Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Jiyaname
Ishaq Iskotî
21-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Letif Memmed Brukî
18-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Kinyazê Brahîm Mîrzoyêv
18-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Mela Kaka Hemê
13-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemed Cezaêr
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mistefa Elî Şan Nebo
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Nîroz Malik
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ebdo Mihemed
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ehmed Xeyrî
09-07-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 525,635
Wêne 106,448
Pirtûk PDF 19,790
Faylên peywendîdar 99,646
Video 1,449
Ziman
کوردیی ناوەڕاست 
301,349
Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,756
هەورامی 
65,744
عربي 
28,846
کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,307
فارسی 
8,547
English 
7,168
Türkçe 
3,571
Deutsch 
1,458
Pусский 
1,123
Française 
321
Nederlands 
130
Zazakî 
85
Svenska 
56
Հայերեն 
44
Español 
39
Italiano 
39
لەکی 
37
Azərbaycanca 
20
日本人 
18
עברית 
14
Norsk 
14
Ελληνική 
13
中国的 
11
Pol, Kom
Kurmancî - Kurdîy Serû
Peyv & Hevok 
41,119
Pend û gotin 
24,602
Kurtelêkolîn 
4,869
Şehîdan 
4,214
Enfalkirî 
2,990
Pirtûkxane 
2,705
Çand - Mamik 
2,631
Navên Kurdî 
2,602
Jiyaname 
1,228
Cih 
1,134
Belgename 
289
Wêne û şirove 
131
Weşanên 
115
Cihên arkeolojîk 
61
Partî û rêxistin 
26
Vîdiyo 
19
Helbest  
10
Pêjgeha kurdî 
3
Wekî din 
2
Karên hunerî 
2
Nexşe 
2
Li Kurdistanê hatine berhemdan 
1
Ofîs 
1
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergê...
Weşanên
Şerq û Kurdistan
Jiyaname
Kinyazê Brahîm Mîrzoyêv
Şehîdan
Mahmûdê Kerem
Jiyaname
Ishaq Iskotî
اللغة والثقافة
Her bûyereke li seranserî welêt, ji rojhilat heta rojava û ji bakur heta başûr... Wê bibe çavkanî ji bo Kurdîpêdiya!
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

اللغة والثقافة

اللغة والثقافة
اللغة والثقافة
هركول كوجر
قبل الحديث عن تاريخ اللغة الكردية بشكل مختصر ومفيد؛ أود الإشارة إلى موضوع الوعي التاريخي بصدد هذه اللغة والثقافة.
فعندما يرتبط الإنسان إلى درجة العشق بشيء ما، خصوصاً إذا كان هذا الشيء معنوياً وميراثاً تاريخياً، فإنه لا بد أن يملك وعياً وإحساساً عميقاً بذلك الشيء. أي عليه أن يملك آلية ذهنية – فكرية منظمة بصدد ذلك الموضوع. انطلاقاً من هذه النقطة نستطيع القول بأن الغالبية العظمى من أبناء الشعب الكردستاني ،وحتى المثقفين منهم، يجهلون تاريخ لغتهم أو يعرفون فقط بعض النقاط العامة والسطحية عنها. لذلك فهم لا يرتبطون بهذه اللغة والثقافة إلى درجة الوعي والإحساس العميق بها، بل على العكس من ذلك، هناك عقدة نفسية عند الكثيرين كي يتعلموا اللغات الأخرى )التركية، العربية، الفارسية، الإنكليزية( ويهربوا من لغتهم! لأنهم ينظرون إلى لغتهم وثقافتهم نظرة دونية وسلبية في أغلب الأحيان. لهذا السبب يتوجب التركيز على تاريخ اللغة والثقافة الكردية والكشف عن خصوصياتها بشكل سليم، من أجل الوصول إلى آلية ذهنية – فكرية بصددها.
كل المصادر التاريخية تشير وبشكل لا يعطي مجالاً للشك بأن اللغة والثقافة الكردية تنتميان إلى مجموعة اللغة والثقافة الآرية )الهورية – الحورية(، التي نمت وترعرعت في مرحلة الثورة الاجتماعية الزراعية – القروية )النيوليتية(. الانفجار الاجتماعي الحاصل في هذه المرحلة الزمنية الممتدة إلى 12 ألف عام قبل الميلاد، كان في نفس الوقت انفجاراً لغوياً وثقافياً ثورياً. أغلب القيم المعنوية والمادية الأساسية للإنسانية تم تسميتها في هذه المرحلة بمصطلحات آرية )هورية – حورية(. لغة هذه القيم كانت مؤنثة على الأكثر، لأن المرأة الأم كانت تقود هذه الثورة الاجتماعية والثقافية واللغوية الكبرى في تاريخ الإنسانية. تطورت هذه القفزة النوعية اللغوية والثقافية على حواف سلسلة جبال طوروس – زاغروس )أي ميزوبوتاميا العليا(.
يمكن أن نلمس الظرافة والرومانسية )سيطرة العاطفة والذكاء العاطفي( والجمال الطبيعي والألوهية الأنثوية للمرأة في اللغة الكردية وثقافتها. لقد اكتسبت هذه اللغة الغنى في المفردات المتعلقة بالحياة )الاجتماعية منها والاقتصادية( من حيث قدرتها على الإبداع في القيم المعنوية والمادية. الرشاقة والمرونة من صفات هذه اللغة، مثلاً عملية الإمالة ) Tewang ( في الكلمات، وظهور مفردات كثيرة لها معانٍ متنوعة مع كل إمالة من خصوصيات هذه اللغة.
مع انتشار اللغة والثقافة الآرية )النيوليتية( في كل أنحاء العالم تقريباً، تحولت الكثير من الكلمات أو المفردات إلى أساس لمصطلحات عالمية مستخدمة حتى يومنا هذا في أكثر اللغات انتشاراً. مثلاً كلمة «ره » أي الجذر في اللغة الكردية هي الأصل في المصطلحات التالية
Ra-Dikal – الجذرية Ra-aksyon رد الفعل كما أن كلمة «كوم » أي مجموعة، في اللغة الكردية هي الأصل في المصطلحات التالية: ), Komone
Komonizm, Komûta, Komite, Komûtan,
)Komple والكثير من المفردات التي تلعب دور الأصل والمصدر في كثير من المفردات العالمية )الإنكليزية والفرنسية وما شابه(. طبعاً هذا الأمر يحتاج إلى دراسة خاصة، ولكننا ننوه فقط إلى بعض الأمثلة. إلى جانب قوة المفردات وغناها ورشاقتها وظرافتها ومرونتها، هناك سيل عارم من الملاحم والقصص والفنون الأدبية الشفوية لهذه اللغة قبل ظهور الكتابة. مع ظهور الحضارة السومرية الدولتية المدينية لأول مرة في 3500 ق.م. تقريباً، أي قبل كتابة ملحمة كلكامش، كانت هناك ملاحم وقصص شفوية هيأت الأرضية للملاحم الكتابية في الأساطير السومرية المكتوبة. كيف يمكن أن نثبت أو نبرهن على هذه الحقيقة؟
البرهان والدليل الساطع على هذه الحقيقة هو كثرة المفردات الكردية القديمة )الهورية( في الكتابات السومرية. هذه المفردات موجودة فيما بين سطور كل الملاحم والأساطير التي دونها السومريون. كما أن بعض هذه المفردات انتقل إلى اللغات الساميّة )الأكادية… مثلاً( فيما بعد، مثلاً كلمة «ستار »Star الهورية تحولت إلى «عشتار »Îştar عند الأكاديين، كما أن كلمة «نينهورساغ »Nînhorak )إلهة الأراضي المرتفعة – إلهة البلاد الجبلية( تحولت إلى «إينانا »Înana في السومرية، وبعدها في الأكادية. أما كلمة Erd الهورية، فتحولت إلى الأرض في الساميّة. حتى اسم كلكامش مشتق أو مأخوذ من المصطلح الكردي القديم )الهوري( والذي يعني »Gir-Gamêş« أي الجاموس الكبير، لأن كلمة Gir تعني الكبير في الكردية القديمة والحالية، وكما أن Ga تعني الثور. وسمي الشعب الكوتي Gotî نسبة إلى هذه الكلمة أي الذين يحرثون الأرض بالثور وكلمة Mêş في الكردية تعني الذبابة أيضاً.
استمرت اللغة الكردية في تطورها بين المجموعات الهورية )الغوتيين، الكاشيين، الميتانيين، النائيريين، السوباريين، الأورارتيين، ووصولاً إلى الميديين(. مع ظهور دولة ميديا في منطقة شرقي كردستان أولاً، وتطورها كنظام كونفدرالي مرن في جميع أنحاء كردستان، فقد تطورت معها اللغة الكردية الشفوية والكتابية بواسطة فلسفة زرادشت ودينه المستند إلى كتابه المعروف ب »زندافستا »Zendavesta ، أي قوانين الحياة. فكلمة Zendî أو Zindî أو Zend تعني الحياة في الكردية، كما تعني الحيوية والحركة، وقد يرجع أصلها إلى كلمة Jin أو Jîn أو …Jen اللهجة الآفستاوية ونمط كتابتها تمثل لغة دين وفلسفة النبي زرادشت، وما زال تأثيرها باقياً حتى يومنا هذا. رغم التأثير السلبي الذي لعبه الدين الإسلامي، إلا أن اللغة والثقافة الكردية حافظتا على أصالتهما وغناهما الأدبي والفلكلوري – التراثي من الناحية الشفوية والكتابية فيما بين القرن العاشر والقرن السابع عشر.
في هذه المرحلة تطورت المدارس الدينية ذات الصبغة القومية والتصوفية، وانتشر الشعر الملحمي والقصصي في هذه المدارس. أبرز الأمثلة على هذه المرحلة هي دواوين الملا جزري وفقي طيران وأحمدي خاني وبابا طاهر الهمداني وعلي حريري. لقد تمكن هؤلاء من تحويل الميراث الملحمي الكردي الكلاسيكي الشفوي إلى ملاحم كتابية مثل ممو زين لأحمدي خاني، وزمبيل فروش لملا حسين باتيي، وشيخ سناني لفقي طيران.. كل هذه الآثار تحمل صبغة قومية وفلسفة تصوفية وشاعرية رصينة. لا شك بأن الأدب الشفوي الكردي كان له الدور البارز في المحافظة على اللغة الكردية عبر انتشارها في المجالس القروية الليلية على الأغلب. لقد لعب هؤلاء الشعراء الشعبيون دور الحكواتي والقاصّ والعارف بين الشعب، وكانوا ملقبين ب Dengbêj بين الفئات الشعبية العريضة. ومن تلك الأسماء عفدالي زنكي الذي تحول إلى هوميروس الكرد في زمانه.
استعمل الكرد ألف باء زندافستا في المرحلة الميدية، كما استعملوا ألف باء العربية في العصور الوسطى إبان مرحلة انتشار الإسلام. ولكن علينا الاعتراف بأن الثورة الكبرى الحديثة في هذا المجال حصلت في سنة 1928 عندما قام جلادت بدرخان بك بتنظيم ألف باء الكردية اللاتينية في اللغة الكردية الحديثة. لقد تحول هذا الأمر إلى نقطة انطلاق لانتشار الأحرف اللاتينية في شمالي كردستان، و تطورت الحركة الأدبية والثقافية التي قام بها جلادت عبر مجلتي روناهي وهاوار، واستمرت في ساحة غربي كردستان وسوريا ولبنان مع الشعراء والأدباء من أمثال جكر خوين وعثمان صبري. Tîrêj وتيريج إذا تكلمنا عن أهم مشكلة تواجهها اللغة والثقافة الكردية، فعلينا أن نعترف بأنها تتجسد في عدم مقاومة سياسة الصهر القومي التي تمارسها الدول الاستعمارية، مثل تركيا وإيران وسوريا، من أجل تصفية هذا الميراث الذي يمثل الهوية الكردية الوطنية والقومية. عندما نقول عدم المقاومة، فإننا نقصد عدم الاهتمام باللغة والثقافة الكردية بالدرجة المطلوبة في هذا العصر الذي تسود فيه ثقافة عولمية تخريبية هادفة إلى تصفية كل اللغات والثقافات الأصيلة والتاريخية. لذا، يتطلب منا جميعاً أن نهتم بلغتنا وثقافتنا، وأن نرى هذا الأمر كمسؤولية وطنية تقع على عاتق كل فرد وكل جماعة وكل تنظيم كردستاني.[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 1,049 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
Gotarên Girêdayî: 29
Kurtelêkolîn
Partî û rêxistin
Pirtûkxane
Weşanên
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 30-10-2018 (6 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Gotar & Hevpeyvîn
Kategorîya Naverokê: Ziman zanî
Welat- Herêm: Kurdistan
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Aras Hiso ) li: 12-06-2023 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 13-06-2023 hate nirxandin û weşandin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 1,049 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Kurtelêkolîn
Rojnameya Şerq û Kurdistan
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
KUBRA XUDO
Kurtelêkolîn
بين الديمقراطية و”الدُمى قراطية
Kurtelêkolîn
Jules Verne Nasiya Xwe Dide Kurdan
Pirtûkxane
Çand û Civak
Jiyaname
Ferhad Merdê
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Kurtelêkolîn
Kurdên Batûmê
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Kurtelêkolîn
Hevgirtina dagirkeran û belavbûna kurdan
Jiyaname
AYNUR ARAS

Rast
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
13-07-2024
Sara Kamela
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Weşanên
Şerq û Kurdistan
17-07-2024
Burhan Sönmez
Şerq û Kurdistan
Jiyaname
Kinyazê Brahîm Mîrzoyêv
18-07-2024
Burhan Sönmez
Kinyazê Brahîm Mîrzoyêv
Şehîdan
Mahmûdê Kerem
18-07-2024
Burhan Sönmez
Mahmûdê Kerem
Jiyaname
Ishaq Iskotî
21-07-2024
Aras Hiso
Ishaq Iskotî
Babetên nû
Jiyaname
Ishaq Iskotî
21-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Letif Memmed Brukî
18-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Kinyazê Brahîm Mîrzoyêv
18-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Mela Kaka Hemê
13-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemed Cezaêr
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mistefa Elî Şan Nebo
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Nîroz Malik
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ebdo Mihemed
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ehmed Xeyrî
09-07-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 525,635
Wêne 106,448
Pirtûk PDF 19,790
Faylên peywendîdar 99,646
Video 1,449
Ziman
کوردیی ناوەڕاست 
301,349
Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,756
هەورامی 
65,744
عربي 
28,846
کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,307
فارسی 
8,547
English 
7,168
Türkçe 
3,571
Deutsch 
1,458
Pусский 
1,123
Française 
321
Nederlands 
130
Zazakî 
85
Svenska 
56
Հայերեն 
44
Español 
39
Italiano 
39
لەکی 
37
Azərbaycanca 
20
日本人 
18
עברית 
14
Norsk 
14
Ελληνική 
13
中国的 
11
Pol, Kom
Kurmancî - Kurdîy Serû
Peyv & Hevok 
41,119
Pend û gotin 
24,602
Kurtelêkolîn 
4,869
Şehîdan 
4,214
Enfalkirî 
2,990
Pirtûkxane 
2,705
Çand - Mamik 
2,631
Navên Kurdî 
2,602
Jiyaname 
1,228
Cih 
1,134
Belgename 
289
Wêne û şirove 
131
Weşanên 
115
Cihên arkeolojîk 
61
Partî û rêxistin 
26
Vîdiyo 
19
Helbest  
10
Pêjgeha kurdî 
3
Wekî din 
2
Karên hunerî 
2
Nexşe 
2
Li Kurdistanê hatine berhemdan 
1
Ofîs 
1
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Kurtelêkolîn
Rojnameya Şerq û Kurdistan
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
KUBRA XUDO
Kurtelêkolîn
بين الديمقراطية و”الدُمى قراطية
Kurtelêkolîn
Jules Verne Nasiya Xwe Dide Kurdan
Pirtûkxane
Çand û Civak
Jiyaname
Ferhad Merdê
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Kurtelêkolîn
Kurdên Batûmê
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Kurtelêkolîn
Hevgirtina dagirkeran û belavbûna kurdan
Jiyaname
AYNUR ARAS
Dosya
Enfalkirî - Cihê jidayikbûnê - Mêrgesûr Enfalkirî - Cureyên Kes - Çalakwanê siyasî Enfalkirî - Cureyên Kes - Enfakirin Enfalkirî - Cureyên Kes - Qurbaniyên Enfalê Enfalkirî - Dereceya partiyê - Endam Enfalkirî - Netewe - Kurd Enfalkirî - Partî - KDP Enfalkirî - Qonaxên Enfalê - Nenas Enfalkirî - Reh - Barzan Enfalkirî - Welatê jidayikbûnê - Başûrê Kurdistan

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.67
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.781 çirke!