#Maraş#
Kahramanmaraş, halk arasındaki kısa adıyla Maraş (eskiden Germanikea - Grekçe: Γερμανίκεια, Ermenice: Մարաշ Maraş), Türkiye'nin Akdeniz Bölgesinde bulunan bir il. Kurtuluş Savaşı'nda işgale direnişi nedeniyle TBMM tarafından 5 Nisan 1925'te şehre İstiklal Madalyası verilmiştir. Doğusunda Malatya ve Adıyaman, batısında Kayseri ve Adana, güneyinde Gaziantep ve Osmaniye, kuzeyinde Sivas illeri yer almaktadır. Maraş olan adı, 7 Şubat 1973'te Kahramanmaraş olarak değiştirilmiştir.
Geç Hitit şehri olan Gurgum’un bulunduğu yerde kurulmuştur. Sistematik bir kazı yapılmamış olmasına rağmen birçok Hitit anıtı bulunmuştur.
Osmanlı seyyahı Evliya Çelebi, seyahatnamesinde Maraş halkı için, kelimatları lisan-ı Türkidir ve ekseriya halkı Türkmendir der. Maraş ve çevresi başta Oğuzların Avşar, Bayat ve Beğdili boyları çoğunlukta olmakla birlikte hemen hemen 24 Oğuz boyunun tamamı mevcuttur.
2012'de çıkarılan 6360 sayılı kanun ile büyükşehir olmuştur. Aynı zamanda il sınırları içerisinde bulunan Afşin - Elbistan A, B, C termik santralleri sayesinde Kahramanmaraş, Türkiye'nin elektrik ihtiyacının %14'ünü tek başına karşılamaktadır.
Dövme dondurması, tarhanası ve biberi şehrin önemli tescilli gıdalarıdır. 2021 itibarıyla %1,22 artarak 1.168.163 nüfusa ulaşmıştır.
$Etimoloji$
Erken Demir Çağ ve Geç Hititler döneminde başkent olarak kullanılmış, Luvilere Kurkuma ve Asurlurlar içinse Markas olarak bilinen bir antik kent'idi. MÖ 711 yılında Asurlular tarafından fethedilmiş ve adı resmî olarak Markas'a değiştirilmiş. Kahramanmaraş'ın Kurtuluş Savaşı'ndan önceki adı Maraş'tır. Kurtuluş Savaşı'ndan sonra bütün kent İstiklal Madalyası ile ödüllendirilmiş, daha sonra ise TBMM'nin kararıyla 7 Şubat 1973'te 'Kahraman' unvanı verilmiştir. Aynı zamanda Maraşspor'un ismi de Kahramanmaraşspor olarak değiştirilmiştir.
$Tarihçe$
Tekir Vadisi ve Döngel Köyündeki mağaralarda yapılan araştırmalarda ele geçen buluntular yörede insan yerleşiminin Üst Paleolitik Çağda başladığını; Neolitik, Kalkolitik ve Eski Tunç Çağlarında da sürdüğünü göstermektedir. 2009 yılında Kahramanmaraş merkezde yapılan kazılar esnasında da M.S. 300-400 yıllarına ait olan Germanicia Antik Kenti'ne dair birtakım mozaikler bulunmuş ve üzerlerinde çalışmalara başlanmıştır.
Asur yazıtlarında adı Markasi veya Markas olarak geçen şehir, bir Geç Hitit devleti olan Gurgum Krallığı'nın başkenti oldu. MÖ 711 yılında Asurlular tarafından Gurgum Krallığı ilhak edilince, Markas vilayet merkezi yapıldı. Daha sonra Persler, Romalılar, Bizanslılar, Araplar, Selçuklular, Memluklular, Dulkadiroğulları ve Osmanlılar şehre hakim olmuşlardır.
11. yüzyılın sonlarında Anadolu'ya kesin olarak yerleşen Türklerin egemenliğinde kaldı. 1243'te Moğol İşgaline uğrayan Maraş, II.Anadolu Beylikleri devrinde Dulkadiroğulları'nın oldu.12 Haziran 1515 tarihinde Turnadağ Muharebesi ile Osmanlı egemenliğine geçen Maraş, 1515-1919 yılları arasında Osmanlı egemenliğinde kaldı.Mütareke Döneminde önce İngilizler, sonra Fransızlar tarafından işgal edildi.
Maraş'a Kurtuluş Savaşı sırasında halkın gösterdiği direnişten dolayı 7 Şubat 1973'ten itibaren TBMM tarafından Kahramanlık unvanı verilerek adı Kahramanmaraş olarak değiştirildi.
Kurtuluş Savaşı dönemi
Kahramanmaraş'ın Türk Kurtuluş Savaşı'ndaki yeri özellikle Türk-Fransız Cephesi ve Maraş Savunması maddelerinde daha detaylı olarak anlatılmaktadır.
Maraş Savunması
Osmanlı İmparatorluğu'nun Birinci Dünya Savaş'ında mağlup olmasının ardından Maraş önce İngiltere tarafından işgâl edilmiştir. Daha sonra İngiltere ile Fransa arasında yapılan anlaşma uyarınca İngilizler şehri Fransızlara bırakmışlardır.
Fransızların şehrin kalesindeki Türk Bayrağını indirmeleri, suçsuz kişileri öldürmeleri, Maraş ileri gelenlerini tutuklamaları tepkileri artırmış, 28 Kasım 1919 Cuma günü Ulu Camii imamı Rıdvan Hoca'nın Kalesinde bayrağı dalgalanmayan ülkede cuma namazı kılınmaz sözü ile Fransızlara karşı ayaklanan halk kurtuluş savaşını başlatmıştır. Maraş`lılar topluca Kaleye hücum ederek, indirilen Bayrağı yeniden Kale burçlarına diker ve Cuma namazı orada eda edilir. Bayrak olayının ardından şehir adım adım savaşa sürüklenir. Aslanbey Başkanlığında kurulan Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti, her mahallede kurularak faaliyete geçer. 20. ve 3. Kolordudan subayların gelişi ve Mustafa Kemal`in Ankara`dan yayınladığı bildiriler neticesinde Maraş Halkı 11 Şubat 1920`de mücadeleye başladı. 72 gün süren mücadele sonunda Fransızlar yenilgiye uğratılır ve şehir Fransızlar`dan temizlenir. Maraş, kurtuluş savaşında kurtulan ilk şehirlerden birisidir. Bu nedenle önce istiklal madalyası ile ödüllendirilerek, dünyada istiklal madalyası alan ilk şehir olmuş daha sonra ise Kahraman ünvanını almıştır.
Cumhuriyet dönemi
2012 yılında çıkarılan 6360 sayılı kanun ile Kahramanmaraş'ta sınırları il mülki sınırları olan büyükşehir belediyesi kuruldu ve 2014 Türkiye yerel seçimlerinin ardından büyükşehir belediyesi çalışmalarına başladı.
$Coğrafya$
Kayseri Sivas Malatya Adana
Kuzey: Adıyaman
Batı: Kahramanmaraş Doğu
Güney: Osmaniye Gaziantep Gaziantep
Kahramanmaraş'ın merkezi Ahır Dağı'nın eteklerine kurulmuştur. Bu yüzden şehir merkezi engebelidir. Şehrin merkezi dışında kalan bazı bölgeler düzlük olsa da geneli engebeli bir yapıya sahiptir. Kahramanmaraş iklim yapısında diğer illerden farklıdır. Çünkü Kahramanmaraş'ın il haritası onu 3 bölgeye birden sokmaktadır. Bu sebeple değişken bir iklime sahiptir ancak genelde Akdeniz iklimi hakimdir. Kahramanmaraş'ın bulunduğu bölge şehir merkezi o bölgede olduğundan Akdenizdir. Diğer şehirlerle konumu ise yukarıdaki görseldeki gibidir.
$İklim$
Kahramanmaraş şehrinde Akdeniz, Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu ayrı coğrafi bölgelerinin yaklaştığı alandaki iklim özellikleri görülür. Coğrafi konumun etkisisiyle üç farklı iklim tipi arasında bozulmuş Akdeniz iklimi vardır. Kahramanmaraş'ın merkezindeki iklimin tersine kuzeyde karasal iklim özellikleri hakimdir.
Aylar Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Yıl
En yüksek sıcaklık (°C) 18,7 22,4 29,2 36,0 38,0 42,0 45,2 44,4 41,3 37,2 28,9 24,0 45,2.
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) 9,2 10,9 15,8 21,1 26,7 31,8 35,5 35,9 32,4 25,9 17,6 11,1 22,8
Ortalama sıcaklık (°C) 4,9 6,4 10,6 15,4 20,3 25,2 28,3 28,5 25,2 19,0 11,7 6,7 16,8
Ortalama en düşük sıcaklık (°C) 1,3 2,2 5,7 9,8 14,1 18,8 22,1 22,1 18,3 12,8 6,9 3,1 11,4
En düşük sıcaklık (°C) −9 −9,6 −7,6 −1,8 5,0 10,3 15,6 15,7 8,6 0,0 −5,6 −7,6 −9,6
Ortalama yağış (mm) 129,1 114,4 98,2 74,4 41,1 6,6 1,1 0,9 8,9 47,5 83,5 126,4 732,1
Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlüğü
$Nüfus$
Güncel Nüfus Değerleri(TÜİK 6 Şubat 2023 verileri )
Kahramanmaraş il nüfusu: 1.177.436 (2022 sonu). İlin yüzölçümü 14.519 km2'dir. İldekm²'ye 81 kişi düşmektedir. (Yoğunluğun en fazla olduğu ilçe: 193 kişi ile Dulkadiroğlu’dur)
İlde yıllık nüfus artış oranı %0,52 olmuştur. Nüfus artış oranı en yüksek ve en düşük ilçeler: Onikişubat (% 1,28)- Ekinözü (-% 3,26)
06 Şubat 2023 TÜİK verilerine göre 11 İlçe ve belediye, bu belediyelerde toplam 710 mahalle bulunmaktadır.
2022 yılı sonunda Kahramanmaraş ili ve ilçelerinin yerleşim yeri ve nüfusla ilgili sayısal bilgileri
İlçe Nüfus 2021 Nüfus 2022 Fark Değişim% Mah.Say. Alanı km2 Yoğunluk
Afşin 80.138 80.044 -94 -0,12 66 1502 53
Andırın 31.765 31.224 -541 -1,72 57 1202 26
Çağlayancerit 22.893 22.350 -543 -2,40 17 470 48
Dulkadiroğlu 223.532 226.409 2.877 1,28 103 1176 193
Ekinözü 10.631 10.290 -341 -3,26 21 656 16
Elbistan 141.977 141.307 -670 -0,47 93 2201 64
Göksun 51.255 50.676 -579 -1,14 73 1942 26
Nurhak 12.323 12.257 -66 -0,54 15 1028 12
Onikişubat 448.317 453.730 5.413 1,20 137 2429 187
Pazarcık 69.879 70.173 294 0,42 84 1253 56
Türkoğlu 78.588 78.976 388 0,49 44 660 120
Kahramanmaraş 1.171.298 1.177.436 6.138 0,52 710 14.519 81
Kahramanmaraş il nüfus bilgileri
Yıl Toplam Sıra Fark Şehir - Kır
1965 438.423 30
1970 528.982 26
1975 641.480 22
1980 738.032 19
1985 840.472 18
1990 892.952 19
2000 1.002.384 18
2007 1.004.414 18
2008 1.029.298 18
2009 1.037.491 18
2010 1.044.816 18
2011 1.054.210 18
2012 1.063.174 18
2013 1.075.706 18
Şehir ve kır ayrımı kaldırılmıştır.
2014 1.089.038 18
2015 1.096.610 18
2016 1.112.634 18
2017 1.127.623 18
2018 1.144.851 18
2019 1.154.102 18
2020 1.168.163 18
2021 1.171.298 18
Ekonomi - Sanayi
Termik Santral-Elbistan
Kahramanmaraş, iki resmî ve iki de özel OSB'ye sahiptir. Özellikle tekstil ve iplik sanayiinde Türkiye ve Ortadoğu'da önde gelen bir merkez durumuna gelmiştir. Şehirdeki 5. OSB'nin yapımına karar verilmiş olup çalışmalar sürmektedir. Tomsuklu mevkiine yapılacak yeni OSB yaklaşık 25 bin dekar (dönüm) genişliğinde olacak ve bu büyüklüğü ile Türkiye'nin en büyük sanayi OSB'si olacaktır.
$Tarım$
Tarım faaliyetinde üretimde Türkiye’de Kahramanmaraş, 27. sıradadır. 350 metreden 3.000 metreye kadar arazinin yüksekliğe çıktığı şehirde çeşitliğe sebep olur. 375.309 hektar şehrin tarım alanı vardır. Tarıma ayrılan arazilerin %74’ünü tarlalar, diğer kısmını ise meyve, sebze bulunan ve nadasa bırakılan yerlerdir. Kahramanmaraş’ta tarıma elverişli arazi dağılımı ölçüsü %26’yı bulur. Şehirde ön plana çıkan ürünler; kırmızı biber, üzüm, ceviz, buğday, çerezlik ayçiçeği ve kayısıdır.
$Barajlar$
Menzelet Baraj Gölü
Sır Barajı(EÜAŞ SIR HES)
Menzelet Barajı
Kartalkaya Barajı
Ayvalı Barajı
Kılavuzlu Barajı
Adatepe Barajı
Kültür
Maraş'ın Seyir Tepesinden görünümü
Kahramanmaraş sınırları içerisindeki Uludaz Tepesi Türkiye'de en çok uğurböceği kolonisini barındırmaktadır. Bu bölgede 2007 yılından beri amatör dağcılar ve profesyonel dağcılık kulüpleri tarafından ve belediyenin desteği ile Uludaz Uğur Böcekleri Festivali düzenlenmektedir. Kahramanmaraş'ta Kütüphaneler, Büyükşehir Belediyesi, Üniversiteler ve Turizm ve Kültür Bakanlığı'na ait olmak üzere ayrılmıştır.
$Mutfak$
En çok bilineni dondurmasıdır. Dondurmasının yanı sıra biberi, ezmesi, tarhanası, kurabiyesi 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. , çemeni, çöreği 8 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ve köpük sucuğu 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. da Kahramanmaraş'ta sıkça tüketilen lezzetler olup hediyelik olarak il dışına götürülmektedir .
$Kahramanmaraş Coğrafi İşaretleri$
Kahramanmaraş'ın coğrafi işarete sahip kendine ait çeşitli ürünleri vardır. Bunların başında dünyaca ünlü dondurması gelmektedir. Bunun yanında Maraş Burma Bileziği, Maraş Çöreği, Maraş Biberi, Maraş Tarhanası, Andırın Tirşiği, Kahramanmaraş Hartlap Bıçağı, Kahramanmaraş Oyma Ceviz Sandığı, Kahramanmaraş Yemenisi, Çağlayancerit Cevizi, Maraş File Nakışı, Maraş Sumak Ekşisi Akıtı, Maraş Parmak/Sıkma Peyniri, Maraş İşi/Maraş Sim Sırma, Afşin Koçovası Sarımsağı, Ravanda Şerbeti, Maraş Kelle Paçası, Maraş Camekanı, Maraş Rahlesi, Güllü Motifi” olmak üzere yaklaşık yirmiden fazla üründe coğrafi işarete sahiptir.
Kahramanmaraş Konakları
Türk mimarisinin bir parçası olan geleneksel Türk evleri de Kahramanmaraş kültürünün önemli bir parçasını oluşturur. Yüksek duvarlara, enikli kapılara, süslü çeşmelere sahip bu konaklar şehrin çeşitli mahallerinde hâlâ varlıklarını sürdürmektedirler. Estetik ve işçilik açısından zarif bir görünüme sahip olan Kahramanmaraş konakları temelde yapı malzemesi olarak toprak ve ağaca dayanır. Son yıllarda artan ilginin neticesinde, bazı konaklar restore edilerek restoran, müze gibi çeşitli vazifelerle halka açılmıştır. Bu kapsamda Dedeoğlu Konakları, Kocabaşlar Konağı, Mahmut Arif-i Paşa Konağı, Deli Gönül Konağı gibi birçok konak ziyarete açıktır.
$Edebiyat$
Birkaç Yazar ve Şair
Kahramanmaraş, yüzyıllar boyu önemli şairler yetiştirmiş ve edebiyatımıza en çok katkıda bulunmuş illerden biridir. Hâlen şiirin ve şairlerin başkenti olarak anılmaktadır. Son yıllarda Kahramanmaraş'ta başlayan Şiir Festivallerinde ünlü şair ve yazarlar şiir dinletileri sunmakta, vefat etmiş olan Kahramanmaraşlı şairler anılmaktadır. Son olarak TRT'de iki sezon yayınlanmış Yedi Güzel Adam adlı dizi TRT'nin ve Kahramanmaraş milletvekillerinin de desteğiyle Kahramanmaraşta çekilmiştir. Dizi, aynı yıllarda Maraş Lisesinde okumuş olan ve Türk edebiyatının 1960-80'li yıllarına damga vurmuş yedi şair ve yazarı anlatmaktadır.
Ağız
Türkçenin Kahramanmaraş ilinde kullanılan şivesinin Batı Anadolu ağızları içindeki konumu Prof. Dr. Leyla Karahan'ın Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması (Türk Dil Kurumu yayınları: 630, Ankara 1996) adlı çalışmasına göre, iki ayrı grupta yer alır:
Anadolu ağızları batı grubu
Turizm
Ulucami Minare
Kahramanmaraş, coğrafi konumu nedeniyle değişik bir turizm yapısına sahiptir. Germenicia Mozaikleri, Ashab-ı Kehf, Başkonuş Yaylası, Dünya’da Maraş usulü Dondurma ile yerli ve yabancı turistlerin şehre gelmesine sebep olur.
Yeşilgöz
Büyük parklar ve Doğal Mekanlar
Başkonuş Yaylası
Menzelet Mesire Alanı
Alpaslan Türkeş Mesire Alanı
Yavşan Yaylası
Aslanbey Mesire Alanı
Kapıçam Tabiat Parkı
Aliyaizzetbegoviç Parkı
Kılavuzlu Mesire Alanı
Dulkadiroğulları Doğal Yaşam Parkı
Muhsinyazıcıoğlu Parkı
Önemli mekânlar
Taş Medrese ve Türbe
Camiler Mescitler. Kahramanmaraş’ta aslı gibi olmasa hakiki minareleriyle cami ve mescitler bulunmaktadır. Ulucami, 1442 yılında yapımına Dulkadırlıoğlu Beyi Süleyman tarafından yaptırılmıştır. Haznedarlı Camii. Dulkadıroğlu Beyi Alâüddevle’nin hazinedarının tarafından 1500’lü yılların sonlarında inşa edilmiştir. Hatuniye (Şems Hatun) Camii. Şems Hatun tarafından inşa ettirilmiştir. Taşmedrese Mescidi. Dulkadıroğlu Beyi Alâüddevle yaptırmıştır. İklime Hatun (Üdürgücü) Mescidi. Şâhruh Bey’in kızı İklime Hatun 1547 yılında yaptırmıştır. Kahramanmaraş’ta Osmanlı dönemine ait eserler olarak Îsâ Divanlı Camii, Şekerli Camii, Şeyh Camii, Şâzî Bey Camii, Nakıp Camii, Küçük Çavuşlu olarak bilinen Restebâiye Camii, Nuh Camii, Begdûtiye (Çınaraltı) Camii ilk sırayı alır.
Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde Divanlı Camii, Beyazıtlı Camii, Sarayaltı Camii, Acemli (Şehid Evliya) Camii’leri yapılmıştır. Abdülhaminhan Camii yeni dönemde yapılan eserlerdendir.
$Kahramanmaraş'ın ilçeleri$
İlçeler
Afşin
Andırın
Çağlayancerit
Dulkadiroğlu
Ekinözü
Elbistan
Göksun
Nurhak
Onikişubat
Pazarcık
Türkoğlu
Merkezi Yönetim
Büyükşehir illerinde Merkezi yönetim Vali, İl Müdürleri ve İl Danışma Kurulundan oluşur.
Kahramanmaraş, bir büyükşehirdir. Bu özelliğine göre yönetimi belirlenmiştir. Protokolde ilk sırada yer alan Vali, merkezi yönetimi temsil eder ve Cumhurbaşkanı tarafından atanır.
Büyükşehir yapılan illerde, İl Genel Meclisi, yetki ve görevlerini Büyükşehir Belediye Meclisi’ne devretmiş ve kaldırılmıştır.
Kahramanmaraş Valisi Ömer Faruk ÇOŞKUN, 9.06.2020/274 sayılı kararla Osmaniye Valisi iken atanmıştır.
Vali ve Kaymakamlara ait bilgiler Kahramanmaraş'ın ilçeleri sayfasında gösterilmiştir.
Yerel yönetim
Büyükşehir Belediyelerinde Yerel yönetim, Büyükşehir Belediye Başkanı, Büyükşehir Belediye Meclisi ve Büyükşehir Belediye Encümeni'nden oluşur.
Yerel yönetimi temsil eden Büyükşehir Belediye Başkanı, ildeki tüm seçmenlerin oy çokluğu ile seçilir. Yerel seçimlerde İlçe Belediye Başkanı ve İlçe Belediye Meclisi için de oy kullanılarak ilçelerin belediye meclisleri oluşur. İlçe Belediye meclislerinden alınan üyelerle (başkan kontenjanı, ilçe nüfusu ve parti oy oranına göre) de Büyükşehir Belediye Meclisi oluşur. Bu mecliste ilçe belediye başkanları da yer alır. Meclisin başkanı Büyükşehir Belediye Başkanı'dır.
Büyükşehir belediye encümeni, belediye başkanının başkanlığında, belediye meclisinin kendi üyeleri arasından bir yıl için gizli oyla seçeceği beş üye ile biri genel sekreter, biri malî hizmetler birim amiri olmak üzere belediye başkanının her yıl birim amirleri arasından seçeceği beş üyeden oluşur.(5216 saylı kanun 16.madde)
Büyükşehir yapılan illerde, İl Genel Meclisi, yetki ve görevlerini Büyükşehir Belediye Meclisi’ne devretmiş ve kaldırılmıştır.
Kahramanmaraş Büyükşehir Belediye Başkanı, 1965-Göksun doğumlu Hayrettin Güngör (AK PARTİ), 31 Mart 2019 seçimlerinde %67,60 oy oranıyla seçilmiştir.
İlçe belediyeleri, 2019 Türkiye yerel seçimleri'ne göre, üç değişik parti tarafından yönetilmektedir. Bu ilçelerden 9'u AK PARTİ, 1'i CHP ve 1'i MHP'li belediye başkanıdır.
Kahramanmaraş Büyükşehir Belediye Meclisi üye sayısı 61’dir (Büyükşehir Belediye Başkanı, 11 ilçe belediye başkanı ve 49 üye) Bunların 51’i AK PARTİ, 4'ü CHP, 3’ü, MHP ve 3'ü İYİ P.'dir.
Altyapı - Ulaşım
Kahramanmaraş şehir merkezi
Kahramanmaraş Akdeniz Bölgesinin doğusunda bulunmakta ve hem kara hem de demir yolu ulaşımında güneyden ve Akdeniz'den gelen yolları doğuya ve kuzeye bağlayan önemli bir noktadır.
Birçok ilden otobüs seferlerinin bulunduğu otobüs terminali kent merkezindedir.Yeni otobüs terminali kent merkezine 4 Km uzaklıktadır.
Kahramanmaraş tren istasyonu ile demiryolu ulaşımı sağlanmaktadır.
Türk Hava Yolları İstanbul (Atatürk Havalimanı) - Kahramanmaraş arasında haftanın her günü direkt karşılıklı günlük 2 sefer haftada 14 sefer düzenlemektedir.THY ile birlikte PEGASUS havayolları da haftanın 4 günü İstanbul (Sabiha Gökçen Havalimanı) - Kahramanmaraş arasında karşılıklı sefer düzenlemektedir. Ayrıca Anadolu Jet ile Ankara-Kahramanmaraş arasında haftanın her günü direkt karşılıklı seferler ile havayolu ulaşımı sağlanmaktadır.
$Konum$
Konum Bilgileri Tablosu
Konum Bilgileri
İlçe Kuruluş Yılı Alanı km² Rakım mt. Merkeze km Ulaşan Yollar
Afşin 1944 1.502 1.237 143 -19=46-02
Andırın Cumh.önce 1.202 1.047 81 -04=46-51, 46-78
Çağlayancerit 1987 470 1.103 64 -04 (K.maraş)=46-01, -03=
Dulkadiroğlu 2012 1.176 538 3 -K13= -01
Ekinözü 1990 656 1.282 174 -19 (Elbistan)=46-07
Elbistan Cumh.önce 2.201 1.139 158 -19, 46-07
Göksun Cumh.önce 1.942 1.347 89 -03, -19, 46-78
Nurhak 1990 1.028 1.401 201 -20=46-03
Onikişubat 2012 2.429 558 5 -04
Pazarcık Cumh.önce 1.253 750 46 -02
Türkoğlu 1960 660 488 23 -04, -01
KAHRAMANMARAŞ Cumh.önce 14.520 562
$Spor$
Kahramanmaraş'ta spor
Kahramanmaras onikisubat serintepe mah batipark spor
2018-2019 Sezonu sonunda, Kahramanmaraşspor A.Ş. 2. Ligi 14.sırada tamamladı. Futbol BAL'da 1920 Maraşspor ve Elbistan Bld.spor yer aldılar. Voleybol erkekler 2.ligde 1920 Maraşspor 1.lige çıkarken, K.maraş 15 Temmuz SK ligden ihraç edildi. Futbol kadınlar liginde K.maraş Anadolu GS, grup 1.si olmasına rağmen, play-off'da başarılı olamadı.
Ziraat Türkiye Kupası'nda Kahramanmaraşspor, 5.turda Alanyaspor'a elendi.
Önemli spor tesisleri: 12 Şubat Stadyumu (14.600), Osman Sayın Spor Salonu (1.000), Batıpark Karakucak Güreş Sahası (2.500), 12 Şubat Yüzme Havuzu (750).[1]