#Malazgirt# Savaşının 938. Yıldönümü vesilesiyle yapılan törende DTP Malazgirt Belediye Başkanı Mehmet Nuri Balcı’nın konuşmasına izin vermediler.
M. Nuri Balcı’nın konuşma metninde basına yansıdığı kadarıyla aşağıda aktaracağım ibareler bulunuyormuş:
Türklere Anadolu'nun kapılarını açıldığı yer olan Malazgirt, Romen Diyojen komutasındaki 200 bin kişilik Bizans ordusu ile Sultan Alparslan komutasındaki 50 bin kişilik Selçuklu ordusu arasında geçen büyük bir meydan savaşına tanıklık etmiştir. Alparslan'ın 'Eğer 20 bin Kürt süvarisi olmasaydı ben bu savaşı kazanamazdım' sözü bu topraklarda kardeşliğe ve sadakata verilen önemi en iyi şekilde açıklamaktadır. Aynı kardeşlik ve sadakat Kurtuluş Savaşı'nda da gösterilmiştir. Mustafa Kemal'in omuz omuza çarpışan bu iki kardeş halka müteşekkir olduğu bir çok konuşmasıyla tarihe kaydedilmiştir.“
Eğer gelişmeler sayın Belediye Başkanı’nın ifade ettiği gibiyse burada „Kardeşlik“ yok, #Kürdler#e yapılan ihanetler sözkonsudur.
Kemalist süreci bir kenara bırakıyorum. Bu kısa yazıda Malazgirt savaşı ve Kürdler meselesi üzerine imkanlarım dahilinde duracağım.
30 Ağustos günü Zaman gazetesi yazarlarından Mustafa Armağan, „Malazgirt'te, Alparslan'ın ordusunda Kürtler ne arıyordu? „ anabaşlığı altında bir yazı yazdı.
Bugünde Sabah gazetesi yazarlarından Nazlı Ilıcak „Kürtler ve gönüllü beraberlik“ başlığı aldında yine aynı konuyu işledi.
İki gazetecinin makalelerine kaynaklık eden Malazgirt Belediye Başkan’ının açıklamasıdır.
Mustafa Armağan’a göre Kürdlerin Malazgirt savaşına katılımı „zoraki“ bir katılımdı.
Nazlı Ilıcak’a göre ise Kürdlerle Türklerlerin bu savaşta birliktelikleri „gönüllü“ bir temeldeydi.
İlk etapta birbirlerine karşıt düşüncelermiş gibi görünen bu iki yazı, aslında biraz daha yakından bakıldığında o kadar aykırı olmadıkları ve aynı kaynaktan beslendikleri hemen görülür.
İki gazetecinin ortak paydaları „Türk Tarih Tezinin“ bilinçli yada bilinçsiz kurbanları olmaları, Kürdler ve Kürdistan tarihi hakkında tam bir cehalet içinde bulunmalarıdır.
Mustafa Armağan Kürdlerin „zoraki“ bir şekilde savaşa katıldığını ispat etmek amacıyla Selçuklularla Merwanî Kürd Devleti arasındaki ilişkileri kendine göre özetleyerek şu sonuca varıyor:
„Böylece bütün varlığını Selçuklulara borçlu hale gelen Mervanî Sultanı Nizamüddin, Alparslan Musul seferinden Malazgirt'e yeniden dönünce hem topraklarından geçmesine izin verdi, hem de kendisine, Mükrimin Halil Yınanç'ın dediği gibi bütün kuvvetlerini teslim etti. Yeter ki, kendisine dokunmasındı.“
Mustafa Amağan, Merwani’lerin konumu hakkında ya ciddi bir tarih bilgisine sahip olmadığından yada bilinçli bir şekilde tarih gerçekleri çarpıtıyor.
Bir de, taktığı ikinci nokta „10.000 Kürd“ mü yoksa Malazgirt Belediye Başkanı’nın ifade ettiği „20.000 Kürd süvari“ mi savaşa katıldı?
Mesele bu kadar basit değil. Orta da, bir dizi belge var. Çünkü Selçuklular bölgeye gelmeden önce, hatta Alparslan hâlâ doğmadan Türk kabileleri Orta Asya çöllerinde bulundukları bir dönemde Kürdler alanda bir çok devlet sahibiydi.
Bu devletlerden biri Şeddadî Kürd Devletidir ( 951- 1198). Bu devlet, bugünkü Azerbeycan, Ermenistan ve Gürcistan’ın belli kesimlerini kapsayan geniş bir alan üzerinde hüküm sürüyordu. (Bu Kürd devleti hakkında daha geniş bilgi için bir kaç günden beri Newroz.Com’da yayınlamaya başladığım Şeddadi Kürd Devleti adlı yazı serisine bakınız)
Bugün İran devlet toprakları içinde bulunan Tebriz ve Doğu Kürdistan’ın diğer bir çok bölgesinde hakimiyetini sürdüren Rewadi Kürd devleti vardı.
Tebriz Rewadilerin başkentiydi.
Zaten o dönem hakkında yazan hemen hemen tüm islam tarihçileri bu bölgelerin Kürdlerin yurdu olduğunu söylüyor.
Meşhur tarihçi Mesudi, Azerbeycan için;
Azerbeycan Hezbanilerin vatanıdır diyor.
Yine aynı dönem için Ahmedî Xosrewi , Şalyarî Nenasraw“ adlı eserinde;
Azerbeycan halkının ezici çoğunluğu Kürdtür diyor.
Yani onuncu ve onbirinci yüzyılda Azerbeycan'ın hem nufüsu ve hemde yöneticileri Kürdlerden oluşuyordu.

Kürd asılı tarihçi İbni El Êsiri;
„Selahadin Eyyubi’nin mensup olduğu Hezbani aşireti Kürdlerin en iyi aşireti“ olduğunu yazıyor. ( akt. Mansur Mexdum, Giringî Kurd û Kurdistan Le Qonaxe Mêjûyekanî Êran ta serdemî Afşarîye, sayfa 91)
Selahaddin Eyyubi’nin ailesinin bu bölgeden ve aynı zamandan Hezbani aşiretine mensup olduğunu söyleyen bir çok tarihçi var.
Selahaddin döneminde yaşıyan tarihçilerden İbni El Esiri, İbni Şeddad, El İsfahani ve daha sonra yaşıyan İbni Xaliqan gibi tarihçiler;
“Selahaddin’in Hezbani aşiretinin Rewadi koluna bağlı olduğunu” yazıyorlar..
Selahaddin’in dedesi “Şadi” Şeddadi Kürd devletinin hizmetindeydi... Şeddadi Kürd devletinin Rewadi, Hesenewi ve Merwani Kürd devletleri gibi Selçuklular tarafından yıkılmasından sonra, Şadi ve ailesi Bağdat’ta yerleşiyor. (Belkide zorunlu göç)
Asuri tarihçisi Bar Hebraeus (1226-1286), Selahaddin ailesinin kökeni hakkında şöyle diyor:
“Selahaddin’in babası Necmeddin ve Şerko’nun babaları Şadi Dwin’den geliyor............. Kürd ırkına mensuptu.... Tikrit Emiri Mucahadin Behroz’un hizmetine giriyorlar... Şêrko Behroz’un çok sevdiği bir Hıristiyanı öldürdükten sonra iki kardeş Musul Zengilerine sığınıyorlar” diyor.. (Akt. E.İ Yousif, Les Syriaques Racontent Les Croisades, p. 183-184)Bugün Türklerin „Kuzey Irak“ dediği Güney Kürdistan’da ise başka Kürd devletleri varlığını sürdürüyordu. (makaleyi aştığından dolayı geçiyorum)
Ayrıca bugün Kuzey Kürdistan olarak adlandırdığımız toprakların büyük bir kesimini denetim altında bulunduran Merwani Kürd devleti vardı. Meyafarqin, Merwani Kürd devletinin başkenti olduğu zaman, Merwanileri Arzan, Hasankeyf, Xelat, Malazgirt, Erciş, Nusaybin, Cizre, Urfa ve Musul’a kadar tüm bölgeleri kontrolleri altında bulunduruyorlardı.. Bazen bu bölgelerin biri yada diğeri onların denetiminde çıksa dahi, ama her zaman Merwanilerin magnetik alanı içindeydiler..
Ben burada iki Asuri asılı tarihçi olan Nusaybinli Elie ve Suriyeli Michel’in Merwani Kürd devletinin hakkında yazdıkları bazı iddialarını aktarmakla yetineceğim..
Nusaybinli Elie (975- 1046) yılları arasında yaşamış ve Merwani Kürd devletinin oluşumu ve gelişim sürecinin doğrudan tanıklarındından biridir. (İlginç bir yaşamı var, konumuz dışında olduğundan geçiyorum)
Nusaybinli Elie, bir çok eser vermiştir.. Kürd tarihi açısından bunlardan en önemlisi “La Chronographie d’Elie bar-Sinaya, Metropolitain de Nisibe, edition et traduction, J. Delaporte, Paris 1910)
Nusaybinli Elie, söz konusu olan eserinde Musul’da Hamdanilere karşı çatışma sonucu yaşamını yitiren Merwani Kürd devletinin kurucusu Baz’ın (990) yerine geçen yeğeni Ebu Ali al-Hasan bin Merwan’ın trajik sonundan söz ediyor..

Elie, anılarında Ali al-Hasan bin Merwan, Amed’e giderken kalenin kapısında halk tarafından karşılanıyor.. Bu arada Abdel Barr adlı biri onu öldürüyor ve şehri ele geçiriyor, diye yazıyor.. O dönem Gezirta yöneticisi olan kardeşi Abu Mansur Said bin Merwan, büyük abisinin ölümünü duyar duymaz Meyafarqine geliyor ve 11 Kasım 997 tarihinde kendi hakimiyetini yeniden tesis ediyor... O günden itibaren kendisine Mumahhid ed Daula” denildi diyor..
Elie anılarında devamla Mumahhid ed Daula Said Meyafarqin’da güven, huzur ve düzeni sağladıktan sonra orayi kendisine başkent yaptı, hala şimdiye kadar ışıldayan kale duvarlarını örerek ismini verdi..
Mumahhid ed Daula Said, 1000 yılında o dönem Bağdatın Emiri olan Buyidi Baha el- Dawli’den Abbasi Kralı Mansur (754-775) zamanından beri Bağdat hastahanesini yöneten Hekim Gabriel bin Abdullah bin Bakhtisho’yu Meyafarqin’e göndermesini istiyor.. 80 yaşında olan Gabriel çocukları ile birlikte Meyafarqin’e gelip yerleşiyor.. Fakat iki yıl sonra yaşama veda ediyor.. Elie’nin söylemiyle Merwani kralı Gabriel’i büyük servetler ve payeler veriyor..
Elie, Mumahhid ed Daula Said’ in (14 aralık 1010) abisi gibi tuzağa düşürülüp öldürülmesine çok üzülüyor ve hatta anılarında onu tuzağa düşürüp öldüren Sarwin adlı birine “dinsiz, imansız” diye hakaretler yağdırıyor..
Merwan’ın en küçük ve üçüncü oğlu olan Ebu Nasır, Sarwin’a karşı savaş başlatıyor ve onu yenip öldürüyor. Ebu Nasir Merwani Kürd devletinin başına geçtikten sonra Ebu Nasır El Dawla lakabını alıyor...
Ebu Nasır El Dawla Merwani Kürd devletinin başına geçtikten sonra, kabiliyetli bir lider olduğundan dolayı kendisini o dönemin büyük güçlerinden olan Buyidlere, Fatimelere ve Bizanslara empoze ediyor... Bu 3 devlet, Ebu Nasır El Dawla’ye Merwanilerin başına geçtiğinden dolayı kutlama mesajları gönderiyorlar..

Elie, Ebu Nasır El Dawla’nin 1011 yılında vasalı olan İbni Dimne’nin denetimindeki Amedi yeniden kontrol altına aldığını ve Amed halkının Dimne’yi öldürdüğünü yazıyor..
Ebu Nasır El Dawla Bizans imparatorluğu ile karşılıklı dokunmazlık antlaşmasını imzalıyor.. (Sevgili Rohat Alakom, İstanbul Kürdleri adlı eserinde, Kürdler ve İstanbul ilişkisini bir hikaye dışında Molla Gorani’nın 1453 gidişine bağlıyor... Aslında Merwaniler döneminde ciddi ilişkiler var... Daha sonra Kerkük’ten Malatya’ya gelen ve oradan Moğol saldırıları esnasında Ege denizi boylarında Germiyanoğulları devletini kuran Germiyan Kürdleri ile Bizansların yüzyıllara dayanan ilişkilerinden aramak gerekir).

Elie’nin “Muzafer Emir” dediği Nasir al-Dawla Ahmed Bin Merwan bir Arap Emirinin hakimiyeti altında olan Urfa’yı; Urfa halkının istemi üzerine özgürleştiriyor ve Athira adlı Arap Emirini de öldürüyor..
Merwani yada bazılarının Dostiki Kürd devletine Merwan’ın oğlu Nasir yarım asır boyunca kralık (Mirlik) yaptı..
Kral Nasir Meyafarqin’deki “Meryem Kilise”sinin hemen yanındaki tepede yeni bir kale inşa etti, köprüler yaptı, kamuya açık hamamlar inşa etti... Ayrıca var olan Meyafarqin Observatuarını yeniden tamir etti... Meyafarqin ve Amed camilerinde kitaphaneler oluşturdu..
Ephrem-Isa Youssif’ın söylemiyle;


“Meyafarqin Doğunun Güneşi olmuştu.. Meyafarqin, bilim adamlarının, dünya işlerinden ellerini çeken Sofilerin, El Esir gibi tarihçilerin, Abdullah El Kazurani gibi şairlerin rahatlık içinde kendilerini ifade ettiği ve hatta daha sonra Abbasilerin Halifesi olacak olan Muktadi’nin politik iliticada bulunduğu” huzur, güven, ilim ve irfan merkezi olmuştu..
Bağdat Halifesi Al- Kadir’in, Baş Veziri olan Abu al-Kasim al Huseyin al Mağribi Bağdat’ı terkederek Nasir al-Dawla Ahmed Bin Merwan’ın Baş Veziri olmuştu.. Al Mağribi 1026’dan öldüğü 1036 yılına kadar Merwani Kürd Devletine hizmet etti.. Al Mağribi, Nusaybinli Elie’yle her zaman dostluk ilişkilerini sürdürdü. Ya Meyafarqin’de yada Nusaybin’de sık sık görüşüyorlardı..


Nasıl Nizami Mülk “Siyasetname”sini Selçuklu Sultanı Melik Şah’a yazmışsa, Firdewsi “Şahnamesi” Haznewi Emirine yazmışsa, Al Mağribi’de İdeal yönetme sanatı olan “Kitab fi’l Siyasa” sinı Merwani Miri, Mîr Nasir’a hitaben yazmıştır..
Meyafarqin doktoru, Abu Said Mansur bin İsa, diğer adıyla “Zahid al-Ulema” (kendisi de hırıstiyan) Meyafarqin’de görkemli bir hastane yapıyor. ( Hastahanenin yapılış hikayesi uzun, geçiyorum). Mîr Nasir “Meyafarqin Hastahanesi” için büyük servetler harcıyor..
Büyük felsefeci, hekim, mantıkçı ve her alanda yazan İbni Butlan’da, Mir Nasir’a dost olmuş, Bağdat’ı terkederek Meyafarqin Sarayına yerleşmiştir..
Aslında Suriyeli Michel’in, Bizans, Arap, Fars, Ermeni ve Kürd tarihçilerinin Merwani Kürd Devleti Hakkında söylediklerini açmak, Selçukluların dönemi ve Kürd devletinin irdelemek gerekir..
Selçukluların Bizanslarla girdikleri savaşlar, esas olarak Kürdistan toprakları üzerinde gerçekleşiyordu... Çünkü, bu savaşların esas amacı Kürdistan gibi stratejik ve zengin bir ülkeye eĝemen olmaktı.. Bu iki bölgesel güç, Kürdistanı denetim altına almanın yaratacaĝı jeo-stratejik avantajlar sayesinde hem Kafkaslara, hem Ortadoĝu’ya ve hem de Küçük Asya’ya yayılabileceklerini biliyorlardı.... Bundan dolayı, savaşlar hep Kürdistan için ve Kürdistan’da yapıldı..

Selçuklularla Bizanslar arasında yapılan en büyük ve hayati savaş Malazgirt savaşıydı.. Bu savaş hem kendi döneminde büyük bir savaştı ve hemde tarihsel bazda bıraktıĝı etkiler açısından.... Çünkü, bu savaşın yarattıĝı siyasal sonuçların etkisi günümüze kadar geldi ve bölgenin demografik yapılanmasının alt üst olmasına neden oldu.
Bir çok çevrenin haklı olarak kendi kendilerine sordukları soru, „Türklerin“ Malazgirt savaşını kazanmasında Kürdlerin sahip oldukları rol neydi?

Selçuklular ve Bizanslar bölgeye girdikleri zaman veya saldırdıkları zaman acaba bu bölge No Mans land mıydı? Malazgirt savaşına ilişkin yazı yazan ve eser verenlerin bir çoĝu sanki bölgede kimse yaşamiyordu gibi bir pozisyon yaratabiliyorlar.. Hâta Taha Akyol gibileri „Kürdlerin Türklerle beraber anadoluya geldiklerini“ yazabiliyorlar..
Bu meselenin daha iyi anlaşılması için, Kürdlerin o dönem sahip olduĝu siyasal ve askeri konuma bakmak gerekir...

O dönem, Kürdistan’ın savaş alanı dışında kalan bölgelerindeki Kürd Hükümetlerini saymasak, savaştan doĝrudan etkilenen ve o dönem siyasal aĝırlıĝı olan 4 Kürd Hükümetinden söz etmek gerekir..
1)Rewadi Kürd Hükümeti: Rewadi Hükümeti, Hazbini aşiretinin bir kolu olan Rewadi’lerin lideri Muhamed Rewadi tarafından, 893 yılında Tebriz ve çevresinde kuruldu... Rewadi Kürd Hükümeti Selçuklular tarafından 1070 yılında yıkıldı..
2)Şeddadi Kürd Hükümet: Bu Hükümet, 951 yılında Aran bölgesinde kuruldu..... Gence ve Ani gibi şehirleri kendisine başkent olarak seçen Şedadiler, 1197 yılında iç çelişkiler ve dış saldırılar neticesinde yıkıldı..
3)Mervani Kürd Hükümeti: Bu hükümet ise 983 senesinde kuruldu ve 1096 tarihinde yıkıldı... Bu Kürd hükümetinin başkenti Meyafarqin di...
4)Salari Kürd Hükümeti: Bu Kürd Hükümeti, Muhamed’in Salar tarafından 942 yılında bugün Batı Azerbeycan diye tabir edilen eski „Küçük Med“ de kurulmuştu... Bu hükümetin başkenti Erdebil di... Bu hükümet 1096 senesinde yıkıldı.
Kısaca kuruluş ve yıkılış tarihlerini verdiĝim bu Kürd hükümetleri Rewadiler hariç (1070 yılında yıkıldı) diĝerleri Malazgirt savaşı sırasında varlıklarını sürdürüyorlardı..
Şeddadi ve Mervani Kürd Hükümetleri, o dönem ciddi siyasal ve askeri aĝırlıĝı olan yapılanmalardı... Bu iki Kürd hükümeti, tüm çevre güçler tarafından ciddiye alınan, güçler dengesini deĝiştirebilen siyasal aktörlerdi..
Selçuklar alana gelmeden çok önce, bu Kürd hükümetleri kurulmuştu... Fakat, bu Kürd hükümetleri bir çok nedenin yanında dinsel nedenlerden dolayı Bizansların sürekli saldırıları altındaydılar... Abbasi devletinin merkezi otoritesinde ortaya çıkan sorunlardan dolayı, kendisiyle meşgul olan Baĝdat yönetiminin Kürdler için yapacaĝı bir şey yoktu... Kürdler, kendi baĝımsız otoritelerini kurarak, Bizans imparatorluĝu ve islam halifesi arasında tam bir tambon oluşturuyorlardı....
Bu esnada Kürdler Bizansların hıristiyanlaştırma çabalarına karşı sürekli direndiler... Kürdlerle Bizanslar arasında bir çok savaşta oldu... Ama bunun yanında sorunları barışçıl bir şekilde çözme çabalarıda vardı...
Kürdler, Bizanslarla Selçuklar arasındaki sorunlarda çeşitli dönemler aracıda oldular... Bunlardan biri, 1049 yılında Selçuklu komutan Ibrahim Inan tarafından esir alınan Bizans kralı Constantin’in kardeşi Qaris’in kurtarılması olayıdır... Bizans kralı Constantin, Mervani Kürd hükümetinin başkanı olan Nesruldewle’den kardeşinin kurtarılması için aracı olmasını istiyor... Nesruldewle bu görevi başarıyla yapıyor ve Bizans kralı kendisine bir dizi hediye gönderiyor.. Ayrıca Istanbul ve Meyafarqin arasında çok yoĝun diplomatik geliş-gidişler vardı.. (Daha fazla bilgi için Abdulreqib Yusuf’un Dostike devletiyle ilgili çalışmasına bakınız).. Mervanilerin Mısır ve Suriye’de bulanan Fatimilerlede geniş ilişkileri vardı..
Bizans kralı 2. Basil, 1000 yılında Malatya, Xarput, Karer dağlarını aşarak Erez’e geldiği zaman Mervani Kürd devletinin başı Muhahid Ad Daoula Ebu Mençur Said gidip kendisini görerek bağlılığını bildirdi.. “Basil bu Kürdü bir Magistros yaparak, koruması altına aldı... Ve yeni vasalı yaptı ”(Asolik, Cronologie suivie par Samuel d’Ani, p.
164)
Kürdler, Kafkasya bölgesinde de etkili bir güç olarak varlığını sürdürüyordu... Bugün Ermenistan ve Azerbeycan denilen bölgede büyük oranda Şeddadi ve Rewadi Kürd devletlerinin denetimindeydi... Bizanslar, Anı Ermenileriyle devlet çıkarları ve mezhepsel sorunlar yüzünden ortaya çıkan çelişkilerden dolayı Şeddadi Kürdleriyle ittifaklar kurmuşlardır.. 1042 ve 1054 yılları arasında imparator olan “Constantin Monomaque Şeddadi Hanedanlığının zalim Emiri olan Abu Uswar bir mektup yazarak Anı’yı işgal etmesini ve 2. Gagik’e verebilidiği kadar zarar vermesini istiyor.. Constantin Monomaque’ın komutanı Nikolaos bu mektuba ek olarak ona bir dizi servet ve onurlandırma konusunda da söz veriyor”... (Schlumberger, Epopé Byzantine III. 482-83)
Abu Uswar kendisine yapılan öneriyi kabul ediyor, ama İstanbul sarayına şartlarını ileri sürüyor... Abu Uswar;
„Anı yönetiminde koparacağım tüm topraklar bana ait olacaktır” diye şartını ileri sürüyor..
İmparator Constantin Monomaque;
“Devlet başkanlarına mahsus olan damgalı bir mektupla bu antlaşmayı kabul ediyor”(Schlumberger, Epopé Byzantine III. 482-83)
Şeddadi Kürd Hanedanlığı, bu durumdan yararlanarak bir bölge ve kaleye el koydu... Bizans ordularıda Anı üzerine yürüdüler.. Kürdler ve Bizanslar arasında kalan 2. Gagik Kürdlerle anlaşmaya çalıştı.. Bazı kaynaklara göre kısmi antlaşma sağlanmıştı... Bizanslar Ermeni emiri 2.Gagik’ı kandırarak İstanbul’a götürdüler.. Ermenilerin ileri gelenlerinden bazıları şehri Bizanslardan ziyade Şeddadi’lere teslim etmek istiyorlardı.. Çünkü Şeddadi kralı Abu Uswar bir Ermeni prensesiyle evliydi.. Ama Bizanslar şehri aldılar ve Şeddadilerle yaptıkları antlaşmaya uymadılar.. Bizanslar Ermeni ve Gürcülerinde içinde bulunduğu ordularını Abu Uswar’ın üzerine gönderdiler...
Abu Uswar;
“Bir savaş adamı olarak saldırılara karşı koyamayacağını anlayarak Dwin’e çekilip, tuzak kurmaya başladı” (age)..
Şehrin bir çok alanında yoğun bir şekilde su setleri oluşturulmuştu.. Bizanslar tam şehre girmek üzere olduğu bir anda bırakılan sular ve oluşan çamur ortamında korkunç bir yenilgi aldılar.
Fakat şunu da vurgulamak gerekir, Selçuklu Sultanı’nın adamlarında olan Horasanlı Salar bazı hıristiyan yerleşim birimlerine saldırarak bir çok insanı öldürdü ve esir aldı... Mervani Kürd devletinin kralı Salar’a bir mektup yazarak esirleri kendisine vermesini ve Amed’te satılmasını öneriyor... O böylelikle hıristiyanları kurtarmak istiyordu.. Çünkü “Nasırdol iyi bir olup hıristiyanlara karşı merhamet duyuyordu” (Matthieu d’Eddese, Chronique, LXXXVI)
Ama ne yazık ki esirlerin bir çoğunu öldürüyor.. Selçuklar İran’a kaçarken, Bizans orduları Amed üzerine yürüdüler... Matthieu de Eddese’nin verilerine göre Bizanslılar, Amed şehrinde 15000 Kürdü oldürdüler....
Çok kısa bir şekilde özetleye çalıştığım bu ortamda Selçuklar diye yeni bir güç alanda belirlenmeye başladı.
Ertuğrul Anı’ya saldırdığı zaman yanında Şeddadi Kürdleride vardı.. O yenilgi aldığı zaman, Bizanslılar “tüm doğu ordularını Şeddadi kralı Abu Uswar’ın üzerine gönderdi.. O, yeniden Bizanslıların vassalığını kabul etti..
Daha sonra Alparslan’la Bizans kralı Romanus Diogenes arasında yapılan Malazgirt savaşında yine Kürdler çok zarar gördüler.. Hem Kürdistan savaş alanı oldu ve hem de Kürdler esas savaş gücü olarak zarara uğradılar.
Bizans ordusu Ibni El Esiri’ye göre 200 000 askerden, Imadedine göre 300 000 ve El Fariqi’ye göre 400 000 bin askerden oluşuyordu... Ama sonuç olarak çok büyük bir güç... Bu sayıları daha aşağılarada çeksek dahi büyük bir askeri yığınak.. Bu güçlerin 30 bini Roussel de Bailleul önderliğinde Xelatı kuşattı... Xelat o dönemler Kürdlerin elindeydi... Diğer güçler Malazgirt’e.... Ama Selçuklu güçler sayısal olarak azdı.. René Grousset’te göre, “15000 Kürd ve Türk“ Sıbt İbnu'l-Cevzî'nin Mir'atu'z-Zamânı „10 bin Kürd“, başka bazı tarihçiler 30 000 kişiye çıkarıyorlar...
Şimdi bazı eski kaynaklara dayanarak Bizans kralı Romanus Diogones’in esir alınış öyküsüne değinmek istiyorum.. Selahadin Üniversitesi Öğretim görevlilerinden Dr. Niştiman Beşir Mehemed, Raman dergisine yazdığı bir makalede;
“Bizans kralı Romanus Diogones’in Şadi adlı bir Kürd tarafından esir alındığını” yazıyor.. Dr Niştiman bu tezini tarihçi İbni El Ebri’nin “Tarix El Zeman” adlı eserine dayandırıyor..
İbni El Ebri şöyle yazıyor;
“Şadi adlı bir Kürd Bizans kralı 4. Romanus’u esir alabildi.. Bu gerçeği ispatlamak için diyebilirim ki Şadi Kürdçe bir kelimedir.. Ayrıca Selahedin Eyubi’nin babasının ismide Şadidir” (akt. Dr. Niştiman)
Kürdistan ve Anatolia’ya taşıyan Türkelerin „Malazgirt Fatihi“ dediĝi Alpaslan yine bir Kürd tarafından öldürüldü..
Bu konu da, en ciddi Kaynak 11 ve 12 yüzyılda yaşamış, Fransızların Mathieu de Edesse ve bizim „Urfalı Mateos“ olarak bildiĝimiz Ermeni tarihçisidir.
Gelelim bizim tarihimize... 1071'de Selçuklu hükümdarı Alparslan, Anadolu'ya girdiğinde, Malazgirt'te bir Kürt devletiyle karşılaşmadı; bir Kürt devletini yıkarak Anadolu'yu fethetmedi. Aksine Müslüman halklar, Bizans devletinin hâkimiyetine el birliğiyle son verdiler“
Ben sadece burada sayın Ilıcak’a bazı şeyleri hatırlatmak istiyorum:

1)Malazgirt Merwani Kürd Devletinin denetimi altındaydı. Merwani Mîr’i Mîr Baz Musul savaşında ölünce bu durumda yararlanan Gürcüler ve Ermeniler Malazgirti ele geçiriyor ve büyük bir Kürd kıyımını yapıyorlar. Buna tepki olarak Rewadi Kürd Kralı Memlan onlara savaş ilan ediyor. (Kaynak olarak Urfalı Mateos, René Grousset’in Ermeni Tarihi vs)
2)Neden Alparslan Şeddadi Kürdlerine Ani şehrini sattı? (Gerard Dedeyan, Les Armenies entre GRecs, Musulmans et Croises, sayfa 294) Eğer Kürdler güç değilse bu satış niye? (Soru iki gazeteciye) Bilindiği gibi Ani 1072 yılında Şeddadi başkenti oluyor.
3)Sayın Ilıcak’a bir önerim daha olacak. Eğer gerçekten Kürdlerin tarihi hakkında Türk tarih tezini kısmen aşmak istiyorsa eşi rahmetli Kemal Ilıcak’ın 1980 sonrası baskıya verdiği Keykawus’un „Kabusnamesini“ okusun. Kabusname’nin iki cildi de herhalde kendilerinde vardır. Birinci cilt’te „Abulasvar Şawêr“; İkinci cilte ise „Mîr Fadlun“ ile igili birer hikaye var.
Keykawus onlara „Padişah“ diyor.. Onların önderliğindeki „gazalar“dan sözediyor.
onuç olarak toparlamak gerekirse Türkler bölgeye gelmeden ve geldikleri zaman alanda Kürd devletleri vardı. İlk dönemler Kürdlerle iyi geçinmeye ve dost olmaya çalıştılar.
Örneğin Alpaslan bacısı “Safiye Hatun’u Kürd Mîrlerinden Hezarhesp Kurê Benkîr’e eş olarak” verdi( İbni El Esir, El Kamil, birinci bölüm sayfa 61)
Yine 1067 yılında Alpaslan’ın evlendiği Abhaz Paşasının bacısı, daha sonra bunlar ayrılıyorlar. Sözkonusu olan kadın Şeddadi Kralı II. Fadlun evleniyor.
Yine Alpaslan 1067 yılında “bir kızını Ennaz Kürd Mirine veriyor”(akt Dr. Niştiman Beşir, Selçuklular üzerine, sayfa 224)
Hediyelerede değinmek istemiyorum. Ama güçlendikleri zamanda Kürdleri biçmeye başladılar.
Sayın Zaman gazetesi yazarı Sıbt İbnu'l-Cevzî'nin Mir'atu'z-Zamânı „10 bin Kürd“,ün Malazgirt savaşına katıldığını” yazıyor.
Ne var?
Türklerin Kürdlere karşı yaptığı toplu kıyım var.
“Nizami Mülk ve Melik Şah Rewadi Kürdlerin kaldığı Dvin kalesini kuşattılar, kaleyi savunan savaşçılardan 30.000 kişi öldürdüler ve 50.000 kişi esir aldılar”
Ama sayın Mustafa Armağan’ın okuduğu , Mükrimin Halil Yınanç gibi yönlendirici kitaplarda ve tarih çalışmalarında böyle alıntılar olmaz. Çünkü, “Türke hakaret olur” ve “Kürdün varlığı ortaya çıkar” korkusuyla tüm tarihi gerçekler altüst ediliyor ve
belli bir tarih anlayışı çerçevesinde topluma empoze ediyorlar
“Kürd açılımı”nın tartışıldığı bu günlerde “bir tarih açılımı” da gündeme getirmek gerekir.[1]