نام: شیرزاد
نام پدر: حسن
سال تولد: 1951
محل تولد: #اربیل#
$زندگینامه$
شیرزاد حسن Sherzad Hassan (به کردی: #شێرزاد حه‌سه‌ن#) از طائفه نصیری ها زاده سال 1951 در اربیل نویسنده، شاعر و مترجم معاصر کردستان است. شهرت او بیشتر به خاطر داستان‌نویسی است. دارای آثار مهمی در داستان‌نویسی و رُمان با نگاه و جایگاهی متفاوت در ادبیات کُرد است. نوشته‌های او که همه به زبان کُردی و لهجه سورانی نگاشته شده‌اند به دیگر زبان‌های دنیا نیز ترجمه شده‌است.
شیرزاد حسن نویسندهٔ بلندآوازهٔ کردستان به سال 1951 در شهر اربیل (پایتخت اقلیم کردستان) به دنیا آمد. پدر او نظامی خشنی بود و در خانواده آنها کسی اجازه ابراز عقیده نداشت و همین مسئله باعث کم‌رویی شیرزاد نوجوان شد. او بعدها شخصیت پدر و جامعه سنتی و پدرسالار خود را در داستانهایش، از جمله نوولت قدرتمند (#حصار و سگهای پدرم#) بازتاب داد. در این قصه، راوی پس از پدر کشی، درمی یابد که زنده و مرده پدرش ارزش و کارکردی برابر دارد. مرده پدر مانند زنده و مرده فیل است، یا حتی، ارزشی افزوده پیدا کرده‌است! چون ارزش اسطوره در جامعه اسطوره اندیش بسیار بیشتر از واقعیت است و ارزش دروغ بیش از حقیقت! از این روست که شیرزاد حسن با آگاهی از جنبه‌های گوسفند وار زندگی توده‌های اسطوره اندیش و خرافه باور، با شجاعت در کنار نقد خودکامگی پدر یا قدرت استبدادی، به نقد فرهنگ توده‌وار نیز دست می‌زند، با این که می‌داند ممکن است از دو طرف طرد شود. سال 1975 دانشنامه کارشناسی زبان انگلیسی را از دانشگاه المستنصریه بغداد دریافت کرد و به عنوان دبیر زبان خارجه به تدریس پرداخت. سال 1997 پس از شرکت در کنفرانس جهانی نویسندگان مدت شش ماه در فنلاند ماندگار شد، اما طاقت نیاورد و راه میهن را در پیش گرفت و در سلیمانیه اقامت گزید. رُمان (مِه بر فراز دره) در حقیقت داستان نوستالژیک اقامت چندماههٔ او در اروپا است. او هم‌اکنون در شهر سلیمانیه برای یکی از نهادهای وابسته به سازمان ملل متحد کار می‌کند و همچنان به نوشتن داستان و رُمان مشغول است.
وی به ایران نیز سفر کرده و در دهم فروردین 1395 در حضور بیش از هزار نفر از دوستداران ادبیات به سخنرانی در مورد ادبیات پرداخت.
شیرزاد از همان آغاز با سبک و رویه ای متفاوت پا به جهان نویسندگی نهاد. وی با درهم شکستن تابوها و محدودیت‌های جامعه سنتی، توانست گوشه‌هایی از اسباب درماندگی و عقب ماندگی‌های مردم و دردها و محنت‌های لایه‌های فرودست اجتماع خود را آشکار سازد. او نویسنده ای متعهد به ادبیات و جامعه است و از این روی ادبیات را رها از هر گونه قید و بند و مرز می‌داند و تصریح می‌کند: «من وقتی می‌نویسم هیچ چیزی را قبول ندارم». شیرزاد حسن طرفدار جدی فمینیسم و حقوق زنان و آزادی‌های مشروع قانونی است و این موضوع در بیشتر داستانهای او نمود پیدا می‌کند. به قول بختیار علی این «این اُدیپ خجالتیِ کُردستان» گرچه نگاه و دیدگاهی کمابیش فرویدی به جهان پیرامون خود دارد، اما فرویدیسم او از نوع شرقیِ آن است که در عشقی ناب و به دور از هرگونه خیانت ریشه دارد. عشقی که همهٔ زنان و مردانِ میهنش از آن سهمی دارند.
بخشی از سخنان شیرزاد حسن در کنفرانس 1997 نویسندگان جهان
شیرزاد حسن سال 1997 در کنفرانس جهانی نویسندگان در شهر موکولای فنلاند به ایراد سخنرانی با عنوان «پاسخی تازه برای پرسشی کهن» پرداخت که توجه نویسندگان حاضر در کنفرانس را به خود جلب کرد. بخشی از سخنان او بدین گونه بود:
«شما وارثان دکارت هستید که می‌گفت: من می‌اندیشم، پس هستم. اما من فرزند فرهنگی هستم که باید نیندیشد تا بماند. فرهنگ شما برای یک پرسش در زمانهای گوناگون، پاسخهای تازه و گوناگون دارد، در حالی که فرهنگ ما برای یک پرسش در هر زمانی، یک پاسخ بیشتر ندارد. نزد ما آسمان به جای زمین سخن می‌گوید. شما از راهِ نوشتن وارد تاریخ شده‌اید، از راه هنر و ادبیات، ولی ما از راه مرگ و مصیبت، و به این دلیل است که پیش از آنکه با عقلِ شما گفتگو کنیم، بهتر است با وجدان شما سخن بگوییم. هراسِ من این است که آغازِ قرن بیست و یکم پایانی بر تاریخِ ما یا آغازی بر اختناقِ دسته جمعیِ ما باشد.»
=KTML_Bold=آثار =KTML_End=
=KTML_Bold=تألیف=KTML_End=
کلیه آثار شیرزاد حسن به زبان کُردی است، عمده آنها عبارتند از:
تنهایی (مجموعه داستان چاپ اول 1983)
گل سیاه (مجموعه داستان چاپ اول 1988)
حصار و سگهای پدرم (نوولت چاپ اول 1996)
محله مترسک‌ها (مجموعه داستان چاپ اول 1997)
پهندشت غزالانِ کُشته شده (رُمان چاپ اول 2001)
مِه بر فراز درّه (رُمان چاپ اول 2003)=KTML_Photo_Begin=https://www.kurdipedia.org/files/relatedfiles/2016/134487/0001.JPEG=KTML_Photo_Alt=0001.JPEG=KTML_Style=width:25%;height:20%;float:left;=KTML_Photo_Target_Link=https://www.kurdipedia.org/files/relatedfiles/2016/134487/0001.JPEG=KTML_Photo_End=
پروانه‌های پیرِ شامگاهان (مجموعه داستان چاپ اول 2004)
عنکبوت و زنی اَلکَن (دو رُمانِ کوتاه چاپ اول 2006)
زنی بر فراز مناره (رُمان چاپ اول 2010)
واپسین شبِ هُبوطِ عیسی (رُمان چاپ اول 2015)
چوبدستی‌های موطن و واپسین زمزمه‌های من (مجموعه اشعار چاپ اول 2015)
=KTML_Bold=ترجمه =KTML_End=
=KTML_Bold=ترجمه‌های شیرزاد حسن از زبان انگلیسی در موضوعات متنوعی چون شعر، داستان، نمایشنامه، روانشناسی، هنر و… به زبان کُردی است. مهم‌ترین آنها عبارتند از:=KTML_End=
قەلەڕەش و زەنگەکان (گزیده شعر غرب، به فارسی: کلاغ و زنگ‌ها) 2002
چۆن دەبیت به باشترین هاوڕێی خۆت؟ (روانشناسی، به فارسی: چگونه بهترین دوست خود باید بود؟) 2003
گەنجه ئازاکەی سەر جۆلانەکە (گزیده داستانهای غرب) 2003
جه‌نگاوەری ڕۆشنایی 2007
فریشەتەیەک له بابل دادەبەزێت 2007
مارا ساد (نمایشنامه) 2007
مه‌رگەساتی شالیر (نمایشنامه) 2007
=KTML_Bold=ترجمه آثار به فارسی=KTML_End=
#ناتور دره# (مِه بر فراز درّه)، مترجم: رضا کریم مجاور
#خانه ای از جنس آب#، مترجم: رضا کریم مجاور
#حصار و سگهای پدرم#، مترجم: رضا کریم مجاور
#حصار و سگهای پدرم#، مترجم: مریوان حلبچه‌ای
#خانه عنکبوت#، مترجم:آکو حسین پور [1]