لاچەمېوی گولانە سەرو کتېبوو (ژیان لە بازنەی ڕووداوەکاندا)
بەشۊ: یەکەمۍ
ئی کتېبە بە قەڵەموو ڕېزدار کاک قادر ئەلیاسی نویسیان.
دنیاو ئەدەبېیاتی دنیێوی پان و بەرینا و هەر کەس جە لا وېشۆ، ئەر ئەهلوو کتېب و قەڵەمیبۊ، ئینا دلێ سووچېوی وچکلەو ئا دنیایەنە و بەپاو وەنەبڕیاییش و جۊروو سەوادېوی کە هەنش، پاسە تەماشاو دنیای کەرۊ کە چا ڕېوە دەسش کەوتەن و فێر بېیەن.
ئینەیچە هۆرگېڵۆوە سەرو ئانەیە کە چېشت هۊرچنیەبۊ و کام ڕانە لوابی و چ کتېبێو یا چ جۊرە ئەدەبېیاتێو چەنی حاڵ و هەواو ویر و پەیلوایت گۆنجیۆ.
داستانێ، ڕازێ، ڕۊمان، ئەوەگېڵنای نەقڵێ قەوڵێ بە زوانی کەسېوتەریۆ، چەنی تێکەڵ کەردەی ویر و خیاڵوو نویسەری، ئینێ گرد گنانە دلێ بازنێوی بە نامۍ ئەدەبېیاتی داستانی
جە پاڵو ئی جۊرە ئەدەبېیاتیەنە، ئەدەبېیاتێوتەرما هەن پەنەش ماچا ئەدەبېیاتی غەیرە داستانی بەشێو ئی ئەدەبېیاتیە، تاریخ نگاری و ویرەوەریێ و ژیوانامە و ڕەوایەتێ جۊراوجۊرێنێ کە دلێ کۊمەڵگایەنە ڕوەشا دەینە و نویسەرەکەیچشا خەریکوو ئەوەگېڵنایشانە.
ئی جۊرە ئەدەبېیاتیچە هەر پېسەو ئەو بەشەکەیتەریش، تێکەڵېوا جە هۆنەری و خەلاقیەتی. کە ئەر زۆق و سەلێقەش چەنە بەکار بریۊ، لەزەتش زیاتەرا و فرەو یاگایچشەنە متاوۆ هەر پېسە ئەدەبېیاتی داستانی، هەم فێرکەرۊ و هەمیچ مۆچیاری کەرۊ.
بڕېو جارێچ ئی ئەدەبېیاتوو بەشوو دوەمیە، ئاندە ژیری و ئاوەزش چەنە بە هەرمانە لوان، کە وانەرەکەش ویرش مشۊوە، ئانە کە خەریکا موانۊشۆ، نە داستانا و نە ڕۊمان، بەڵکوو تەنیا ئا بەسەرئامێ و قۆمیێنێ کە جە دنیاو بېیەیەنە واقێعیەنە ڕوەشا دەینە.
بێ گومان کتېبوو ژیان لە بازنەی ڕووداوەکاندا گنوونە دلێ بەشوو دوەموو ئی بازنەیە. با بزانمێ دلێ گەروو پەلا ئی کتېبیە چېشما پەنە ماچۊ و چېشش چەنە فێرێ بیمێ.
چن مانگێو چېوەڵ بێ، ئی کتېبە پېسە سەوقاتوو ساڵەو (2022) جە لا نویسەریۆ یاوا دەسم. وەڵتەر نامۍ کتېبەکەیم ئەژنەویێبێ و کەسایەتی سیاسی و هۆنەری نویسەرەکەیچش، دوور و نزیک پەیم ئەژناسیا بێ. تاکو ئا یاگێچە من بزانوو وەڵێ ئی سەرنج و باسوو منەنە، کەسانېوتەر پەیلوای و هۆرسنگنای وېشا، سەرو ئی کتېبیە وەڵا کەردەنۆ. یۊ چا هۆرسەنگنایا بە قەڵەموو تێژوو کاک ڕەشیدی حەیدەری بۍ کە ماوێو چېوەڵ وەڵا کریاوە.
وەڵێ ئانەیە بلوو سەرو کتېبەکەی، مشیۊ ئینەیە بە وانەرا ئی نویسەیمە واچوو:
ئینە نەقدی ئەدەبی نېیا کە من سەرو ئی کتېبیە منوېسوش، بەڵکوو تەنیا سەرنج و سەلێقە و پەیلوای وېما و کریۆ ئانە کە من سەرو ئی کتېبیە منوېسوش پاسە نەبۊ.
مادامێو ئی کتېبە نمەگنوونە دلێ قاڵبوو ڕۊمانی تاکو بتاوی بە ئارەزوو وېت، خیاڵۍ نویسەری وزی وەروو باس و نەقدی. بەڵکوو تاکو ئا یاگێ بابەتەکێ ئی کتېبیە ئینێ دلێ دنیای واقێعیەنە، هەرپاسە کە هەنێ تەماشە کریا و ئا بەشێ کە فرەتەر زانیاریێما مدا پەنە، ئا بەشێنێ کە گنا وەروو باسی.
دلێ ڕۊمانېیەنە، چەواشە کاریێوی گولانەو نویسەری متاوۆ خەسارەتێوی گۆرە وەش کەرۊ وبۊ بە مەیدان و ململانێ پەی نویسەرا و نەقادا. بە پېچەوانۆ، بەسەرئاماکێ و قۆمیاکێ دلێ ئی کتېبیە، هەرپاسە کە بېیېنۍ نویسیێنێ و جە ویەروو دەوارنېیەنە چەنی فاڕیای دەسەڵاتەکا گنانە چیروو ئا فەرهەنگیە کە ئا دەسەڵاتدارێ گەرەکشا بېیەن و زاڵێ بېیېنۍ ملشەرە.
ڕەزا بەهمەنی.[1]