پەرتووکخانە پەرتووکخانە
گەڕان

کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!


بژاردەی گەڕان





گەڕانی ورد      کیبۆرد


گەڕان
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان تۆمارکردنی بابەت ئامرازەکان زمانەکان هەژماری من
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 دەربارە
 بابەت بەهەڵکەوت
 چالاکییەکانی ڕۆژی
 ڕێساکانی بەکارهێنان
 ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
 بیروڕاکانتان
 دڵخوازەکان
 کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
 چالاکییەکان - کوردیپێدیا
 یارمەتی
بابەتی نوێ
پەرتووکخانە
گوڵزاری کوردستان (عوسمان عوزێری)
09-07-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
ڤیدیۆ
دیمەنێکی شاری کەرکووک بە زیرەکی دەستکرد درووستکراوە نزیکەی 100 ساڵ پێش ئێستا 2024
09-07-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
پەرتووکخانە
ئەی ئەقڵ کێ بینیوتی؟
09-07-2024
سەریاس ئەحمەد
پەرتووکخانە
شێتە و ژیرە
09-07-2024
سەریاس ئەحمەد
وێنە و پێناس
قوتابییانی ئامادەیی زانست لە شارۆچکەی خەبات ساڵی 1986
08-07-2024
زریان عەلی
وێنە و پێناس
قوتابیانی پۆلی شەشەم لە ئامادەیی موسەلا، کەرکووک ساڵی 1992
08-07-2024
زریان عەلی
پەرتووکخانە
ئینسایکلۆپیدیای کەرکوک؛ بەرگی حەوتەم
08-07-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
ئینسایکلۆپیدیای کەرکوک؛ بەرگی شەشەم
08-07-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
ئینسایکلۆپیدیای کەرکوک؛ بەرگی پێنجەم
08-07-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
ئینسایکلۆپیدیای کەرکوک؛ بەرگی چوارەم
08-07-2024
کشمیر کەریم
ئامار
بابەت 521,961
وێنە 105,580
پەرتووک PDF 19,661
فایلی پەیوەندیدار 98,470
ڤیدیۆ 1,420
ژیاننامە
شوکور مستەفا
ژیاننامە
ماهشەرەفخانم - مەستوورە ئەر...
ژیاننامە
ئەحمەدی خانی
شوێنەکان
دیانا
شەهیدان
مەلا جەمیل ڕۆژبەیانی
قرن على لوزان... والخارجون من التاريخ
هاوکارانی کوردیپێدیا، بابەتییانە، بێلایەنانە، بەرپرسانە و پیشەییانە، ئەرشیڤی نەتەوەییمان تۆماردەکەن..
پۆل: کورتەباس | زمانی بابەت: عربي
بەشکردن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
نرخاندنی بابەت
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

معاهدة لوزان

معاهدة لوزان
*رستم محمود

بالنسبة لعدد من الشعوب الراسخة في تاريخ الشرق الأوسط، فإن اتفاقية لوزان التي وقعتها تركيا الحديثة مع دول الحلفاء بعد نهاية الحرب العالمية الأولى، وتمر ذكراها المئة هذه الأيام، تعني فعليا نهايتهم كأمم وشعوب. فقد فككت كياناتهم وبعثرت حضورهم، وسحبت كل مقومات الحضور والسيادة والسلطة وحقهم في التحكم بمصائرهم، وحولتهم من جماعات مشيدة لإرث تاريخي وهوياتي جمعي وانتشار وامتلاك جغرافي شاسع، إلى مجرد أقليات، وغالبا غير معترف بها.

في الحقبة نفسها، كانت سايكس بيكو مشروعا عالميا واستراتيجية سياسية كبرى لإنهاء الحلم العربي الذي حمله الآباء المؤسسون للقومية العربية منذ أواخر القرن التاسع عشر، المتمثل في تشييد كيان/دولة عربية تشمل كامل الحيز الآسيوي من العالم العربي، وفتتت الجغرافيا العربية إلى مجموعة من الدول، كما كانت معاهدة لوزان إيذانا بإخراج عدد من الجماعات والشعوب من كامل المشهد الإقليمي والحياة السياسية وتوازن القوى في منطقتنا، مثل الكرد والأرمن والسريان واليونان الشرقيون والجركس واللاز والشيشان.

تعددت أشكال الإخراج، لكن النتيجة ظلت واحدة، هي تجاوز حركة التاريخ وقطار المستقبل لهذه الشعوب. فالكرد، مثلا، أُرسلوا إلى مساحة النكران المطلق لوجودهم، والأرمن تم التغاضي والتجاوز عن الإبادة الجماعية التي طالتهم قبل سنوات طويلة، وحجمت وجودهم ومساحة توزعهم إلى ما دون العُشر عما كانوا عليه. السريان والآشوريون واللاز صاروا مجرد طوائف وأقليات دينية متناثرة هنا وهناك، اليونان الشرقيون فقدوا جغرافيا بلادهم الأصلية، وغدوا محكومين بشرط الاستئصال، الشركس والشيشان باتوا تشكيلات لغوية واجتماعية فحسب.

حدث ذلك بالضبط لأن معاهدة لوزان كانت بمثابة إنهاء وقطيعة مع المشروع المركزي للحرب العالمية الأولى، فيما خص المسألة الشرقية بالتحديد. فقبل وأثناء الحرب، كانت دول الحلفاء تعتقد أن الإمبراطورية العثمانية لا يمكن الشفاء منها إلا عبر تفكيك طبيعتها الشمولية/الإمبراطورية، ومنح سكانها المحليين الحق في تقرير مصائرهم، حسب جماعات وشعوب تجد في نفسها وحدة حال ما.

نجحت اتفاقية سيفر (1919)، التي أنهت الحرب، في رسم بعض ملامح ذلك التوجه. فإلى جانب العرب، وجد الأرمن والكرد واليونان الشرقيون أنفسهم موعودين بالاستقرار على جغرافيات واضحة ودول مستقلة موعودة، معترف بها من المجتمع الدولي ومحمية منه، فيما كان الآشوريون/ السريان والجركس والشيشان يتوقعون مواقع خاصة ضمن الدول التي صاروا جزءا منها.

عاملان عارضان أعادا عقارب ساعة التاريخ إلى الوراء: حرب الاستقلال التركية (1919-1923)، إذ تمكنت قيادة أتاتورك والنُخبة المحيطة به من إعادة تشييد الذات التركية، سياسيا وعسكريا.

وتاليا مواجهة التوافقات الدولية بشأن تحجيم تركيا إلى أبعد حد. العامل الآخر كان تصاعد الشيوعية عقب نجاح الثورة البلشفية في روسيا، وتاليا تفاقم رغبة الدول الأوروبية المركزية في جذب تركيا وأتاتورك وعزله عن الموجة الشيوعية بأي ثمن، بما في ذلك التنازل عن اتفاقية سيفر نفسها.

بإقرار لوزان، تحولت تركيا الحديثة إلى فاعل جيوسياسي بالغ السطوة، يتخذ لنفسه هوية قومية مطلقة، وفارضة إياها على مختلف دول المنطقة؛ سوريا والعراق وإيران على الأقل.

فدول الغرب التي أخرجت تركيا من التوازنات الدولية، أبقتها وقبلت بها كقوة سياسية إقليمية متجاوزة لحدودها الجغرافية، قادرة على فرض نموذجها ورؤيتها وفهمها لقضايا الأقليات على كامل محيطها. وحسب ذلك، لم يكن إخراج هذه الشعوب/ الجماعات من الفضاء السياسي والجغرافي داخل تركيا فحسب، بل من كامل المنطقة. ثمة وثائق وأحداث لا تُعد، تكشف كل واحدة منها كيف أن تركيا حددت سياساتها واستراتيجيتها تجاه الدول الإقليمية حسب التزامها بهذه القواعد. والدول والأحداث التي شذت عن ذلك، كانت محل عدوان واضح من قِبلها، والأحداث في سوريا والعراق وليبيا طوال العقد الماضي أكبر شاهد على ذلك.

حسب المسار الذي رسمته لوزان، تأسس في منطقتنا سياق تاريخي مختلف عما حدث في أوروبا، وكامل العالم تقريبا، في مرحلة ما بعد الإمبراطوريات التقليدية. فبينما عاشت مختلف جهات العالم نوعا من المساومة بين الجماعات والشعوب المركزية الكبرى، ونظيرتها الأصغر والأكثر هامشية، فتأسست دول يافعة خاصة بالجماعات الصغيرة، وتضمنت الدول الكبرى اعترافا دستوريا وأقاليم محلية تضمن حقوق الجماعات التي لم تحصل على دول خاصة بها.

حدث العكس تماما في منطقتنا، وبسبب لوزان، فقد ظلت تركيا كيانا إمبراطوريا، وإن بقوة وحجم أصغر. لكن آلية وبنية النزعة التي هندستها وحكمتها كانت إمبراطورية تماما؛ لا تعترف بالشعوب والجماعات التي بداخلها، ولو كانوا ملايين البشر ويشغلون مناطق جغرافية تزيد على مساحة عدد من دول المنطقة مجتمعة.

لا تعترف بتاريخها القريب، كالإبادة الجماعية التي مارستها بحق شعب كامل، والجغرافيا والتغيرات الديموغرافية التي فرضتها على مناطق وشعوب أخرى. تنكر التنوع والشراكة، وتعتد بتاريخها الإمبراطوري وتعتبر نفسها امتدادا له بكل شكل. وفوق ذلك تفرض هذا النموذج على كل محيطها، وتحدده كشرط للعلاقة الحسنة معه.

بناء على نموذج تركيا الأولي، حددت اتفاقية لوزان النمط النهائي لشكل العلاقات الإقليمية، كفضاء يسير حسب علاقات وتفاعل الكيانات/ الدول، الناكرة لكل الجماعات الأهلية والقومية والمناطقية غير المركزية بداخلها. ولأجل ذلك بالضبط، فإن #معاهدة لوزان# لم تكن فقط أداة للهزيمة التاريخية لعدد من الشعوب والأمم، بل انهيار كلي لكل أمم ومجتمعات المنطقة، لأنها صارت فضاء خاليا من التنوع والتركيب والتوازن، أكثر نزوعا للقيم والمخيلات الواحدية المطلقة، والمغلقة.

*مجلةالمجلةاللندنية.[1]
ئەم بابەتە بەزمانی (عربي) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
ئەم بابەتە 702 جار بینراوە
هاشتاگ
سەرچاوەکان
[1] ماڵپەڕ | عربي | marsaddaily.com 29-07-2023
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 25
پەرتووکخانە
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا)
کورتەباس
زمانی بابەت: عربي
ڕۆژی دەرچوون: 29-07-2023 (1 ساڵ)
پۆلێنی ناوەڕۆک: دۆزی کورد
پۆلێنی ناوەڕۆک: وتار و دیمانە
جۆری دۆکومێنت: زمانی یەکەم
زمان - شێوەزار: کرمانجیی ناوەڕاست
وڵات - هەرێم: کوردستان
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
کوالیتیی بابەت: 99%
99%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( هەژار کامەلا )ەوە لە: 03-08-2023 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە لەلایەن: ( زریان سەرچناری )ەوە لە: 17-08-2023 پێداچوونەوەی بۆکراوە و ئازادکراوە
ئەم بابەتە بۆ دواجار لەلایەن: ( زریان سەرچناری )ەوە لە: 17-08-2023 باشترکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە بەپێی ستانداردەکانی کوردیپێدیا هێشتا ناتەواوە و پێویستیی بە داڕشتنەوەی بابەتی و زمانەوانیی زۆرتر هەیە!
ئەم بابەتە 702 جار بینراوە
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
ژیاننامە
ئێدوارد باودن
ژیاننامە
ئەیوب محەمەدی
ژیاننامە
هولیا ئەڤشار
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 1
پەرتووکخانە
سایکس-پیکۆنامە - وەشانی 1
پەرتووکخانە
ئینسایکلۆپیدیای کەرکوک؛ بەرگی حەوتەم
پەرتووکخانە
ئینسایکلۆپیدیای کەرکوک؛ بەرگی شەشەم
شوێنەوار و کۆنینە
ئەشکەوتی کاڵدار
کورتەباس
مەسعود بارزانی لە بەغدا پێشوازی لە پارێزگاری بەسڕا دەکات
شوێنەوار و کۆنینە
کاروانسەرای قەسری شیرین
پەرتووکخانە
لۆزاننامە - وەشانی 2
وێنە و پێناس
تیپی تۆپی پێی هێرۆ لە کفری ساڵی 1998
ژیاننامە
عەبدولڕەحمان فەرەج
کورتەباس
خەمۆکی نەمانی توانای خەونبینینە
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
پەرتووکخانە
گوڵزاری کوردستان (عوسمان عوزێری)
ژیاننامە
ڕزگار حاجی حەمە
پەرتووکخانە
ئەی ئەقڵ کێ بینیوتی؟
وێنە و پێناس
دوو وەرزشوانی گەنج لە کەرکووک ساڵی 1978
ژیاننامە
بەختیار ئەحمەدی 3
شوێنەوار و کۆنینە
سیاهگل.. پەرستگەی سەردەمی ساسانییەکان
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای نارین
پەرتووکخانە
شێتە و ژیرە
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
کورتەباس
مەسعود بارزانی لەگەڵ سەرۆکی حزبی تەقەدوم کۆبوویەوە
وێنە و پێناس
تیپی تۆپی پێی گەنجانی پردێ ساڵی 1998
کورتەباس
هێمن هەورامی پێشوازیی لە کونسوڵی گشتیی نوێی تورکیا کرد
وێنە و پێناس
سێ مێردمنداڵی شارەدێی سەنگەسەری شارۆچکەی پشدەر ساڵی 1982
ژیاننامە
ئاواز عەبدولقەهار عوسمان
کورتەباس
مەسعود بارزانی پێشوازی لە سەرۆکی هاوپەیمانێتیی دەوڵەتی یاسا دەکات
شوێنەوار و کۆنینە
قشڵەی قوشتەپە
ژیاننامە
سابات محەمەد ساڵح
ژیاننامە
سروە ساڵەیی
ژیاننامە
خەدیجە ئەسکەندەر حەیدەر
وێنە و پێناس
تیپی میللی سینا لە کەرکووک ساڵی هەشتاکانی سەدەی بیست

ڕۆژەڤ
ژیاننامە
شوکور مستەفا
18-11-2008
هاوڕێ باخەوان
شوکور مستەفا
ژیاننامە
ماهشەرەفخانم - مەستوورە ئەردەڵانی
01-01-2009
هاوڕێ باخەوان
ماهشەرەفخانم - مەستوورە ئەردەڵانی
ژیاننامە
ئەحمەدی خانی
14-05-2009
هاوڕێ باخەوان
ئەحمەدی خانی
شوێنەکان
دیانا
05-08-2010
هاوڕێ باخەوان
دیانا
شەهیدان
مەلا جەمیل ڕۆژبەیانی
21-08-2010
هاوڕێ باخەوان
مەلا جەمیل ڕۆژبەیانی
 چالاکییەکانی ڕۆژی
بابەتی نوێ
پەرتووکخانە
گوڵزاری کوردستان (عوسمان عوزێری)
09-07-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
ڤیدیۆ
دیمەنێکی شاری کەرکووک بە زیرەکی دەستکرد درووستکراوە نزیکەی 100 ساڵ پێش ئێستا 2024
09-07-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
پەرتووکخانە
ئەی ئەقڵ کێ بینیوتی؟
09-07-2024
سەریاس ئەحمەد
پەرتووکخانە
شێتە و ژیرە
09-07-2024
سەریاس ئەحمەد
وێنە و پێناس
قوتابییانی ئامادەیی زانست لە شارۆچکەی خەبات ساڵی 1986
08-07-2024
زریان عەلی
وێنە و پێناس
قوتابیانی پۆلی شەشەم لە ئامادەیی موسەلا، کەرکووک ساڵی 1992
08-07-2024
زریان عەلی
پەرتووکخانە
ئینسایکلۆپیدیای کەرکوک؛ بەرگی حەوتەم
08-07-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
ئینسایکلۆپیدیای کەرکوک؛ بەرگی شەشەم
08-07-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
ئینسایکلۆپیدیای کەرکوک؛ بەرگی پێنجەم
08-07-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
ئینسایکلۆپیدیای کەرکوک؛ بەرگی چوارەم
08-07-2024
کشمیر کەریم
ئامار
بابەت 521,961
وێنە 105,580
پەرتووک PDF 19,661
فایلی پەیوەندیدار 98,470
ڤیدیۆ 1,420
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
ژیاننامە
ئێدوارد باودن
ژیاننامە
ئەیوب محەمەدی
ژیاننامە
هولیا ئەڤشار
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 1
پەرتووکخانە
سایکس-پیکۆنامە - وەشانی 1
پەرتووکخانە
ئینسایکلۆپیدیای کەرکوک؛ بەرگی حەوتەم
پەرتووکخانە
ئینسایکلۆپیدیای کەرکوک؛ بەرگی شەشەم
شوێنەوار و کۆنینە
ئەشکەوتی کاڵدار
کورتەباس
مەسعود بارزانی لە بەغدا پێشوازی لە پارێزگاری بەسڕا دەکات
شوێنەوار و کۆنینە
کاروانسەرای قەسری شیرین
پەرتووکخانە
لۆزاننامە - وەشانی 2
وێنە و پێناس
تیپی تۆپی پێی هێرۆ لە کفری ساڵی 1998
ژیاننامە
عەبدولڕەحمان فەرەج
کورتەباس
خەمۆکی نەمانی توانای خەونبینینە
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
پەرتووکخانە
گوڵزاری کوردستان (عوسمان عوزێری)
ژیاننامە
ڕزگار حاجی حەمە
پەرتووکخانە
ئەی ئەقڵ کێ بینیوتی؟
وێنە و پێناس
دوو وەرزشوانی گەنج لە کەرکووک ساڵی 1978
ژیاننامە
بەختیار ئەحمەدی 3
شوێنەوار و کۆنینە
سیاهگل.. پەرستگەی سەردەمی ساسانییەکان
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای نارین
پەرتووکخانە
شێتە و ژیرە
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
کورتەباس
مەسعود بارزانی لەگەڵ سەرۆکی حزبی تەقەدوم کۆبوویەوە
وێنە و پێناس
تیپی تۆپی پێی گەنجانی پردێ ساڵی 1998
کورتەباس
هێمن هەورامی پێشوازیی لە کونسوڵی گشتیی نوێی تورکیا کرد
وێنە و پێناس
سێ مێردمنداڵی شارەدێی سەنگەسەری شارۆچکەی پشدەر ساڵی 1982
ژیاننامە
ئاواز عەبدولقەهار عوسمان
کورتەباس
مەسعود بارزانی پێشوازی لە سەرۆکی هاوپەیمانێتیی دەوڵەتی یاسا دەکات
شوێنەوار و کۆنینە
قشڵەی قوشتەپە
ژیاننامە
سابات محەمەد ساڵح
ژیاننامە
سروە ساڵەیی
ژیاننامە
خەدیجە ئەسکەندەر حەیدەر
وێنە و پێناس
تیپی میللی سینا لە کەرکووک ساڵی هەشتاکانی سەدەی بیست
فۆڵدەرەکان
وشە و دەستەواژە - زمان - شێوەزار - کرمانجیی ناوەڕاست وشە و دەستەواژە - وڵات - هەرێم - باشووری کوردستان وشە و دەستەواژە - وڵات - هەرێم - ڕۆژهەڵاتی کوردستان ژیاننامە - نەتەوە - کورد ژیاننامە - وڵات - هەرێم (لەدایکبوون) - باشووری کوردستان ژیاننامە - جۆری کەس - چالاکی سیاسی ژیاننامە - شار و شارۆچکەکان (لەدایکبوون) - سلێمانی ژیاننامە - زمان - شێوەزار - کرمانجیی ناوەڕاست ژیاننامە - ڕەگەزی کەس - نێر ژیاننامە - جۆری کەس - بەربژێری هەڵبژاردنی پەڕڵەمانی کوردستان

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.67
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| کاتی ئافراندنی لاپەڕە: 0.375 چرکە!