شین و شایی دەستەوایی
شین: شیوەن و ناڵە و زاری و ڕۆڕۆ و شین و شەپۆڕە، کە گریانێکی بە کوڵ و گابۆڕە و لە خۆدانیشی تێدایە بۆ مردوو، لەگەڵ ڕەش و شین پۆشینی کەسە نزیکەکانی کۆچکردووەکه، شایی: ئاهەنگ و زەماوەند و هەڵپەڕکێ و کۆڕی بەزم و ڕەزم و گۆرانیی و شایی لۆغانە چ بۆ ژنهێنان یان خەتەنە سووران یان شەکراو خواردنەوە ، دەستەوایی: دەستگرۆیی و دەستەبەری و هاوکاری و بەسەریەکەوەچوونی مرۆڤ بۆ هەرەوەزی و پێکەوەژیان و تەبایی و...تاد، لە هەردوو حاڵەت مرۆڤ بەدەم یەکەوە دەچن، چ بۆ بەدواداچوونی جەنازەکە بۆ سەر قەبران و نوێژ لەسەرکردن و ناشتنی و بەشداری خەم و پەژارە و پرسەکه، یان بۆ بەشداری لە خۆشی و هەڵپەڕکێ و زەماوەند، بەشداری شین و شایی بە قەرز دادەنرێن و پێویستە ئه و قەرزانە بدرێنەوە، ئەوە بووە بە ئیدیۆم و بۆ هاندان و ڕێنوێنی کردنی مرۆڤ بۆ بەشداری کردن لە پرسە و هەڵپەڕکێ، خۆشی و ناخۆشی یەکتردا وەکو قەرز سەیرکراوە و پێویستە بەرامبەر بکرێنەوە و لەکاتی خۆیدا بدرێتەوە بۆیە وتراوە: شین و شایی دەستەوایی.[1]