یاگەگیرو نامیٛ هامبەشیٛ
نویستەی: #ناجح گوڵپی#
پەوچی پەنەش مەواچان هامبەشە، چونکاتەی پەی تاکی بەکارنمەیوٙ، پەی کوٙی، جە تاکێو زیاتەری، یام پەی بەزمێو، هەرمانێوی هامبەشیٛ بەکاربریوٙ، نیشانیٛ ڕەگەزی بەرنمەگنوٙ پۆشۆ.
یاگەگیرو نامیٛ هامبەشیٛ ئینیٛنیٛ (یوٙتر، یوٙتری، یوٙترین) جە ژمارەو (یوٙ) و یاوەرنامیٛ (تەر) وەلێم بە شیٛوەو (تر، ی، ین) وەشیٛ مەبانیٛ، بیٛ ئانەی (ی، ین) هیچ جە ماناکیٛش بفاڕان. بڕێ یاگیٛو تەرو هەورامانی (هەنترین، هەنگەر)ی بەکارماوەران، کە ماناو یوتری مەبەخشانیٛ.
ئیٛمە یوٙترما، یوٙتریما، یوٙترینما زوۆن ئەشناسان.
یاگەگیرو نامیٛ هامبەشەو یوٙتری یاگەگیرونامە جەمەکاو دەسەی یوەمو یاگەگیرونامە پەیوەسەکان هوٙرمەگیٛران: ئیٛمە یوٙترما، یوٙتریما، یوٙترینما ویرنەشیەنەو.
ئێمە هەنگەرما ویرنەشیەنوٙ. ئیٛمە هەنترینما ویرنەشیەنۆ.
شمە یوٙترتا، یوٙتریتا، یوٙترینتا، هەر ویرەن.
ئاڎیٛ، ئیٛڎیٛ، ئوڎیٛ، یوٙترشا، یوٙتریشا، یوٙترینشا دان پیٛوەرە.
ئاڎیٛ هەنگەرشا دان پیٛوەرە. ئاڎ هەنترشان دان پیٛوەرە.
مورفیمو (یچ) ملوٙ سەرشا بە هامبەشی دەسەی یوەمو یاگەگیرونامە پەیوەسە جەمەکا:
یوٙتریچما، یوٙترینیچما، یوٙتریچتا، یوٙترینیچتا، یوٙتریچشا، یوٙترینیچشا، هەنتریچتا، هەنتریچما، هەنتریچشا. هەنگەریچتا، هەنەگەریچما، هەنگەریچشا.
یاگەگیرو نامیٛو هامبەشیٛ ئی دماگیٛرا هوٙرمەگیٛرانیٛ:
دماگیٛرو (یۆ)ی: ئاڎیٛ چەمشا ئینا یوٙتریۆ، یوٙترینیۆ. هەنترینیۆ، هەنگەریۆ.
دماگیٛر (یەو)ی: ئاڎیٛ چەمشا ئینا هەنگەریەو، هەنتریەو. (یەو=یۆ).
دماگیٛرو (ەنە)ی: ئای! چە خاس گیٛڵێ یوٙترینە، یوٙترینینە. هەنگەرینە، هەنرترینە، هەنترینینە.
دماگیٛرو (ەرە)ی: هەڕەشا کەردە سەرەو یوٙتریرە، یوٙترینیرە، یوٙتریرە، یوٙترینیرە، هەنگەریرە، هەنتریرە، هەنترینیرە.
بە یاردەی نیشانیٛ جوٙرو کەردەوەی (ن) یاگەگیرونامە پەیوەسەکا، دەسەی چوارەمی هوٙرمەگیٛروٙ:
ئیٛمە هامسیٛ یوٙترینمیٛ، یوٙترینمیٛ، یوٙترینینمیٛ. هەنگەرینمیٛ، هەنترینمیٛ.
شمە قەومیٛ یوٙتریندیٛ، یوٙترینیندیٛ، یوٙترینیندیٛ. هەنگەریندیٛ، هەنترینیٛندیٛ. (یوٙتریەندیٛ، هەنتریەندیٛ، هەنگەریەندیٛز).
ئیٛڎیٛ، ئاڎیٛ، ئوڎیٛ ئاشنێ یوٙترینیٛ، یوٙتریەنیٛ، یوٙترینیٛنیٛ، یوٙترینیەنیٛ. هەنگەرینیٛ.
یاگەگیرونامیٛ هامبەشیٛ ڕستەنە ئی ئەرکشە هەن:
مەبوٙ بە تەمامکەرو نامیٛ: ئیٛمە هەمیشە هەواڵو یوٙترینی مەپەرسمیٛ.
ئیٛمە هەمیشە هەواڵو هەنگەری، هەنترینی مەپەرسمیٛ.
مەبوٙ بە وەرکار: کاوان و نەوزاد یوٙترینشا قەلەمنار کەرڎەن .
مەبوٙ بە تەمامکەری بە یاردی کەردەوەی تەمامی: ئاڎیٛ جە یوٙترینی تەرسانیٛ، تەرسا.
مەبوٙ بە تەمامکەری وێڕاسو کەردەوەی ناتەمامی: ئاڎیٛ حەزشا یوٙترینی بیٛ.
مەبوٙ بە تەمامکەری بەیاردی کەردەوەی ناتەمامی: ئیٛمە حەزما جە یوٙترینی بیٛ.
سەرنجە: ئەگەر یوما (یوٙی) بوزمیٛ یاگیٛ یوٙترما، یوٙتری هیچ جە ماناکیٛ نمەفاڕیوٙ: ئیٛمە هەواڵو یوٙی مەپەرسمیٛ. ئیٛمە هەوڵو یوٙیما پەرسان.
کاوان و نەوزاد یوٙشا وەش گەرەکەن، من و سبحان یوٙما وەش گەرەکەن، ماناو یوٙی نمەگونجییوٙ چەنی هامبەشی وەلیٛ هەکە وچیا یوٙمان (ان) نیشانیٛ جەمینە لوێنە سەرش، یانی من و توٙ دویٛ کەسان مەگیٛروٙوە.[1]