کورد دلۍ چەرخەکا تاریخینە
بەشۍ: یەرەسەڎ و شەسسەمە
هۊرئەوەگېڵنای و ئاماڎەکەرڎەی: #ئەسعەد ڕەشید#
* تاریخو (#00-10-1941#ز.) ئی ساڵېنە، بەرشییەی یەکەمین ژمارەو گۊڤارو ڕووناهی بە دەسو جەلادەت عالی بەدرخانی، ئی گۊڤارە حۆتانێ ئەدەبی بۍ، بە ڕانویسی لاتینی.
* تاریخو (#25-11-1941#ز.) لوای وەفدێ کوردی جە وەرکۆت، پەی شارو باکۆی یەکیەتی سۆڤیەتی، کە پېکئامێبېنۍ چینېشا: پېشەوا قازی محەمەڎ جە مهاباد، ئەمیر ئەسعەد و حاجی شېخ جە بۆکان، ڕەشید بەگ و زێرۆ بەگ جە هۊزو هەرکی، موحەمەد قاسملۊ جە ورمێ و موحەمەد سدیق کوڕو تەهای شەمزینی، ئی وەفدە پەی ماوەو دە ڕوا جە باکۆ مەنێ و چەنی کاربەدەسا شوورەوی واتە و واچشان کەرد.
* تاریخو (#05-12-1941#ز.) گېڵایۆ وەفدە کوردییەکەی جە باکۆوە پەی وەرکۆتو کوردەسانی.
* تاریخو (#29-12-1941#ز.) یەکیەتی سۆڤیەت ئێرانش ناچار کەرد کە ڕېککۆتەنامێوە ببەسۊن و جە مەسڵەحەتو هەم قازانجو هامپێمانەکا بلۊنە دلۍ جەنگی.
* ساڵەو (1942ز.): چن تۊمارێ پېوەس پی ساڵېوە ئینێ وەردەسەنە:
*ئیبراهیم ئەحمەڎ بی بە حاکم.
* ئەرەمەرزنای سازمانو جەوانا کوردی جە مەهاباد بە دەسو چن لاوێ، کە یۊشان غەنی بلووریان بۍ.
* هامنو ئی ساڵۍ، داگیرکەردەی شارو (بانە)ی بە دەسو داگیرکاری ئێرانی.
* وەڵاکەردەیۆ وتارەی دەنگیەی قارەمانی و ئازایی کوردا ئەرمەنستانو سۆڤیەتی دلۍ فۆلکلۆرینە، دلۍ گۊڤارەی دەنگ و باسو ئەکادیمیای زانستی ئەرمەنستانی جە یەریڤان، بە دەسو حاجی جوندی.
* لوای دۋۍ ڕاوەبەرا پارتو هیوای پەی وەرکۆتو کوردەسانی، کە پېکئامێبېنۍ جە (میر حاجی ئەحمەڎ و شەهیڎ مستەفا خۆشناو)، پەی ئانەی پېوەڼی بە کۊششکارا ئاگەیۆ بکەران.
* ئەچی ساڵېنە (ڕەمزی نافیع) لوا پەی ئەڵمانیای.
* بەستەی کۊنگرەو کۊمەڵەو (ژ.ک)، سەرو تەپو خواپەرەسی نزیک بە شارو مەهابادی، کە نزیکەو (100) کەسۍ بەشداریشان دلېنە کەرد و دەسەو کۊمیتەو میانیشان هۊرچنی.
* هېرشو داگیرکاری ئێرانی بە (2) هەزار سەربازۍ و (14) تانکېوە بە سەرداری (حەسەنی ئەرفەع) پەی سەرو هۊزەکانو ناوچەو تیلەکۊی.
* بەرشییەی گۊڤارەو گەلاوېژی و ڕۊنامەو ژین بە دەسو پارتو هیوای.
* پەی یەکەمینجاری سینەمێوە جە شارو سلېمانی مەرزیارە، بە نامۍ سینەما سەلاحەدین.
* ئامای دنیای نویسەر ڕەئوف بێگەرد جە شارو کەرکووکی.
* ئەچی ساڵېوە تاکو ساڵەو (1943ز.) ئەرەمەرزنای کتېبیانەی گرڎینو سلېمانی بە (500) کتېبۍ.
* کۊچی دمایینو خاسساز (خواجە ئەفەڼی)، تاتەو تاریخنویس ئەحمەڎ خواجەی، نامبریا خاوەنو وانگێوە وېمانەی بۍ جە سلېمانی و گەلێ خەڵکېش یاونێ پەنە.
* کۊچی دمایینو (سەعید بەگ) ڕابەرو یەزیدییەکا.[1]