆش بە جیهاندا
کورتەباس
بە بەشداریی سەدان کەسی نێوخۆیی و بیانی، یازدەیەمین ماراسۆنی نێودەوڵەتی هەولێر بەڕێوەچوو
ژیاننامە
مەلەک محەمەد محەمەدی
وێنە و پێناس
دوو کەسایەتی شاری سەقز لە کۆندا
کورتەباس
مۆزەخانەی نیکۆس کازانجاکیس، سوپاسنامەیەک بۆ ئومێد قەرەنی شاعیر و وەرگێڕی کورد دەنێرێت
ژیاننامە
سینا محەمەدی

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 16.08
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| کاتی ئافراندنی لاپەڕە: 0.797 چرکە!