ناڤ: حەمەڕەشید
ناسناڤ: حەمەڕەشید خانی بانە
ناڤێ بابی: قادرخان
ساڵا ژدایکبوونێ: 1898
ڕوژا وەغەرا داویی: #04-12-1974#
جهێ ژدایکبوونێ: گوندێ (شێوە گوێزان)، دەڤەرا شلێر، پێنجوێن
جهێ وەغەرا داویی: (گوندێ #دارۆخان# )، دەڤەرا شلێر، #پێنجوێن#
$ژیاننامە$
ژەنەڕاڵێ هێزا کومارا کوردستانێ، ساڵانەک زور دژبەری حکومەتا ئیرانێ شەڕ کرییە.
ل ماوێ (76) ساڵا تەمەندا ڕیبەڕی گەلەک هەڤراز و نشێوان بوویە، ب تایبەتی 15 ساڵان ئاوارە و دەستەسەر بوویە و ژبو (موسڵ، #ئامێدی#، ڕوومادی، #کەرکووک# و #سلێمانی#) هاتییە دویر خستن.
حەمە ڕەشیدخان، ل کومارا کوردستانێدا پشکداری کرییە و پلەیا ژەنراڵ پێڕە هات بەخشین. پەیوەندییەک باش دگەل مەلا #مستەفا بارزانی#دا هەبوویە و پشتیوانی ل شوڕەشا ئەیلوولێ کرییە.
حکومەتا ئیراقێ ب بەردەوام هەوڵ دایە، مەیلا حەمە ڕەشیدخان ژبو خوە ڕابکێشیت هەیا لایەنگرییا حکومەتا ئیراقێ بکەت، دژبەری شوڕەشێ بیت، سۆزدابوویێ کو وەکە سەروکێ کوردان حسابێ بو دکەن، لێ د بەرسڤا وانا دا ب نینەرێن ئیراقێ گوتبوو کوردان سەروکێ خوە هەیە، ئەو ژی مستەفا بارزانییە.
ل ساڵا 1925، ڕەزا شایێ ئیرانێ فەرمان ب (سەرهەنگ قولی خان) دکەت، ب پاڵپشتییا هەژمارەک ل سەرۆک هۆزێن (مەنگوڕ، دیبوکری و مامەش)، ئێرش بکەنە سەر (گوندی وێنە) کو جهێ ئاکنجیبوونا خانان بوویە. حەمە ڕەشیدخان بڕیار ددەت بەرپەرچێ ئەوان هێزان بدەت و کارین هێزێن ئیرانێ و چەکدارێن عەشایرێن کوردان بشکینن و پاشەکشەیێ پێ بکەن و چەندین سەربازێن ئیرانی بکوژن، هەروەسا سەرۆک هۆزا مەنگورانیش لڤی شەڕەیدا هات کوشتن. سەرکەتن لڤی شەڕەیدا، حەمە ڕەشیدخان توویشی ل خۆبایبوونێ دبیت، داخوزیێ ل خەلک و هۆزێن دەڤەرێ دکەت کو هەڤکارییا وی بکەن ل ڕزگارکرنا باژێڕێ #بانە#، ئەگەرچی پشتیوانی لێکرن، کێ ل ساڵا 1926 و 1927، شکستێ بوون. ساڵا 1930 هات دەستەسەر کرن دەمێ کو ژ ئالێ موتەسەریفی سلێمانیێ هاتبوو بانگهێشت کرن ژبوی سلێمانیێ، ب پیلانەکێ حکومەتا پاشایەتیا ئیراقێ هات دەستەسەر کرن و ژبوی مووسڵ برن. حەمەڕەشیدخان دبێژیتە وانا: ئەڤە چ پیاوەتییەکە کو بڤی ئالیەی من دەستەسەر دکەن، ئەگەر هوین زەڵام بن، دا بکەڤنە شەڕی دگەل مە. ل ساڵا 1932 لسەر داوخوازا کاربدەستێ ئامێدیێ، حکومەتا ئیراقێ ئازاد دکەت و ڤەدگەڕێت بۆ دەڤەرا خوە، لسەر سنوورێ ڕوژهەڵات و باشوورێ کوردستان.
دەمێ کوو حەمە ڕەشیدخان نەخوەش دبیت، دەوڵەتا شاهەنشاهییا ئیرانێ داخوازا لێدکەن کو لبن چاڤدێرییا ئەواندا چارەسەری بو بهێتە کرن، لێ حەمە ڕەشیدخان، (ڕەتدکەت و دبێژیت مرنا من زورباشترە لوێ چەندێ کو بچمە بن سێبەری ئەوان و دبیأیت سەردەمانەک من شەڕێ وانا دکر و ل ناڤی من دترسیان، نها وانا دڤێت بچم دەف و ژێڕە بیژم ئەڤەیە حەمەڕەشیدخان، ئەڤ کەلاکەیە!. بەلێ ئەڤە شەهامەتا زەڵامەکییە کوو ئامادەنییە بچیتە بەردەم دوژمنێ خوە و ب زەلیلی بهێتە دیتن.)
[1] [2]