دواڕۆژ، هانا چۆمانی
بەهۆی گەشەسەندنی تەکنەلۆژیا و زیادبوونی کارەبرەکانی ژیان و خێرایی و ژیانی ڕۆژانە، هاوڵاتیان کاتی ئەوەیان نەماوە بە ئارەزووی خۆیان بڕۆن بۆ پیشانگەکان و بۆ چەند ڕۆژێک بەدوای ئۆتۆمبێل بگەڕێن، بەڵکو لەکاتی پشوی کار یان لەماڵەوە لەرێی ئۆنلاینەوە بەدوای ئۆتۆمبێلی خواستەکانیان دەگەڕێن.
گەنجێک کەلەڕێی ئۆنلاینەوە چوار ئۆتۆمبێلی گۆڕیوە، بۆ دواڕۆژ دەڵێت دەیان سودی هەیە من کاردەکەم بەدوای ئۆتۆمبێل دەگەڕێم و قازانجی خۆشم دەکەم و کاتم بە فیڕۆ ناڕوات و ماندوش نابم و کەسیش ماندوو ناکەم.
شێرزاد جەواد، ڕوونیدەکاتەوە، تا ئێستا 4 ئۆتۆمبێلی لەڕێی ئۆنلاین و لە سایت و پەیجەکانەوە کڕیوە تەنیا لەوکاتەی لە پشووە، یاخود لە کافتریاکان بەدوای ئۆتۆمبێل گەڕاوە، هەروەها 5 ئۆتۆمبێلیشی لەو هەمان ڕێگەوە فرۆشتووە، بە وتەی خۆی 1800 دۆلاری قازانج کردووە، چونکە فێڵی لێنەکراوە و نەچووە بۆ پیشانگەکان.
ئەو گەنجە وتیشی ئەو شێوازی کڕینە زۆر گرنگتر و گونجاوترە لە چوون بۆ پیشانگەکان، چونکە ناکرێت من ڕۆژێک لە بەیانی تا ئێوارە بڕۆم بۆ پیشانگە و هەر بەدوای ئۆتۆمبێل بگەڕێم و 200 پرسیار بکەم لەبارەی ئۆتۆمبێلیک، بەڵام تەنیا لەرێی سایت و پەیجەکانی ئەم بوارەوە، هەم قازانج دەکەم هەم ئیشی خۆم دەکەم هەم ماندوو نابم هەمیش ئۆتۆمبیلی خواستی خۆم دەدۆزمەوە.
لە ئێستادا هیچ ئامارێکی فەرمی نییە ئاخۆ چەند پەیج و وێبسایتی تایبەت بە بوارەکانی کرین و فڕۆشتن لەهەرێمی کوردستان بوونی هەیە، بەڵام ڕۆژ دوای ڕۆژ ژمارەیان لە زیادبوندایە.
لەوبارەیەوە ئومێد محەمەد وتەبێژی وەزارەتی گواستنەوە گەیاندن، بۆ دواڕۆژ دەڵێتدەرخستنی ئەو ئامارە قورسە، چونکە هەموو کەس دەتوانێت پەیج یان سایتێک دابنێت و ئێمە ناتوانین چاودێرییان بکەین، بەڵام زانیاریمان هەیە بەردەوام لە زیادبوندان و گەشەدەکەن، چونکە خواستی زۆری لەسەرە.
حەسەن کارەسوڵ، 8 ساڵە کاری کڕین و فرۆشتن و دەڵاڵی دەکات لە پیشانگەکانی هەولێر و بۆ دواڕۆژ دەڵێت پێشتر هەر چۆنێک بوایە دەبوو کڕیار و فرۆشیار لای ئێمە بوان و ئێمە بۆ ئەوە 100 دۆلارمان قازانج دەکرد، بەڵام دوای هاتنی ئینتەرنێت و بڵاوبوونەوەی تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان و چەندین پەیج و سایت کاری ئێمە بووە بە دانیشتن و ئێمەش لەڕێی ئەو سایت و پەیجانە بەدوای کڕین و فرۆشتن دەگەڕێین.
حەسەن کارەسوڵ هێما بۆ ئەوە دەکات، هاتنی قەیرانی دارایی زۆر کاریگەریی نەبوو، بەڵام هاتنی ئەو فەیسبووکە کارەکەی وێران کرد، چونکە هەرکەس لە ماڵەکەی خۆی سەیر دەکات و ویستی تەلەفۆن بۆ فرۆشیار دەکات و کڕیار و فرۆشیار کاتێک دادەنێن و کارەکەیان تەواو دەکەن و خەرجی گرێبەست و دەڵالیشیان لەسەر لادەچێت، بۆیە بۆ ئێمە زۆر خراپ بوو.
لە بارەی قازانجی ئەو سایت و پەیجانە لە کوێ و لە چی دایە؟ خاوەن سایتێکی کرین و فرۆشتنی ئۆتۆمبێل و چەند کەل و پەلێکی تر دەڵیت قازانجی ئێمە ڕیکلامە هەم لە کۆمپانیاکانی ئۆتۆمبێل هەمیش لە کۆمپانیاکانی تر کە ڕیکلام دەدەن، ئەگەر نا سودی ئێمەی تیا نییە.
ئیبراهیم کەریم، دەشڵێت هەندێک لە کۆمپانیاکانی ئۆتۆمبێل دەیانەوێت ئۆتۆمبێلەکانیان لەسەروی هەمووانەوە بن و زۆرترین هاوڵاتی بیانبینێت، ئەوە پارە دەدەن و بە دەیانیان هەن ئۆتۆمبێلی پێداوین یان ئەگەر لۆگۆی ئۆتۆمبێلەکەی بکەین بە کەڤەر و بڵاوی بکەینەوە.
ئەو زیاتر باس لە قازانجەکانی دەکات بەجۆرێک لە چەندین ڕێگەوە قازانج کۆدەکاتەوە، ئەو دەڵیت کەسی واهەیە دەڵێت گرنگی بە ئۆتۆمبێلەکەم بدەن بفرۆشرێت 200 دۆلارتان پێدەدەم ئەوە کەمترین بڕە پارەیە ئەگەر نا جاری واهەبووە گەیشتوەتە 2 هەزار دۆلار، جگە لە شیرینی.
ئیبراهیم باسی لە ڕیکلامی کۆمپانیاکانی جل و بەرگ و ئێکسسوارات و مۆدە و مۆبایل و جۆرەها شتی تر دەکات کە لەڕێی ڕیکلامی فەرمی پەیجەوە دەکرێت ئەوەش جۆرێکی گرنگی کڕینە لە ڕێگای ئۆنلاین.
ئەوەش ئاشکرا دەکات کە خاوەن پیشانگە و دەلاڵ و کەسانی دەوڵەمەند داوای فرۆشتنی پەیجەکە و سایتەکەیان کردووە تا نزیکەی 200 هەزار دۆلار، بەڵام نەیان فرۆشتووە، چونکە ڕۆژانە نزیکەی 30 تا 40 هەزار کەس سەردانی پەیج و سایتەکەیان دەکات.
د. سۆران جاف، ماستەر لە ئابووری بۆ دواڕۆژ دەڵێت ئەم جۆرە کڕینە بە خێرایی گەشە دەسێنێت و هۆکارەکەشی بۆ ماندوو بوون و خێرایی ژیان و گوزەران و گێڕانەوەی کات دەگەڕێتەوە.
ناوبراو، دەشڵێت ئەم جۆرە لە کڕین و فڕۆشتن ئۆتۆمبێلی تەنها نەگرتۆتەوە، بەڵکو دەیان کەلوپەل و شتی تریش کە بۆ لایەنی ئابوری زۆر باشە کات دەگەڕێتەوە کڕیار و فڕۆشیار ڕووبەڕووی یەک دەبنەوە کەسی سێیەم قازنجی لابەلای بۆ ناچێت و تەنیا پارەی خۆیان خەرج دەکەن، بۆیە زۆر گرنگە.
ئەو پسپۆڕەی ئابوری، پێیوایە، دەبێت حکومەت ڕێگای دەستخستنی باج بدۆزێتەوە ناکرێت هەر کەس لەم وڵاتە قازانج بکات و باج نەدات، پێویستە حکومەت ڕێگایەک بگرێتە بەر هەر کەسێک قازانج بکات ئەوا دەبێت باج بداتە حکومەت.
04-07-2017