Aqilperêzî(in:Rasyonalism); wê, weke têgînek felsefeyê ku wê mantiq û aqil wê bi wê re wê derkeve li pêş. Di demên kevnera de wê, rasyonalism wê, weke temenekê felsefeyî ku wê ji sokrat, platon, aristo û hwd wê, hizrên wan wê di wê çerçoveyê de wê bi temenekê aqilmeşandinê wê dikarê wê fahmbikê û wê werênê ser ziman. Wê weke aliyekê felsefeyê ê ku wê aqil wê bi aqilmeşandinê ku wê derxê li pêş û wê bi wê re wê, bênê ser ziman ku mirov bi aqil dikarê bi gihijê rastiyê û wê fahmbikê. Lê wê, di wê demên hemdem de wê, têgînên weke empirisismê ku wê derkevin wê, vajî wê xwediyê hizirkirinê bin. Wê ceribandin, çavkanî û dîyardetiyê wê derxistina li pêş. Di felsefeyên hemdem ên piştî ronasansê û pê de wê, hizrên filosofên weke spinoza, descartes, leibniz û hwd wê derkevina li pêş. [1]