بەرپرسی دۆسیەی سووریا لە وەزارەتی دەرەوەی ئەڵمانیا بە ڕووداوی وت وەبیری هەموو هاوبەشەکانی دەهێنینەوە کە گفتوگۆی کوردی -کوردی بناخەی بەشداریکردنێکی سەرکەوتووانەیە لە پڕۆسەی سیاسیی فراوانتری سووریادا.
دلبخوین دارا، پێشکەشکاری ڕووداو لەو هەڤپەیڤینەدا کە ڕۆژی #26-12-2024# تۆمارکرا لەبارەی؛ هەتەشە، گرووپە چەکدارەکان لە سووریا، دیموکراسی لەو وڵاتە، ڕۆڵی ئەڵمانیا لە سووریای نوێ، دەستوەردانی تورکیا لە سووریا، کورد، ناوەرۆکی کۆبوونەوەکەی لەگەڵ مەزڵووم عەبدی، پرسیاری ئاڕاستەی شتێفان شنێک، بەرپرسی دۆسیەی سووریا لە وەزارەتی دەرەوەی ئەڵمانیا کرد.
شتێفان شنێک وتی سووریا پێویستی بە پڕۆسەی چەکدانان و هەڵوەشاندنەوەی گرووپە چەکدارەکان و تێکەڵکردنیانە بۆ نێو پێکهاتەیەکی ئەمنیی نوێ. ئەمە یەکێک دەبێت لە ئاڵنگاری و ئەرکە هەرە سەرەکییەکان کە ئەڵمانیا ئامادەیە پشتیوانی لەلایەنە دیفاکتۆکان و ئەوانی دیکەش بکات، بۆ ئەوەی پێکبێن و ژینگەیەکی ئەمنیی نوێی لەو جۆرە لە سووریا درووست بکەن کە بتوانێت شەڕی داعش بکات و لە هەمان کاتدا هەموو لایەنەکانی سووریا لەخۆبگرێت.
لە وەڵامی پرسیاری لەبارەی پرسی کورد، ئێوە دەستوەردانی تورکیا لە سووریا چۆن دەبینن؟، بەرپرسی دۆسیەی سووریا لە وەزارەتی دەرەوەی ئەڵمانیا ڕایگەیاند تورکیا بەرژەوەندیی ئەمنی هەیە و شەڕی دژی تیرۆر بەرژەوەندییەکی ئەمنیی ڕەوایە، بەڵام ئەوەش سنووری هەیە، یاسای نێودەوڵەتی و یاسای مرۆیی هەن کە سنووری ئەو جۆرە چالاکییانە دیاری دەکەن.
سەبارەت بە هێرشەکانی تورکیا بۆ سەر ڕۆژاوای کوردستان، بەرپرسەکەی وەزارەتی دەرەوەی ئەڵمانیا ڕایگەیاند ئەڵمانیا، تامەزرۆی یارمەتیدانە بۆ دابینکردنی ئەو دۆخەی کە هەتەشە و هەسەدە پێکەوە دابنیشن و پیکهاتەیەکی ئەمنیی هاوبەش پێبکهێنن بە جۆرێک کە گەریلاکانی پەکەکە لەخۆنەگرێت و پێویستە (ئەوان) وڵاتەکە جێبهێڵن.
دەقی هەڤپەیڤین لەگەڵ شتێفان شنێک، بەرپرسی دۆسیەی سووریا لە وەزارەتی دەرەوەی ئەڵمانیا:
ڕووداو: ئێوە ڕووخانی دەسەڵاتی بەشار ئەسەد و گرتنەدەستی دەسەڵات لەلایەن دەستەی تەحریری شامەوە چۆن دەبینن؟
شتێفان شنێک: لە لایەکەوە، پێویستە دان بەوەدا بنێین کە هەموومان بە شێوازی لادانی ڕژێمی ئەسەد بەو خێراییە سەرسام بووین. لە لایەکی دیکەوە، هەمیشە گوتبوومان ڕژێمی ئەسەد لاوازە. ئەوە لە ڕووی ئابوورییەوە زۆر ڕوون بوو، بەو بودجە دوو ملیار دۆلارییەی هەیبوو، دەمانوت ئەوە ڕژێمێکی نێو بۆش و کلۆرە و تەنیا بەهۆی ڕووسیا و ئێرانەوە بەزیندوویی ماوەتەوە. هەمیشە دەمگوت، با چاوەڕێ بکەین، ئێران و ڕووسیا لاواز بن، ڕژێمیش دەڕووخێت. بۆیە بە بڕوای من، ئێمە بە تەواو ئامادەی دۆخەکە بووین و لێکدانەوەکەم بە جۆرێک لە جۆرەکان ڕاست دەرچوو لە بارەی خێرایی نەمانییەوە. دەبێت ئاماژە بەوەش بکەم، ئەوە بە ژمارەیەکی زۆر کەم قوربانی ڕوویدا، ئەوەش بۆ ئێمە شتێکی چاوەڕواننەکراوی ئەرێنی بوو، لەبەر ئەوەی ئێستا ئێمە لە قۆناخێکی نوێداین و دۆخەکەش نەبووە هۆی نەهامەتیی گەورەی مرۆیی، کە ئەوەش هەواڵێکی زۆر خۆشە.
ڕووداو: ئێوە پێشتر دەتانزانی بەشار ئەسەد دەڕووخێت، هەڵدێت و هەتەشە دەسەڵات دەگرێتە دەست، ئاگاداری ئەوە بوون؟
شتێفان شنێک: ئێمە پێشبینی ئەوەمان نەدەکرد لەم کاتەدا و بەو خێراییە ئەوە ڕووبدات، بەڵام ڕژێمی ئەسەد، شکستخواردووییەکی گەورە بوو، لە جوڵە کەوتبوو، پەیوەندیی نەمابوو، تاوەکوو لە کۆتاییدا هەموو لایەنەکان هەستیان بەوە کرد ڕژێمی ئەسەد لە داهاتوودا نامێنێت. بۆیە زۆر بەخێرایی ڕووخا کە ئەوەش هەواڵێکی خۆش بوو و ئێمەی سەرسامکرد، بەڵام باوەڕدەکەم، ئێمە ئاگاداری لاوازییەکەی بووین. ئێمە وەک ئەڵمانیا هەمیشە گوتوومانە، دۆخەکە تەنیا پەیوەندیی بە دیمەشقەوە نییە؛ سووریا پەیوەندی بە هەموو سووریاوە هەیە؛ باکووری ڕۆژهەڵات، باکووری ڕۆژاوا، باشوور و بێگومان دیمەشقیش. پێویستە ئێستاش لە یادمان بێت کە پرسەکە پەیوەندیی بە هەموو سووریاوە هەیە؛ باکووری ڕۆژهەڵات، باکووری ڕۆژاوا، درووزەکان و دیمەشق، هەروەها تەڕتووس. کاتێک باسی سووریا دەکەین، مەبەستمان هەموو سووریا و هەموو هاووڵاتییانی سووریایە.
ڕووداو: ئێوە هەتەشەتان لە لیستی تیرۆر دەرهێناوە؟
شتێفان شنێک: هەتەشە لەلایەن نەتەوە یەکگرتووەکانەوە خراوەتە لیستەکەوە، ئەوەش دوای چەند ڕێکارێک. یاسای نەتەوە یەکگرتووەکانیش خۆکارانە دەبێتە یاسای نیشتمانیی وڵاتان، واتە نەوەک تەنیا لە ئەڵمانیا، بەڵکوو لە هەموو جیهان بەو جۆرەیە، چونکە هەتەشە ڕێکخراوێکە لەلایەن نەتەوە یەکگرتووەکانەوە خراوەتە لیستی تیرۆرەوە.
ڕووداو: ئەمریکا ئەو خەڵاتە 10 ملیۆن دۆلارییەی نەهێشت کە بۆ ئاشکراکردنی شوێنی جۆلانی ڕایگەیاندبوو. پێتانوایە دەبێت هەتەشە چۆن لە لیستی تیرۆر دەربهێنرێت؟
شتێفان شنێک: وەک باسم کرد، ئەوە لیستی نەتەوە یەکگرتووەکانە، بۆیە وڵاتان ناتوانن لە لیستەکە دەریبهێنن. ئەوەی ئەمریکا کردی، ئاماژەیەکی سیاسیی زۆر باش بوو کە خەڵاتی ئاشکراکردنی شوێنی سەرکردە شەرعی نەهێشت، ئەوە هەنگاوێکی باش بوو. من وایدەبینم ئەوە ڕێگەی بەرەوپێشچوون بێت، چونکە لە داهاتوودا لە نەتەوە یەکگرتووەکان گفتوگۆیەکی سەخت دەکرێت، لەبەر ئەوەی لایەنی دیکەی وەک ڕووسیا لەسەر مێزەکەن. ئەوەی ئێستا گرنگە ئەوەیە، سەیری داهاتوو بکەین و ڕێگە بۆ پێکەوەکارکردن بدۆزینەوە. دەتوانرێت ئەمە بکرێت. دەتوانین قسە لەگەڵ یەکتر بکەین. هەروەها دەتوانین پلان و بیرۆکە لەگەڵ یەکتر بگۆڕینەوە لەسەر ئەوەی چۆن سووریا زیاتر بەرەو پێش ببەین. بۆیە لەم قۆناخەدا ئەوە بۆ ئێمە نابێتە کێشە بۆ یارمەتیدانی سووریاییەکان.
ڕووداو: بەڵام ئایا مەترسیدار نییە ئەگەر ئێوە دانووستاندن لەگەڵ ڕێکخراوێک بکەن کە لەلایەن خۆتان و نەتەوە یەکگرتووەکانیشەوە بە تیرۆریست پۆلێنکراوە؟
شتێفان شنێک: بە بڕوای من، یەکەمین هەڕەشە کە دەبێت لەیادمان بێت و لەبیری نەکەین، داعشە، کە هێشتاش هەیە و هێشتا بە دوای دەرفەتێکەوەیە بۆ ئەوەی بگەڕێتەوە. بۆیە پێویستە لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی لە نزیکەوە لەگەڵ یەکتر کاربکەین، هەروەها لەنێو سووریاشدا کاربکەین تاوەکوو هەڵەیەک نەکەین و کەلێن بۆ گەڕانەوەی داعش نەهێڵینەوە کە دوژمنی هەمووانە بەبێ جیاوازی، بە سووننە، عەلەوی، درووز و کوردەوە. ئەمە یەکێکە لە گەورەترین هەڕەشەکان کە دەمانەوێت لەبیر نەکرێت و هەمیشە لە یاد بێت.
ڕووداو: هەزاران چەکداری پەڕگریی بیانی لەنێو هەتەشەدان. ئێوە ئەوە چۆن دەبینن؟
شتێفان شنێک: پێویستمان بەوە دەبێت لە کۆتاییدا پێکهاتەیەکی ئەمنی لە سووریا هەبێت کە بە شێوەیەکی باش ڕێکخرابێت، بە جۆرێک، لە لایەکەوە ڕەنگدانەوەی هەموو سووریا بێت و لە لایەکی دیکەشەوە کاریگەرانە ئاساییشی سووریا بپارێزێت. بۆیە، پێویستمان بە پڕۆسەی چەکدانان و هەڵوەشاندنەوەی گرووپە چەکدارەکان و تێکەڵکردنیانە بۆ نێو پێکهاتەیەکی ئەمنیی نوێ. ئەمە یەکێک دەبێت لە ئاڵنگاری و ئەرکە هەرە سەرەکییەکان کە ئەڵمانیا ئامادەیە پشتیوانی لەلایەنە دیفاکتۆکان و ئەوانی دیکەش بکات، بۆ ئەوەی پێکبێن و ژینگەیەکی ئەمنیی نوێی لەو جۆرە لە سووریا درووست بکەن کە بتوانێت شەڕی داعش بکات و لە هەمان کاتدا هەموو لایەنەکانی سووریا لەخۆبگرێت.
ڕووداو: بە بڕوای ئێوە، سووریا دەبێتە وڵاتێکی دیموکراسی؟
شتێفان شنێک: وەک خۆتان دەزانن، دیموکراسی کارێکی بەردەوامە. ئێمە لە دیموکراسییەکانی خۆمان دەیبینین، وەک لە ئەڵمانیا و ئەمریکا کە پێویستە بەردەوام شەڕی بۆ بکەین. پێم وایە ئێستا کاتی دەستپێکردنی پڕۆسەکەیە بۆ ئەوەی هەوڵی پەیڕەوکردنی دیموکراسی بدەن. کارێکی ئاسان نییە. بە بڕوای من، هەنگاوەکانی سەرەتا زۆر ئەرێنی بوون، بەڵام پێویستمان بە گفتوگۆی نیشتمانییە، کە لەم چەند ڕۆژەی دواییدا قسەمان لەسەر کردووە و من تویتم لەسەری کردووە و (گوتوومە) کە دەبێت لەسەر بنەمای بەها دیموکراسییەکان بێت. هەروەها دەبێت بڵێم، گشتگیری و پێکەوەبوون شتێکی ئاسان نییە، بەڵام کرۆکی سەرکەوتنی ئەم پڕۆژەیەیە، واتە پڕۆژەی سووریای نوێ کە تەنیا گرووپە باوەکان لەخۆناگرێت، بەڵکوو پیر و گەنج و پیاوان و ژنانیش لەخۆدەگرێت، بۆ ئەوەی هەموو کەسێکی تێدابێت و لە کۆمەڵگە و گەشەپێدانی ئابووریدا بەشداربن، کە یەکێکە لە پرس و ئاڵنگارییە هەرە سەرەکییەکان بۆ داهاتووی سووریا لەپاڵ دیموکراسی، کە ئەویش بۆ گەشەیەکی لەم جۆرە پێویستییەکی سەرەتاییە.
ڕووداو: لە درووستکردنی سووریای نوێ دا، ڕۆڵی ئەڵمانیا چی دەبێت؟
شتێفان شنێک : وەک خۆتان دەزانن، ئێمە پلانێکی هەشت خاڵیمان ئامادەکردووە، وەک دەستپێشخەرییەک. ئێمە هیچ پلانێکمان بۆ سووریا نییە، بەڵکوو سووریاییەکان خۆیان پلان بۆ سووریا دادەنێن، بەڵام دەکرێت بڵێین ئێمە لە چ بوارێکدا دەتوانین یارمەتییان بدەین. بۆ نموونە، لە دادپەروەریی ڕاگوزەردا، هەر ئەوە نییە کە ئێمە لە چەند ساڵی ڕابردوودا وەبەرهێنانمان لە هەندێک دەستپێشخەری وەک لیژنەی بێسەروشوێنەکان یان لێکۆڵینەوەدا کردووە و زۆر بەڵگەنامەمان کۆکردوونەتەوە، بەڵکوو ئێمە وەک ئەڵمانیا مێژوویەکمان لەگەڵ دیکتاتۆری هەبووە کە پێویست بووە لە دوای نەمانی، خۆمان بگونجێنین. ئێوە کۆتاییهاتنی سیستمی سۆسیالیستی ئێمەتان لە ڕۆژهەڵاتی ئەڵمانیا لەبیرە، دوای ئەوە چەندین تۆن بەڵگەنامەمان هەبوون کە پێویست بوو ڕێکبخرێنەوە و لە ڕووی سیاسییەوە مامەڵەیان لەگەڵ بکەین، چونکە هەمیشە زەحمەتە هاوسەنگی لەنێوان بەرژەوەندیی هەموو ئەوانەدا درووست بکەیت کە پەیوەندییان بەم بەڵگەنامانەوە هەیە. بۆ نموونە، ئایا دەکرێت متمانە بەو بەڵگەنامانە بکەین یان ئەو بەڵگەنامانە درۆ دەکەن؟ پڕۆسەیەکی زۆر ئاڵۆزە. ئەمە یەکێکە لە نموونەکان کە دەمانەوێت دەستی یارمەتیی درێژ بکەین و ئەزموونی خۆمان بەکاربێنین. من هەست دەکەم سووریاییەکان زۆر کراوەن بۆ ئەوەی ئەم ئەزموونەیان هەبێت یان تەنانەت فێری شتێک بن کە ڕەنگە بۆ خۆیان یارمەتیدەر بێت.
ڕووداو: ڤیدیۆکەی ئێوەمان بینی کە بە شێوەی سێڵفی لە بەردەم باڵیۆزخانەی ئەڵمانیا لە دیمەشق تۆمارت کردووە. ئێوە کەی باڵیۆزخانەکەتان لە دیمەشق دەکەنەوە؟
شتێفان شنێک: کردنەوەی باڵیۆزخانە کارێکی زۆر ئاڵۆزە، لە ڕووی ئاساییش و جێبەجێکردنی هەنگاوەکانیشەوە. بۆیە، کردنەوەی باڵیۆزخانەیەک بەتەواوی هێزی خۆیەوە کە دەیان هاوکار تێیدا کاربکەن، نەوەک تەنیا لەسەر سیاسەت، بەڵکوو لەسەر کاروباری ئابووری و کۆنسوڵگەریش، هەندێک کاتی دەوێت. پرسیارە سیاسییەکە ئەوەیە، ئێمە دەمانەوێت چۆن لەوێ بین بۆ یارمەتیدانی پڕۆسەی سیاسی؟ ئێمە هەر لە ئێستاوە گەشت دەکەین، دەچینە نێو باڵیۆزخانەکەمان، دیمانە دەکەین و قسە لەگەڵ هەمووان دەکەین، بۆیە پێم وایە گرنگ نییە چ ڕۆژێک باڵیۆزخانەکە دەکەینەوە. سەرەنجام هەر دەیکەینەوە و ئاهەنگێکیشمان دەبێت، بەڵام بوونمان و ئامادەبوونمان لەوێ و یارمەتیدانی خەڵکی سووریا و درێژکردنی دەستی هاوکاریی بۆیان هەر لە ئێستاوە دەکەین.
ڕووداو: باشترین سیستم بۆ بەڕێوەبردنی سووریا چییە؛ فیدراڵی، لامەرکەزی، مەرکەزی، ئۆتۆنۆمی یان کۆنفیدراڵی؟
شتێفان شنێک: ئەوە پڕۆسەیەکە کە سووریاییەکان سەرکردایەتی دەکەن. پێویستە سووریاییەکان بڕیاربدەن. ئەڵمانیاش دەتوانێت بەو ئەزموونەی هەمانە، یارمەتیدەریان بێت. وەک دەزانن، ئەڵمانیا گرووپی جیاجیای هەیە، کاسۆلیکمان هەیە و پرۆتستانتیشمان هەیە؛ خەڵکی باکوور جودان لەوانەی باشوور. واتە ئێمە ئەزموونمان لەمەدا هەیە. دەتوانین و ئامادەین هاوبەشی بکەین، بەڵام سەرەنجام، هەر وڵاتێک پێویستە خۆی بڕیاربدات کە کام سیستمی بەڕێوەبردن بۆی لە هەمووان باشترە. من دڵنیام، هەندێک کاتی دەوێت، زۆر دانووستاندن و بیرۆکە و گفتوگۆ دەکرێن، بەڵام لە کۆتاییدا سووریاییەکان بە مێشکێکی کراوە و ڕێگەی خۆیان بەرەو دیموکراسی و سیستمێکی سەقامگیر دەدۆزنەوە.
ڕووداو: تێڕوانینی خۆت چییە وەک کەسێک؟
شتێفان شنێک: من هیچ شتێک بۆ سووریا پێشنیاز ناکەم، بەڵکوو دەمەوێت سووریایەک ببینم کە وەک هاوبەشێکی ئەڵمانیا بتوانێت ڕێگەی خۆی بدۆزێتەوە. دەکرێت زۆر ڕێگەی جیاواز هەبن. چەند گرووپێک هەن کە هەندێک بیرۆکەیان لەو بارەیەوە خستووەتەڕوو. هەر ئەمڕۆ توویتێکم لەسەر ئەنجوومەنی بلۆگەرەکانی سووریا کرد. بۆ نموونە، هەندێک بیرۆکەیان هەیە کە سووننە، عەلەوی، درووز و ژنان و پیاوان پێکەوە دابنیشن و بنەماکانی سووریای نوێ دابنێن. دەکرێت بیرۆکەی دیکەش هەبن. من زۆر بە باشی دەیبینم سەیری بیرۆکەکانی چەند ساڵی ڕابردوو بکرێت، کە زۆر بیرۆکە خراونەتەڕوو. هیوادارم گفتوگۆی نیشتمانی هەبێت و تێیدا هەموو ئەو بیرۆکانە تاوتوێبکرێن و هاوسەنگبکرێن و دواتر بیرۆکەی کارکردن بۆ داهاتووی سووریا بدۆزرێتەوە.
ڕووداو: لەبارەی پرسی کورد، ئێوە دەستوەردانی تورکیا لە سووریا چۆن دەبینن؟
شتێفان شنێک: تورکیا ڕۆڵێکی بنچینەیی بۆ داهاتووی سووریا دەگێڕێت. ئێمە هەموومان لەسەر پڕۆسەی عەقەبە ڕێککەوتین کە سەروەریی سووریا بنەمایەکی بنچینەییە. لە لایەکی دیکەوە، بێگومان تورکیا بەرژەوەندیی ئەمنی هەیە و شەڕی دژی تیرۆر بەرژەوەندییەکی ئەمنیی ڕەوایە، بەڵام ئەوەش سنووری هەیە، یاسای نێودەوڵەتی و یاسای مرۆیی هەیە کە سنووری ئەو جۆرە چالاکییانە دیاری دەکەن، بۆیە ئێمە داوا لە هەموو لایەک دەکەین خۆیان لە دەستوەردان و بەلاڕێدابردنی ئەو پڕۆسە سیاسییە بەدووربگرن کە ئێستا لە سووریادا هەیە.
ڕووداو: زانیمان ئێوە لەگەڵ مەزڵوم عەبدی، فەرماندەی گشتیی هەسەدە کۆبوونەوەتان کردووە. باسی چیتان کرد؟
شتێفان: تاوتوێی ئەوەمان کرد چۆن هەنگاو بەرەوپێشەوە بنرێت. جەنەراڵ مەزڵووم هەندێک بیرۆکەی گرنگی خستنە سەر مێزەکە و بەئاشکراش باسی کردن، لەوانەش دەرچوون و ڕۆیشتنی هەموو شەڕڤانە بیانییەکان. پەکەکە ڕێکخراوێکی بە تیرۆریست پۆلێنکراوە و پێویستە چیدیکە دەستوەردان لە کاروباری سووریادا نەکات. بە بڕوای من، گرنگە ئەوان (هەسەدە) لەگەڵ گرووپەکانی دیکەی وەک هەتەشە و ئەوانی دیکە دامەزراوەیەکی ئەمنیی نیشتمانی بۆ سووریا درووست بکەن.
ڕووداو: کورد ئێوە بە دۆستی خۆی دەزانێت. لە سووریای نوێ دا چۆن پشتیوانی لە کورد دەکەن؟
شتێفان شنێک: ئێمە مێژوویەکی درێژمان هەیە لە پشتیوانیکردنی هەموو باکوور، لەنێویدا باکووری ڕۆژهەڵات و باکووری ڕۆژاوا لە ڕێگەی (سندووقی گەڕاندنەوەی متمانەی سووریا). ئێمە لەو ڕێگەیەوە 360 ملیۆنمان دابین کردووە بۆ بوارەکانی وەک کشتوکاڵ و دەرفەتی کار کە لە چەند ساڵی ڕابردوودا زۆر سەرکەوتوو بوو، هەروەها ئەوە جیاوازیی نێوان ڕژێم و ئەوانی دیکەی دەرخست؛ ڕژێم ئامادە نەبوو لەگەڵ کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی کار بکات، بەڵام باکووری ڕۆژهەڵات و باکووری ڕۆژاوا ئامادەی کارکردن بوون. پرسێکی دیکەش هەیە کە شەڕی دژی داعشە. ئێمە پڕۆژەمان هەیە بۆ ئەوەی ئاگاداری کەمپی هۆل بین. هەموومان دەزانین هەزاران چەکدار و کەسوکاریان لەوێن. پێویستە ڕێگەیەک بدۆزینەوە بۆ ئەوەی ئەو کەسانەی توانای شیاندنەوەیان هەیە ئاوێتە [ی کۆمەڵگە] بکرێنەوە. لەسەر ئەو بابەتە، هاوئاهەنگیی باش لەگەڵ ئێراق و هاوبەشە نێودەوڵەتییەکانیش هەیە بۆ ئەوەی کێشەی پاشماوەکانی ساڵانی ڕابردووی داعش چارەسەر بکرێت.
ڕووداو: هێرشەکانی تورکیا بۆ سەر ڕۆژاوای کوردستان چۆن دەبینن؟
شتێفان شنێک: وەک وتم، گرنگترین شت ئەوەیە ئەو گرووپانەی ئێستا لەوێن، پێکەوە دابنیشن و پێکهاتەیەکی ئەمنیی هاوبەش پێکبهێنن کە هەتەشە و هەسەدەش لەخۆبگرێت. بە بڕوای من، ئەڵمانیاش تامەزرۆی یارمەتیدانە بۆ دابینکردنی ئەو دۆخە کە زۆر گرنگە بۆ ژێرخانی ئاساییشی نیشتمانی، بە جۆرێک کە گەریلاکانی پەکەکە لەخۆنەگرێت، بەڵکوو پێویستە وڵاتەکە جێبهێڵن، ئەمە زۆر ڕوونە.
ڕووداو: بۆ کوێ بڕۆن؟ دوران کاڵکان بەرپرسێکی باڵای پەکەکەیە و دەڵێت: ئەگەر بەڕێوەبەرایەتیی خۆسەری باکووری ڕۆژهەڵاتی سووریا داوای چوونەدەرەوەی گەریلاکانی پەکەکە بکات، ئەوا دەچنە دەرەوە، بەڵام ئەوان بۆ کوێ بڕۆن؟
شتێفان شنێک: پێم وایە دەبێت ئەوە بەشێک بێت لە پڕۆسەی دانووستاندن کە هەموو لایەنەکان تێیدا بەشداربن، وەک هەتەشە، تورکیا و هەسەدە، بۆ ئەوەی بزانن چۆن مامەڵە لەگەڵ هەموو ئەو کێشە کردەییانە دەکەن کە دێنە پێش پڕۆسەکە، بەڵام بە بڕوای من، ئەو کێشانە چارەسەریان هەیە، ئەگەر هەموو هاوبەشەکان بە شێوەیەکی ڕاستەقینە بیانەوێت کۆتایی بەم ململانێیە بهێنن کە چەندین ساڵە بەردەوامە.
ڕووداو: کورد لە دوای عەرەب نەتەوەی دووەمن لە سووریا. ئەگەر کورد لە سنووری سووریادا داوای فیدراڵی بۆ کوردستانی سووریا بکات، ئێوە پشتیوانی لێ دەکەن؟
شتێفان شنێک: وەک وتم، پێویستە سووریاییەکان خۆیان گفتوگۆی لەسەر بکەن. کارێکی هەڵە دەبێت ئەگەر ئێمە وەک وڵاتێکی بیانی، بیرۆکەیەک لە بیرۆکەیەکی دیکە بە باشتر دابنێین، چونکە پێویستە سووریاییەکان خۆیان سەرکردایەتیی پڕۆسەکە بکەن. ئەمانە قسەی بەتاڵ نین، سەرکردایەتیکردنی پڕۆسەکە لەلایەن سووریاییەکانەوە لە بڕیارنامەی 2254ی ئەنجوومەنی ئاساییشی نەتەوە یەکگرتووەکان بە کرۆکی پڕۆسەکە دادەنرێت. ئەوەی من پێشنیازی دەکەم ئەوەیە، شارەزایی نەتەوە یەکگرتووەکان لەو پڕۆسەیەدا بەکاربهێنرێت کە ماوەی چەندین ساڵە لە سەرانسەری جیهان ئەزموونی لە پرسەکانی وەک چۆنییەتی مامەڵەکردن لەگەڵ کەمینەکاندا هەیە. هەروەها لە دۆخی جیاجیادا، ئەزموون و مێژووی هەیە. بۆیە پێشنیاز دەکەم، هەموو هاوبەشەکان -هەتەشە، هەسەدە -وەک نێوەندگیر و سەرچاوەی شارەزایی و ئەزموون، بەشداری بە نەتەوە یەکگرتووەکان بکەن.
ڕووداو: تورکیا و سوپای نیشتمانیی سووریا کە ئەنقەرە پشتیوانی دەکات، بەردەوام هەڕەشە لە کۆبانێ دەکەن. ئێوە لەسەر ئەم هەڕەشانە قسەتان لەگەڵ تورکیا کردووە؟
شتێفان شنێک: بەڵێ، بێگومان. وەزیرەکەمان بەم دواییانە سەردانی ئەنقەرەی کرد و لەگەڵ هاوکارەکەی، فیدان، بە دیاریکراوی قسەیان لەسەر ئەو پرسە سووریانە کرد. شەڕکردن لەم دۆخە زۆر هەستیارەدا، دەکرێت سەربنێت بۆ کارەسات. بۆیە ئێمە داوا لە تورکیا دەکەین لە پڕۆسەیەکی ئاشتی دا بەشداربێت و ئامانجی ئەمنیی خۆی بۆ وەستاندنی تیرۆر لە ڕێگەی گفتوگۆکردن لەگەڵ ئەوانەی پەیوەندیدارن بەدەستبێنێت، کە هەسەدە و گرووپەکانی دیکە لەخۆدەگرێت. پێم وایە هەموو گرووپەکانی سووریا بەرژەوەندییان لەمەدا هەیە، بە دەستەی تەحریری شامیشەوە.
ڕووداو: فەرەنسا و ئەمریکا هەوڵی یەکخستنی پارتە کوردستانییەکانی ڕۆژاوای کوردستان دەدەن. بۆچی ئەڵمانیا بەشدار نییە؟
شتێفان شنێک: ئێمە زۆر پشتیوانی لەوە دەکەین. گفتوگۆی کوردی -کوردی زۆر گرنگە، چونکە هەندێک لایەن نەخراونەتە نێو پێکهاتەی کۆمەڵایەتیی باکووری ڕۆژهەڵاتی سووریاوە، بۆیە ئەو بابەتە تەنیا پەیوەندی بە پەیەدە و ئەنەکەسەوە نییە، بەڵکوو پەیوەندی بە گرووپە ئازادەکانی دیکەشەوە هەیە کە پێویستە لەو گفتوگۆیانەدا دەنگیان بیستراو بێت. فەرەنسا و ئەمریکا ڕۆڵێکی تایبەت دەگێڕن، چونکە ئەوان بە سەربازەوە لەوێن. ئەڵمانیا ئەوەی نییە، بۆیە جیاوازی لە شێوازی بەشداریکردنمان هەیە. ئەڵمانیا زۆر گرنگی بەم پڕۆسەیە دەدات. هەروەها وەبیری هەموو هاوبەشەکانی دەهێنینەوە کە گفتوگۆی کوردی -کوردی بناخەی بەشداریکردنێکی سەرکەوتووانەیە لە پڕۆسەی سیاسیی فراوانتری سووریادا.
ڕووداو: ئەگەر ئێوە باڵیۆزخانە لە دیمەشق بکەنەوە، بیر لەوە دەکەنەوە کۆنسووڵخانەیەک لە ناوچە کوردنشینەکانیش بکەنەوە؟
شتێفان شنێک: بە بڕوای من، هێشتا زۆر زووە پلان بۆ ئەوە دابنرێت. ئێمە هێشتا بەزەحمەتەوە هەوڵدەدەین باڵیۆزخانە لە دیمەشق بکەینەوە و دوای ئەوە بزانین چی ڕوودەدات.
ڕووداو: زۆر سوپاس شتێفان. دیپلۆماتەکان هەمیشە وەڵامی دیپلۆماسیانەی پرسیارە هەستیارەکان دەدەنەوە.
شتێفان: وەک دیپلۆماتێک، من وەڵامی دیپلۆماسی دەدەمەوە، بەڵام هیوادارم یارمەتیدەربم لە پیشاندانی ڕوانگەی گشتی و دەستپێشخەریی خۆمان بۆ سووریا. ئێمە لە ناخمانەوە هیوای سەرکەوتنێکی باش بۆ سووریای نوێ دەخوازین لە پڕۆسەی سیاسی، گەشە و بوارەکانی ئابووری و کۆمەڵایەتیش. زۆر سوپاس بۆ ئێوە. [1]